ZIERIKZEESCHE
KIEUWSBODE
WOENSDAG 18 OCTOBER 1939
OPGEN
ZIERIKZEESCHE COURANT
X7V7 - 1880
De Kern
ABONNEMENT
Prijs fl.50 p. kwartaal, buiten Zierikzee
f 1.80. Voor het buitonland flO.p. jaar
Afzonderlijke nummers 5 cent. Ver
schijnt dagelijks, behalve 's Zondags.
UitgaveN.V. de Zierikzeesche Nieuwsbode, Zierikzee, Schuithaven B 94
Tel. 32, Postgiro 137677 - Dir.A. J. de Looze - Uitg.-Red.M. J. Kosten
96STE JAARGANG No. 14165
ADVERTENTIES
Prijs: 20 cents p. regel, minimum 80 cents
Bij contract speciale prijzen. Grootte der
letters naar plaatsruimte. „Succesjes" 60
cents. Inzending tot 's morgens 10 uur
ONDER DEN SCHIJNWERPER
....staat in den lichtkegel van de poi-
litieke gebeurtenissen de co,nferenti e
der Scandinavische staten, wel-
ke heden te Stockholm bijeenkomt, om
te beraadslagen o,ver de door die staten
aan te nemen ho,uding in het huidige
conflict,, dat ook Noord-West-Europa niet
onberoerd laat.
De tegenwoordige oorlog heeft den
Scandinavisc.hen volken getoond, dat zij
niet zóó buiten de „gevaarlijke zóne" lig
gen. als bij het uitbreken v^n-'den oorlog
veelal, zelfs in toonaangevende politieke
kringen, werd aangenomen. Reeds op den
tweeden dag van den oorlog werd de
scheepvaart door uitgestrekte mijnenvel
den van de twee oorlogvoerende mogend-
heden bemoeilijkt, zqoi niet "öftmogelijk
gemaakt.
De operaties van het vliegwapen stel
len in dezen oorlog grootere eiseheni
aan de waakzaamheid wat betreft de
bescherming van de neutraliteit, dan de
vorige maal, en ten slotte heeft fook de
onverbiddelijke handelsoiorlog de neutrale
landen voor moeilijkheden geplaatst, die
niet alleen hun (economische) welvaart
in hooge mate bedreigen, maar took ern
stige politieke verwikkelingen tengevolge
kunnen hebben.
De gebeurtenissen aan den andere(ni kant
van de Oostzee, in de drie R a 11 i-
sche staten, Estland, Letland en Li-
tauen, hebben in korten tijd een aam-
zienlijke verandering 'van de strategi
sche (piositie in de Oostzee ten geviolge
gehad. Tegenover de Zweedsche Oost
zeekust. van Stockholm tot Karlskrona,
ontstaat thans -een reeks vliegtuigbases,
op de eilanden Dagö en Osei, in Windau
en Libau, van waaruit moderne bommen
werpers in den tijd van een half uur
de Zweedsche kust kunnen bereiken.
De onderhandelingen tusschen Ruslalnd
en Finland, raken Zweden i/n het bij
zonder en Scandinavië in zijjn geheel;.
Wat in het bizonder de Aalandseilanden
betreft, gaat het zelfs over een inter
nationaal vraagstuk. In de Scandinavische
landen hebben de gevaren, die Finland
thans bedreigen, een ware volksbeweging
in het leven geroepen, die waarschijnlijk
bijna nooit in de Scandinavische geschie
denis is voorgekomen, niet alleen in
Zweden, dat eeuwenlang mabw met Fin
land verbonden is geweest, maar ook
in de andere Scandinavische Staten, waar
de eenheidsgedachte gedurende de laat
ste crisisjaren buitengewoon aan kracht
gewonnen heeft.
De eenstemmige Scandinavische opvat
ting is, dat de Finse h-R u s s i s c h e
onderhandelingen een aangelegen
heid zijn, die niet alleen Finland, maar
geheel Scandinavië aangaat, en des te ge
vaarlijker is, omdat de onderhandelingen,
waartoe Moskou het initiatief heeft ge
nomen slechts een deel van een grooit
proces vormen, dat heel Scandinavië en
zelfs Europa in gevaar brengt.
Moskou zet zijn politiek van russifi
ceering van het Noord-Oosten van Europa
komsekw'ent vlQort. Finland blijkt eem noot
met harder bast dan Estland, Letland en
Litauen maar de Russen hebben er reeds
hun tanden in gezet. Hitier heeft zich
voor het liot der Finnen, eens het steun
punt van zijn anti-Russische politiek, ge
desinteresseerd.
Het Finsehe volk is bereid tot ver
weer tot het uiterste; misschien dat de
Moskovieten voor zijn vastberaden hou
ding tenslotte zullen terugdeinzen elm met
een minimaal compromis genoegen ne
men. Ook misschien onder den invloed
van den steun, dien de Finlnien bij Zwe
den, Noorwegen en Denemarken vinden.
Volgens verwachting bevat de agenda
der heden begonnen conferentie o.m.
handhaving van de neutraliteit der Scan
dinavische Staten en hun defensie. Wil
dit zeggen, dat zij eventueel bereid Zullen
zijn hun lot op een lof andjere wijzei
met dat van Finland te verbinden?
POST-TELEGRA'AF'-TELEFOON
Een ansichtkaart is geen briefkaart
Er zijn, naar ons is gebleken, nog mi
litairen, die van mieening zijn, dat zij
sichtkaarten ook zonder port mogen ver
zenden. Dit is evenwel niet het geval,
tenzij' men op de linkerhelft van de
adreszijde de een of andere mededee-
liog verMeldt. Bij vermelding van naam
van afzender alleen, zal de ontvanger
van een pqrtlqos verzonden ansichtkaart
strafport moeten betalen. Voorts moeten
militairen er op bedacht zijn, dat zij'
in den rechterbovenhoek het woord „mi
litair" schrijven en in den li|mker-ionder-
kant het volledige veldpost-adres, want
de naam alleen is ook niet voldoende.
ERNLE CHATFIELD,
Britsch Minister van de coördinatie
van de Defensie
De ramp van de «Courageous»
De Veendam trachtte het
schip hulp te verleenan
Op Zondag 17 September j.l. heeft het
s.s. „Veendam" van do H.A.L. des avopds
7 uur een oorlogsavontuur beleefd.
Vóór de Veendam uit voer toen op
een afstand van slechts zeven Mijl, het
Engelsehe vliegtuigkamschip „Courageous"
vergezeld van drie kruisers. Men was
toen in den Atlantischen OceaaM be
westen het Kanaal. Een paar vliegtui
gen kwamen boven de „Veendam" cir
kelen en keerden vervolgens terug naar
Afboord van de „Courageous".
Kort daarop zag men, dat de „Cou
rageous" een rookgordijn begon te ver
spreiden. Zeer waarschijnlijk had men
tjobn op het Engelsehe schip bemerkt,
dat er een duikboot in de buurt was.
Eeq kort tijdje later volgde de slag
van een ontploffing en aa'm boord1 van
de Veendam kon men uit de omstandig
heden lopm'aken, dat de „Qofuxaigeous"
door een torpedo van een duikboot was
getroffen. Alles geschiedde daarop zeer
snel. Het enorme oorlogsvaartuig ging
plat op ééfn zijde liggen, even later zonk
het achterschip en rees het voorschip
recht omhoog, waarna de „Courageous"
in de golven wegzonk.
Dit oorloigsdrama geschiedde op een
afstand van slechts zeven mijl van de
„VeeindaM". Direct gaf die kapitein order
om de sloepen uit te zetten en weldra
waren veertien reddingbooten op de gol
ven neergelaten en bemand, welke (nuar
drenkelingen van de „Cou,rage|0|iis" be
gonnen te zoeken.
Drenkelingen in de olie gestikt
Deze reddingspoging is niet met suc
ces bekroond. De oorzaak daarvan moet
gezocht worden in het feit, dat de zee
na het ondergaan van de „Courageous"
over een groeten afstand bijzonder vuil
was geworden. Er dreef een dikke laag
olie op het water, op sommige plaatsen
zelfs vijf centimeter. In water, dat zoo
j met olie is bedekt, kunnen drenkelinge^
niet zwemmen, zij komen er in om door
verstikking of vergiftiging. Deze olie moet
van de „Courageous" afkomstig zijn ge
weest.
Een der sloepen van de „Veendam"
vond een drenkeling en haalde deze aam
boord. De man werd naar de „Veen-
dam" gebracht, waar de dokter gerui-
men tijd bezig is geweest met het toe
passen van kunstmatige ademhaling. Hulp
mocht niet baten, de man hij bleek
de betaalmeester, een der officieren van
1 de „Courageous" te zijn was door
vergiftiging' dc|or de olie (gestorven,
i Een andere sloep vond op Zee drij
vende een» boek, dat het journaal van
de „Courageous" bleek te zijn. De ka
pitein heeft dit, zoodra het hem was
overhandigd, ingepakt en verzegeld. Tot
j 's nachts twee uur hebben de sloepen
van de Veendam naar drenkelinge(ni ge-
Zocht, maar men heeft niemand1 kunnen,
redden. j
j Tp,en met het zoeken werd1 opgehou- J
den, kwam het Engelsehe marinevaar
tuig „Ivanhoie" langszij om te bedanken
voior de geboden reddingspogingen. La
ter, toen de „Veendam" in de DoWIns I
lag, zijn het stoffelijk overschot van den
betaalmeester en het journaal van de j
„Courageous" aan wal gebracht. Namens
de Britsche admiraliteit kwamen pfficie- j
ren den kapitein en zijn bema|nlniin'g of- j
ficieel dank zeggen vppr hetgeen men 1
na den ondergang van het vliegkamp-
schip had' gedaan.
DE ..ROYAL OAK" TE SCAPA
FLOW GETORPEDEERD
Het relaas van den duikbootkapttein
De ^Engelsehe regeerinjgj beeft offici
eel Medegedeeld, dat bet slagschip
Royal Oak" t|oit zinken iwierd gebraicht
iin. de baai van Scfapa FloivV (Noord Schot
land) Iwlaiar bet voqr ,ainker lag.
Ook in bet clojmlmumiqué van de Duitsohe
Iw'eenmjadit io(mitrent den aanval op de
Sobotscbe kust lw|qrdt nog Melding jgi.e-
imlaakt van den ondergang va)n de „R|0yal
Oak". De Duitsche duikbo|0|t, die 't slagr
schip heeft getorpedeerd, is tenxiglgje-
keerd .en de coMmiaindant beeft verslag
uitgebracht.
Kapitein-luitenant Prien was Met zijjni
duikbio|0|t de hócht van Sdapa Floiwi bin
nengedrongen. Hijl beeft toiejnj van Öe
daar voioir anker liggende Britsche oor
logsschepen den slagkruiser Repulse" en
bet slagschip Royal Oak" Met torpe
do's ld|0|en beschieten. Ondanks versper
ringen vian Imtijmejni en netten is het
den oomtmiandiant van de duikboot en
de beimlanning gelukt zich te onttrekken
aan den Emgelschen afweer. Gisteroch
tend oM inegen uur is Ide duikbqot iwieer
in een Duitscbe haven aangekiomlen. Ad
miraal Raeder, is ter verwelkoming v!an
den commandant ien de bemanning der
waarts vertrokken.
Dat dit binnendringen in de bocht van
Scapa Floiw) een zeer bijzondere presta
tie is, W|ordt iqok bewezen door de ver
klaring, iwtelke Lord Chat field, Mi
nister vo|0|r de Coördinatie Van de De
fensie, in het Ho|ogerhuis heeft afgelefgd-
Hiji verklaarde, dat die Royal Oak" in
den nacht van Vrijdag iop Zaterdag oM
halftw'ee to,t Zinken werd gebracht. Het
is onbegrijpelijk hoe de Duitschie duik-
bto|qt iden Emgelschen defensiekrachteni
vqoir de haven is omtloopen. Lord Ghat-
field noieMde het binnendringen van de
duikboot „oen Merkwaardig staaltje van
vakmlanschap".
Er iwlordt thans te Scapa Flow een
onderzoek ingesteld naar de o'mlstandig-
heden waaronder de aanval plalaits had.
Er Werden twee torpedo's afgevuurd op
de „Royal Oiak", waarvan een den boeg
raakte. De ontploffing, die hierna volgde,
had niets Met deze treffers te Maken.
Twintig minuten later vuurde de
Duitsche duikboot drie a vier toirpedo's
af, iwlelke het schip deden kapseizen en
to.t zinken brachten.
DE DUIKBOOTOORLOG
TEGEN DE KOOPVAARDERS
Zesweeksche balans van Engeland
De Britsche minister van marine, Win
ston Churchill, heeft in het .Lageruis
miededeelingen gedaan over den duik-
boiotoorlog en de resultaten van de
bestrijding daarvan.
Tegen het einde der vorige week, al
dus de minister, werd de duikboqtoior-
log, 'die gedurende twee weken voor
namelijk tegen neutrale schepen gericht
was, weer krachtiger. Op Zaterdag en j
Zondag werden vier schepeni, waarvan
twee Framsche, aan de Westkust 'tolt zin
ken gebracht, drie werden aangevallen,
doch konden ontsnappen. De Britsche
schepen, die tot zinken gebracht wer
den» mieten 13000 ton. i
Men Moet echter niet veronderstellen,
dat alleen wij verliezen lijden. De admi
raliteit heeft tot nu toe geen cijfers
verstrekt van de vernieling van duikboo
ten- Op Vrijdag j.l. bijvoorbeeld wer
den vier duikbooten vernield, waarvan
twee van de grootste en 'Modernste,
welke op den Oceaan dienst kunnen
doen- Jn deni vorigen oorlog werden
nooit in zbo korten tijd zulke resultaten
bereikt, j
In de laatste week, waarover ik cij
fers kan geven, d.w.z. de zesde week
van den oorlog, werdeni zeven duik
booten tpt zinken) gebracht. In die zes
weken werden naar schatting in totaal
dertien duikbooten vernield, vijf zwaar
beschadigd en misschien tot zinken ge
bracht en verscheiden andere bescha
digd. Deze cijfers zijn waarschijlnlijk be
neden de werkelijkheid. Twee derden
der duikbooten, die aanvallen gedaan
hebben, Zijn mét dieptebommen bestookt.
Wij meenen, dat vani de ca. zestig
duikbooten, die Duitschland bij het be
gin van den oorlog had, ongeveer een
derde reeds vernield of ernstig bescha
digd is, van de grootste mloderne duik
booten is minstens een vijfde vernietigd
of beschadigd. De overlevenden vani drie
dezer groote duikbooten zijn gevangen
genomen.
Wij kunnen thans de balans opMaken
van den toestand na Zes weken van 'duik
bootoorlog tegen de Britsche koopvaar
dij.
Ongeveer een derde tot een, kwart
van de totale Duitsche duikboptvloot is j
vernield. De geoefende officieren en man
schappen» die omgekomen zijn, kunnen
niet vlug vervangen worden.
Anderzijds heeft de Britsche koop
vaardijvloot, ter grpotte van 21 millioen
ton, 156.000 ton verloren) door duikboot-
aanvallen, verder 18.000 ton door Mijnen
en ongelukken, dus tjqtaal 174.000 ton.
De Rijksmiddelen in September
In 9 maanden ruim f 18 millioen
meer dan was geraamd
De Rijksmiddelen brachten in SepteM-
ber f 37.82 imSllioem p(p tegen f38.18 mil-
lioern in Augustus 1938 'en f36.81 milliqen
als 1/12 der raming. In de eerste negen
Maanden van 1939 bedroegen de totale
ontvangsten f349.2 Milliioien (v. j. f330,5
•millioen), biji f331.2 (mUlM011 als 9/12 der
raming.
Wat de kphierbelasting betreft, Was
einde September in totaal f 122.37 'mil
lioen pp kohier gebracht tegen f 109.54
einde September 1938.
Omdainks de lasten en de voor den
handel zoo madeelige gevolgen van den
tagenlwioordigen oorlog, hebben de Ove
rige middelen" vqqr 's Rijks schatkist in
September de eerste oorlogsmaand
nog ruimi één millioen gulden meer op
gebracht dan de raming. Wèl is de op
brengst rui-M f368.000 beneden de op
brengst van dezelfde imaand van het vor-
rige jaar gebleven.
Opvallend is dat Wlaarschijnlijk ais
gevolg van ihet Mijnengevaar en de con
trabande cömtröle de rechten op den
iinvjoer f 893 000 Minder lopblradhten dan
in de Maand Augustus van dit jaar.
Ook de dividend- en tantièMebelasting
toont een ongunstig verschil Van' ruim
veertig duizend gulden.
De zucht tot hamlsteren zal er wiel
niet vreeMd aan zijn, dat de cijns op
suiker in de afgelqopen Maand f760.096
Meer opbracht dan in Augustus van dit
jaar en het verschil [mjet de raming per
maand is zelfs nog eens een t]o|n grooter.
De opbrengst der loodsgelden daaren
tegen bedroeg slechts f20.160 tegen
f70.366 in Augustus, hetgeen verklaard
Wlordt dqor den sterken teruggang in de
scheepvaart.
HUWELIJK EN KOSTWINNERS
VERGOEDING
De regeeringspersdienst meldt
Vele giemiobiliseerden schijnen in de
Meening te verkeeren, dat indien ziji gaajni
troulwien, 'dit feit voldoende is oM erop
te Mogen rekenen dat de echtgenoote
kostwinnersvergoeding zal ontvangen).
Dit is echter niet het geval. OM voior
kostwinnersvergloteding in aanm®rki|ng te
koMen, imlojet in ieder geval vaststaan,
dat er door het verblijf in werkelijken
dienst van den dienstplichtige inkoiMsten
aan het gezin wlorden onttrokken cjni wel
in die Mate, dat er vo|qr het onderhoud
van de echtgenoote niet voldoende over
blijft. Ook Móet o.a. blijken, dat Zij' niet
van andere zijde vold|otende inkoim|sten
geniet.
Al is het niet uitgesloten, dat- de echt
genoote van den dag van het huWlelijk
af in het genot van kostwinnersvergoe
ding kan Wlorden gesteld, Moet Mtenniet
aannemien, dat dit onder alle Omstandig
heden zal glesdhiedien. Ter vo|OirkOmiing
vain teleurstelling zal Men goed dqen
daarmlee rekening te houden.
Verder gaat het gerucht, dat voor
dienstplichtigen, die nai een bepaalden
datuM 'gaan trouwien, geen k)qstwinners-
vergoeding mleer z|0|u worden toegekend.
Daarvan is nimMler sprake gCweest. Of
de echtgenoiate al of niet vergoeding
krijgt, zal niet afhangen van deai datuM
waarop het huwelijk is gesloten,
Ex-Keizer volgt met spanning
de gebeurtenissen
Twee-en-twintig zijner kleinzonen
ponder de wapenen
Niettegenstaande zijn hoogeri leeftijd
is exkeizer Wilheiml een nauwlettend toe
schouwer van de recente politieke en
Militaire gebeurtenissen. De exkeizer heeft
zelfs *n vrij oMvangrijkc organisatie m
't leven geroepen om' zich voortdurend
uitvoerig op de hoogte te laten houden-
Heden begint te Stockholm de
conferentie der Scandinavië»
De Engelsehe balans van den duik
bootoorlog tegen koopvaarders
De «Veendam*» was getuige der
ramp van het vliegkampschip
De Turksch-Russische onderhan
delingen te Moskou afgebroken
Trouwen geeft niet altijd recht
op kostwinnersvergoeding
Iets zachter
Barometerstand van hedeniMiddag 2 wurj
Zon op: Zon onder:
19 Oot. 6,32 16,57
Maan op: Maan onder:
19 Oot. 13.05 22,14
Hoog- en laagwater te Zierikzee
Hoogwater: Laagwater:
19 Oot. 6,41 19,05 0,19 12,41
i
Gevonden voorwerpen:
Bankbiljet; portemonnaie met - inhoud;
boodschaptaschbroche; dop van een
auto,; kinderhandtaschje; badmuts; muil
band; zakmes; kindermantel; band van
een mantel; vulpen; polshorloge; arm
band; werkjas; sikkel; kinderjas; eenige
kaartjes wol; regenjas;rijwielbelasting-
plaatje; spanner; kinderschopje; autovelg
met band; ploegsleutel; pongertouw; rij-
wielsleutels en schroevendraaier; schil
dersmes; pijp; da meshands choenen; brood
zakken pet; lederen rieM Met gesp; kin
dersokje.
Huize Doorn ontvangt niet alleen de
voornaamste Duitsche en Engelsehe kran
ten, doch luistert regelmatig naar de
Duitsche en Engelsehe nieuwsbulletins
voor de radio. Zoo de keizer verhinderd
is aan zijn groote toestel te luisteren',
verschaft een draagbaar toestel hemi het
cv ntact Met de studio's in de wereld
steden- Kan hij zelf niet luisteren, dan
rust op zijn huisgenoptemi de plicht no
tities te maken van de voornaaMste ime-
dedeelingen.
Op groote kaarten volgt de exkeizer
de krijgsverrichtingen enj Met vlaggetjes
volgt hij de verschuivingen van de fron
ten- Zijn meening over de krijgskansen
of het huidige Duitsche regime houdt
hij echter zorgvuldig voor zich-
Dc Mobilisatie is niet zonder invloed
gebleven op zijn leven- De exkeizer
heeft als ieder ander zijn distributie
kaart, waarop hij thans suiker ontvangt
en in den tuin is een schuilkelder ge-
Maakt, die de geheele huishouding kan
bergen-
Twee Duitsche leden van de huishour
ding zijn gemlobiliseerd en werkzaam! ge
steld op de Duitsche legatie te 's-Gra-
venhage, twéé Nederlandsche bedienden
(de tuin'mlan en de chauffeur) werden
door het Nederlandsche opperbevel on
der de wapenen geroepen. De ex-keizer
heeft persoonlijk afscheid van hen geno-
Men, hun zijinj portret mét handteekenimg
aangeboden en hun verscheiden maanden
salaris uitbetaald.
De dood van zijn kleinzoon, prins
Oscar (aan liet Poolsohe front) heeft
dieper, indruk op hem gemaakt en zijn
belangstelling voor de krijgsverrichtingen
spruit zeker niet het minst voort uit
de O'Mstandigheid, dat 22 van zij:n klein
zonen onder Duitsche vlag strijden.
