ZIERIKZEESCHEfl
NIEUWSBODE
GROTE KERK
kleine kerk
ZATERDAG 14 OCTOBER 1939
OPCiEN
ZIERlICZBESCtfê COURANT
De Kern
ttDnA^r^rrnDc^oï^^"^A]tll(
ABONNEMENT
Prijs f 1.50 p. kwartaal, buiten Zierikzee
f 1.80. Voor het buitenland f 10.P- j^ar
Afzonderlijke nummers 5 cent. Ver
schijnt dagelijks, behalve 's Zondags.
1707-1989
Uitgave: N.V. de Zierikzeesche Nieuwsbode, Zierikzee, Schuithaven B 94
Tel. 32, Postgiro 137677 - Dir.: A. J. de Looze - Uitg.-Red.: M. J. Kosten
96STE JAARGANG No. 14162
ADVERTENTIES
Prijs: 20 cents p. regiel. minimum 80 cents
Bijl contract speciale prijzen. Groette der
letters naar plaatsruimte. „Succes jes" 60
cents. Inzending tot 's morgens 10 uur
DE VRIJWILLIGE
BURGERLIJKE DIENST
Eenigen tijd geleden heb ik in deze
courant een bekendmaking doen opce
nten, waarin personen gevraagd worden,
die zich vrijwillig beschikbaar wenseh-
ten te stellen voor het verrichten van
diensten in buitengewone tijds©imjst,a|nidig-
heden.
Dat was al. Uit de pers was bekend,
dat in de grootere gemieenten aan dit
vraagstuk gewerkt werd. De regeering
achtte het inmiddels noodig ook de klei
nere gemeenten in dit systeetoi- te be
trekken. Als inleiding tot nader zblnid
zij aan de burgemleesters een circulaire,
als eerste gevolg waarvan mijn bekend
making in de Nieuwsbode verscheen.
Er was echter een groote -moeilijkheid,
n-1. tdiat, wanneer mten mij vroeg, waar
voor deze diensten noodig waren ein
waarin zij zouden bestaan, ik voor mijn
gevoel geen afdoend antwpord kon gevep
ka een bespreking dezer dagen te Goes
tussehen twee Regeerings-gedelegeerden
en een aantal burgemeesters uit diverse
deeien van Zeeland, kan ik thaps het
volgende mededeelen.
De „'burgerlijke dienst" is niet een
uitvinding van welwillende of valn so
ciaal overgevoelige imenschen, maar een
noodzakelijk gevolg van de tijdso-mlstan-
digheden en van moderne wijz'e valn, oor
logvoeren, welke zich niet bepaalt tot
het vernietigen van elkanders strijd- ein
prcductiem'iddelen alleen, maar zich me
de richt op vernietiging van het moreel
van den tegenstander, van: het moreel
van de burgerlijke bevolking. Een ver
slagen jeger is veel verloren; een gede
moraliseerde bevolking in het achterland
is alles verloren.
No wil men de bestaande krachten
van personen en van vereeinigingen co-
ördineeren en als het ware kamaliseerein-
dat door elkanders lasten te dragen en
door toepassing van „allen voor allen"
het moreel tan een burgerbevolking,
acowel in oorlogstijd als in de buiten
gewone omstandigheden waarin wij thans
leven, zoo m'in mogelijk wordt aange
tast. Men vv'il de onder de burgerij le
vende „goodwill" bijeenbrengen, waar
door de aanwezige krachtten op. de
plaats kunnen komen, waar zij noiodig
kunnen zijn.
Men heeft, van de waarde daarvan
overtuigd, in een aantal landeu dein, bur
gerlijken 'dienstplicht, de medewerking
van cle bevolking op de bedreigde pun
ten van de samlenleving, bij de wet ee)m-
voudig voor geschreven. Wordt i&miand
b.v. geschikt bev-onden vopr chaiuiffeurs-
werk, voor schrijfwerk, vooir hulp bij
vervoer van zieken, dit Zijn slechts voor
beelden, dan kan hij daarvoor door de
bevoegde overheidsorganen eenvoudig
worden aangewezen. Iets soortgelijks
vindt men bij ons in de luchtbescher-
mingswet.
In Nederland wil de regeering ten
aanzien van den burgerlijken diejnist blijk
baar voorshands nog niet Zoover gaan.
Niet, omdat zij, indien Zij dit noodig zou
vinden, tegen het stellen vain ee|n derge
lijke verplichting zou opzien, maar omdat
zij meer ziet in datgene, wat vrijwillig
en vanzelf uit het volk groeit. Dit mioet
wakker gemaakt worden. Men heeft de
ervaring, dat er in Nederland, wianp/eer
er gevaren zijn, krachten bestaan, wel
ke bergen kunnen verzetten e|n steeds
een vpn de mlooiste deugden van ops
volk geweest zijn.
Met deze wetenschap is m'en er echter
niet.
Imiproviseeren of het er op aan laten
komen in deze zaken is uitgesloten. De
regeering zegt dan ook: wat Gij vrij
willig kunt voorbereiden, doe dat vrij
willig... maar vooral intijds, opdat het
later niet hals over kop mOet geschieden
met als eenig resultaat: verwarring.
Nog staal ons land vrij te midden' van
de brandende golven. Wie voorspelt ons,
dat dit Zoo zal blijven, of wel, dat ber
gen verzet zullen moeten worden ,0m
ons tuiten dat onheil te houden? Er kap
een ebgenblik konten, dat wij alles moe
ten jnzetten.
Dan moeten wij als burgerij op el
kander kunnen steu|nf|n>. Niet met mooie
woorden, mUar totet daden- Dan mpeten
krachten bekend en geregistreerd zijn,
de plannen gem'aakt en moetefr* wij wetefl',
waar deze krachten ingezet kunnep wor
den.
Dan alleen kunnep we gereed staap
omi, waar dat noodig is, geestelijk en
stoffelijk, metierdaad te helpen en de
schouders te zetten onder ook ons deel
van Nederland. Dan 'mloeten vrouwdn ge-
DAMES!
Wensoht U een prima Permanent?
„GALLIA 33"
brengt U het beste resultaat.
FRANS MURK, Dames- en Heerenkapper,
Havenplein 378 - Telef. 235.
KONING GUSTAAF VAN ZWEDEN
heeft do Koningen van Denemarken -eini
Noorwegen, alsmede de president van
Finland1, uitgenodigd tot een conferentie
te Stockholm.
De staatshoofden hebben deze uitnoo-
diging aangenomen en zullen, vergezeld
van hun ministers van buitenlandsche za
ken, naar Stockholm komen, waar de
conferentie Woensdag 18 October Zal wor
den gehouden.
ONDER DEN SCHIJNWERPER
valt den stralenbundel op de reactie
van Duiitschland op de rede, die Chaiml-
berlain deze week voor het Lagerhuis
uitsprak en waarin hij duidelijk liiet
uitkomen, dat men aan de Thames op-
de vage vredesvoorstellen van Hitier -niet
wensoht in te gaan. Dit antwoord heeft
men in Berlijn kunfnteP verwachten
en wellicht ook tegembetgezien, tornar
niettegenstaande dit afwijzend apjtwoprd
is innen hoos op Engeland, dat men
graag de schuld geeft v^pr de voort
zetting van 'den oorlog. Nu de poging
van den Führer is imJislu-kt, om', op
basis van de door hem| gewijzigde kaart
van Europa te gaan onderhandeleirt,
tracht Berlijn de neutralen in dein armJ
te nemen, opdat een „oorlog van op
gehoorde afmetingen misschien nog ver-
mieden kan worden, wanpeer deze statelm
zich allsnqg tot Engeland en Frankrijk
zouden wenden, waartoe voldoende tijd
wordt gelaten.
Amerika zou, zoo wordt gehoopt,
de leiding moeten nemen, olm de leiders
achter de conferentietafel te krijgen, op
dat een catastrofale periode in Europa
worde voorkomen.
De wereld richt het -oog maar Was
hington, naar president Roo&evelt. Edn
reedstaan om) daar, waar andere vrouwen
niet meer kunnen ein) dreigcp het op
te geven, de helpende hand te 'bieden.
Dan moeten er munnejm zijp, die kun
nen inspringen om te redden wat er, te
redden valt in zaken van anderen, die
elders hun plicht voor het land mloeten
doen, mlaar weten, dat thuis de moeilijk
heden zjph ophoopen.
Maar niet op den oorlog alleen doelt
deze dienst- Er zijn in de buitengewone
tijdsomstandigheden van thans evein zoo
veel gebieden, waar hulp plotseling noo
dig kan zijn- Ik denk bier aan vluchte
lingenkampen, aan de voorbereidipg i|n
economisch opzicht van den vrede, aan
moeilijkheden, verbonden aan eein evani-
tueeie evacuatie hierheen, welke het ge
volg kan zijn van maatregelen olm1 bu-itein
den oorlog ie blijven, een opeenhoopilng
niet van enkele tientallen-, mlaar va|n dui
zenden en duizendeln, die gehuisvest, ver
pleegd en verzorgd, -mloeten worden.
De -gebeurtenissen Wachten niet totdat
Wiji ons bereid verklaard hebben ain|deren
of de gemeenschap te dienen jot het nut
daarvan inzien.
Binnenkort Zal ik huis aan huis aan-
imleldingsformulieren laten bez|o|rgen. Ziji,
die huin diensten beschikbaar Willen stel
len, op -wielk gebied, het ziji kun
nen d.it ingevuld naar het Staldihuis te
rugzenden. Hier Zal alles, zooveel doen
lijk, gerubriceerd, Worden.
Ik bereik aldus Wel individueel de
vereenigingen eoiz., m'aar niet de ver-
eenigingen en cie besturen daarvan. Wil
len .d,eze laatste hun vereeniging opge
ven en laten registeeren, dan worden
ziji daartoe, mlede miet behulp van idit
artikel, aangeschreven.
SCHUURBEQUE BOEIJE.
dergelijke figuur, die rfe gebeurtenissen
in Europa op een afsL.nd ziet en -daar
door wellicht in groioter verband, zpiu:
in deze richting zoowel pressie kunnep
oefenen als tevens zijin oordeel kun
nen uitspreken over recht en billijkheid.
Zijn de twee partijen bereid een der
gelijke autoriteit te aanvaarden en. te
erkennen? Is Roosevelt bereid zich voor
deze functie van arbiter te leenen? Zoo
wel op Engeland en Frankrijk als o,p
Duitschland rust voor de toiek-oirnjs-t van
E-uropa op dit kritieke oog-enblik' een
zware verantwoordelijkheid.
Niet -minder zwaar drukt de verant
woordelijkheid op d-e regeering van
F inland, dat door Mo-lotp-v naar Mos
kou werd uitgenoodigd eens te kioimen
prateai over een overeenkomst met de
Sovjetunie, die eenige wijzigingen jjn
Noord-Europa wen-scht, toen het zoo
goed als de vrije hand verkreeg in de
Randstaten. Maar Finland reageert/ op
deze vriendelijke -uitnoodiging anders dap
de kleine Oostzeelanden. Het heeft de
u-tnoodiging wel aangenomen, «naar te
gelijk het land in staat van verdediging
gebracht voor 't geval de Russische beer
Zijn klauw eens onverwacht imOioht uit
slaan in die richting. Inimliddeis zijp de
voorwaarden van Moskou, te Helsinki be
kend bij de regeering, die ze ijverig be
studeert. Hoewel op 't ,o,ogenblik de
voorwaarden nog niet bekend Zijp, schijpt
het toch, dat ze geen ultimatief karak
ter dragen. Wel is de toestand naar
de Finsdhe regeering meedeelt, ernstig,
-maar niet van dien aard, dat voort
zetting van de besprekingen onmogelijk
zo-u zijn. Men koestert nog altijid de
hoop, dat Moskou redelijk Zal zlijto en de
houding van Finland zal begrijpep.
Voor het geval dat imlen in Moskou
Fin lands houding niet begrijpen wil
en de Finnen zich zuilen verzette|n- te
gen inbreuk op hun vrijheid, zoodat het
kanon ook in het hooge Noorden het
laatste woord krijgt, heeft de Zweed-
sche koning zijn tw-ee collega's u-it Dene-
-m-arkeh en Noorwegen, alsmede de'nFm-
schen Staatspresident, uitgenoodigd tot
een -conferentie te Stockholm op Woens
dag a-s., waar rnte-n den veranderden
toestand in de Oostzee en de daaraan
grenzende staten, onder het opg zal 'ziein!
Heropening van de luchtlijn
Rotterdam Haamstede
De plannen der KLM o-mi ee-n gedeelte
der Zeeuwsche luchtlijn, n-1. het traject
Rotterdam— Haclm'stede te hervatten, be
ginnen vasten vormi te krijgep- Bespreki|n|-
gen -met verschillende instanties hebbek]
er t-oe geleid dat vergunning is aange
vraagd een dienst van eenmiaal per dag,
welke uitsluitend -op werkdagen wordt
uitgevoerd, te openen tusschen Rptter-
da-ml en Haaimistede.
Keuirt de iminister van waterstaat het
voorstel gioed, d-an Zal de heropening
plaats hebben op 19 dezer. Uit Rotterdam!
vertrekt er dan een vliegtuig1 oml 9 u,uir
30; uit Haaimfetede omi 14 u,uir 45.
0-nderZocht wordt nPg de mogelijkheid
de Zeeuwsche luchtlijn in haar geheel
te herstellen; dus door te vliegen tot
Vlissingen- Dit plan is echter im eep
stadium-, waarin nog niet aan uitvoOriinlg
gedacht kan worden.
LETTEREN EN KUNST
M. C. van de Rovaart
Te zij-nen huize is te R o 11 e r d a 'ml
op 68-jarigen leeftijd overleden de ooiml-
po-nist en jurylid M. C. van de Rovaart.
De heer van de Rovaart werd in 1871
te Rotterdam- geboren. Hij was oorspron
kelijk voor den handel bestemid, doch
na eenigen tijd verliet hij Nederland onn
in Weenen muziek te gaarn studeerein.
Hij was als pianist werkzaam en schreef
daarnaast enkele opera's en operettes.
Veel werd van Zijn hand in muziek
tijdschriften gepubliceerd; hij schreef zelf
enkele boeken, w.o. „Koordirigenten" etn
Orkesidirigenten"- Voorts co-mippneerde
hij vele cantates, koorwerken en -miar-
schen voor harmtoniemuziekkorpsen. Van
vele jury's op -muziekgebied was hij lid.
In de laatste jaren leidde hij enkele
-nvassabetoogingen van gezamenlijke korp
sen.
ONDERWIJS
Aantal gegadigden voor onderwijzer
neemt af
Zojoials op a-ndere terreinen herstelt het
evenwicht tusschen vraag en aanbod,
zich o,p d,en langen duur pok bijl ide on-
aierWijizersopleiding. Er is jarenlang een
gr,0|0|t surplus geweest, imfen sprak zelfs
van 18 000; in elk geva-l was er een
aanzienlijk' o,verschelt. Intusschen zijn er
velen afgevloeid,, die -een werkkring bui
ten ae school vpnden; id-e pensioneering
d,er zestigjarigen heeft ioolk ertoe nilede-
göwierkt o|m| het overschot te ooen krim
pen. Al is de toeloop van jonge leer
krachten nog vriji groot, er valt toch
vermindering van het aantal gejgjadiglden
te bespeuren.
Het Rijlkspindierw-ijsverslag 1938 deelt
Imlede dat o,pi 16 September van jdat jaar
-op alle kWleekschiojen sahilen, openbare
•en bijlzondore, 5021 leerlingen Waren, d.i.:
318 of 6 pet. minder dan het jaar te
voren, fpen er 609 iminder Waren dan
het ja,ar daarvoor, d.i. ruiiml 10 pet. imin
der.
Vergeleken bijl -eenige jaren igjeld,en is
het versohil aanzienlijk: in 1935 weren
o,p de kweekschool 7005 leerlingen, -die
opgeleid. Werden vjqor (d-e onderwijzers
akte.
De vermindering vootr -het jaar 1938
is door het toelatingscijfer veroorzaakt,
dat 249 bijl dat va-n 1937 achter blijft.
De netto-slijtage, n.l. het vermin dier en
vain het absolute aantal ouderwijzers,
wegens pensionneeri-nig, overlijdeln, huwe
lijk van onderwijzeressen, aanvaard-en
van 'betrekking buiten het ondedwijis en
vain .andere oorzaken bedroeg Volgens
Imledied-eeli-ng no. 92 van het Centraal Bu
reau voor de Statistiek 1.534 Van de
34.159 onderwljizers, d.i. 4,5 pet (in 1935)
BUSLICHTINGEN DER STADSBUSSEN
ingaande 16 October
B,us Nieuwstraat: 4.49 (Ma 4.19), Fd'
6.59, Za 8.24, 11.14, 16.49, 22.04 (Za niet).
Bus Kraanplein: 4.54 (Ma 4.24), Fd' 7.04,
Zo 8.29. 11.19, 16.54, 22.09 (Za niet).
B:us 't Vrije: 4,59' (Ma 4,29), Fd 7.09
Zo, 8.34, 11.24, 16.59, 22.14 (Za niet).
(Fd. feestdagen. Zo, Zondagen).
VERKOOPINGEN
Europa kijkt naar Amerika uit
voor een bemiddelingsactie
Conferentie van Scandinavische
Staatshoofden op 18 October
Het Engelsche slagschip «Royal
Oak» tot zinken gebracht
Heropening luchtlijn Rotterdam-
Haamstede op 19 October?
Aantal gegadigden voor oplei
ding tot onderwijzer neemt af
Zondag 15 Oct, voorm. 10 nur,
Ds. REDDINGIUS
Tekst2 Kod. 5 1.
Onderwerp Het woordje „Maar"
in ons leven
VEREEN. istypn jua HERVORMDEN
Zondag 15 Oct.
's avonds 7 uur
ds Pijnacker Hordijk
VEREEN. ISïiJjLnnicj HERVORMDEN
OOSTERLAND', 13 October. Ten Ver
zoeke vap d,e Erven van Iwlijil-em den heer
Hr-P. Hendrikse, Werden alhier, ten over
strain vain Notaris Van 't Haaff te Zie
rikzee, in het openbaar verkpieht die vol
gende lonijoierende zaken in de gerrieente
Oiosterland, -ais
De 85,10 A. bouWland, aan het Lau-
risjWeegije, Vo|0|r f1463, aan den heer M.
KWaajk te Oiosterland.
De 61 A. b!o.u|Wland,, aan den Lagen
RaimipertscheWeg, vojbr f 1301, aan den
heer J. Verton te Vian-e.
De pliml. 56.45 A. biouiWlaind aldaar,
v-ojoir f1150, aam den heer J. Dooge Jz.
te Oiosterland.
De pl-mi. 57,15 A. blou|wlaind, aldaar,
vojoir f 1100, -aan denzelfde.
De ongeveer 33 A. b|Ofu|wiland, al-daar,
vo|0|r f1125, aan den heer C. Dóoige Jz.
te Oiosterland.
De ongeveer 32.50 A. bouwland aldaar,
vo|0|r f1155, aan d,enzelfde.
De ongeveer 1,15,90 H.A. blojuWland, al
daar, vo|0|r f 1121, aain den heer J. W.
Raap te Zierikzee q.q.
De ongeveer 56,40 A. b|o|u|wland aldaar,
vcor f 1060, aan den heer W- van den
Berg te Bruin isse.
De ongeveer 48,60 A. blojuiw'land. aldaar,
voioir f 1110, aan denzelfde.
De ongeveer 64,40 A. blouW-Land, aldaar,
volar f1000, aan den heer J. Van der
Maias Cz. te O-osterland q.q.
De ongeveer 64,60 A. b|ou|wiland, aldaar,
volar f1050, aan den zelfde q.q.
Die ongeveer 36,95 A. h|ou|wland. aldaar,
vio|ar f 1100, aan den heer H. Wagenma
ker te Dreischioir q.q.
De ongeveer 34,25 A. bouwland aldaar,
vo|qr f1105, aan den heer A. Stoutj-es-
d.ijtk te Oosteriand.
De oangeveer 45,60 A. b|0|uWiland, alda-ar,
volar f 1100, aan denzelfde.
De ongeveer 43,35 A. blojufwXand aldaar,
volar f 1010, aan denzelfde.
De ongeveer 56,20 A. b|0MWla,nd. aldaar,
volar f1000, aan denzelfde.
De ongeveer 78,95 A. blotu|wland, aldaar,
voiar f1107, aajn den heer A. de Graaf
te Oosteriand.
Alles per 40,33 Aren.
Zon op:
Zon onder:
15 Oot.
6,25
17.06
16 Oot.
6,27
17,04
Maan op
Maan onder:
15 Oot,
9,34
18,40
16 Oot.
10,40
19,26
Hoog- en laagwater te Zierikzee
Hoogwater:
Laagwater:
15 Oot.
4,08 16,23
9,18 21,49
16 Oot.
4.48 17,00
10,01 2234
Burgerlijke Stand van Zlarlkzaa
Geboren: 5. Hendrika Maria, d. van
A. R-omijn en K. P. Hojogenboam; 8.
Neeltje Jeannetton, d-, van R. K. Feijdn
en C. Blok; 10. Marinus Comelis, z. van,
M. C. Deurloo en P. J. Drioogers; 11.1
Dina Josefina, d. van M. van der Est
te-n D. J. van der Linde; 12. Gornelia
Hendrika. d. van B. de Jonge en C. W.
Vijverberg; 12. Helena Maria, d. van W.
J. Schillemans en J. P. van der Cingel.
Overleden: 25 Sept. Daan Pieter Tim
merman, 1 m.; 8. Johanna Jasprina Da-
vidse. 41 j., ongehuwd; 7. Mattheus Sla
ger, 69 j., echt. van T. Nolet; 11. Adriaan
van Donge. 71 j., wedn. van A. Berre-
vo^ts.
