KIEUWSBODE
DONDERDAG 2 NOVEMBER 1939
OPGEN
ZUERtKZKSOff COURANT
De Kern
NEDERLAND-BELGIE
ABONNEMENT
Prijs f 1.50 p. kwartaal, buiten Zierikzee
fl.80. Voor het buitenland! f 10.p. jaar
Afzonderlijke nummers 5 cent. Ver
schijnt dagelijks, behalve 's Zondags.
1707 - 1680
Uitgave: N.V. de Zierikzeesche Nieuwsbode, Zierikzee, Schuithayen B 94
Tel. 32, Postgiro 137677 - Dir.: A. J. de Looze - Uitg.-Red.: M. J. Kosten
96STE JAARGANG No. 14178
ADVERTENTIES
Prijs: 20 cents p. regel, minimum 80 cents
Bi} contract speciale prijzen. Groette der
letters naar plaatsruimte. „Succesjes" 60
cents. Inzending tot 's morgens 10 uur
AAT VAN BELEG
Wat beteekent deze maatregel
/oor de bevolking
tondiging van den Staat v!an Be
st op art. 195 van de Grondwet,
als volgt: ter handhaving van
inwendige veiligheid kan door
ige den Kroon elk gedeelte van
idgebied' des Rijks in Staat van
of in Staat van Beleg verklaard
De wet bepaalt ide Wiegen, waar
de gevallen, Waarin zulks <gesohie-
kan jjn-regelf de gevolgen.
_,,iji "die regeling kan wiorden bepaald,
dat de grondwettelijke bevoegdheden van
het burgerlijk gezaag ten opzichte van
de openbare orde en de politie geheel
of ten deele op het militair gezag over
gaan, en dat de burgerlijke overheden
aan de militaire ondergeschikt worden.
Deze regeling is nader uitgewerkt in
de Wet van den 23sten Mei 1899 over
den Staat van Oorlog en Beleg. Men
moet onderscheid maken tusschen vier
mogelijkheden1. normale toestand' van
vrede; 2, staat van oorlog; 3. staat van
beleg; 4. toestand van feitelijken oorlog,
Waarin het land is gewikkeld.
De Staat van Oorlog is afgekondigd
spoedig na het begin der mobilisatie-
Ondanks zijn ten onrechte omrustwek-
kenden naam1 dient hij voor niet amiders,
dan het militaire •- gezag enkele nadere
bevoegdheden te geven, tegenover de
burgerlijke autoriteiten en de burgerbe
volking. In dezen Wets-technischen zin
beschouwd, leven wij dus de laatste
maanden in Nederland reeds in den Staat
van Oorlog.
Biji de thans voor een aantal gemeenten
afgekondigden Staat van Beleg worden
de bevoegdheden voor het militaire ge
zag nog sterker uitgebreid. De burger
lijke besturen en de daarbij: in dienst
Zijnde ambtenaren zijn verplicht te ge
hoorzamen aan de bevelen van het mili
tair gezag, gegeven overeenkomstig de
door de Kroon vastgestelde instructies.
Openbaarmaking dezer instructies zal, zoo
mlo gelijk, geschieden.
Door het militair gezag worden, zoo
noodig, nieuW'e politieverordeningen als
mede verordeningen en keuren van
waterschappen, veensohapipen en veen-
polders vastgesteld, de bestaande gewijf-
zigd of geschorst. Ook is het militair
gezag bevoegd, regelen te stellen betref
fende de verkeers-vrijiheid. Bovendien
kan het recht van vereenigkig en verga
dering en zelfs de persvrijheid aan ban
den 'worden gelegd.
Minister-president De Geer heeft echter
in de Tweede Kamer te kennen gegeven-,
dat ook in de gemeenten, Waar thans de
Staat van Beleg is afgekondigd1, geen
censuur zal Wforden ingevoerd.
Wel zal volgens de Wiet van 1899 het
militaire gezag bevoegd zijn aan perso
nen, 'wier aanwezigheid voor de rust en
de algemeene veiligheid Wordt geacht ge
vaarlijk te zijn, het verblijf binnen bet
in Staat van Beleg verklaarde grondge
bied te ontzeggen en deze daaruit te ver
wijderen, of indien de mogelijkheid daar
toe niet bestaat, hen in bewaring te
stellen.
Uitwijzing van vreemdelingen -em. van
Nederlanders uit de in Staat van Beleg
verklaarde gemeenten is dus in principe
mogelijk.
Natuurlijk is ten slotte het militaire
gezag bevoegd naar eigen goeddunken
en dus niet verplicht van de hem'
verleende buitengewone macht gebruik te
maken.
MINISTER STEENBERGHE
VOOR DE MICROFOON
Instelling van een Centrale
Levensmiddelenraad
In zijn gisteravond' gehouden radiorede
he'eft de minister van economische za
ken, rar. P. L. Steenberghe o.m. verteld
hoe de distributie in de practijk werkt,
De eerste eisch was te weten te ko
men wat het Nederlandsche volk van het
te' distribueeren artikel verbruikt. Begon
nen is met allen winkeliers in Nederland
een enquêteformulier ter beschikking te
stelten, waarop zij ons hun gemiddelden
weekomzet van een grooit aantal artike
len moOsten opgeven. Hierbij bleek al
dadelijk, met wat voor enorme aantallen
wij te maken hadden, immers 87.000 krui
deniers vulden formulieren in. Dit cijfer
is daarom zon belangwekkend, omdat tot
nu toe steeds aangenomen was, dat het
totale aantal kruideniers in Nederland
40 a 50-000 bedroeg, Van deze 87.000
waren er echter 20.000, die nog geen 10
k.g. kruidenierswaren per week omzet
ten. Van de overblijvende 67.000 waren
er ruim 50-000 die een omzet hadden
van meer dan 5 k.g. suiker per week.
Omzet en verbruik van suiker
Uit dit onderzoek werd dus een vol
ledig overzicht verkregen van de om
zetten en het verbruik van suiker. Wilde
de Regeering nu met de distributie daar
van een begin maken, dan moest er voor
gezorgd worden, dat het publiek op dit
oogenblik dat de distributie begon, ze
ker kom zijn, dat er bij! de winkelier
suiker was. Om dit te bereiken werden
de winkels van flinke voorraden suiker
voorzien en tegelijkertijd werd zooals be-
kendl de verkoop daarvan vier dagen
stopgezet. In deze vier dagen konden
de winkelbakken rumisehoots worden ge
vuld. Wel was het jammer dat in dit
geval niet voorkomen kon worden, dat
onder deze dagen juist een Zaterdag
viel, den dag waarop velen hun inkop
pen doen. Zpoveel mogelijk zal spreker
in de toekomst hiermede rekening houden
Ongegronds vrees voor tekort
Om een inzicht te geven in die groiote
voorraden in de winkels en aan te toio-
nen. dat alle vrees voor een tekort in
•de winkels volkomen ongegrond is, gaf
spreker eerilge cijfers. Voor de eerste
distributieperiode van veertien dagen kre
gen de winkeliers driemaal een toewij
zing van resp. in tjotaal 2400 ton, 4800
ton en 7200 ton, in totaal dus 14.400.000
kilogram.
Hier staat tegenover dat op grond van
de b'8paalde distributiehoeveelheid per bon
de verkoop in diezelfde perijoide 4 a 5
duizend ton zal zijn. De rest, dus on
geveer 9 a <10 duizend ton is een over-
loopend© voorraad, waarover de winkels
steeds zullen kunnen beschikken, wamf
voor elke nieuwe distributieperiode krij
gen zij op grond' van de door hen ont
vangen bonndn i|n de vorige periode wear
een nieuwe toewijzing van suiker.
Het systeem brengt geen verstarring
Deze beschikkingsvoiörraad waarborgt,
dat de winkelier steeds voldoende heeft
en dat als zijn debiet Zich uitbreidt, hiji
ook aan die vraag kan voldoen. Daarom
is het ook zoio onjuist, dat sommigen
do,or prijsonderbieding trachten nieuwe
klanten tof zich te trekken en daardoor
bonnen te incasseeren. Het aantrekkelijke
van het gekozen systeem, Zegt spreker,
is. dat het geen verstarring teweeg brengt
De techniek van het distributieproces is
geheel aangepast aan de nprmale han
delsgewoonten. Er is voior gezorgd, dat
voor de a.s. Sinterklaasdrukte de banket
bakkers extra suiker zullen ontvangen.
Teneinde een nog nauwer cqnfact met
het publiek en het bedrijfsleven te ver
krijgen. wordt dezer dagen een Centrale
Levensmiddelenraad geïnstalleerd, waarin
o.m. vertegenwoordigers van consumen
ten-, middenstands- en arbeidersorganisa
ties zullen 'zitting nemen.
Opbouwende critiek gewenacht
De minister vroeg geenszins om critiek-
loos alles te aanvaarden. Maar wel vraagt
hij: oefent de critiek met oordeel des
onderscheids.
Velen klagen, dat zij geen toewijzing
hadden gekregen, terwijl zijl toch hun
enquêteformulier hadden ingezonden. Bij
onderzoek bleek dan, dat zij vergeten
hadden dit formulier in te vullen en al
leen naam en adres haddein opgegeven.
De wijze, waarop de formulieren Zijn
ingevuld', heeft de minister wel overtuigd
van het nut van de vestigingseischen.
TWEEDE KAMER
Versterking Rijksmiddelen
Het debat ovfcr het gevoerde regieeringiS-
beleid is zonder veel schokken gisteren/
beëindigd, waarbij de regeerimg een: vrij
gemakkelijke parlementaire zege heeft be
haald. De 'mioties-de Visser werden bij
zitten en opstaan verworpen- Bij de co'fnl-
imtumisten voegden zich de nat.-soc. als
„medestanders".
Aan het slot van den middag is bet
wetsvoorstel, betreffende een tijdelijke
versterking van de Rijksmiddelen!, in be
handeling igemo'men. Het voorziet in de
tijdelijke heffing van o pc emit en
opi de gemeent efondsbei astimigj
Niui de wetsontwerpen van oud-miinister
De Wilde 2ijn ingetrokken), is het de
bedoeling, dat van de gederfde 50 miil-
KOLOMAN DARANYI
de vroegere minister-president van
Hongarije en voorzitter der Kamer is
gisteren op 53-jarigen leeftijd overleden
lioen, 30 m'illioen door de opbrenfgst van
deze opcenten gevonden zou worden- Ter
wijl dr. Bierem'a (lib.), oim'dat het een tij
delijke heffing betreft, smet het voorstel
meeging, zoiu de heer Ter Laan (sdap1)
de voorkeur hebben gegeven aan op-
oenten fop de rijksjnkomistenbelasting-
Mr- Rost van Tonningen (nsb) vcjnid
de dekking, van het begrootin|g|stekort
onsociaal, omdat niet voldoende progres
sief is te werk gegaan- Ook im)r. Bijlsmia
(v.d.) achtte het een bezwaar, dat deze
verhoiogingi de welgesteiden naar verhou
ding het minst treft.
De hëer van Kempen (lib.) kwaim! er
tegenop, dat bij deze heffing; de vrij
stelling voor dubbele belasting in ver
band 'met heffingen in de overzeesche
gebieden, niet onaangetast zou blijven-
De heer Wagena,ar (a.r.) zag als een
hoofdbezwaar, dat de belastingplichtigen
bij deze Rijks-heffing mlo eten betalen vol
gens 'een gemeentelijk tarief. Naar aan
leiding van deze laatste klacht heeft de
minister van Financiën, jhr- De Geer,
een toezegging gedaan. Volgens fa nota
van Wijziging' zal via de drie klasseq
der gemeente-fonds belasting, het Rijk
slechts de opbrengst ontvangen vol'genS
het laagste tarief. ïn die igemieentetnl,
waar dan een surplus ontvangen wordt,
zal die hoogere opbrengst aan die ge
meenten zelf en niet aan het Rijk ten
goede komen.
STAAT VAN BELEG VOOR
EEN GEDEELTE VAN HET RIJK
De regeerimgspersdienst mieldt:
Op grond1 van militaire overwegingen
is de noodzakelijkheid gebleken een ge
deelte van het rijk waarin militaire ver
dedigingswerken zijn of worden aange
legd, o ndcrwaterzettingen zijn of worden
gesteld', dan wel militaire bewakingsdien
sten moOten worden verricht, in staat
van beleg te verklaren.
In aansluiting hierop is uitgegeven
staatsblad 189, besluit van 1 November
1939 tot verklaring in staat van beleg
van verschillende gemeenten. Hieronder
zijn begrepen eenige gemeenten iini de
provinciën N.-Brabant. Gelderland, Zuid-
Holland. Noord-Holland, Zeeland, Utrecht,
Friesland en Limburg. Dit besluit is met
ingang van 1 November in werking ge
treden.
Vo,or wat Zeeland' betreft, strekt deze
maatregel zich uit over de gemeenten
J Aagtekerke, Arnemuiden, Baarland, Bier
vliet. Biggefcerke, Borssele, Breskens,
Brouwershaven, Bruinisse, Burgli, Cadzand
Clinge, Golijnsplaat, Domburg, Dreischor,
Driewegen, Duivendijke, Elk er zee. Elle-
meet, Ellewoutsdijk, Goes, Grauw en Lan-
gendam, 's-Grav©npolder, Groede, Grijps-
kerke, Haamstede, 's-Heer Abtskerke, 's-
Heer Arendskerke, 's Heerenhoiek, Hein-
kenszand'. HoPdekenskerke, Hoek, Hoofd
plaat. Hontenisse, Yerseke, Kapelle, Kats,
Kattendijke, Kerkmerve, Kloetinge, Kort-
gen'ö, Koudekerke, Krabbendijke Kruiningen,
St.-Laurens, St.Maartensdijk, Meliskerke.
Middelburg, Neuzen, Nieuw en St.-Joos-
land, Nieuwer kerk, NieuwvUet, Nisse,
Npondgoirwe, Noordwelle, Oost- en West-
Souburg, Oosterland, Oostkapeile, Oude-
lande, Ottwerkerk, Ovezande, Poortvliet,
Renesse, Rilland-Bath, Ritthem, Scherpe-
nisse, Schoondijke, Sch.ore, Serooskerke
(S.), Serooskerke (W-), Stavenisse, Tholen
Veere. Vlissingen, Vogelwaarde, Vrouwen
polder, Waarde, Wemeldinge, Westka-
pelle, Wissekerke, Woiphaartsdijk, Zaam-
slag, ZierikzeeZmnemaire en Zoute-
lande. 1 j
Uit de Nieuwsbode
van vóór vijftig jaar
Van 30 Oct. tpi t 5 Nov. 1889. De
rijksveldwachter A. van Vliet te Se
rooskerke werd naar Oud-Beijerland
verplaatst en S. de Regt van Zevenberg-
schen ho,ek naar Serooskerke,
Benoemd tot agent van politie te
Rotterdam dhr. D. Suurland te Scher
pe n i s s e.
Mej. J. J. van Krieken te Zierik
zee werd' benoemd tot (onderwijzeres aan
de Chr. School te Andel (N.B.)
Ds. G. J. Karres, beroepen te Gene-
muiden. nam afscheid van de gemeente
Bruinisse naar aanleiding van Jer, 17-16.
In de te Scherp en is se gehou
den Oinderwijzersvergadering, legde de
voorzitter, de heer L. v. Langeraad, hoofd
der school te St.-Maartensdijk, den hamer
neer. Tof zijn opvolger werd gekozen de
heer Crucq, hoofd der school te Sta
venisse.
Onder de gemeente Haamstede
brandde op het hoefje van C. Smalheer
de schuur en het wagenhuis af.
Verkiezing leden Kamer van Koophandel
Bij de Woensdag gehouden verkiezing
van 12 leden van de Kamer van Koop
handel en Fabrieken voor de Zeeuwsche
Eilanden, werden voor de afdeeling groot
bedrijf bij candidaatstelling herkozen de
heeren W. Berdenis van Berlekom, H.
C. Ghijsen, beide Middeburg, D. L. H.
van Raalte, Vlissingen, J. C. E. Massee,
Kloetinge; W. Kakebeeke, Goes; en ge
kozen de heer A. van Westreenen te
Middelburg.
Voor de zes plaatsen in de afdeeling
klein bedrijf zijn candidaat gesteld de
heeren A. de Bart, Vlissingen; W. v. d.
Berg. Bruiniss'e (aftr.), J. B. A. van
Hal, Vlissingen (aftr.), P. I. Hamming,
Vlissingen (aftr.), Ph. Haverhoek, Goes;
J. de Kruijfer, Go/es; J. C. E. J. Peek,
Middelburg, L. A. StofkopCr, Middelburg
(aftr.) en A. M. Witte, Middelburg.
Voor deze afdeeling zal .een stemming
paats hebben op 29 November. Voor de
afdeeling groot bedrijf was de zesde
vacature, die van inmiddels wijlen den
heer W. Bosman te Middelburg.
Voor de afdeeling klein bedrijf waren
niet meer candidaat gesteld de heeren
J. P. A. Micheeis, vroeger te Middel
burg. thans te Amsterdam en M. Veenis.
Centrale Levensmiddelenraad
wordt d»zer dagen opgericht
Hoe de distributie in de practijk
werkt
Staaf van beleg afgekond<od
voor vele Zeeuwsche gemeenten
Bond van polders en waterschap
pen in Zeeuwsch Vlaanderen
Wedstrijd Holland-België wordt
in Feijenoord-Stadton gespeeld
Weinig of geen regen
in het Feijenoord Stadion
Naar wij vernemen zal de
we4strjjd NederlandBelgië,
welke, zooals wij reeds mede
deelden, doorgaat, op Zondag
10 December in het Feijenoord
Stadion te Rotterdam worden
gespeeld.
Hoog- en laag water te Zierikzee
Hoogwater:
3 Nov. 6,06 18,34 12,00
DE AUTO-LOOZE ZONDAG
Zondag stil-verlaten 'wegen,
Alle auto's Weggevaagd,
Daar onze benzinevoorraad
Thans geen luxe mzeer verdraagt.
Alle Zondagsrijders laten
Dus hun wagentje op stal,
In de 'hoop «Jat deze toestand
Nu geen jaren duren zal.
Tegelijk met het verd'wüjmen
Van de auto's, is er thans
Ook een ommekeer gekomen
In de iongelukken-kams.
Het traditioneele rijtje
In het Maandagblad1 vervialt
Nu des Zondagsrijders claxon
Niet meer langs de wegen schalt.
Magere Hein ziet op die Wijze
Zich een rijke buit ontgaan j
Hoe vaak wist hiji op den Zondag
Niet een goeden slag te slaan!
Bijl de vele narigheden
Van den ihedendaagschen tijd
Heeft het menschdom tocih het voordeel
V«n Iets grpoter veiligheid 1 J. 6.