ZIERIKZEESCHE
KIEUWSBODE
Mijnhardtjes
DINSDAG 7 NOVEMBER 1939
OPGEHOr
ZUERUOHSOS COURANT
ONZE ECONOMISCHE POLITIEK
De Kern
ABONNEMENT
17ST - 1889
Prijs fl.B0 p. kwartaal, buiten Zierikzee
fl.80. Voor het buitenland' flO.— p. jaar
Afzonderlijke nummers 6 cent. Ver
schijnt dagelijks, behalve 's Zondags.
Uitgave: N.V. de Zierikzeesche Nieuwsbode, Zierikzee, Schuithaven B 94
Tel. 32, Postgiro 137677 - Dir.: A. J. de Looze - Uitg.-Red.: M. J. Kosten
96STE JAARGANG No. 14182
ADVERTENTIES
Prijs: 20 cents p. regel, minimum 80 cents
Bij contract speciale prijzen. Grootte der
letters naar plaatsruimte. „Succesjes" 60
cents. Inzending tot 's morgens 10 uur
ONDER DEN SCHIJNWERPER
wordt thans ©ens even de stralenbun
del gericht op den feitelijken strijd tus-
schen de Westersche naties, die er een
schijnt te zullen worden van economisch
uithoudingsvermogen.
Duitschland zoekt schijnbaar even
wicht te krijgen tusschen zij(n militaire
kracht en zijn economische weerbaarheid.
Tegenover de hulpbronnen, die het
Derde Rijk bezig is aan te boren in Oost-
Europa. staat sedertkort een geweldige
versterking van de geallieerden in het
Westen: Amerika, dat door de afkondi
ging van zijn neutraliteitswetten moreel
en feitelijk den kant van Engelafnld en
Frankrijk heeft gekozen. Duitschland zoekt
thans klaarblijkelijk zijn voornaamste
kracht in het duikbootwapen: de
duikboot is bij machte de geallieerden
economisch sterk afbreuk te dopn, aldus
hun moreel te ondermijnen en hejnj te
dwingen tot overgave.
In den wereldoorlog hebben de Duit-
schers dit ook gepioogd te doienj, als
nevencffensief van een geweldigeim aan
val te velde. Deze toeleg is mislukt. De
Duitschers leggen thans het volle gewicht
op den duikbqotoorlog, voordat Zij den
ken aan het ingrijpen van huin legierimladi-
ten. Of de duikboot-toerlog den weg zou
kunnen effenen voor eem beslissing te
velde, zou nog moeten blijken. Dit hangt
af van de verliezen, die hij den geallieer
den berokkent. Wat de Duitsche duik-
booten pp den duur in dit opzicht kun
nen presteer en, valt niet te voorzien.
Ook wanneer de Duitschers er niet
in Siugen de scheepvaart der geallieer
den met lamheid te slaan, zullen ziji
hoogstwaarschijnlijk aan de noodzaak van
eenoffensief niet kunne|ni ontkomen, wan
neer er tusschen militaire kracht en eco
nomisch weerstandsvermogen geen even
wicht ontstaat. Al is er dus op dit pogen-
ulik ook geen sprake meer van een op
handen zijnd offensief, het blijft noch
tans voor de toiekomst dreigen.
Dat de neutralen bij den economischer
uitputtingsoorlog ook in de knel drei
gen te geraken, hoeft geen betoog. Zoo
is men in Zweedsche scheepvaartkringen
ten zeerste ontsteld over het bericht van
een verscherpte blokkade, zoowel
van Duitsche als van Engelsche zijlde.
Naar verluidt, zou Engeland van plan
zijn, de controle ter zee aan de ZweedL
sche kust nu in beide richtingen uit]
te oiefenen.
Duitschland heeft tot nu toe een deel
van zijn export via neutrale landen kun
nen handhaven. Deze export zou nu stop
gezet moeten worden. Wanneer nu de
Engelsche controle ter zee opk wordt
toegepast op schepen, die van neutrale
landen afvaren, waarmee Duitschland
landgrenzen gemeen heeft, Zullen de Duit
sche exportmogelijkheden tot het uiterste
worden beperkt.
Op de Zw&edsche handelsscheepvaart
zal deze verscherpte blokkade een bui
tengewonen terugslag hebben. De Zweed
sche pers spreekt in verband met het
leggen van een nieuw Duitsch mijnenveld
bij1 Falsterbö van een doodsteek, die
practisch gesproken, de geheele Zweed
sche handelsscheepvaart treft. De diep
gang buiten het mijnenveld in de Oost-
Zweedsche territoriale wateren is n.l. zoo
gering, dat er alleen maar kleine of
voor de helft geladen schepen kunnen
varen.
ADOLPHE MAX
De populaire burgemeester van Brussel,
Adolphe Max. is gistermiddag 12 uur,
aldaar plotseling op bijna 70-jarigen leef
tijd1 overleden.
Adolphe Max werd 31 December 1869
te Brussel geboren, waar zijn vader ge
neesheer was. Hij studeerde in de rech
ten «n werd advocaat. Reeds jong be
gaf hij zich in de politiek. Hiji werd
bestuurslid van de jonge liberale garde
en later hoofdredacteur van La Liberté
Sinds 1894 was hij' lid van de provin
ciale staten van Brabant.
In 1904 werd hij gekozen in den Brus-
selschen raad. waar hij; spoedig wethou
der werd en reeds in 1909 als opvolger
van De Mot tot burgemeester gekozen.
To:en in 1914 de Duitsche troepen Brus
sel binnengerukt waren, weigerde hij z"ijti
plicht te vervullen onder het gezag van
den Duitschen gouverneur en eischte hij
volledige vrijheid van beweging. Hijl pro
testeerde krachtig tegen de wandaden
van het bezettingsleger en streed met
onbedwingbare geestkracht voor de rech
ten van zijn medeburgers.
Hij! stichtte een centraal comité voor
de levensmiddelen voorziening dat onder
den naam van comité nationaal onschat
bare diensten aan zijn landgenoten heeft
verleend. Toen hij. echter in September
weigerde de rest van de schatting, welke
Brussel opgelegd was, te betalen, werd
hijl den 26en van die maand opgepakt
en opgesloten te Namen, vanwaar hij
naar Duitschland werd gezonden, waar hij.
eerst in Glatz, daarna in Celle en ten
slotte in Goslar werd' |opgesloten.
Tijdens de revolutie, op 13 Niov. 1918,
slaagde hij: erin uit de Duitsche gevan
genschap te ontsnappen en fniaar België
terug te keeren, waar hijl met een ge
weldige geestdrift werd ontvangen. Da
delijk werd Max benoemd tot minister
van staat en als minister zonder porte
feuille in het kabinet-De Brocqueville op
genomen.
Zijn leven was jmlet dat der Belgische
hoofdstad ten nauwste verbonden, hiji ïiatml
deel aan lief en leed, en het Zal den
Brusselaars Imloeilijk vallen 'Zich hun stad
voor te stellen Zonder hun „Max", die
onder drie Koningen diemidie en jmet wien
een magistraat van zeldzame lajlluire is
Voorraad voor een redelijken iermijn Rustige
prijsontwikkeling een landsbelang Onze vee
voederpositie afhankelijk van het buitenland
Volgens Zijn laatsten wil Zal hij zionder
eerbetuigingen, bloemen en {redevoerin
gen, Donderdagmiddag om half drie wor
den begraven. Maar Zijn brave Brussel
aren 'Zullen miorgen^ langs zijn, heden door
dr. Vand er velde gebalsemd' stoffelijk
overschot mogen trekken.
WIE KNIPT DE BON
Volgens de letter van idie distributie
bepalingen, zeiden die plaatselijke autori
teiten, Imloet die Winkelier die schaar in
de distributiekaart zetten, imiaar nu heeft
de radio wear roet in het eten ofwel
over het suikerbbinnetjie gestrooid. „Mpet
ik knippen of Imlijh kruidenier?" vroeg een
luistervinkje en de radio. antWloordde:
„Knipt u maar rustig thuis" en de bon
autoriteiten verklaarden daarop, dat de
radio, gelijk had. En de andere bon-auto
riteiten bleven er biji, dat v|olgens de let
ter
Maar intusschen zitten Wijl met een
„ja" en imiet een „neen" en .dat moet
Wlorden opgelost. Dit kan natuurlijk niet
Worden afgeteld op de knoopen van een
vestje, Want daardoor is het aantal knoor-
pen niet Wettelijk voorgeschreven en
bovendien ontbreekt er Wiel eens eentje
aan. En wiji zitten miet de letter. Als
die van banket iwas, was die moeilijkheid
niet zoo groot, maar ziji is nu eenmaal
van de distributiebepalingen. En mien
mOet er uiterst voorzichtig mee zijn let
ters van bepalingen overboord te gooien
wiaut vandaag voetballen de (autoriteiten
miet die letter en als u het morgen .ook
doet, zeggen de autoriteiten ineens, dat
letters er niet zijn oimi rniee te voetballen.
„Kjunt u knippen? knip dan maar mees",
zegt Den Haag en u mag uw bonnetjies
van de kaart .afknippen of afscheuren
als dat maar netjes gebeurt, Want het
oog Wil ook wat en eiken Winkelier
•er tmlee verblijden, idien u maar wilt. Het
zal nu Imiaar het verstandigste zijn (diezie
dan Wieliswaar ongeletterde methode te
vl'oiigen; z-ij is practischer en legt derw
handel in Suikerboinuetjies niet zooveel
moeilijkheden in (dien Wieg. Misschien dat
er voor deze methode wiel weer eens
eens stokje Wordt gestoken, want de pro-
en anti losse bon-autoriteiten kolman van
middag bijl elkaar op de thee, en wie zal
Zeggen hoe die elkaar Weten vast te
praten.
KERKNIEUWS
ZIERIKZEE. Chr. Ger. Kerk. Woensdag
avond 8 Nov. 7 uur herdenkingssamen
komst ter gelegenheid van de 25-jarige
ambtsbediening van ds. H. Hoogendonrn
onder leiding van ds. R. H. Sluiter van
's-Gravendeel.
LAND- EN TUINBOUW
Steun aan tuinders
Dei minister van economische zaken
heeft het volgende bepaald:
Uit het Landbouw-Crisisfonds wordt
aan hen, die als teler van gewassen
van den tuinbouw zrijtn aangeslotejn] bij!
de stichting Nederlandsche Groenten- en
Fruitoentrae, gevestigd te 's-Gravenhage
eru op den dag ter uitkeering geacht
kunnen wi&rden hun bedrijf alslniog uit
te oefenen, steun verleend overeenkomstig
de bepalingen van deze beschikking tot
e©n bedrag van ten hoogste f4.250.000.
Op de persconferentie over de eooinio-
imlisohe politiek der regeering, heeft mi
nister Steenbenghe de volgende [uiteen
zetting! gegeven:
De critiek, die tot mp tio.e is [geuit,
aidjus de minister, heeft hierin bestaain!,
dat ©enerzijds de voorraadsvorming; miet
,g|ropt: genoeg geweest is, anderzijds, dat
de voorbereiding1 van de distributie en J
daarmee samenhangende administratieve
!mlaatreg|eien niet voldoende vóór den oor
log heeft plaats gehad.
Voorraadvorming en distributie
maatregelen
Wat de voorraadvüiimiing betreft, mloige
ik er op wijzen, dat noodzakelijke voor
raden voor een redelijken' tehmlijn wel
degelijk zlijn gemaakt en dat hiervoor
imillioenen zijini uitgegeven. Aan het aan
leggen en het houden van gnootere voor
raden waren grenzen gesteld dooir de fi-
nancieeie (mogelijkheden- Om1 een enkel
voorbeeld te noemen, Zou voor een
voorraad graan veevoed ergraan inbegre
pen, voor 1 jaar een kapitaalsuitgave
voor den aankoop' van pl-iml. f 73.000,000
noodiig] zijn geweest, terwijl de rente over
bedrag1 f 2,190.000 pier jaar zou hebben
bedragen. De opslagkosten, waarvoor
sleChts een zeer globale berekening imio-
gelijk is, Zouden voor zoio'n voorraad
naar sphattinigl f16,000,000 per jaar heb
ben bedragen.
Afgezien echter van de bezwaren van
finaincieeieni aard, bestaan tegen eien zoo-
danigeii .gropten voorraad ook technische
en econpimiische bezwaren- Oim1 eens een
vcprbeeid te no enten: de lopstoiglcapaci-
teit van granen is niet igropt genoeg
voor .©enigszins olmlvanjgrijken voorraad
van bijvoorbeeld een jaar. Er zouden
Inteer silo's m|oeten zijn bijgebouwd,
waarmede igroote bedragen zouden zijin)
gjembeid. Deze silo's zouden weer leeg
konten te staan, wanneer de noodzaak
voior het hio|uden van groiote voiorraadem
niet ;mie©r zou bestaan. Eeni zoodanige
overcapaciteit zal wellicht een nadeeli-
igen invloed uitoefeiniein op de opslag-
tarieven en daarmee op de positie van
de Meenten-
Wat de critiek op; de voorbereiding; van
de distributie en daarlmlee saimenhanigende
administratieve maatregelen betreft, mo-
ge er op worden gewezen, dat tal van
administratieve maatregelen (inlichtenvan
gemeentebesturen) drukken en opleggen
van distri'butie-nioioidkaairten en dergelijke
reeds vóór den .oorlog genomen, waren-
De 'maatregelen van voorbereiding en uit
werking. van afzonderlijke distributies,
waaraan hoog© kosten verbonden zijn,
konden echter miet worden genOimiem,
olmdat de voorbereiding samenhangt met
de posities bij de grossiers en den detail
handel pp: het mbment, waarop de distri
butie aanvangt. Had mien anders gedaan
dan zau dit tot noodzakelijk gevolg heb
ben gehad, dat imien opi geregelde tijden
reeds gereed liggende distrihut (©maatre
gelen telkens weer aan de gewijzigde
•omstandigheden zou. moeten aanpassen,
hetgeen igroote bedragen aan1 ladim'iniistra-
tieven arbeid Zou. kosten en vele besLoimi-
mieringien voor het -bedrijfsleven zoui 'me
debrengen.
t
De gevolgde prijspolitiek
Ook de dopr de regieerimg gevolgde
prijspolitiek heeft nogal critiek onder
vonden. Deze bestond hierin, dat imen
zich afvroeg', waaromi door de betrok
kenen miet van dep aainvalnjg. af met de
vervangingswaarde rekening |m|oeht wor
den gehouden.
De regeering heeft z'iCh op het stand-
plunt gesteld, aldus minister Steenbergihe,
dat een voorzichtige prijspolitiek, welke
een rustige prijsontwikkeling zonder
groote schokken en Imiet behoud vam het
zoo noodzakelijke evenwicht in de be
staande prijsverhoudingieni waarborgt, in
's lands belang Imloet morden; geacht.
Daarbij behoefde niet aanstonds imiet de
vervangingswaarde rekening te wiordem
gehouden, waarmede niet gezegd wil
worden, dal het beginsel der vervangings
waarde geen beteekenis heeft bij de
waar dekring van de voorraden. Evenwel
imloet ook op andere factoren worden
gieiet, bfif het bepalen van eem prijs
politiek. Zoo zal de grootte der voor
raden en de onzekerheid der huidige
prijsbeweging daarop v.an Invloed zijn-
Het werd niet npodig' [geoordeeld zich
reeds dadelijk te richten naar de ver
vangingswaarde van de veelal vopr
igemimen tijd voldoende voorraden.
Voorts imioige nogm'aais worden gewe
zen op1 het igroote belangi, dat er voor de
geheele bevolking aanwezig was prn een
wilde en ongemotiveerde prijsopdrijvinig
tegen te ig;aan- Indien dit niet was ge
schied, zoiuden de kosten van, levens-
onderho'ud reeds thans op bedenkelijke
wijze zijn gestegen. Imimers prijs verhoo-
ging van de eerste levensbehoeften schept
een drang tot verhooging, der ioonen- Een
dergelijke verhooging vermeerdert de
productiekosten, zoodat de producent
weer genoo.dzaa.kt wordt de prijzen van
Zijn producten te verhonger-
Intuisschen is het vraagstuk der ver
vangingswaarde in beteekenis vermind e r a
doordat de bij het uitbreken van den
oorlog aanwezige voorraden, geleidelijk
worden opgeruimd. De tot nu toe ge
nomen maatregelen droegen vooraJl e©n
incidenteel karakter. Ik vind thans aan
leiding) tot 'een meer systematische be
handeling: vam het prijsprobleem' over te
gaan. Voor een nadere uitwerking hier
van imiogle ik verwijzen naar het ©oimi-
ImUir.ique, dat Dinsdagavond pi. 'werd ge
publiceerd.
De landbouwpolitiek
Zooals ook reeds in Imüjn radiorede
van 24 October 11. is betoogd, zoo ging
de (minister verder, is de politiek van
de regeering er op gericht, dat de land
bouw een redelijken prijs voor zijn pro
ducten ontvangt. In dit verband wijs ik
op de onlangs plaats gevonden verhoo-
girng van de richtprijzen van de akker
bouwproducten en op de verhiooging van
den groothandelsprijs voor boter. Ver
wacht mag Iwiorden, dat die hoogerc
prijtoen de productie van landbouw arti
kelen, welke voor de voedselvoorziening
onontbeerlijk Zijn, zullen stimuieerern.
Niet alleen door het geven van hoogere
prijzen tracht de regeering de positie
van den landbouw te versterken, men
idenfee aan de hulp en voorlichting, welke
de land- .en tuinbouw van den landbouw-
voiorlichtingsdienst in nog igrootere mate
dan voorheen ontvangt. Met dezen maat
regel wordt mede beoogd zooveel moge
lijk uit den vaderlandscben bodenu te
halen voor een haar zoo goed mogelijke
voedselvoorziening Aldus de minister.
Niettemin blijven we, zij het ook in
mindere imiate dan in 1914, afhankelijk
van den aanvoer van grondstoffen, uit
het buitenland, in het 'bijzonder geldt dit
voor het veevoeder. Vandaar dat juist
het vraagstuk van de Veevoedervoorzie-
ning de volle aandacht van de regeerimig
heeft.
Wat de gemiotmlen maatregelen betreft
mioge allereerst worden gewezen op de
aanzienlijke negeerinigsaiankoopem van bui-
tenlandsche tarwe, iwelke reeds lang voor
den oorlog hebben plaats gehad. Boven
dien is sedert 1 September een groote
hoeveelheid graan uit het buitenland aan
gevoerd, terwijl momenteel nog aanzien
lijke hoeveelheden graan en andere vee
voeders onderweg zijn. naar ons land.
Da distributie
Ook miet betrekking tot dit onderdeel
van de regeeringsbemoeienis is critiek
uitgeoefend. De regeering heeft als alge-
Imieene .richtlijnen gesteld, dat niet eerst
biji een tekort tot distributie moet wor
den besloten. Reeds eerder, wanneer idie
wenschelijkheid dringt op een tekort te
voorkomen, moet tot distributie worden
overgegaan. Het algdmieene doel, dat
hierbiji voor oogen staat, is te Zorgen,
dat iedere Nederlander de mogelijkheid
behoudt om zijn aandeel in de aanwezige
levensmiddelen te ontvangen..
Hoewel het publiek in het algemeen
een juist begrip heeft getoond van de
Zware taak, 'welke onder de huidige om
standigheden op de regeering rust, mioige
aldus de minister met betrekking
tot de distributie mogimiaals een beroep
op aller medewerking worden gedaan.
Men verlieze zijn kracht niet in detail-
critiek. Het is goed te bedenken, dat het
voorbereiden en uitvoeren van een rege
ling, waarbijl 8 Imillioien menschen indivi
dueel zijn betrokken, zeer omvangrijk en
du® 'zeer tmKteilijk is.
De bekende Brusseltche burge
meester, Adolphe Max, overleden
De oorlog wordt er een van
economisch uithoudingsvermogen
De Nederlandsche Economische
Defensie-maatregelen verklaard
Voorloopig geen distributie van
brood en evenmin oorlogsbrood
Vier en een kwart millioen steun
aan den tuinbouw
No(j eenige regen
tegen Gevatte koude, Koorts, Griep
Zon op': Zon onder:
8 Nor. 7 09 16 19
Maan op: Maan onder:
8 Nov. 3 18 14 53
Hoog- en laagwater te Zierikzee
Nov.
Hoogwater: Laagwater
11.55 5.14 1742
Uit de Nieuwsbode
van vóór vijftig jaar
Van 6 1 2 Nio v. 1 889. De gemeente
raad te Staven is se koos tot lid van
het plaatselijk armbestuur de heer C.
Steendijk.
In het afd. verslag over de begroo
ting van justitie Werd betrekkelijk de
gevangenis te Zierikzee opgemerkt,
dat de huisvesting der gevangenen zeer
slecht is. Alle midde;en ter verwarming
des winters ontbreken.
De heer G. C. C. Betha te Zierik
zee Werd benoemdi tot onderwijzer in
•de Eransche taal aan het Instituut Bruijr
nings IngenhouZ te Voorburg.
Aangenomen het beroep naar Rumpl
door ds. B. Bollée te Oosten and.
Ds. G. Bi. Fijnvandraat, beroepen
predikant te N i e u w e r k e r k, nam af
scheid van Stavenisse naar aanleiding
van Hand. 20 22.
Benoemid tot Wiethouder te Ou wer
ker k, in de plaats van den heer B.
Giljam, de heer Johs. Romeijn.
De heer J. B. van Hekke was 12
Nov. 1889 een kwarteeuw tuinbaas op
„Zorgvliet'.' te Schuddiebeurs.
Economische Berichten
Indexcijfers voedingsmiddelen
Volgens de gegevens van het oecojno-
mische bureau van den Centralen Bond
van Nederl. verbruikscoöperaties is het
indexcijfer van de voedingsmiddelen, die
bij' men bij; den kruidenier pleegt te
kobpen gestegen tpt 112.9 (week van 24
29 Juli is 100).
Voor de afzomderlijke artikelen kunnen
de volgende prijsstijgingen worden ver- -
meld: havermout pl.m. 10 pet., kaas pl.m.
50 pet., eieren 33.3 pet., boter 20.6 pet.,
margarine 7.6 pet., slaolie 7.3 pet., bak
en braadvet 10.6 pet., zachte zeep 32.8
pet., kaarsen 5.9 pet., thee 8 pet., luci
fers 13.3 pet., abrikozen 9.2 pet., appelen
gedroogd pl.m1. 5 pet., pruimen 15 20
pet. £n rozijnen 9 pet.
Bij de overige artikelen zijd de prijs
stijgingen sinds de week van 24—29 Juli
nog steeds onbeduidend.