IZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
MAANDAG 18 SEPTEMBER 1939
OPGENOr
ZUfRIKZBESCtlg COURANT
RUSLAND TREKT POLEN BINNEN
De Kern
ABONNEMENT
1707 - iG8fi
Prijs p. 3 tnaanden 11.60, buiten Zierikzee fl.80
Voor het buitenland p. jaar f10. Afzonderlijke
nummers vijf cent. Verschijnt dagelijks.
Tel. No. 32. Giro 137377
Directeur A. J. DE LOOZE Uitgever-Redacteur: M. J. KOSTEN
Uitgave N.V. ZIERIKZEESCHB NIEUWSBODE ZIERIKZEB
96STE JAARGANG No. 14139 S
ADVERTENTIEN
van 1—4 regels 80 cent, van 4 regels emi
daarboven 20 cent p. regel. Reclames 40 cent
p. regel. Bij contract belangrijke korting
Inzending op den dag van uitgave vóór 10 uur
Wlt-Russen en Oekraïnlërs moeten worden «beschermd»
Duitschland zou Danzlg en den Corridor behouden
Polen, bufferstaat tusschen de twee totalitaire staten
goederen het aan ieder verboden, blijft
zich binnen een kalenderweek anleer te
verschaffen dan hij, of de groep van,
personen, voor welke hij gewoon is zich
die goederen te verschaffen, daarvan ge
durende één week pleegt te gebruiken-
Zondagmorgen iom zes uur, Moskouscfre
tijd. zijn de bosjewistische troepen over
de volle lengte der Oostgrens, van Ka-
menez-Podolsk in het Zuiden tot Polozlc
in het Noorden, het Poolsche gebied bin
nengerukt. De Poolsche troepen boden
hardnekkig tegenstand, doch hebben niet
kunnen 'beletten, dat de bolsjewieken ver
scheiden dorpen en steden in bezit na
men. Zij zijn op sommige punten reeds
60 K.M. het Poolsche gebied binnengerukt.
Deze bolsjewistische opmarsch, reeds
verwacht na de mobilisatie der ronde
grenstroepen, is geschied met volledige
instemming van de Duitsche regeering.
Het motief er voor is: bescherming van
Russische belangen en minderheden in
Wit-Rusland en de Oekraïne. Een dra
matische nacht is aan dezen opmarsch
voorafgegaan.
Zondagmorgen om vier uur ontbood
Molotof den Poolschen gezant bij zich.
Toen de gezant kwam wilde Molotof
hem de Russische nota overhandigen,
waarin van den opmarsch kennis gege
ven werd. De gezant Grzybowski weiger
de evenwel deze nota in ontvangst te
nemen.
In den loop van den Zondagmorgen
heeft de bolsjewistische regeering aan
alle bij haar geaccrediteerde regeeringen
nota's laten overhandigen, waarin van
haar invalsbesluit kennis wordt gegeven.
Moskou zegt in deze nota, dat het den
Poolschen staat als niet meer bestaand
beschouwt en dat dus verdragen met
Polen vervallen zijin. Voorts, dat de bols
jewistische regeering haar neutraliteit in
ji«t huidige conflict handhaaft, maar niet
neutraal kan blijven tegenover de gebeur
tenissen in Polen.
De bolsjewistische inval heeft in de
Eurcpeesche hoofdsteden diepen indruk
gemaakt. Te Londen, het centrum van
de tegenpartij;, verklaarde men, dat de
nieuwe wending op geenerlei wijze En-
gelands besluit kan veranderen oim het
Hitlerdoim) te vernietigen en dat het ove
rigens de vraag is, of de Schijnbare
vriendschap tusschen de bolsjewieken en
de nationaal-socialisten Wel bestendig van
duur zal zijn.
Di Russische overval
Nieuwe, onzekerheid in den duisteren
Europeeschen toestand1 is sedert gisteren
geschapen, door de berichten die Moskou
doorgaf en waarin werd bekend gemaakt
dat de legioenen van Stalin de Oostelijke
grenzen van Polen dat tusschen de
twee groote machten gekraakt wordt
hebben overschreden van de Njemen tot
aan de Dnjester.
Deze weinig heldhaftige „putsch" tegen
over het voor zijin vrijhield1 en onafhan
kelijkheid strijdende volk, dat in dezen
ongelijken strijd het onderspit moet del
ven, al schijnt het als bufferstaat, maar
dan geamputeerd, voort te zullen be
staan bij de gratie van hen, die to,t haar
verdeeling besloten, stelt de Westersche
mogendheden voor nieuwe moeilijke pro
blemen, die den onrlog op het vaste
land kunnen verlengen en verzwaren met
al de gevolgen van dien.
De Er.gelscbe premier heeft reeds ge
confereerd met zijin raadslieden en col-
lega-hïmisters over de al dan niet ver
vroegde bijeenroeplng van het Lagerfiuis.
dat van de vierde Poolsche verdeeling
in kennis zal worden gesteld.
En misschien Polen niet alleen. Rume-
nië schijnt door deze nieuwe invasie even
eens gevaar te loopen, waarb'ïj Honga
rije. dat Zevenburgen verloor, mede een
zet op het politieke schaakbord zou doen,
waardoor de geheele Balkan in brand zou
vliegen. In dat igeval Zou Italië zijn af
wachtende houding moeten laten varen,
daar het grnote belangen in dit deel
van Europa heeft. Zou Rome zich in
dat geval tegen zijin „as"-genoot keeren.
daar het geen overheersching van Duitsch
land in den Balkan Zou toestaan en even
min zal goedvinden dat Duitschland zich
nestelt aan de Middellandsche Zee of
dat Rusland de Dardanellen zou gaan
beheerschen?
De geschiedenis van Polen
Sedert in de 10e eeuw in Polen het
Christendom! werd ingevoerd,, Werd het
tevens als Duitsch leen beschouwd. In
de 13 e eeuw vestigde die Duitsche Orde
haar gezag over de kuststrook tusschen
Oder en Finsche 'Golf en Werd eèn in
val der Mongolen biji Lieghitz gestuit
(1241). Met het uitsterven van het oude
stamhuis der Piasten in de 14e eeuW),
kiwlaimlen de Jagellonen op den trqon en
Werd Polen vereenigd imlet Hongarije en
Litthauen. In de 15e eeuwi Iwierd het die
machtigste staat van Oost-Europa, bok
doordat die Duitsche Orde in 1466 bijl het
verdrag van Thorn gedwongen iwierd
W,est-Pruisen aan Polen af te staan en
over Oost-Pruisen de Pioplsche leenheer-
schappij te aanvaarden.
Toen het huis der Jagellonen in 1572
Was uitgestorven Werd Polen een kies-
rijk, hetgeen de verdeeldheid bevorderde
en inwendige verzw|akking in de hand
Werkte. Vooral het beruchte ,,liberum)
veto" (het recht dat ieder lid; van den
Poolschen Rijksdag had ofm> door zijin
stem! een besluit nietig te verklaren of
een voorstel te dioen afwiijlzen) leidde
allengs tot regeeringloiqsheid.
In het begin der 18e eeuw1 leed het
land zeer onder den Noprsche oorlog,
Welke koning Karei XII van Zwleden te
gen Zijn belagers, Iwiaairtoe oiok koning
Augustus II van Polen behoorde, voerde.
Bijt iedere troonsverwisseling in P|qien in
trigeerden de naburen zooveel zij: kion-
den. De laatste koning, Stanislaus Po-
niatowiski, (1764—1795) had Zijin positie
aan Catharina II Van Rusland te danken.
Alle hervormingspogingen Wierden dqor
vredmlde invloeden verijdeld.
Toen na d e le deel in g van 1772
soimjmigen Polen de Iqogen open gingen
Was de ondergang van het Rijk niet
imleer tegen te houden. Een 2e en 3e
deeling in 1793 en 1795 schrapte voor
bijna 11/4 eeulw1 Polen uit de rij, der
Europeesche mogendheden. Een patriiqt
als Kosciusko, klom dit niet verhinderen.
In den tijd van Napoleon is die kern,
van het 'land voor korten tijld (1807—1813)
als Groothertogdom1 Warschau 'weer
eenigszins zelfstandig geweest dotih op
het Weener Congres in 1815 bleef het
land verdeeld, tusschen Rusland, Pruisen
en Oostenrijk. Moeilijk schikten de Pei
len zich in hun lot getuige de opstanden
in Oosten rijksch Polen in 1848, in Rus
sisch of Congres Ppilen in 1830 en 1863.
Het Zachtst behandeld iwerden de Polen
door de Oostenrijkers, (wlant Pruisen en
Rusland Wiaren voor hen harde mieesters.
Van de kans, den Polen door den We
reldoorlog geboden o!ml hun zelfstandig
heid te herwinnen hebben zijl gebruik
Weten te miaken. Nadat reeds in Decem
ber 1916 door de keizers van Duitsch
land en Oostenrijk de Poolsche onaf
hankelijkheid Was aangekondigd,, Werd
deze in November 1918 een feit: de Pool
sche Republiek Werd geppiroclaimJeerd en
in het volgende jaar dojqr den vrede
vam Versailles bekrachtigd.
SLUITING DER KAMERS
Vareenigde vergadering van de
beide Kamers der Staten-Ganeraal
Zaterdagmiddag kwart voor drie heeft
de minister van binnenlandsche Zakqq,
H. van Boeyen, in, naam' der Koningin^,
de beide Kamers der Staten Generaal
in vereenigde zitting bijeen, gesloten.
Geen afleveringsbonnen meer
bij detailverkoop
De 'minister van Econ, Zaken maakt
het volgende bekend
De Hamsterbeschikking 1939 bepaalde
tot dusverre, dat een, afleveringsbewijs
in, duplo behoorde te worden .uitge
schreven voor het afleveren, het ver
voeren en het voorhanden of in voor
raad hebben van een. groot aantal in
dezje beschikking genoemide artikelen-
Aangezien blijkt, dat het publiek het
doel van den maatregel, welke het haml-
siereu na 29 Augustus 1939 tegengaat,
volkomen begrepen heeft en, daaraan al-
gemieen medewerking heeft verleend,
heeft de minister gemeend te kunnen
goedkeuren, dat voorloopig ten aanzien
van alle bovengenoemde en niader in de
Hamsterbeschikking 1939 op te nemen,
goederen het voorgeschreven afleverings
bewijs komlt te vervallen.
Mocht het evenwel noodig blijken, dan
zullen pinverwijld de thans ingetrokken
bepalingen betreffende de afleveringsbe-
wijzen wederom in werking gesteld
worden.
Volledigheidshalve wordt er nogmaals
opgewezen, dat van alle bovengenoemde
H. VAN BOEI1EN
„Mocht van deze plaats af ten viorigen
jare worden gewaagd van vreugdevolle
gebeurtenissen in het Koninklijk huis tij
dens de toen afgesloten zittingsperiode
van uw hoog college, heden is het ge
geven met diepe dankbaarheid in herin
nering te roepen, hoe tijdens het thans
'beëindigde tijdvak uwer werkzaamheid
wederom) land en volk zich mochten,
verheugen in de blijde geboorte van een
telg van 'het Huis van Oranje, Hare
Koninklijke Hoogheid Prinses Irene.
De zorgelijke internationale verhoudin
gen hadden tot gevolg, dat in, deze zit
tingsperiode bovenal aandacht besteed
diende te worden aan, de versterking
van de weerkracht des lands. Dank Zij
uwe medewerking mlocht een aantal voor
het land van buitengewoon gewicht zijn
de maatregelen van wettelijken, aard tot
stand worden gebracht. Niaast imlaatre-
gelen tot versterking van. het personeel
en (vian het materieel van 's lands weer-
miacht, kwam een aantal regelingen tot
stand, welke betrekking hebben op de
economische verdediging van het Ko
ninkrijk.
Daarnevens mocht »een aantal vtoiqrstel-
len, betrekking hebbende op handel, nij
verheid en verkeer, tot wet worden ver
heven. Bij het voortduren Zij het
gelukkig in iets afnemende hevigheid
van de werkloosheid was uiteraard ulwe
aandacht bij herhaling en, diepgaand ge
vestigd op maatregelen, welke tot ver
lichting van dez'en nood zouden k'utn(nie(ni
strekken.
De Koningin heeft mij opgedragen u
dank te zeggen voor den: ijver en de
toewijding door u betoond.
In, naam der Koningin ©n daartoe door
haar gemachtigd, verklaar ik de zitting
van de Staten-Generaal te zijin gesloten"
VERSCHILLENDE BERICHTEN
Het neerhalen van een Nederl. vliegtuig
Omtrent het incident bij de Wadden
eilanden, waarbij een, Nederlandsch vlieg
tuig door een Duitsch werd neergehaald,
vcrneeralt het ANP nog de volgende bij
zonderheden uiit Delfzijl:
Het vliegtuig R 5 bevond zidh vijf
mijl uit de kust, toen het plotseling
beschoten werd door een Duitsch vlieg
tuig. De bemanning had dit Duitsche
vliegtuig ©enigen tijd tevoren reeds waar
genomen en, was het toen tot op een
halven kilometer genaderd om zijn na
tionaliteit vast t© stellen. Toen men zag,
dat het een Duitsch toestel was, heeft
het Nederlandsche toestel een zwenking
gemaakt in de richting van Ameland.
Even later werd het plotseling in den
rug beschoten en zag men de kogels
voor zich uit in het water terecht ko
men. Het bleek, dat het Duitsche toestel
de R 5 was gevolgd en, nui het vuur
opende van een, hoogte van 50 meter bo
ven het Nederlandsche vliegtuig.
De oorzaak daarvan was, naar later
bleek, dat een der Duitschers, de tele
grafist, van oordeel was geweest, dat
het Nederlandsche vliegtuig op het Duit
sche had geschoten. Maar waarschijnlijk
zoo Verklaarde men later van Duitsche
zijde, heeft een loszittend onderdeel van
het Duitsche toestel erg geklapperd en
heeft men dit geluid voor mitrailleur-
schoten gehouden. Tevens gaven deDiuit-'
schers nog te kennen, dat zij gemeend
hadden met een Engelseh vliegtuig te
doen te hebben, dat de Nederlandsche
kleuren Zo,u' hebben aangenomen.
Het Nederlandsche vliegtuig, waarvan
bij dezen verrassenden overval door het
miitrailleurvuUr het instrumentenbord en
de voorruit vernield werden, was daar
door tot landen gedwongen. Bij de lan
ding sloeg tengevolge van het lek schie
ten van een drijver het vliegtuig over
den kop, waardoor het verloren ging-
Terwijl de Nederlandsche bemanning
zich trachtte te redden was het Duit
sche vliegtuig gedaald en dichterbij ge
komen. Een der Duitsche vliegers stond
op den vleugel met een revolver in de
hand. welk© hij op de Nederlanders
richtte en riep: „Sind sie Englander?"
Op het ontkennend antwoord van den
commandant hebben- de Duitschers daar
na de Nederlanders opgepikt en hen
•naar Norderney gebracht. In. dit ver
band kan nog worden vernield, dat de
Duitschers eerst nog langs radiotelegra-
fischen w©g geprobeerd hebben van Nor
derney twee Roode-Krüis-Vliegtuigen te
ontbieden om d© Nederlanders te ver
voeren.
Deze vliegtuigen lieten echter zoo- lang,
op zich iwfechten dat men de naar beneden
geschoten bemanning maar zelf tracht
te te transporteeren, hetgeen ook is
gelukt.
Achteraf wilde de Nederlandsche be
manning thans wel bekennen, dat deze
Vlucht in den DuitSchen verkenner hun
nog het hachelijkste van het geheel© avon
tuur voorkwam', want het had best kun
nen gebeuren» dat een Britsoh vliegtuig
het Zwaar belaste Duitsche toestel had
aangevallen. Halverwege Norderney kwam
men de Roode Kruis-vliegtuigen tegen,
die daarna terugkeerden.
Intusschen putten, de nog zeer jonge
Duitsche vliegers zich uit in verontschul
digingen. Op Norderney werden de ge
wonden naar het hospitaal gebracht. De
Nederlanders werden Zoo hartelijk mo
gelijk onthaald ©n ieder kreeg een vol
ledig stel kleedingstukken. Per boot zijn
de Nederlandsche marinevliegers Donder
dag naar den vasten wal gebracht en
vandaar per auto naar Nieuweschans,
vanwaar Zij des avonds door militaire
.auto's werden afgehaald en naar Delfzijl
gebracht.
Geen politiek op de tram
De laatste weken zijn, naar de directie
der Haagsche tram verzekert, op de tram1-
baleons gesprekken van. politieken aard
over den oorlog gevoerd, waarbij ook de
conducteur of d© bestuurder is betrok
ken. De directeur van de Haagsche Tram
weg-Maatschappij, heeft in verband hier
mede een dienstorder tot het perso
neel gericht, waarin allereerst wordt her
innerd aan een dienstorder van 18 Ju|ni
Rusland valt onverwacht Polen
in den rug aan
De geschiedenis van Polen In
den loop der eeuwen
Sluiting zitting der beide Kamers
der Staten-Generaal
De R 5 werd voor een Engelsch
vliegtuig aangezien
ft Inventarisatie van hier voorradige
kunstmeststoffen
Droog weer
1935, bij welke het personeel werd op
gedragen zich in dienStuniformi of in
diensttijd te onthouden, van gesprekken
of opmerkingen van, politieken aard en
van iedere andere 'manifestatie van hun
politieke gezindheid door taal, teekens,
gebaren of op welke wijze ook.
In het bijzonder werd er op gewezen,
dat tie reizigers op geenerlei wijze las
tig gevallen mochten worden, over hun
politieke gezindheid, noch tegenover hen
een onaangename of minder beleefde hou
ding m'ag worden aangenomen.
Haar baby uit brandend huis gered
Zaterdagmiddag is brand uitgebroken
in de woning van den korporaal-machi
nist J. de Leeuw te Den Helder. De
vrouw des huizes kwam terug van een
boodschap, die Zijl in de buurt had ge
daan. toen zij haar huis in brand zag
staan. Terstond rende zij1 de brandende
trap van het huis op, om haar baby van
©en jaar, die op zolder in de wiegj
lag te schreeuwen, te halen. Zij! slaag
de er in het kind ongedeerd uit de
reeds fel-brandende woning te redden,
doch liep daarbij brandwonden aan beide
voeten op. De gemeente-geneesheer ver
bond1 de wonden. De woning is geheel
uitgebrand1. Door het spoedig optreden
van de brandweer konden de zes an
dere woningen van het blok, die gevaar
liepen en waarvan er reeds eenige ont
ruimd1 waren, behouden blijden. Verze
kering dekt de schade.
DE SPHINX AAN DE TIBER
