WOENSDAG 20 SEPTEMBER 1939 ■■■I OPüEHOr 23ERIK2EESCHE COURANT De Kern ABONNEMENT 1707-1389 Prijs p. 3 taiaanden f 1.60, buiten Zierikzee f 1.80 Voor het buitenland p. jaar 110. Afzonderlijke nummers vijf cent. Verschijnt dagelijks. Tel. No. 32. Giro 137677 Directeur A. J. DE LOOZE Uitgever-Redacteur: M. J. KOSTEN Uitgave N.V. ZIERIKZEESCHB NIEUWSBODE - ZIERIKZEB 96STE JAARGANG No. 14141 ADVERTENTIEN van 1—4 regels 80 cent, van 4 regels en/ daarboven 20 cent p. regel. Reclames 40 cent p. regel. Bij contract belangrijke korting Inzending op den dag van uitgave vóór 10 uur 100 JAAR SPOORWEGEN Daar staat hyop zfjn drie paar j raderen Log rustendtot zijn meester komt I J Hoort l 't is of in zyn koopren aderen Het rommlen van een vuurberg gromt (J. van Beers «De Stoomwagen") j Na een vrij lange lijdensweg, veroor- 1 zaakt door officieel©, zoowel als particu liere tegenkanting, werd1 den len Juni 1836 de toestemming verleend tot aanleg van een spoorlijn Amsterdam—Haarlem. De ondernemers kregen den raad, dat dat zij haar gang maar mopsten gaan, want het Nederlandsohe publiek zou waar schijnlijk spoedig tot het inzicht korrnen. dat voor zoo'n moderniteit in ons land geen plaats was. Maar de Hollandsch IJzeren Spoorwegmaatschappijl, die de concessie van drie ondernemende Am sterdammers had overgenomen, stoorde zich niet aan deze en dergelijke uitlatin gen en op 8 A[ug. begon zij! haar moei zame taak, welke haar bekroning vond in den proeftocht, die ©p 20 Sepjt. 1839 nu 100 jaar geleden aanving met een officieele rit, waaraan 250 auto riteiten deelnamen. Een hoofdstedelijke journalist uit die dagen geeft een verslag van dien sensa- tioneelen tocht van de eerste spoorweg- rit tusschen Amsterdam en Haarlem. „De plegtigheid is tot uiterst genoe gen van allen, die dezelve hebben bijge woond. uitgeloopen. Aan het Amsterdam- sche station had1 pggt gevat de muzijk der Amsterdamsche schutterij: en bij het afrijden vulde een deel derzelve den eersten waggon om zich van tij/d' tot tijd ook onderweg te doen hooren. De Haar lemmerweg, zoo in de nabijheid van Am sterdam als van Haarlem, stond opge propt van toeschouwers, zoo in rijtuigen als te paard en te- vpet. De heenreis* werd volbragt in vijfendertig minuten, hieronder begrepen eenig oponthoud, ver oorzaakt door het voor een oo-genblik loslaten van den eersten stoomslea- p er, waardoor de trein iets van Zijnen gang verloor en daarna zelfs een oogen blik moest stil houden, om den losge laten hebbenden stoomsleeper weder vast te hedhten Den volgenden dag mochten de aan deelhouders de eerste rit maken, waar aan nie: minder dah 6 a 700 reislustigen deelnamen, zoodat het treinstel moest worden uitgebreid tot achttien rijituigen. Ook! deze rit verliep volkomen naar wensch. De (oiffieieele openstelling voor het publiek volgde op *24 Sept. 1839. Dagelijks reden vier treinen in beide rich tingen. Hoe laat men vertrok werd1 door de 'directie aangegeven, mfear het uur van aankomst werd niet vermeld. Men kon nooit weten; 'twas nog zoo nieuw. Maar de spoorwagen verkreeg spoedig burgerrecht en de ouwe getrouwe ge moedelijke trekschuit raakte in onbruik! Toen de latere Koning Willem III met zijn gemalin, Sophia van Wurtemberg, in da1 jaar Amsterdam bezocht, maakten de vorsten miet het gevolg op 27 Sep tember eveneens een ritje met het nieuwe vervoermiddel. Dat de hoo-ge gasten zich na den rit gunstig over den tocht uit lieten. had tengevolge, dat" in breede krin gen het vooroordeel tegen den stoom wagen afnam, die langzaam maar zeker terrein won. In den aanvang hiebben de concesskjna- rissen veel strijd moeten voeren tegen dw'aze vooroord eel en. Bij, Halfweg mo est een schutting worden geplaatst over een lengte van tweehonderd en een hoogte van vij;f meter, die van onderen geheel wias gesloten en van latten vo;orzien, met het doel „het ijzige van de passagio" voor 'mteusch en dier te verminderen. Een groep stalhouders uit Amtsterdalmi dacht er ernstig over 'bij de gem'eente een pro test in te dienen tegen den „vuurduivel", die hiet traject tusschen Amsterdam' en Haarlem' onveilig maakte. Wanneer ze een vrachtje langs den Haarlemmerweg moesten vervoeren, kregen hun rossinan ten het te kwaad. Maar de dieren wen den er aan en keken hun concurre)n)!( op den duur niet meer aan! In ons land was het spoorwegbedrijf tot 1861 in handen van «enige maatschap pijen; daarna begon ojojk de Staat lijnen aan te leggen, Tbaar droeg de exploita tie aan een nieuwe maatschappij op'. Bij de spooiweglQvereenkoimlsten van 1890 werden de lijnen, van de Rij kss poor wegen verdeeld' tusschen de Holland®ehe IJzeren Spoorw'eg Maatschappij' en het Staats- DE MILUOENENNOTA Verhooging der Inkomstenbelasting 45 opcenten op de gemeentefonds- belasting Winstbelasting zal divi dend- en tantièmebelasting ver vangen Geen nieuwe uitgaven, behalve voor defensie en werkeloos- heidsbestrijding In de mi'llioeneiMOta stelt de regeering het reëele tekort op den gewonen dienst voor het volgend jaar op ruim! 551/2 -mlillioen. Bij de berekening van dit be drag is zij binnen de engste grenzen gebleven en heeft Zij van- alle stille reservevormling afgezien. Bij het n-a- deelig saldo op den gewonen, dienst ad 51/2 'mlillioen en 16 mlillioem voor sanee ring van het werkloosheidsstubsidiefomds en van het spoorwiegfopds. Wijst dit cijfer van 551/9' -m'illioe-n, al- diUiS de regeering, op den ernst van den finan-cieel-en toestand, Zooais die was voor het uitbreken van den» oorlog, een ken nisneming van de-stijigijng van de uitgaVe|n| waarop vopr het jaar 1941 m|oet worden gerekend, versombert dit beeld nog in aanzienlijke nuate. In totaal wordt voor dat jaar een vermlgerdering van uitga ven verwacht van 6OI/2 millioei^, waar onder voor de versterking van de ma ritieme defensie in In^ië een jaarlijksche hoogere uitgave van 15 mlillioen. Indien derhalve de overige uitgaven niet omlaag zouden gaan en de middelenopbrengst dezelfde zou blijven, zou vioor 1941 een tekort verwacht -moeten worden van f 116 «miillioen. De regeering noemt het dan. ook een eerste verejsehte, dat voor het komende jaar het evenwicht tusschen uitgaven, en inkomsten op den, gewonen dienst wordt verkregen. Teneinde de vereisehte versterking van de -mid d e 1 en te verkrijgen^ zal de regeering .een herziening, van de in komstenbelasting voorstellen,, welke mlet 1 Mei 1941 zal ingaan. Als voorlpopige m'aatregej Zullen dan tot dit tijdstip, ten behoeve van het Rijk 45 opcent en op de gemeentefond sbelastinig Wlorden geheven, terwijl het aantal dezer opcenten voor het loopen.de belasting jaar zal worden gesteld op 15. Verder zal de thans bestaande divi dend -en tantiè-mlebalisteng worden ver vangen door winstbelasting. DE ONDERGANG VAN DE «COURAGEOUS» Koelbloedig optreden van kapitein en bemanning De overlevenden Van d-e „Gou-rageous" hebben ina. aankombt in Engelafmd verha- 'Jen verteld omtrent de heldhaftigheid', geestkracht en koelbloedige lo-pgfewfekth'Cld 'Waarvan de imiarinemiannen hiebbe)n| blijk gegeven toen het moederschip vioior vlieg tuigen „Courageous" Zondag jl. te acht uur 's avonds snel naar den bodem- van de z«ee zonk. Zij vertelden van dien mlatroos, eigenlijk nog een jongen," die een cigaret -rookejnd op het dek -wiachtte to.t het sein werd gegeven, dat «elke nuan voor zichzelf moest zorgen. Zij vertelden ook van den jonge offi cier van een duikboot jager, die tienmfeal dook loim' uitgeputte mannen te redden- en van den kapitein vajn het s<chip(, die kalm! 'Zijn orders gaf tot de laatste minuut toe en dien jnien het laatst heeft gezien terwijl hij op de brug stond;. spoor, tioitdat in 1917 een fusie volgde tusschen deze bei d-e, waardoor d«e exploi tatie in één hand kwö'ml. In 1921 groeiden hieruit de Vereenigd.e Nederlandsche Spoorwegen, die mot de regeering -een over-eenkoimist tiptffdn, vol- gems «welke die staat zou d-eelnemfen in de aandeel,en kapitalen der H.IJ.S. M. en S.S., resp. met 27,5 en 22 'millioen gulden, tengevolge waarvan deze kapi talen stegen tot 50 -en 40 millioen. Als grootste aandeelhouder kreeg de regee ring overwegend medezeggenschap over het beheer en bedrijf der beide maat schappijen, 'welke in de jongstem tijd een felle -concurrent hebben gekregen iin de autobussen, maar 'wier bestaansrecht in tijden van mobilisatie en concentratie van troepen en mlateriëel, ten volle is bewezen. Jhr. Mr. D. J. DE GEERj minister-president, minister van financiën Uit deze beide -maatregelen wordt een -opbrengst verwacht van f 50 «millioen;, eenzelfde bedrag als het netto, rendement van het thans bij de Tweede Kamfer aanhangige belastinigontw'erp, iwlaartegem de «minister van financiën overwegende bezwaren heeft» D-e overige f5. millioen van het tekort zullen gevonden moeten worden door een verdere besparing op de -uitgaven. Voorts ligt het ia het vOjorne'miein der regeering, evenals ine 1914 over te gaan tet de instelling van -een leening- fonds, aangezien, dekking van de mO- bi-lisatieuiitgaven uiit de gewone -midde len van het jaar, waarin zij worden gedaan,uitgesloten is. De aflossingjster- mijn zal op 15 jaar worden gesteld. In dit fonds zal worden ondergebracht het. Crediet van 100 millioen, dat in 1938 is, gevoteerd voor het buitengewoon onder, de wapenen roepen, van dienstplichti gen en verder een; nieuw bedrag van 100 miillioen, dat deZer dagen zal worden aangevraagd. Bij aanhoud ipg] van den, oorlogstoestand zal nog op verdere be dragen- -moeten worden gerekend. In haar nota zegt de regeering nog, dat, al -mbgen we spreken van een verzwakt weerstandsvermogen, dit stel lig nog .geen reden» is om) den moed te laten z-akken, doch veeleer om! "te trach ten door verhoogd krachtsbetoon de ern stige -moeilijkheden te overwinnen. WOROSHILOW, chef van het Russische leger Alle overlevenden zijn het erover eens, dat er geen paniek is geweest. Officieren gingen voort imfet het geven van bevelen op krachtige en kalhife Wijze. Iedereen wfes volk-om'en kalm en de mannen icjntde- den zich van Zwfere kleed,ingstukken voor dat ziji in zee doken. Toen Ziji wiachtten alvorens (overboord te springen, telden zij rustig hun geld,, wierpen het kopergeld weg, doch blpr- gen zilverstukken -en bankpapier in hun gordels. Sommigen zlwtommen (ofp wanhopige Wijze toen zij b'eneden zich de zuiging. voelden van hun groote s-chip, dat ten ion-dier ging. Weer anderen hebben drie uiren •ron dgeZ Womlmien dioioir d-e olie op het 'Water. Sedertdien is hum de sm'aak van de stookolie op het wiater bijgebleven, zoo zeide -een van de overlevend-en. Allen prijzen ten zeerste het prachtige Werk, -dat de schepen, die te hunnerf redding Waren gekomien, hebben gedaan Ben jongen van zestien jarefa vertelde, hoe de Zwfemlmlende manschappen juich ten, toen de duikboiotjagers de Duitsche duikboot uit het wiater rijzen en ver wierpen dieptebornjmien -en wij; zagen de duikbooten uit het Wat-er rijzen en ver volgens wfeer in de golven verdwijnen. Wiiji juichten all-en". Het vliegtu igmOed-ersfehip had 1260 klop pen aan boord, Waarvan tqt op heden 681 gered zijn. SUIKER MET MONDJESMAAT Met October ruime aanvoer verwacht Naar aanleiding van opmerkingten om trent schaarschte aan suiker hebben wij in bevoegde kringen informaties ingewon nen. Daarbij1 is ons gebleken, dat de be schikbare voorraden op het oogenblik inderdaad niet overvloedig zijln, maar dat toch niet van 'bepaalde schaarschte ge sproken kan worden. De kwestie is n.I. deze, dat -die regeering de noodige maat regelen heeft getroffen in verband1 met -h-et feit dat de suiker-aanvoer thans niet normaal is. Er worden immers vele sche pen opgehouden -en van een enk-el schip, dat doorkomt, moet de suikerlading nog geraffineerd worden. In h-et algemeen is thans, met het oog op eventualiteiten, -de suikerverstrekking to,t 75 pet. van- het normale 'beperkt. Hetgeen Zeggen wii, dat de grossiers 75 pet. van hun gei-» wone voorraden kunnen krijigen en der halve den Winkeliers o,ok 25 pet. minder dan gewoonlijk leveren. Dit geeft na tuurlijk wel eens moeilijkheden bij de klanten. De winkelier is verplicht de suiker met mondjesmaat te verkoop en 'en hijf zal -dan jn -de eerste plaats zijnj vaste klanten bedienen en meestal ge combineerd- met de bestelling van andere kruidenierswaren. Inmiddels is verbetering in dezen toe stand reeds in zicht, want begin October begint de bietenoogst en dan mag men verwachten dat de voorraden weldra weer normaal zuil-en zijh, voo-ral ook als bo vendien meer schepen suiker van over zee kojnen brengen. Hitler's rede in Danzig over den itrijd tegen de Polen Hoe het Engelsche vliegkamp schip „Courageous" onderging Het tekort op de Staatsbegroo- ting 1940 bedraagt f55,6 mill. 20 Sept. 1839 reed de 1ste trein tusschen Amsterdam Haarlem In 1940 worden geen Olympische spelen in Finland gehouden Droog weer Zon op; Zon onder: 5,44 18,02 Maan op: Maan onder: 21 Sept. 14,30 23,25 2L Sept. Hoog- eo laagwater te Zierikzee Hoogwater: Laagwater: 21 Sept. 8,03 20,38 1,31 14,06 HITLER TE DANZIG Duitschland neemt genoegen met Duitsche gebieden van Polen Hitier koestert geen veroverings plannen, maar zal den handschoen oprapen Op de Lange Markt te Danzig heeft Hitier gistermiddag zijn k-ort te voren aangekondigde rede gehouden, na door den gouwleider Forster te zijln verwel komd als de bevrijder van de volar! malige Vrije Stad1. De hoofdinhoud^ van -deze rede, be- do;eld als ©en verantwoording voor het feit, dat de bereeniging van Danzig mfct Duitschland1, het Duitsche volk in den oor log heeft gestort, kan als volgt wor den samengevat „Het verdrag van Versailles heeft Duitschland' ock aan zijln oostgrens groot onrecht gedaan. Erger nog was evenwel de dwaasheid van dit verdrag. De Duit- sch-ers hebben steeds veel t-e lijiden ge had' van de Polen. Ik heb steeds naar een regeling met hen gestreefd, welke met Pilsoedski tot stand kwam. Na diens dood werd de toestand weer erger. Ook trachtte men Danzig stelselmatig te ver- poolseh-en. Ik kwam toen met voorstel len om een voor beide partijlen bevre digende regeling t-e vinden, welke werd afgewezen. De toestand' werd zooi erg, dat Duitschland dezen niet langer dulden kom. In het laatst van Augustus zou- nog •een vreedzame regeling mogelijk zijn ge weest. Mussolini deed nog een bemid delingsvoorstel, -doch Engeland stelde zijh ultimatum. Dit kon Duitshland' niet aan vaarden en het kwam tot den oorlogj Wlelks gevolgen men leemt. Als d-e oorlog drie jaar of langer duurt, zal hij' niet -eindigen imfet de capitulatie van Duitsdh- land". Swastica en Sikkel Hitier zette uiteen dat Rusland zich genoodzaakt heeft gezien tot bescherming van d-e Wit-Russen en de Oekrainers op te rukken. De Duitseh-Russische poging o.m samenwerking te verkrijgen is ge lukt. Beide landen blijven wat zij zijn.; Eén -ding is beiden duidelijk: zij zullen geen -man opofferen voor de be langen van de Westelijke democratieën. Wij' zijn van zins onze belangen Zelf te behartigen en wij kunnen ze het best behartigen wanneer de beide groote vol keren en staten met elkander tot over eenstemming komen. Wij' hebben een zeer begrensd do-el in Polen en voor de lan den die in den oorlog Zijn gegaan, om dat Zij Duitschland een onbegrensde ver overingszucht toeschreven; kan hiermede een nachtmerrie zijn weggenomen. Wan neer Engeland en Frankrijk niet in den nieuwen toestand willen berusten kan ik opmerken dat ik in het Zuiden en Westen definitieve grenzen heb ge accepteerd. Ik heb tegen Engeland en Frankrijk geen enkel oorlogsdoel. Ik heb er integendeel naar gestreefd de vroe gere spanningen met deze landen weg te nemer, en miet -het Engelsche vo-lk had' ik -een 'betrekking van oprechte vriendschap gewenscht. Wanneer Enge land1 gelooft den oorlog te moeten voe ren kan ik slechts zeggen: Polen zai ,in den vorm van het verdrag van Ver sailles nooit meer opstaan. Duitschland dreigt met eon luchtoorlog Zakelijk van de grootste beteek-enis voO" d-e ontwikkeling van den oorlog waren de aankondigingen waarmed-e de Führer zijn redevoering besloot. Hij her haalde daarin hetgeen van Duitsche zijde reeds ettelijke malen is gezegd, dat Duitschland' den oorlog zoo zal voeren als de vijanden van Duitschland dat zul len doen. Deze uitspraak kon echter van den aanvang af slechts miet zekere re strictie Worden aanvaard. Geheel op de zelfde manier als Engeland en Frank rijk kan Duitschland niet vechten, omdat het over andere wapenen beschikt. En -elke mogendheid vecht bij voorkeur met de wapenen, waarin zij door de omstan digheden het sterkt is. Zoo denkt Duitsch land dat zijn luchtwapen superieur is. Hiervan uitgaande heeft Hitier laten door schemeren dat Engeland wel kan rede neeren: „Ik ben ter zee d'e sterkste en daar maak ik gebruik van Zooveel als ik kon, maar dat Duitschland daarop eventueel kan antwoorden met een aan val uit de lu<^ht. Een aanval die ook; tegen ouden van dagen, vrouwen en kin d-eren kan gaan inderdaad, maar als zoo danig volgens het Duitsche standpunt een antwoord zou zijn op den Engelschen handelsoorlog in zooverite (die ook tegern den aanvoer van levensmiddelen en daar door tegen de heele bevolking is gericht.

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1939 | | pagina 1