ZIERIKZEESCHE KIEUWSBODE WOENSDAG 27 SEPTEMBER 1939 ÖPGENO* ZIEMKZESSCKS COURANT De Kern ABONNEMENT 17© 7 Prijs p. 3 taiaanden f 1.60, buiten Zierikzee f 1.80 Voor het buitenland p. jaar f10. Afzonderlijke nummers vijf cent. Verschijnt dagelijks. Tel. No. 32. Giro 137677 Directeur A. J. DE LOOZE Uitgever-Redacteur: M. J. KOSTEN Uitgave N.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE - ZIERIKZEE 96STE JAARGANG No. 14147 ADVERTENTIEN van 1—4 regels 80 cent, van 4 regels em daarboven 20 cent p. regel. Reclames 40 cent p. regeL Bij contract belangrijke korting Inzending op den dag van uitgave vóór 10 uur ONDER DEN SCHIJNWERPER staat B e r 1 ij n in. den licht kring van de algemeeme politieke be langstelling, nu de pers zich daar .uit voering bezig houdt miet de bekende verklaringen, van Mussolini. Het schijnt dat Hitier, ondanks de weinig aanmoe digende reactie op zijn redevoering te Danzig, toc/i nog, alvprens zic'h mlet violle kracht op het Westen te werpen, het vredesoffensief wenscht voort te zet ten, welke aanval door een perscam pagne publicistisch wordt voorbereid. Opmerkelijk is, dat niet alleen in de Duitsche bladen, maar co-k in de pas sages, welke deze ter versterking van. hun betoog ait de Italiaan,sche bladen overnemen;, het beroep op Engeland cm den oorlog thans te staken, resp. zcoals dat heet, niet te beginnen, ge paard gaat met de vreeselijkste bedrei gingen, voor het geval Engeland daarop niet toestemmend zou re age eren. Men spreekt steeds over middelen, die in. 1914 onbekend waren en die „een doo- delijke en verwoestende uitwerking heb ben van beslissenden aard". Deze mid delen worden nog in reserve gehpuden, m'aar indien het ncodig is zal men ze ge bruiken. In B e r 1 ij n leeft het ver moeden, dat in. dergelijke aanduidingen toespelingen, zijn vervat op een nieuw scort gasbommen, te gebruiken, bij aan vallen uit de Kucht. Wanneer de weinig vredelievende me thoden gepubliceerd worden voor bin- nenlandsch gebruik, kunnen1 ze in Duitschiand zelf wellicht effect sortee- ren, maar wanneer zij tot doel hebben bij voorbaat de tegenstanders te inti- mldeeren, als men- de te verwachten vredesvoorstellen van den Führer niet zou aanvaarden, dan zlulien deze dreige menten in het buitenland weinig indrtuk •maken. Van mieet af, evenals in 1914, is de haat tegen Engeland het grootst, omi- dat dat land de zeeën beheerscht en Duitschiand afsnijdt van veie zijner bron nen van levering. In de eerste drie weken van den oorlog hebben de Engel- schen 256000 ton goederen in beslag genomen, ten aanzien waarvaln. er be wijzen bestonden, dat zij Contrabande waren, voor Duitschiand bestemd. En gland's doei is de Duitsche economische struct(u(ur te desorganiseeren. tot zooda- nigen. omvang, dat het voor Duitschiand onmogelijk wordt den, oorlog voort te zetten. Voor iederen man aan het frpnt moeten er verscheidene achter het front zijn, die werken, aan de productie en leverantie van, oorlogswapens en wan neer Engeland Duitschiand kaïn, verhin deren grondstoffen in te voeren, die vain essentieel belang zijn vcor de funetio- neering van zijn oorlogsindustrieën,, zal het resultaat in feite zijn een verminken van het Duitsche vermiogen, om' de vij-' andelijkheden voort te zetten. Gisteren heeft Chamberlain, in het La-' gerhuis zijn wekeiijksche overzicht van, den toestand gegeven, waarin hij in het bijzonder uitweidde over de oecomoimi- schc maatregelen, welke de oorlog ver-' eischt- Na Chamberlain was het woord aan Churchill. Churchill gaf een beschrijving van den succesrijken, strijd van Engeland te gen de du ikb cotbedrei ging'. Toen de oor log begon voeren alle Britsche schepen" op de gewone wijze over de wereld, toen zij werden aangevallen door loerende duikbooten, die van, te voren zorgvuldig waren gestationneerd. In de eerste week bedroegen, de En- gelsche verliezen in, tonnage de helft van de wekeljjksche verliezen, in April 1917, het top-jaar van de duikboot-aan vallen in den vorigen oorlog. Engeland antwoordde hierop op drie manieren: het zette een convooi-systeem' in beweging, dat thans volledig' functio neert in beide richtingen, koopvaardij schepen en snelle mailschepen worden voorzien van een defensieve bewapening zoowel tegen vliegtuigen als tegen duik- bcoten. Dit was een aanzienlijke taak, aangezien Engeland gewoonlijk tweedui zend schepen dagelijks op zee heeft. Churchill besloot met te zeggen, dat wanneer Zijn vermoedens ten opzichte van het succes van den oorlog tegen de duikbooten juist bleken, „dit be teeken l, dat een primair gevaar binnen zijn eigen greinzen terugvalt en dat wij temidden van al onze zorgen ee|n,i ge stadige mate van zekerheid kunnen ge voelen, dat, voor zoover de duikboot be treft. het Britsche Rijk en al z'ijn vrienden over al op den aardbol is staat zhHen zijn hun onmetelijke latente krachten tot WINSTON CHURCHILL MANOEUVRES IN STILLEN OCEAAN Amerika als waakhond De Amerika ansche marine koestert het plan vloolmavoeuvres te hpiuden bij Hai- waii met het imeerendeel van de oor logsschepen die thans te San Diego en San Pedro in Califomië gestationneerd zijn. Van officieel© zijde spreekt men het gerucht, als zloiuden deze manoeuvres gehouden worden in verband met den uit den Eluropeeschen oorlog vloprtge- komen toestand of met krachtiger mili taire operaties van Japan en China, tegen. Van andere zijde wijst men er echter op, dat de aanwezigheid van deze oor logsbodems in de buurt van Hawaii een remmenden invloed op Japan kan heb ben, voor het geval dit land plannen koestert zich meester te maken van Fransche, BritscJhe en Nederlandsöhe be zittingen in het Oosten. Naar verluidt zal op gezette tijden één afdeeling verschijnen voordat de an dere haar manoeuvres volbracht heeft en, naar haar ligplaats terugkeert. Er bevinden zich thans in Californië 12 slagschepen, 25 kruisers, 61 torpedoja.- gers, vier vliegkampschepen, 14 onder zeeërs en 32 hulpvaartuigen. Te Pearl Harbour op Hawaii bevin den zich: één. kruiser, 15 onderzeeërs, 8 mijnenieggers en mijnenvegers, 12 hulp vaartuigen en 75 vliegtuigen. Het vlieg- kamicschip „Langley" bevindt zic'h op het cogenblik te Manilla, waar thans tevens van de 15 zware bommenwerpers die van Pearl Harbour waren opgeste gen, zijn aangekomen. 10 torpedojagers uit den Wereldoorlog worden te Philadelphia gembderniseerd, een veertigtal andere zal weldra in den patrou.illedienst tot handhaving van de neutraliteit worden ingeschakeld. STRIJDBAARHEID IN CIJFERS Da balartB der strijdende partijen Het zijn niet allééln de aantallen sol daten en tonnages der oorlogsvloten van de belligerent© mogendheden, welke den einduitslag van den thans blegonnein, strijd zullen bepalen. Afgezien nog van een factoren-complex als hlet „bevoilkings-Tno- reel", zullen vooral de economische kracht en uithoudingsvermogen een zééjr belangrijke rol spelen! Let men alleen op de bevolking, dan staat aan den étLien kant Duitschiand mei inbegrip van Oostenrijk en het protectoraat met 92 millioen zielen, die ge voted en gekleed moeten worden, teneinde te kunnen vechten of werkeJni. Aan de andere zijide staan Frankrijk Imet 42 en Engeland met 47, dus te zamen 89 millioen zielen. In dit opzicht is er dus vrijwel evenwicht tussdhen de twee partijen. Let men op de terri toriale oppervlakte, dan staat Duitsch iand met 650.000 km2 tegenover Frank rijk met 530.000 en Engieland met 220.000 dus in totaal 750.000 km2. Met inbegrip van èllie geoefende re- s eer ven wegen de Duitsche en Fransche legersterkten precies tegen elkander op, n.l. 6 a 6I/2 miilüoen mian, waarbij aan ontwikkeling te brengen en dat de g,e- heele kracht, de rijkdom-, de hulpbron nen. 'ön het menschenmateriaal van die vele gemeenschappen geconcentreerd kunnen worden in steeds toenemende intensiteit voor de taak, die wij aange pakt hebben en waarin wij slechts be hoeven te volharden omi te overwinnen". geallieerde zijde dan nog komt het En- gelsche leger-potentieel. hetwelk voor 't oogenblik op nog slechts éétn millioien man kan worden gesteld (het territo riale leger en conscriptie te zamen). Wat de vloot betreft, verkeert Duitsch iand volgens Engelsehtó gegevens van een half jaar geleden, verre in de min derheid. Het beschikt over 2, straks 6, slagschepen, tegen de geallieerden 22, straki 30. Verder beschikt het Duitsche Rijk over 9, straks 18 kruisers, met in begrip van de „vestzak-slagschepen", doch de geallieerden over 83, straks 103 van deze schepen. Tegenover de 22, straks 30 Duitsche torpedojagers kunnen Enge land' en Frankrijk er niet minder dan 232 en als de op stapel staande bodems voltooid' zJijin, zelfs 258 stellen. En ten slotte beschikte het Derde Rijk bij het uitbreken van den oorlog over 60, straks 74 onderzeeërs tegenover 140, straks 163 Engelsche en Fransche. Op, het stuk van torpedobboten en motor-torpedobooten alleen is het over wicht aan Duitsche z'ijide n.l. 44, straks 74 stuks tegenover de geallieerden 34, straks 45 stuks, doch Frankrijk ©n En geland hebben 7 vliegtuijgikampschepen (de „Courageoiu'S" werd getorpedeerd), terwijl er eveneens 7 op stapel staan, zoodat rij' er straks 14 hebblen, terwijl dit type schepen in de Duitsche vloot- sterkte niet voorkomt. Wat de luchtmachten bletreft, daarvan z'ijn geen betrouwbare gegevens bekend, doch men kan aannemen, dat Engeland en Frankrijk samen een ruiiml overwicht hebben op de Duitsche Lichtsterkte. (Vol gens deskundige schattingen 4.500 tegen 4.200 ©scaders in eerste linie). DE ONVINDBARE «ORZEL» Ontsnapte Pooliche duikboot nog steeds zoek Nog steeds is imien er niet in de Poplsche ion der zeeboot „Orzel" (ad© laar) u op te sporen, die zooals gemeld uit de interineering te Tallinn (Reval) (de ho|Oifdstaid van Estland iisi ontsnapt en nu ergens in de Oostzee mloiet zijin* (De „Orzel" werd naar men zich herin nert op een Neöerlandsche werf n.l. bij de maatschappij: „De Schelde" te Vlis- siogen, .gebouwd). Het laatste w;at men van de „Orzel" geho|ord heeft, is, dat in den macht van Woensdag iop Donderdag jl. op het Zweedsdie eiland Gotland een jol landde met twee Estlanidsche mari niers, een .onderofficier ien een gewoojni soldaat. Zij vertelden dat zijl met n|0g een derde ide bewaking hadden gevormd van de Poiolscbe onderzeeboot toen deze te Tallinn geïnterneerd, lag. De derde had nog kans gezien de Estlandisicbe kustwacht te wnarschujwen, die daarop tevergeefs de ontsnappende „Orzel" on der vtaur had genomen. De twee mannen waren te Tallinn van de geïnterneerde duikboot af in telefonische verbinding geweest met den wal doch ide Polen hadden de telefo|onleiding doorgesneden Den oenen bewaker hadden, zijl een slag op het b^eofd gegeven, den ander een pisto|0.1 t egen den slaap gehouden, waar op de trpissen waren toegesmeten en de duikboot zee had gekozen. Te middernacht van Woensdag op Don derdag, had1 de „Orzel" op 8 zeem'ijl bui ten Gotland de jol taaist de twee gevan gen bewakers buiten boord gezet en hun instructie gegeven maar het Zweedsche eiland te roeien. Het weer was kalhil en imlopii, zoodat de twee mannen geen gevaar liepen. Zij verklaarden aan boord goed behandeld te zijm. De duikboot had den im'eesten tijd onder water gevaren. De „Orzel", zoo wisten de twee Est- landers, die maar gemeld, in Zweden geïnterneerd werden, nog1 te vertellen, is ruim van proviand voorzien 011 heeft 0|0k voldoende torpedo's. Deze Poolsche o/z boot vormt aldus een ernstige bedreiging voor de erts- transporten van de Noord-Zweeidsche haven Lulea aan de Bothnische Goilf, naar Duitschiand. Dit vervoer geschiedt grootendeels door Duitsche booten en ide verschepingen over die haven zijn opge voerd daar het vervoer via ide Noorsche haven Narvik, waarover gewoonlijk' het grootste deel er van „büiten-o.mi" gaat, is stopgezet. De Duitsche ertsbopiten varen van Lu lea binnen de Zweedsche territoriale grens heel tot aan de Zuidküst van Scho nen maar moeten van hier af het inter nationale vaarwater kiezen. De b©®l© Rus sische Oost zeeboot is op jacht naar dei „Orzel", evenals Duitsche torpedojager doch tjoit dusver blijkbaar zonder resultaat DE „MEES" BIJ HELGOLAND BESCHOTEN Een Zweedsch passagier gedood Duitsche vlieger dacht een vijande lijke machine voor zich te zien Gisteren, om 15 uur 28, landde op Schiphol de vliegtuigbestuurder Moll met de Douglas DC-3 PH—ASM uit Malmö. Hijl rapporteerde om 14 uur 10 .op 120 K.M. Noordwest van Helgoland, vliegen de op 800 meter hoogte. door een om bekend1 watervliegtuig, voorzien van drij vers te Zijm beschoten. Hijl zag deze ma chine later in Oostelijke richtimg naar Helgoland afbuigen. De hofmeesteres, mejuffrouw Wynoldi. blemerkte dat er iets niet in orde was, waarop Zij. zich naar de stuurhut begaf om den gezagvoerder te waarschuwen, pie boordwerktuigkundige vergezelde de} hofmeesteres maar de cabine en bemerk te aan een aamtal kogelgaten, dat de machine was beschoten. Er waren negen passagiers aan boord. Een van de pas sagiers, de Zweedsche ingenieur Gustav Robert Lamm, oud1 38 jaar, uit Malmö, bleek getroffen te zijm. De heer Lamm was op weg naar Brussel voor «een be zoek aan een schoenenfabriek. Die hofmeesteres had den heer Lamm hulp verleend; deze had slechts gezegd: „it is a gun", ©n was daarna beweging loos in den stoel blijven zitten. Aan boord! bleef ieder van de passagiers1 em de bemanning rustig. Dr. Slotboom van de KLM werd on middellijk gewaarschuwd, evenals de of ficier van justitie. Dr. Slotboom consta teerde, dat de heer Lamm was over leden. Door 50 kogels getroffen Direct werd door het parket het on derzoek ter hand genomen. Het toestel werd1 door circa 50 kogels geraakt, die op allerlei plaatsen het toestel binnen drongen. O.a. zijm kogelgaten geconsta teerd in het stabile, de beide staartvlak ken, onder in den romp, in de zijkan ten van de cabine, zelfs achter de pro pellers. De gaten waren veroorzaakt door mitrailleurkogels, waarvan er eenige in de cabine werden teruggevonden. Uit het aantal kogels kon ongeveer worden af geleid, dat de beschieting circa 5 min. heeft geduurd, hetgeen in overeenstem ming is met de verklaringen van de pas sagiers, die overigens aanvankelijk geen aandacht aam de ongewone geluiden had den geschonken. Uit de plaatsen waar de kogelgaten zich. bevonden zou voorts kunnen worden afgeleid dat het aanval lende vliegtuig om de Mees heeft ge cirkeld1. De aanvaller heeft men uit de Mees echter niet gezien. Eerst later zag men in Oostelijke richtimg een toestel wegvliegen. Het was een watervliegtuig, waarvan de nationaliteit miet kon wor den vastgesteld. Het i]n groote letters op onder- en bovenkant van romp en vleugels ge schilderde woord „Holland" laat geen twijfel omtrent de nationaliteit van de Douglastoestellem der KLM. Naar aanleiding van dit betreurens waardig ongeval verklaart het Duitsche Nieuwsbureau dat het incident een ge volg is van ©en ongelukkige samenloop van omtandigheden. Het Nederlandsche toestel, aldus de verklaring, geleek op een vijandelijk verkenningstype 'en was op den grooten afstand niet als neutraal verkeersvliegtuig te herkennen. Groenten en (ruit in overvloed De voorraad fruit en groenten in ons land voior de komend© periode is zeer aanzienlijk te noemen. Er draait, nu meln op het oogenblik zoo ongeveer aan het einde van de caimpagpe is gekomen, niet veel meer do|or. Er zijn nog steeds te veel tomaten, b|oom©n en andijvie, maar deze worden in grpote hoeveelheden in geblikt. Met de fruitopbrengst gaat het vpor de kweekers slecht. Er is een enorme opgst van appelen 'en druiven en ip iets mindere mate van peren. Van dez© arti kelen is geen uitvoer naar Engeland. Dit land, heeft den invoer van druiven ver boden en de invoerrechten van appelep en peren naar Engeland, zijjni te hoog om! de ppbrengst toornend te doen zijin. Wat den uitvoer naar Duitschiand be treft is de aanzienlijke verlaging van de betalimgsoomtigenten belemjmerend voor den uitvoer naar dat land. Ben en ander heeft tot gevolg dat de prijzen, die er voor het ftruit worden gewtaakt zeer laag zijn. Engeland wil Duitsche economi sche structuur desorganiseeren Het K.L.M. vliegtuig .Mees" bij Helgoland beschoten Motorrijtuigenbelasting betaal baar per maand bepleit Zakenverloven en uitstel eerste oefening wegens studie Pogingen tot heropening van het luchtverkeer Haamstede-R'dam Plaatselijk lichte nachtvorst Barometerstand vian hedenmiddag 2 niur: Zon pp: Zon onder: 28 Sept. 5,56 17,45 Maan op: Maan onder: 28 Sept. 17,33 5,42 Hoog- en laagwater te Zierikzee HoogwaterLaagwater 28 Sept. 2,44 14,49 8,07 20,24 HEROPENING DER ZEELANDLIJN? Naar wij vernemen worden momenteel door dei. Burgemeester van Haamstede met de KLM besprekingen gevoerd, ten einde tot een heropening van de Zee- landlijn te geraken, in het bijzonder van het traject Haamstede-Rotterdam. Vele moeilijkheden zullen echter over wonnen moeten worden, aangezien de militaire autoriteiten het gebruikmaken van het vliegveld Waalhaven door de burgerlijke luchtvaart momenteel niettoe- staan ©n verder gevlogen zal moeten worden langs een bepaald aangegeven route. Voorts zal de goedkeuring benoo- I digd zijn van de Ministers van Water staat en Defensie, terwijl de finantieele medewerking van de 'belanghebbende ge meenten op Schouwen niet ontbeerd' zal kunnen worden, in verband met de ex tra exploitatiekosten, waardoor men an ders genoodzaakt zou zijn de tarieven te verhoogen. Reeds thans kan worden medegedeeld dat de KLM niet afwijzend tegenover de plannen staat en in prin cipe bereid is hare medewerking te ver- leenen tot het instellen van een be perkte dienst- Voor het min of meer geïsoleerd lig gende Schouwen en voor de vele met verlof gaande militairen hier en elders, is het te hopen dat de pogingen spoe dig zullen mogen slagen. Prijsverhooging van benzine en gasolie Naar wij, -vernemen is de prijs van benzine met ingang van hede(n, levering per. tankauto, met 13/4 pent per Liter verhopigd, tengevolge waarvan de ben- Zinelevering aan pom'pen thans 151/2 cent per Liter kost. De prijs van petroleum1, gasolie en huisbrandolie zijtn met 11/2 ©ent per Liter verhoioigd,. Deze prijsverhoiogiog koim't niet onver wacht daar reeds dadelijk na het uit breken van den oorlog de zeevrachtta rieven 'en de mblestpremies (st,erk zijn opgelioopen, terwijl bovendien de wereld marktprijs van petrol©u|mprodju©ten is gestegen.

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1939 | | pagina 1