IZIERIKZEESCHE
KIEUWSBODE
MAANDAG 23 OCTOBER 1939
OPGENOÏ
ZIEPIKZEESCKE COURANT
t7Q7 - 1889
De Kern
DE BRITSCHE OORLOGSDOELEINDEN
ABONNEMENT
Prijs 1.50 p. kwartaal, buiten Zierikzee
1.80. Voor het buitenland1 flO.— p. jaar
Afzonderlijke nummers 5 cent. Ver
schijnt dagelijks, behalve 's Zondags.
UitgaveN.V. de Zierikzeesche Nieuwsbode, Zierikzee, Schuithaven B 94
Tel. 32, Postgiro 137677 - Dir.A. J. de Looze - Uitg.-Red.M. J. Kosten
96STE JAARGANG No. 14169
ADVERTENTIES
Prijs: 20 cents p. regel, minimum 80 cents
Bij contract speciale prijzen. Grootte der
letters naar plaatsruimte. „Succesjes" 60
cents. Inzending tot 's morgens 10 uur
ONDER DEN SCHIJNWERPER
heeft zich Zaterdag Lloyd! Gearde
Weer eens geplaatst, toen hij in zijn kies
kring het wioiord voerde, oml zijn onla®)g|s
in het Lagerhuis (gehouden redevoering
toe te lichten. Het is bekend, dat de
Welsche tofovenaar, zooials hij vroeger
wel eens genoemd werd1, tqmidat hijl zoo
unlet wioiorden wist te goochelen, dat zijn
toebehoorders onder den ban kwamen,
geweldig) van leer kan trekken. Dat deed
hij in de dagen, die aam de OiOrlo|g]sver-
klaring vooraf gingen en men va|ni regee-
ringszijde alles deed of trachtte te doen
het onheil te voorkomen.
En nu de ralmip o-v-er ions ge
komen is, zet de regeerinjgl d'e tanden op
elkaar, terwijl Lloyd George in zijn
laatste Laigerhuisrede een beroep deed
de gelegenheid' aan te grijpen laian de
groene tafel plaaits te nemen, vioor dat
de „onbeschrijfelijke verschrikking en
rampspoed van den igriooten oorlog; laian
millioenen gezinnen i|ni vele landen, dood
en verderf zou brengen".
Hij fwias van meening, diait, indien er
gelegenheid zou zijin de bedoelingen met
vreedzame middelen te bereiken dat
beter zou Zijn dan ontzettende gevaren
te gaan loiopen en zich verschrikkelijke
opofferingen op de hals te halen oml
aan het einde voinrwlaiarden te bereiken,
Welke niet beter zouden kunnen zijn dan
die welke thans verkregen zouden wor
den, mits wij: de hulp zouden verkrijgen
van neutrale starten. Toen hij, deze rede
voering hield, Werd' hij er naar hij: zeide,
valschelijk van beschuldigd te hebben
voorgesteld toe te geven. Onze zaak'wiajs
rechtvaardig en (wij konden niet tqegie-
ven zonder Groot—Britannië, zeide hij
mlet oneer te beladen en deze aain de
verachting van de Wereld' 'bloot te geven.
„Ik zal geen stap terugwijken van de
politiek, welke ik steeds heb bepleit,
aldus Lloyd1 George: een krachtige hou
ding tegenover dictators. Op een Con
ferentie kan men even vastbesloten zijn
als op het slagveld".
Natuurlijk zal er thans minder naar
Lloyd George geluisterd1 Worden, dan in
de dagen die aap de oorlogsverklaring
voorafgingen. Engeland heeft zich inge
steld op ten minste een driejarigen oor
log, Waarvan de doelstellingen nogmaals
door den minister van oorlog zijn uit
eengezet.
Dat men oioik in Duitschland rekening
houdt met een langen duur van den
oorlog, zou mioigen worden afgeleid uit
het feit dat Hitier de stadhouders en
gouwleiders naar Berlijn heeft ontboden,
teneinde de partijleiders te raadplegen
den oorlog voort te zetten. De laatste
berichten uit Berlijn geven steun aan
de meening, dat de Duitschers in de
eerste plaats hun krachten zullen rich
ten op een energieke blokkade van En
geland door felle duikbootactie en inten
sieve luchtaanvallen. Op het oogenblik
staat de oorlogsmachine stil. Behoudens
korte gevechten in de lucht en verken-
ningssehermUtselinger^ aan 't Westfront,
gebeurt er openlijk niets.
Natuurlijk zitten de regeeringen niet
stil, maar mogelijk wel met de hiajnden
in het haar oml uit het slop te geraken,
Wtaarin de zaiak is vastgeloiopen. Londen
en Parijs 'wachten de komende gebeur
tenissen kalm af, gedachtig aan hun lijf
spreuk, „de tijd werkt voor ons", rn'aar
Hitier riep alle stadhouders en gouwlei
ders naar Berlijn, terwijl de Itjaiiaansche
radio Zondagavond w'eer „een vredes
poging" Wereldkundig miaakte. Zjoo zou
de Belgische oud-premier van Zee
land met zekere voorstellen, van En-
gelsche en Fransche zijde gedaan, op
'weg zijln naar Roosevelt, die op baisis
dier voorstellen ©enigerlei vredesinitia
tief zou nemen. Hoe onwaarschijnlijk een
dergelijk bericht opk is, de diplomatieke
actie blijkt toch sterker te zijln dan de
oprlogsbedrijvijglheid, hetgeen een gunstig
teeken kan zijn.
OORLOG IN DEN AETHER
Britsche soldaten luisteren
ook naer Duitsche zenders
Hoog blo-ven de kogels aan het weste
lijk front uit zich die unieke marnier
van oorlogvoeren gedurende den dag en
een deel van don nacht, welke mten den
„aether-oorlog" noemt.
Een half dozijn keer per dag zenden
verscheidene Duitsche stations in het En-
gelsch propaganda en nieuws uit, die
er op gericht zJijn het mloreel van dein
vijand aan het front en van de me^schen
thuis aan te tasten. Er wordt uitgezon
den op een igplflengte, welke zoo
dicht bij die van de B.B.C. ligt, dat de
troepen, die nieuws -etni muziek pit En
geland willen opvangen, haast de Duit
sche stations unpeten aanzetten. De om
roeper is, naar zijn accent te pordeelen,
in Engeland opgevoed of een Engelsch-
mian. Vermoed wordt, dat hij een af
vallige Brit is, die moeilijkheden met
de Britsche autoriteiten heeft gehad en
uit En geland is gevlucht.
Anders dan de Duitschers, die dikwijls
trachten te verhinderen; dat hun troepen
en het volk naar buitenlandsche uit
zendingen luisteren, doet Engeland ge.e(n)
poging om! te verhinderen, dat de Bngel-
sche troepen naar de Duitsche zenders
luisteren. De Britsche officieren en man
schappen luisteren vaak voor hun- ge
noegen naar deze zenders en lachen pm
de Duitsche beweringen, welke zij' te
hooren krijgen.
O-mi hun troepen te verhinderen dat
zij luisteren naar de uitzendingen, der
geallieerden worden enkele stations door
de Duitschers gestoord. Zpo werd het
z.g. Duitsche vrijheidsstartion, dat ver
moedelijk door Duitsche emigranten
wordt bediend, die naar Duitschlanid
nieuws uitzenden, dat Hitler v-oor het
Duitsche volk wil verbergen, den laatsten
tijd dermate gestoord, dat geen wo.ord
meer goed overkwam-
De Engeisehe autoriteiten leggeini er
den nadruk op, dat het hun soldaten
vrij staat te luisteren naar de Duitsche
uitzendingen), hetgeen duidelijk bewijst,
dat do geallieerde troepen vertrouwen
hebben in hun regeeringen iep dat de
leiders der geallieerd-en -er geenisziinis be
vreesd voor zijn, dat wat de Duitschers
z'egggen, het moreel van hun im'anschap-
vermag te ondermijnen.
DUITSCHE PATROUILLEBOOT
LOOPT OP EEN MIJN
69 opvarenden lieten het leven
In het door de Duitschers viopr den
Zuidelijken toegang tot de Spint gelegde
mijnenveld! is Zaterdagmiddag een Duitsch
bewakingsvaartuig met 74 opvarenden op
-een mijn geloopen -en in de lucht ge
vlogen.
Vijf van de opvarenden hebben zich
op een vlot weten te redden. Zij werden
tegen den avond opgemerkt door twee
van de Deensche marinevliegtuigen die
met het patrouilleeren van de wataren
bij Seeland belast zijin. Een der vlieg
tuigen daalde op het water, om d-e vijf
schipbreukelingen aan biopird te nemen,
maar kon toen niet opstijgen, waarop
het andere vliegtuig naar Stege, op het
eiland' Moen vloog, om daar de autori
teiten te waarschuwen. De loodsboot is
to:6n uitgevaren en heeft de 5 mannem
aan boord1 genomen.
Zij verkeerden in uitgeputten toestand
©n een hunner is overleden vooir de
j loodsboot in den avond te Steg© terug-
1 keerde.
Eerst toen waren enkele der schip
breukelingen zoo ver op hun verhaal
i gekomen, dat zij van de ramp van het
Duitsche bewakingsschip konden vertellen.
E©n United Press vertegenwoordiger
had ©en onderhoud met een der gered
den. Het gezonken schip was d-e „Este
701", aldus bleek uit de verklaring van
dezen schipbreukeling. Willy Gehring uit
Dortmund1, en had den geheelen morgen
jacht gemaakt op losgeslagen en dus
drijvende mijnen. De taak was juist ge
ëindigd, toen d-e „Este" plotseling op
tw©e mijn-en tegelijk stootte: een raakte
het schip aan de voorzijde, de andere
midscheeps. In een enkele minuut was
het vaartuig in de golven verdwenen.
ZWejmivesten waren niet meer bereikbaar.
De overlevenden, die een balk te pakken
konden krijgen, dreven daaraan vastge
klemd zes uur in het koude water rond.
Eindelijk om zes uur 's middags werden
zij door een Deensch patrouillevaartuig
opgemerkt en gered. Gehring vertelde
dat de volledige staf van het mijn-pa-
trouille.eskader aan board was, kapitein
Schuster -en kapitein-luitenant Kind inbe
grepen. Beiden zijn. naar hij meent, ver
dronken.
De laatste dagen blijken tientallen mij
nen van de Duitsche versperring voor
die Sont te zijn losgeslagen. In de Faxe
bocht zijn zes mijnen aangespoeld en
do^r de marine onschadelijk gemaakt.
Niet alleen die vissch-erij1 maar ook de
veerdienst Praestö-Stege ligt stil in ver
band met het mijnengevaar.
Hoog- en laagwater te Zierikzee
Hoogwater: Laagwater:
24 Oot. 12,13 -- 5,45 18,06
NIEUWE SOCIALE WETTEN
Nieuwe Zondagswet in staat van
voorbereiding Het Plan van
den Arbeid
Verschenen is de memorie van ant
woord1 pp het voorloopig verslag der
Tweede Kamer over de Rijksbegroting
1940. De minister van algemeen© zakken a.i'
beantwoordt daarin allereerst de opmer
kingen o-ver de tot stand ko-ming en de
samenstelling van' het huidige kabinet.
De critiek op de kabinetsformatie, hier
op neerkomend, dat een pe-gi-ng had moe
ten 'worden gedaan tjorf: het fonmeeren
van een kabinet uitsluitend! gevormd uit
die politieke groepen, die haar medewer
king verleenden aan d-e aanjnjeming van
de mptie-Deckers, kan, aldus d-e minis
ter, niet als juist worden erkend. De
politieke groepen die vóór de mjotie-
Deckers stemden, deden dit ni-et op grond
van geestverwantschap of van een ge
meenschappelijk practisch program, maar
Omdat zij elk voojr zich meenden, dat
door het optreden van het v ij' f d e K a-
b i n e t-C o 1 ij n een onjuiste staatkundige
figuur was ontstaan ©n dat aan die fi
guur zoo spoedig mogelijk een einde
jnpest iwlorden gemaakt.
Een ander motief veibond hen niet.
Inzake de handhaving van het gezag
en de bescherming van de geestelijke
vrijheid iwlordt thans in het -algemeen niet
anders gedacht dan onder het vierde Ka-
binet-Colijh.
Terzake van de Zondagswet bestaat het
voornemen de totstandkoming van een
-nieuwe wet voor te bereiden.
De ontwerpen betreffende d-e kinder
bijslagverzekering en de echtscheiding zul
len wprden gehandhaafd, het laatste waar
schijnlijk behoudens ©enige nog aan te'
brengen wijzigingen.
Omtrent de ontwerpen betreffende de
openbare orde wordt een nader onder-
Zonk ingesteld.
Het ligt in het voornemen der regee
ring ©en. ontwerp ter zake van een wet
telijke vac antieregeling in te
dienen, terwijl de voorbereiding van een
wettel ij ke regeling van de w er k-
looshe i ds verzeker ing met kracht
zal Worden vo©rtgeziet.
Dat cfe positie van onzijdige, welke
ons land1 in de huidige oorlogsomstandig
heden inneemt, pok d-e noodzakelijkheid
meebrengt van een zekere beper
king van meenimgsuiting ipn de
pers, vooral wat den vorm aangaat waar-
in deze gegeven wordt, wordt door de
regeering beaamd. Verreweg de meeste
organ'©n der publieke opinie houden daar
mede qok in lofwaardige mate -rekening.
Indien de uitzonderingen, die hierop
nog voorkomen, tenslotte een optreden
van de reg-eering onvermijdelijk mochten
maken, zal dit naar de bestaande wet
geving alleen afdoende kunnen geschie
den door de afkondiging van den staat
van beleg. Indien n-o-odig, zal van dit
middel worden gebruik gemaakt.
Een volledige uiteenzetting te geven
van de voornemens der regeeri-ng met
betrekking tot de financiën der ge
meenten is öp dit ©ogenblik nog niet
mogelijk. Het streven bestaat, de zelf
standigheid -der gemeenten en hierdoor
'huin gevoel van verantwiop rdel ijkhe id vloor
eigen huishouding, spoedig en zoover
doenlijk te herstellen, doch de weg,
waarlangs dit -doel het best zal kunnen
worden bereikt, moet do,or het kabinet
uiteraard1 nog worden overwogen.
Voor zoover de maatregelen, welke
doior ide regeeri-n|g voor de bestrijding
der werkloosheid en haar gevolgen wor
den genomen en voorbereid, samenvallen
met het Plan van den Arbeid, kan
-gezegd worden, dat dit Plan zal wor
den uitgevoerd.
Uitbreiding van de staatsloterij' ligt niet
in het voornemen der regeering.
Het vraagstuk 'van de verzorging van
de ouden van dagen, die tot dus
ver ten onrechte van de wettelijke re
geling zijn uitgesloten, heeft de aandacht
der regeering.
Het voorlaatste kabinet -heeft opdracht
gegeven to,t het instellen van een otnider-
Zo©k naar den feitelijken toestand. Zoo
dra de gegevens daaromtrent zijn inge
komen. zal de regeering zich over een
oplossing nader beraden.
Zon op: Zon onder:
24 Oot. 6,41 16,47
Maan op: Maan onder:
24 Oot. 15,15 2,27
^"ZACHT VAN SMAAK -PRUS 7Q ct
JAC. VAN ELSACKER
Reini-er P. SterkenbUirg heeft in het
feit, -dat die voordrachtkunstenaar Jac'.
van Elsacker 25 jaair geleden m'et het
geven van voordrachten is begoinmieja, eian-
1 ei ding gevonden t|0ft een -warm' (gesteld
artikel in Morks' Magazijn.
„Er is igeen (genre, -dat hij ni-et beheerscht
Óf hij zijn hoorders in den ban houdt
van -een -dramatisch verhaal, dan iwiel be-
toiavert imiet het kleurig relaas vain een
spannende gebeurtenis, of de bevrijding
schenkt van ieen huimloristisdh voorval,
altijd is van E. zijn onderwerp volko
men (meester. Uiterlijke middelen heeft
hij daarvoor niet noodigi. De dwingende
imiacht van zijn steim -en -die suggestieve
kracht van zijn mimiek Zijn vold|aenide.
Hij is een der weinige kunstenaars, di-e
een vertelling kumn-em -dio-ein, in een stoel
gezeten en toch elke situatie, elk tafreel
plastisch vcor de o-ogen der toehoorders
-oproepend. Het enkele, sobere, gebaar,
-dat hij aainlwiendt, -dient ter -onderstrepiinjg,
imiaar beh-oeft geen scheppende werking
u,it te oefenen. Zijn stem alleen schept".
J. H. SPEENHOF 70 JAAR
D-e bekende idMiter, zanger en teeke
naar J. H. Speenhof, 'welke tegenwoordig
te Sdheveningen wlo|o|nt, wordt vandaag
70 jaar.
„Rotterdam! v-ergeet niet hem te -eeren,
zoialamig het n-oig da|g) is. Hijl heeft u- ge
kend en liet gehad als geen einder. Hij
is -de zanger -en de vriend van het ty
pisch Rotterdamtsche, hijl kent er den
•dijk -en den Bult, de bajes, de bar en
-de beurs, den zeeman -en de kroeglmleid,
-den neger en den Noiar, den kaaiwerker
en -den marinier, den blurgeimieest-er -eini
den sjappitouWer, dien agent ©n den jop-
per, de sleepers -en die slagerij het ,pi-
rament -en het heilsleger, de sloppen en
de singels, de keien, de brug|g|en -en id-e
havens. Hijl heeft van Rotterdam gezon
gen voor alle tij-dien Rotterdammers
vergeet niet -dien bard' van Owl staid te
eeren zoolang h-et nog dag) is"-. Aldus
Anthonie Donker in „Faunen ejni Faunen-"
Hitier roept de stadhouders
gouwleiders ter conferentie op
Hore Belisha belicht Engeland's
gestelde oorlogsdoeleinden
De huidige regeering zet haar
politiek thans uiteen
Verlaging der leerlingenschaal
nu niet te verwachten
De bloedtransfusiedienst op
Schouwen Duivelend
Weinig verandering in tem
peratuur
TOERISTENKAMPIOEN. Kon. N-ederl.
Toeristenbond' ANWB.
Het hoofdartikel van de „Tperisten-
kampio©n" is ditmaal gewijld aan het
plaatsen van d© paddenstoelen langs het
pas gereedgekomen rijwielpad dojo-r de
Zuid-Hollandsche duinen. Op ©en repor
tage van het ingebruiknemen van het
nieuwe Amstelstation te Amsterdam volgt
©en relaas o-ver d-e bereiding van kaas
en de geschiedenis daarvan, verlucht met
aardige foto's. Verder moem-en wij een
beschrijving van een tocht van het Zwar
te Water naar de Waddenzee, een ar
tikel over de opgravingen in Losser met
interessante teekeningen en een bijdrage
over Helsinki, Finland's hoofdstad.
„Engeland is d-ezieini strijd ni-et begon
nen einkel -en alleen oml Tsjechoslow-akije
te i;eeonstrueeren. Eve|mml:'|n strijden de
Britten alleen voor -ee|n! herstel van Po
len- De dceieinde|n! wprden ni-et behe©rscht
dopr geografische grenzen. Eingeland be
kommert Zich om de grenzen va|n; den
imenschelijken geest» Dit is geen oorlog
over een aardrijkskundige kaart. Het
gaat -oml het herstel van den toestand,
waarin de onderdaken van de landen
-daarbij, inbegrepen de Duitschers kun
nen pt iwléér kunnen leven"-
De Britsche -minister van oorlog, Ho-re
Belisha, heeft Zaterdia© voiqr idle radio,
een red© gehouden over Groot-Britta|ni-
-nië's doelei-ndem; in d-ezen oorlog-
Hij zeide daarin o.a.: „Niets -dan e on
volledige -garantie voo-r d-e vorming
van een nieuwe orde, waaruit de be
dreiging van de nationaal-socialistische
onderdrukking! is verwijderd,* kan 'in neer
leggen van de wa-peps van omzen kaait
rechtvaardigen.
Aan het einde vapi de zevende oor-
logsweek staan er voor Duitschland drie
wegen open:
le. Een doorbraak trachten te forcee-
ren over land, te water ein, in de lu-cht.
2e. Zich stil te houden, in de hoop,
dat de geallieerden voortijdig een offen
sief in zullen zetten-.
3e. Te trachten de geallieerden te ver
leiden tot een bespreking van aanlok
kelijk schijnende vredesvoorwaarden!.
Vooral dit laatste is, aldus Hore-Belisha,
een punt waarvoor wij tem zeerste pp
onze" hoede dienen te zijn- Wij kunnen
geen vredesvoorstellen in, pverweging, ne
men» die als eenige basis de sanictiei
van een gebroken' belofte bezitten.
Met betrekking tot
Duitschland's gedragslijn
sinds het begin van den oorlog, zeide
de minister, dat de geallieerden aan bet
HORE BELISHA
„Er staan voor Duitschland
3 wegen open
Westelijk front dagelijks sterker wpirden.
„De vijand zal iederen grooten aanval
op deze strijdmacht -duur rnpeten betalen"
Hore-Belisha Zeide voorts, dat de opr-
log verschilde van de vooropgezette ver
onderstellingen daaromtrent, aangezien er
totdusverre geen beslissende slagen te
land, ter zee -of in de lucht geleverd wa
ren, doch „ondanks de schijnbare inac
tiviteit hebben zich beslissende ontwik
kelingen voorgedaan;, di-e niet aan pnze
aandacht mogen ontsna-ppen".
Duitschland heeft i-n de eerste plaats
zijn belangen in de Baltische landen
moeten prijsgeven. Imi de ^tweede plaats
heeft Rusland den oogst iini de Oekaine
verworven- In de derde plaats heeft
Rusland Duitschiands toegang tpit Roe
menië geblokkeerd. Turkije staat, ten
vierde, ambities in de richting „Berlijn—
Bagdad" met kracht in den weg, waarbij-
Irak -eveneens -eani loyale houding aan
neemt en tön vijfde: de Duitsche handel is
van de zee verdreven".
