ZIER1KZEESCHE
NIEUWSBODE
DINSDAG 3 OCTOBER 1939
OPCEH
ZlERlKZEtSGS COURANT
1707 - 1680
De Kern
ABONNEMENT
Prijs p. 3 maanden 11.60, buiten Zierikzee f 1.80
Voor het buitenland p. jaar f10. Afzonderlijke
nummers vijf cent Verschijnt dagelijks.
Tel. No. 32. Giro 137677
Directeur: A. J. DE LOOZE Uitgever-Redacteur: M. J. KOSTEN
Uitgave N.V. Z1ERIKZEESCHE NIEUWSBODE - ZIERIKZEE
96STE JAARGANG No. 14152
ADVERTENTIEN
van 1—4 regels 80 oent, van 4 regels eni
daarboven 20 cent p. regeL Reclames 40 cent
p. regeL Bij contract belangrijke korting
Inzending op den dag van uitgave vóór 10 uur
ONDER DEN SCHIJNWERPER
duiken in den lichtbegel van de
internationale politieke lamp. vred.es.ge-
ruchten op, |0fm! aan den oorlog, die nau
welijks een im'aand -oud is, een ei-nlde
te maken. Deze geruchten worden ver
sterkt dio|ar de plotselinge reis van
Ciano naar Berlijn, die het difcmlaal al
heel spoedig met Hitier eens geweest
schijnt te zijn over den straks te v|0ilgen-
politieken ko-ers, die na de overro-ml-
peling van Polen gericht is io>p stop
zetting van de oiorLogsm'achine.
Men vestigt er im Berlijnsdhe bevoeg
de leringen de aandacht op, dat imlen
in Engeland, en Frankrijk zeer verkeerd
doet die vredesgezindheid aan innerlijke
Zwakte en vrees volar de gevolgen van
een langen oiarlog te wijten. Men ver
klaart nadrukkelijk, dat het Derde Rijk
en zijn Führer één onafscheidelijk geheel
vornïen, dat het d'wiaas is van een regime
te spreken, hetwelk los van de volks
massa zou staan en „verwijderd" zo-u
kunnen Wlorden, en dat deze Duitsche
eenheid, zal blijven vechten zoo lang, er
een druppel Duitsch bloed te vergieten
overblijft.
Maar m!en herhaalt toch dat men vrede
'Wil en dat die Iwlensch naar vrede een
zic|0| vurige en igrootseh gedachte-opwel
ling is, dat het niet aangaat dezen vrede,
dien, naar Duitsche overtuiging, pok de
volken in Engeland, en Frafakrijik "willen,
te saboteeren dioor aan détails in vr e-
d, e s v o ioi r s t e 11 e n te blijven hangen.
Het gaat, aldus verklaart m'en in Duitsche
regeeringskringen, niet om een voor
Duitschland en zijin blond geniooteln/ zoo
gunstig m'ogelijken vrede, maar om een
vrede, die vcior gpeid een einde maakt
aan d,e spanningen, welke Versailles
heeft uitgelokt.
Engeland, en Frankrijk zegt m'en, kP|n>-
nen qok niet aankoim'en Imlet het argument,
d.at tegen Duitschland oorlog mo^t wor
den gevoerd om! te verhinderen dat het
Zijn koloniën terugkrijgt. Duitschland
zal Zijn eisch, dat het de gerojOffide ko
loniale gebieden terugkrijgt, nooit opge
ven. Dat is een eisch die wiet zijn eer
gevoel, zijn verlangen naar gelijk recht
en zijn protest tegen het in Versailles
opgesteld verwijt van ongeschiktheid tot
koloniseeren tezamlen hangt.
Maar Duitschland heeft o|0ik steeds ver
klaard dat het oirn! deze kwestie geen
oorlog zal voeren".
Uit de Italiaaosche pers blijkt duidelijk
Wie, als het zoo ver kom't dat men Iw'il
praten, de bemiddelaarsrol op zich
iwlenscht te nem'en.
In sftjm redie van 23 September heeft
Mussolini mjogimlaals regeeringen en
volken aangemlaand, |0jmi tot de realiteit
te kom'en en tot het inzicht van de nut
teloosheid, van een oorlog. Tegelijkertijd
heeft Italië verhinderd, idat het conflict
zich uitbreidde tot de Middellandsche Zee
en den Balkan.
Deze houding stemt niet alleen qver-
een met de belangen en doeleinide|ni van
Duitschland., imiaar ook Imlet den wensch
van alle volken van Europa, die ,m|et
zorg het voortschrijden van het onzekere
drama aanschouWen, hetwelk boven hun
cultuur hangt. Ondanks het feit dat reeds
verscheidene Weken Zijn voprbij'gegaan,
is er niets gebeurd, dat niet Iwleer goed
gemaakt zou kunnen W|orden en de ge
dachte van een op rechtvaardigheid ge-
grondvesten vrede, Idie beantwoordt aan
de rechtvaardige Weuscfhen ider volken
en tegelijkertijd, Europa een lange peri
ode van veiligheid ,en van rustigen
socialen vooruitgang Waarborgt, kan door
geen enkele regeering en voioral ook door
geen enkel volk warden afge'wiezen.
Berlijn, Moskou en Rom'e willen dus
nog een laatste poging doen een oorlog
met het Britsclhe Rijk en miet Frankrijk
te voiorkomen. Nog altijd weten Wij' ech
ter niet op Welke basis. Men heeft daar
over m'et graaf Ciar.|o in alle uitvoerigheid
gesproken. En blijkbaar met het resultaat
dat een volkomen harmonie is bereikt,
opk Wat den Balkan betreft, die voor
Italië een bijzondere aanleiding tiojt groote
prikkelbaarheid blijft.
Het is Wel aan te nemen, dat mlet der»
vriend, uit Rom'e pok de vraagstukken
welke d:e Oostzee betreffen, zijn behan
deld. Men heeft hem' dan gezegd dat
Ruslands druk op Estlanld nu pok tot
Letland, Zal Iw'orden uitgestrekt en dat
de Letten er zich op voorbereiden hun
haven Windau (WentspiLs) eveneens dep
So'Wjet-RRussen ter beschikking te stellen
Maar deze en dergelijke vraagstukken
'Zijn voor het oogenblik ondergeschikt aan
ANTANAS SMETONA,
de president van Litauen, welke repu
bliek met Rusland een regeling treft
nu de verhoudingen in Oost-Europa
DE RAMP VAN DE
«JAN VAN GELDER»
De schroef raakte een mijn
Olm) vijf Mouten viopr drie gistermiddag
kwam de „Jan van Gelder" tusschen twee
sleepbooten van de firma Dioeksen van
Terschelling en gesleept door twee an
dere sleepbopten in de haven van Den
Helder aan. De voorsteven was eenigs-
zins omhoog geriöht en het schip maakte
slagzij^ naar stuurboord. Het achterdek"
was gedeukt en in den zijwand aan
stuurboord vertoonde zich een groote
scheur. Op het dek was een ravage van
het vernielde materieel te zien. Het schip
werd direct op de werf gesleept. Ben
aantal opvarenden van de „Van Gelder"
kon thans zijn plunje van boord halen.
Zij1 konden met eenige dagen verlof naar
huis gaan.
Een correspondent van het ANP had
een onderhoud met eenige opvarenden,
die over de toedracht van het ongeluk
bet volgende mededeelden: De „Jan van
Gelder" was juist gereed gekomen met
het vegen van een mijnenveld1 en maakte
aanstalten de terugreis naar Terschel
ling te aanvaarden.
Naar verondersteld wordt, is een d'oor
den sterken stroom van haar plaats ge
slagen mijn van een ander in de tn-abij'-
heid1 liggend mijnenveld door een der
schroeven van de „Jan van Gelder" naar
het schip gezogen en door de schroef
getroffen.
De explosie gaf eenzelfde verschijnsel
te zien als bij1 de ramp van de ,.,Van'
Ewijek". Een geweldige zuil rook en
water spoot omhoog. Het achterschip
vloog in stukken over het schip heem,
brokken, ijzer en hout kwamen daarbij
op het dek terecht.
Een twaalftal manschappen sprong over
boord. Allen waren den geheelen dag
zoowel uit voorzorg als bij' wijlze van
oefening van hun zwiemvesten voorzien
zoodat gevaar voor verdrinking niet aan
wezig was. Ook de twee zwaar gewon
den, de kwartiermeester van Eyk en
de adspirant-kwart ermeester Arends la
gen in het water. Ziji werden door den
kok Beekhoven gered' doordat deze hen
boven water wist te houden totdat een
sloep hen oppikte.
Aan boord heerschte-n orde en kalmte.
De opvarenden, die ooggetuigen waren
geweest van de „Van Ewijck"-ramp, "Wa
ren als het wane voorbereid. De meesten
bleven aan boord' van het schip, of
schoon het zwaar slagzij' naar stuurboord
maakte.
De commandant, luitenant ter zee der
eerste klasse Fraser, wilde aan bbord
blijven. Hijl verliet het schip eerst nadat
-hij miet twee minderen op een veiliger
plaats de ankers had laten vallen om'
te voorkomen, dat het schip naar het
andere mijnenveld zou drijven.
HEFFING OPCENTEN
GEMEENTEFONDSBELASTING
Voor dekking tekort
op gewonen dienst
Thans heeft de minister van Finamciëjnl
ingediend het reeds in de Millio«nen|n|Oita
aangekondigde Weteiontjwlerp to,t heffing
van opcenten iop de' Gem'eemtefomdsbe-
lasting,.
Het ontw'erp draagt den belasting-titel
„tijdelijke voorzieningen tot versterking
van de middelen tot dekking van de uit
gaven des Rijks".
Zopa ls in de Millioenemnota Whs aan
gekondigd, ligt het 'in het v|oome!men
der Regeering 'het thans aanhangige ont
werp van (wiet tot heffing van een natio
nale mkolmfsten- en winstbelasting in te
trekken.
Tevens is daarbij m'edegedeeld, langs
Wtelken iwleg die .minister zich voorstelt
de nolodige versterking Ider middelen te
vinden.
„Als eerste vofoirloopigé maatregel"
aldus de Memlorie- van Toelichting tot
het thans ingediende wetsontwerp
toolm't daarbij; in aahmjerking de heffing
van opcenten lop de gemjeente-fond^be-
lasting. - - i'
Artikel 1 v|an het ontjwlerp luidt:'
„Ten bate van het Rijk WPrdt geheven:
a. 15 opcenten |op> de aamslagen in de
gem'eente-foindsbelastinig -jqver het belas
tingjaar, knopende van 1 Mei 1939 tot
en met 30 April 1940;
b. 45 opcenten |op de aa|nslageh in de
gemleeote-fondsbelastinig -f0|ver het belas
tingjaar, Iqopende van 1 Mei 1940 tot
en imlet 30 April 1941".
De Memlorie van T|oelidhting teekent
hierblji aan:
„B,iji een raming van f 65.000.000 voor
de opbrengst van d-e hloofdsoiml dier be
lasting zullen de voorgestelde 45 opcen
ten ongeveer f 30.000.0; 9 (opbrengen. Van
dit bedrag kolmft evenWel slechts twee
derden ten bate van het dienstjaar 1940,
het overige éénderde ten bate Van het
jaar 1941.
Teneinde volar het dienstjaar 1940 Ide
volle bate van f30.000.000 te verkrijgen,
is het moloidig, dat op die aanslagen in
'de gemeente-fondsbelasting vlopr het be
lastingjaar 1939-'40 alsnog 15 ppéenten
Wbrden geheven, Iwlelk'er (opbrengst dan
geheel ten bate vlan het dienstjaar 1940
!m|oet (warden gebracht (artikel 3 Van het
ontwierp).
Vo|orziooveel moedig Wijst de minister
-er op, dat de lonidedwerpelijke oplcenten
zijn tot dekking van een tekort op den
ge|wlonen dienst der Rijksbegroting,
Waarbijl Imlet de bijzondere uitgaven in
verband imtet den internationale^ toe
stand nog igeen rekening is gehoudeini".
de groote k'wlestie: Zal Chaibberlain
Zich heden bereid verklaren tmieide te toleir-
ken tot den vrede, jof Zal Londen onver
biddelijk blijken te zijn. In idat laatste
geval zal Hitlers antwoord, waarvan de
datulmi heden nog evenmin vaststaat als
de inhoud, Zeer Idluidelijk zijn en het
signaal beteekenen voior een botsing,
Waarvan m'en biji de gedachte al gruwt!;
VERSCHILLENDE BERICHTEN
Pinda-mannen &ls spionnen?
In? dein laatsten tijd werden in en om
kazernes en 'militaire kantonnemientein
v-eel pinda-Chineezen aangetroffen. Hun
doel schijnt niet zoozeer te zijn pim
hun „pinda-lekka" te verkappen, doch
vooral o-ml rond te kijken naar de ver
dedigingswerken. Vooral de liniedijk
langs A ml e r s f o o r t heeft hun volle
belangstelling. Zaterdag is er een aan
gehouden,, die schetsteekeningen van de
Hollandsche verdedigingswerken maakte.
Hij is opgesloten,. Zaterdag zijn -er een
paar te Soesterberg aangehouden en Zpn-
dagm'iddag is er een, te Stoutehburgl uit
het kantcnnemient gezet. Vele oom|man-
dant&n hébben reeds een order uitgevaar
digd, waarbij het toelaten van die cbocp-
ladeventers bij militaire kampementen is
verboden.
Sigaret veroorzaakt brand
Maandag is brand ontstaan in twee
hooi- en po gge -opsl a gp 1 a a tsen b'éhoojren-
de bij- de kapitale bloerderijl „Klein Fin-
selaar" onder StoutenbUrg bij Amers
foort. De brand1 is waarsehijinlijlk ont
staan door -onvoorzichtigheid met vuur;
men heeft reden aan te nemén, dat een
weggeworpen sigaret de vuurzee heeft
do'en ontstaan.
In een minimum van tijld waren beide
opslagplaatsen een vlammenzee. In liet
begin nam de brand ziilke afmetingen
aan, dat mén vreesde, dat ook de in
de onmiddellijke nabijheid gelegen boer
derij! een prooi der vlammen zou worden.
De aldaar gelegerde miliitairen achtten
het tpen raadzaam, het huis te ontrui
men. De hoeveelheid ho(oi en rogge, die
vernield! is, bedraagt ruim 60.000 k'.g.
De hoeveelheid' was laag verzekerd. Met
het nablusschen van den brand was men
|des avonds nog druk bezig. De mili
tairen verleenden hun medewerking.
ARGESANU,
de nieuwe premier van Rumenië, welk
land er alles op zet buiten den oorlog
te blyven en strikte neutraliteit te
handhaven.
j Wollenstoffen-industrie werkt
op vollen stoom
I Toen in 1914 de groote- oorlog uitbrak
Was de Brabantsöhe Wbllenst|0|ffenindu|strie
vrijlWel dadelijk ontredderd. In bestelling
en uitvoering 'Zijnde orders Werfden on
middellijk geannuleerd en in wéinige wie
ken trad, er een groote werkloosheid in.
Het duurde tot 1916 alvorens weer een
1 ietwat norm'ale grondstoffen-voorziening
intrad, en de fabrieken weer koniden gaan
1 draaien. I
In tegenstelling m'et toen, is er thans
een groiote vraag naar allerlei wiollen-
stoffen-proiduiCten ontstaan. Met het ge
volg, dat alle fabrieken thans op volle
stoom', de Imieeste met twlee ploegen, wier
ken. De eenige moeilijkheid, welke zich
daarbiji voordoet is een nijpend gebrek
1 aan geschikte arbeidskrachten. Zooi Zelfs,
dat vaak im'enschen Van 50 en 60 jaar
in dienst moeten iw|orden genomen, die
in geen jaren aan den wieefstoel hebben
gestaan. Alm'etal kan 'het aantal personen
dat in d-e textielfabrieken Werkt gerust
op ruim 7000 w|ord:en geschat; een getal,
dat iWellicht tevoren nooit bereikt is.
De vraag is echter of dit zjoo zal kun
nen Worden volgehouden. Dat hangt v,an
d;en grondstpiff en voorraad, m'aar voloiral
van den aanvoer af. Wanneer de Idrukte
ietWIat afneemt, 'en taieer dus m'eer tot
eenigszins norm'alen. werktijden dus
niet meer met twee ploegen kan wor
den teruggekeerd, is -er naar ruiwie schat
ting. nog voor zes maanden grondstoffefa
aanwezig.
Wat nu de verhouding tusschen grossieiis
i en winkeliers en de fabrikanten betreft,
I kan worden medegedeeld, dat de meeste
gro|ote orders aanzienlijk moeten wlorden
ingeperkt ien er pas levering Wordt ge-
garandeerd, inldien zekerheid bestaat, dat
er voor volgende orders d-e noodige
grondstoffen in voorraad Zijn of kwn|nen
wiord:en aangekocht. De afgesloten or
ders "wlorden iwleliswaar aan )d-e puide priji-
zen geleverd,, nieuwe bestellingen ech
ter Worden slechts tegen den z.g. „ver-
vangingsprijs" geleverd een prijs dus
w'aarin alle nieufwle verhoiogingen zijin ge
calculeerd-
Ruzie over een raam I
Te Opheusdien. gemeente Kesteren, heeft
een dprpsveete étfn doode en één zwaar
gewonde geëischt. na een ruzie in een
boomkweekieriji tusschen den 76-jarigen H.
van E. en den 50-jarigen P. Th.
Tusschen beide mannen schijnt een oude
veete bestaan te hebben over een raam
in het huis van een hunner. De een be
geerde. dat het glas niet dermate on-
dporzichtig Zou zijn, dat het den ander
verhinderde op het erf van Zijln tegen
stander te kijken. Reeds vele malen heb
ben zij' hierover met elkander oneenig-
heid gehad.
To'en de beide mannen elkaar in de
kweekerii op eenigen afstand' van hun
woning ontmoetten, zijin Zijl handgemeelni
geraakt met het gevolg, dat Van E. met
een groot aantal diepe, ernstig bloeden
de hoofdwonden naar huis gestrompeld
is en daar, na nog even verteld te heb
ben, dat hijl met Th. gevpchten had»
bewlustelolOfs ineenzeeg.
Aangezien Th., die volgens mededee-
ling var. Van E. de aanvaller Zou Zijn
geweest, niet thuiskwam, is men m de
kweekerij naar hem gaan zoeken. Niet
ver van de plaats, waar de vechtpartij!
gehouden was (bloedsporen wezen daar-
pp) vond men Th. im de sloot miet het
Duittchland's motieven tot het
stopzetten van den oorlog
Wetsontwerp extra opcenten
Gemeentefonds-bel. ingediend
Schroef van «Jan van Gelder»
veroorzaakte mijn-ontploffing
Positie van boerenstand sedert
den oorlogstoestand gewijzigd
De lichting 1924 der cavallerie
gaat met groot verlof
Kans op vervroegde oproeping
der geheele lichting 1940
Droog weer
Zon op: Zon omder:
4 Oot. 6,06 17,31
Maan op: Maan onder:
4 Oct. 20,58 12,06
Hoog- en laagwater te Zierikzee
Hoogwater: Laagwater:
4 Oct. 5,42 18,03 11,21 .23,44
hoofd' in de m'odder. Die levensgeesten
waren toen needs geruimem tijd geweken.
Th. Bleek teen steekwonde in de hart
streek te hebben.
Het weer in September
Gemiddeld over de 5 hoofdstations was
in September de ochtendtemperatu,ur 11/2
graad boven, norm'aal; in de 3 dekaden
respectievelijk 31/2 cn, 11/2 graad boven
en, 1 graad beneden normaal. De groot
ste afwijkingen kwamen voor pp den
3den, en den 28sten» repectievelijk 6
graden boven en 5V2 graad beneden
norm'aal.
De gemiddelde dagelijksche m'axiimlum-
temperatuur was ll/2 graad en het ge
middelde minimiim 2 graden boven npr-
maal.
Het aantal zomérsche dagen (maximum
temperatuur boven- 25 grad-en) bedroeg
in De Bilt 5 tegen 2 normaal. Op den
28sten kwaml lichte tot sterke nachtvprst
voor. 1
De neerslag was in Noord-Holland en
Friesland 20 tot 30 procent ben-eden nor
maal; in Zuid-Holland en het midden
van het land 30 tot 60 procent boven
norm'aal en overigens nonmaa-l tot 20
procent er boven-
In de Bilt werden 169 uren zonneschijn
waargenomen teg-en 151 uren norm'aal.
Droevig ongeval
Maandagmiddag is het tienjarig doch
tertje van den heer H. Klein te Aar-
landierveiem. gemeente Alphen a. d.
Rijln, op noodlottige wijZe om het leven
gekomen. Het meisje was, terwijl zij! op
weg was naar school, adht-er "op een
driewieligen boerenwagen geklommen.
To©n zij' eienige vriendinnetjes zag, wil
de zij' zich bij deze voegen. Het kind
sprong van den wagen, doch kwam daar
bij te vallen, waardoor zijl een der wielen
over het lichaam kreeg. Zij' was zwaar
gewond en is ©enigen tijd later overleden.
KERKNIEUWS
Geref. Kerk.
Beroepen te Haamstede, candidaat C.
v. d. Tas te Delft.
Geref. Gem»
ST.-PHILIPSLAND. Donderdagavond 7
uur (o.t.) ds. van den Berg van Krao-
bendijke. 1
