ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
DONDERDAG 9 NOVEMBER 1939
OPGENOl
ZIERIKZEESCHE COURANT
mislukte; aanslag
op hitler
Mijïthardtjes
De Kern
11 NOVEMBER 1939
ABONNEMENT
1707-1080
Prijs fl.50 p. kwartaal, buiten Zierikzee
fl.80. Voor het buitenland! f 10.p. jaar
Afzonderlijke nummers 5 cent. Ver
schijnt dagelijks, behalve 's Zondags.
Uitgave: N.V. de Zierikzeesche Nieuwsbode, Zierikzee, Schuithaveu B 94
Tel. 32, Postgiro 137677 - Dir.: A. J. de Looze - Uitg.-Red.: M. J. Kosten
96STE JAARGANG No. 14184
ADVERTENTIES
Prijs: 20 cents p. regel, minimum 80 cents
Bij contract speciale prijzen. Grootte der
letters naar plaatsruimte. „Succesjes" 60
cents. Inzending tot 's morgens 10 uur
ONDER DEN SCHIJNWERPER
worden de stralenbundels van Idle
politieke lampen gericht op de rede
voeringen van twee staatslieden, nJ.
Halifax en Hitler, die hun ziens
wijze van den huidigen toestand wereld
kundig hebben gemaakt, zonder dat (die
-toestand door deze uitlatingen beter is
geworden.
„Wat is het werkelijke doel van omzien
strijd", was de eerste vraag die Halifafx
stelde. En het antwoord, in algemieene
termen vervat, luidde: W-ijl, d.w.z. Enge
land, strijden voor de. verdediging van
de vrijheid; wij vechten voor den vrede;
wijl bieden het ho-ofd aan eem uitdaging
to.v. onze veiligheid en dien van anderen
Dienovereenkomstig mioet het ons vaste
besluit zijn, niet alleen de toekomst te
sparen voor een herhaling van de ooi-
rechtvaardigheden, die de Duits dhe agres
sie gedurende de laatste jaren in Europa
heeft veroorzaakt, maar ook zooveel mo
gelijk de schade te herstellen, die Duitsch
land Zijn zwakkeren buren heeft aange
daan.
„Wanneer ik terugdenk aan die dagen,
waarin wiji een beslissing moesten nemen
aldus Halifax dan staat het voor
mlijï vast, dat wiji slechts ten koste van
de grootste oneer een oorlog hadden kun
nen afwenden. Dit brengt mij tot de
tweede vraag: „Kunnen Wijl er Iwlerkelijk
zeker van zijn, dat wij, door een over
winning in dit conflict van physieke
kracht, ons doel bereiken? Met andere
woorden: wanneer Wtiji de overwinning
behaald zullen hebben, wat dan?
Wat zal de betere toekomst zijn, waar
voor wijl offers zullen kunnen brengen
en niet op de kosten zullen zien?
Engeland is vast besloten er voor te
zorgen, dat Europa niet het slachtoffer
van een herhaling dezer tragedie zal zijn.
- Met dit doel voor oogen zal h#t, wan*
neer de tijd komt, al zijn invloed aan
wenden voor den opbouw van een nieuiwe
wereld, waarin de volken niet zullen toe
laten, dat hun hoop op een voller leven
den bodem) wordt ingeslagen door een
krankzinnige gewapende rivaliteit en dat
het vertrouwen op de toekomst zal Wor
den overschaduwd door een sombere 01m
heilsverwachting".
H i 11 e r heeft op deze rede wel heel
vlug geantwoord, in de jaarlijksche re
devoering in de Bürgerbrauh eller te Mün-
chen, (waar een mislukte aanslag o>p
hem werd gepleegd), aan den vooravond
van het feest der NSDAP op heden, ter
herdenking van den 9en November 1923,
die voor het huidige regime in Duitsch
land van zoo giroote beteekenis is ge
weest. Deze rede werd een, in door het
knilieu gemotiveerde, populaire bewoor
dingen vervat, antwoord aan .Halifax,
waarin de Führer tendeele vroegere var
klaringen bevestigde, ten deele ook wel
nieuwe formuleermgen vomd en ander
zijds, tot zekere grens, omhulde aandui
dingen gaf omtrent de toekomstige ont
wikkeling.
Hitier hekelde de bewering, dat Enge-_
land streed voor de beschaving en |de~
humaniteit en zich keerde tegen het
Duitsche volk of den Duitsdben handel
en de Duitsche koloniën. Ook de overige
leuzen der geallieerden uit den wereld
oorlog en de punten vatn Wilson, onder
wierp Hitier aan felle critiek. Engeland
wilde alleen niet meer oorlog, omdat
het de wereldheerschappij) veroverd had
en een stabilisatie van dien, toestand
wenschte. Wat het vertrouwen in het
vertrouwen in het gegeven woord betreft
zeide Hitier, dat ook hijl gaarne een over
eenstemming met de Engelschein to.t stand
zou brengen, wanoeer Duitschland slechts
vertrouwen kon hebben iin het woord
van de Engelsche leiding. Nooit is 'een
volk gemieener bedrogen dan het Duitsche
in de afgeloopen twintig jaar door de
Engelsche staatslieden. Niets van al het
beloofde is ten uitvoer gelegd, het werd
geen vrede zonder overwinnaars en over
wonnenen,.
Ofschoon Hitier ©enerzijds opmierkte,
dat Engenland „binnen afzienbaren tijd
Zou ervaren dat 't thans 'met een, ander
Duitschland dan het Duitschland vainl914
te doen had", Imiaakte Hitler door idle be
titeling van dit nieuwe miet Engeland
worstelende Duitschland als een Duitsch
land van 1939, 1940, 1941 en 1942 een
eerste toespeling op de mogelijkheid van
een langen duur van den oorlog, een
toespeling wejke vervolgens in zijn re
devoering werd gaccentueerd dioor de
jmiededeeliing dat maatregelen waren gie-
inojmien voor een oorlog van vijf jaar,
al behoefde dat ook niet, Zoo voegde
hijl daaraan toe, te beteekenen duit de
oorlog beslist vijtf jaar zou moeten duren.
Hei aanbod van „goede diensten"
door België en Nederland
Instemming bij vele
Europeesche landen
De regeeringspersdienst meldt, dat de
koningen van D e n ie m a r k e lm, N o o r-
wegen en Zweden, evenals de pre
sident van Finland, aan de Koningin
'6n aan Koning Leopold1 telegrammen heb
ben doen toekomen, waarin deze staats
hoofden hun adhaesiie betuigen met het
initiatief ter bevordering van het her
stel van den vrede, hetwelk Dinsdag do,or
de souvereinen van Nederland en België
is genomen.
De instemming blijft niet alleen biji het
Noorden beperkt. Oiok Zwitserland
doet van zijn sympathie blijken. De mees
te bladen grijpen daar de gelegenheid
aan om hun voldoening ever dezen stap
uit te spreken. Het Duitsche ministerie
van buitenlandsche zaken suggereert, dat
de Dinsdag door Halifax gehouden ra
diorede beschouwd moiest worden als een
antwoord pp het telegram van Koningin
Wilheimina en Koning Leopiold aan Ko
ning George, hetwelk te Londen twee
uren tevoren was gepubliceerd1. Halifax
echter had1 zijin rede opgesteld, Zonder
eenige kennis van zulk een initiatief, dat,
zooals Chamberlain gisteren in het La
gerhuis verklaard heeft, door de Biitsche
regeering zorgvuldig wordt bestudeerd.
In de wijze waarop: de Beriijnsche
bladen het nieuws van den Nederlandse-
Belgischen stap publioeeren, is geen grond
voor ieen gunstige voorspelling te vinden.
De „Völkische Beobachter" stopt het
bericht weg op de tweede bladzijde on
deraan. Ongeveer desgelijks dóet de
„Deutsche Allgemeine Zeitung", die voor
het overige in zijn opsiomming van de
voornaamste gebeurtenissen van den dag
dit nieuws uit den Haag eerst op de
vierde plaats zet. Ook in andere bladen
krijgt het bericht geen relief. Geen en
kel woord commentaar wordt er aan
toegevoegd.
De Italiaansche pers wijdt Zeer veel
aandacht aan het initiatief van Konijngin
Wilheimina en Koning Leopold. Alle bla
den geven twee of zelfs drie kolommen
van hun toch zon sdhaarsche plaatsruim
te aan dit onderwerp. Zijl bepalen er
zich echter toie het officieele ciommuni-
qué uit Den Haag te publiceeren en uit
voerige berichten te geven over de wijze
waarop de besprekingen werden gevoerd.
Ge o, r ge Lansbury heeft een tele
gram aan president Roosevelt gezonden,
waarin hij diens „machtigen steun voor
Koning Leopold en Koningijn) Wilhelmina
bij hun nobel streven naar het onmid
dellijk bijleenroepen van een conferentie
©n het doen eindigen van een ramp
zaligen oorlog" vraagt. In Vaticaansche
kringen begroet men het initiatief met
levendige sympathie en met onverdeelde
belangstelling. De Paus heeft zelf het
initiatief genomen tot tusschenkomst en
het is dus vanzelfsprekend dat elke ern
stige poging op dien weg door het Va-
tieaan wordt toegejuicht. Men is in Va
ticaansche kringen van meenifng, dat het
moeilijk zou Zijn, in de geheele wereld
andere persoonlijkheden te vinden, die
Zoozeer geschikt zijin lom een dergelijk
initiatief te pemen.
TWEEDE KAMER
P.T.T.-begrooting aangenomen
Woensdagmiid dag; zette de Tweede Ka
lmer de behandeling van' de begroeting
van het staatsbedrijf der posterijen, te-
legrafie en telefonie voor 1940 voort.
Verscheidene sprekers voerden 'het
woord, die alle hulde brachten aan de
bedrijfsleiding. Niettemin uitten verschei
dene hunner verschillende wensdhen.
De heer Sweens (R.K.) sprak Zijn
vrees uit voor een radiobelasting. De
heer Wendejaar (Lib.) bepleitte verlaging
der telefoontarieven en toekenning van
zendtijd aa,n den Liberalen Radio-omroep.
Spr. kwalm! op tegen het feit, dat de
Minister van Justitie tevens voorzitter
van de NOZEMA is, als hoedanig deze
een vergoeding' van f 1800 geniet. De
heer AmeÜnk (A.R.) sloot zich bij dit
laatste aan en waarschuwde tegen' ver-
hoogingl van de uitkeering aan de schat-
Al kan imien deze redevoering ook be-
Schouwen als een daarin opgesloten ne
gatief antwoord op het Nederlandsdi—
Belgische vredesinitiatief, nochtans mag
het in de bestaande omstandigheden als
een gunstig verschijnsel worden be
schouwd, dat hiji over dat initiatief niet
uitdrukkelijk heeft gesproken.
Zes dooden en zestig gewonden
Het Duitsche Nieuwsbureau mieldt:
De Führer is Woensdag ter gelegenheid
van de herdenkingsplechtigheden dier oiuid-
strijders voor een kort bezoek in Mün-
chen aangekomen.
In plaats van partijgenoot Hess hield
de Führer zelf in Müncben de toespraak.
Aangezien de staatszaken den Führer
dwongen nog in den nacht naar Berlijn
terug te keeren, verliet hiji vroeger dan
oorspronkelijk was bepaald den Bürger-
braukeller ien begaf zich naar het station
in den daar gereed staandien trein.
Kort na het vertrek van den Führer
ontstond in den Bürgeibraukeller een
ontploffing. Van 'de nog in de zaal' aan
wezige oud-strijders der beweging wier-
iden er zes gedopd en ruim zestig ge
wond.
De aanslag, waarvan de sporen Wijzen
op buitenlandsche aanstichting, heeft in
Miki'chen onmiddellijk een fanatieke ver
ontwaardiging -gewekt. Voor het ontdek
ken van den dader is een beloon ing
uitgeschreven van 500-000 Rijksmiark.
kist tot tien imilliioen gulden. De heer
de -Visser (C.P.) zoui de gemaakte winst
ten goede willen laten komen aan de
lage loonen, becritiseerde het euvel van
de arbeidS'contractanten en wensebte een
kleine rentevergoeding voor de reke
ninghouders bij de Postgiro. De heer
Krijger (CH;) dro„rg aan op: gelijkstelling,
van het giro- met bet ppsterijenpersoineel
De heer Zandt (S.G.P.) drong aan op: uit
breiding van het aantal telefooncellen
o;pi het platteland, verlaging der tarie
ven en beperking der nachtarbeid. De
heeer Dieters (N.S.B.) wenschte de soci
ale belangen van hel personeel op den
voorgrond en de ujtkeerinigen aan de
schatkist op den achtergrond te stellen.
Voorts bepleitte spr. uitbreiding van de
bestellingen tem plattelande.
H. VAN BOEYEN
De Minister van Binnenlamdsehe Zakela,
de heer van Boeyen, beantwoordde de
sprekers uitvoerig. Spr. verklaarde, dat
verlaging! der telefoontarieven op het
oogenblik niet verantwoord is ien dat
het de vraag is of de telefoon de ver
wachte uitbreiding zo,u kunnen verwer
ken.
Wat de bijdrage aan de KLM betreft,
im'ag imien niet vengietep, dat in 1937
het bijzondere luchtrecht is afgesohaft
en aan de KLM e©n| beteekenend ver
voer is kómen te ontvallen.
Voor het platteland is reeds on
noemelijk veel gedaan. Doch tuissoheii in
komsten en kosten, behoort een .goede
verhouding te bestaan. Alle aandacht zal
aan deze pj atte'.andsbelangen worden be
steed.
Ten aanzien) van de precariorechten
herhaalt spr. wat in de Memorie van
Antwoord gezegd is. Spr. verwacht, dat
opk dit onderwerp binnenkort een on
derwerp van bespreking in de Kamer
zal uitmaken.
Het ligt in het voornCmleini aan een deel
van het Giropersoneei te vragen, of zij
het ambtelijk verhand begeeren. In dat
geval zal deze mogelijkheid worden ge
opend.
Voorshands is den Minister van Justitie
gevraagd, zijn functie vain voorzitter
van de Nozem a te blijven verrichten.
Dit is geen bezoldigde betrekking, doch
de beiooning is .gegroeid uit presentie
geld Spr. zal zich nader beraden op
de oplroerkingen.
De n a c h t d i e n s t e p zijn onmisbaar
voor den dienst. Spr. zal nagaan, of hier
en daar een kleine verbetering iaan te
brengen is.
Het vraagstuk der arbeidscon
tract an ten is in vollen omvang be
zien- Dit vraagstuk is .gekoppeld aan
het algemoene vraag|stu|k. De Centrale
coimlniissie is ingeschakeld en nu, mag,
men hier voor de P.T.T. niet zelfstandig
optreden.
Het euvel Van de arbeidscontractanten-
is voor gro'ote groepen afgeioopen. Er
blijven ongetwijfeld wanschen over.
Wat de VLRA betreft, het is spr.
niet gebleken, dat de R a d i 0-0 .mi r o e p-
controie commissie in de toetsing aan de
normen van de uitzendingen iiu de laat
ste twee jaren gefaald heeft. Wij heb
ben op dit oiogenblik de AVRO eni de
VPRO. Deze tezamen geven de levens
richting, die de heer Wandelaar voorstaat.
Op dit oogenblik wenscht spr. geen1 her
nieuwing van den z©ndtijdstrijd.
Na repliek van de heeren van Braam
beek (SDAP) en Wendelaar (Lib.) en
dupliek van den Minister werd het ont
werp z.hjs. aangenomen.
DhèUfflQ-tiek^eerr, dan
De echte zijn niet rond, maar hartvormig.
Provinciale Staten van Zeeland
Subsidie restauratie monumenten
Ged Staten deeien aani de Prov.* Staten
mede, dat het gemeentebestuur van IJzenr
dij'ke, dat van Zierikzee, diait van
Re tranchemen t en de commissie voor de
restauratie vain die Ned. Herv. Kerk te
R e n e s s e, verzocht (hebben om sub
sidie voor de restauratiekosten van resp.
het Ravelijn te IJzendijke, de Noord-
Havenpeort te Zierikzee, de wallen te
Retrenchement en het gebouiw der Ned.
Herv. Kerk te Renesse.
Met verwijzing naar hetgeen ook reeds
bij de aanbieding vani de begroeting is
medegedeeld, stellen Ged. Staten voor
de beslissing op deze verzoekschriften
aan te houden.
Hitier antwoordt Halifax op diens
jongste redevoering
Op Hitler is te München een
mislukte aanslag gepleegd
De Engelsche premier Cham
berlain is ongesteld
Sympathie met het aanbod van
«goede diensten»
Distributie-normen van kunst
meststoffen zijn nu vastgesteld
Stormachtig
Geldleening Provincie Zeeland
Op 26 Juli besloten de Prov. Staten
van, Zeeland tot het aangaan van 'een
geldleening van f 1.525.000 tegen een rente
van ten boogiste 4 pet. Het is gebleken),
dat het onder de huidige omstandigheden)
wellicht niet mogelijk zal zijn het restant
der leening - f 500,000, dat vcor de nieuwe
(motorboot .is opgenomen, tegeni 4 pet. bij'
den parikoers tegen *4 pet. op te
nemen. In verband daarmede stellen Ged.
St. voor- de rentelimiet bij parikoers te
verhoogen 'tot 41/2 pet-
Ten behoeve van de voorgestelde over-
neiming van1 aandeeien in het 'maatschap
pelijk kapitaal van de Zegasm, zal een
leening van rond f 300 000 moeten wor
den aangegaan1. Het meest eenvoudig is
het, het bedrag der leeninig miet f300.000
te verhoogen en te brengen op f 1.825.000
Dezen keer komt 11 November
's Werelds wapenstilstandsdag
Op ©en tijd dat deze wereldi
Weer een nieuwen oorlog Zag.
Opnieuw waren d'oorlogskrachten
Sterker dan de vredeswil
En zoo blijven op dien datum
Alle vredesklanken stip
Eenmaal klonk op 11 November
't Hoopvolle bevrijdingswoord:
„Vrede zal er voortaan heerscfoen,
„Vrede inplaats van broedermoord L
„Dit is mu de laatste oorlog
„Die de menschheid heeft aanschouwd,
„Er wordt nu een beet're wereld
„Dan de oude opgebouwd!"
Thans, na 21 jaren,
Blijkt de harde werk'lijkheid:
D'Onbekende strijder viel dus
Toch voor een vergeefschen strijd).
En weer hoopt de vredesengel
Dat de wereld d^zern keer
Rijkelijk voordeel moge trekken
Uit de lessen van weleer. J. S'
