ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
WOENSDAG 13 SEPTEMBER 1939
OPQEN
ZERUCZKSCHE COUQANT
De Kern
ABONNEMENT
Prijs p. 3 frnaanden f 1.50, buiten Zierikzee fl.80
1707 - 1SBÖ
Voor het buitenland p. jaar 110. Afzonderlijke
nunsners vijl cent. Verschijnt dagelijks.
Tel. No. 32. Giro 137677
Directeur A. J. DE LOOZE Uitgever-Redacteur: M. J. KOSTEN
Uitgave N.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE ZIERIKZEE
96STE JAARGANG No. 14135
ADVERTENTIEN
van 1—4 regels 80 cent, van 4 regels en)
daarboven 20 cent p. regel. Reclames 40 cent
p. regel. Bij contract belangrijke korting
Inzending op den dag van uitgave vóór 10 uur
ONDER DEN SCHIJNWERPER
staat in den lichtcirkel de saamhorig
heid en eensgezindheid van Bngelalnid en
Frankrijk in den strijd tegen het systeem
dat In Duitschland de leiding heeft. Die
saamhorigheid en lotsverbondenheid tanige
weer eens blijken uit het feit, dat de
leiders der groot© Westersch© demjoiera-
tiën gisteren, op Fransichen bodem, een
bijeenkomst hebben gehouden van den
oppejTsten raad. Hieraan werd voior En
geland deelgenomen door Neville Cham
berlain en Lord Chatfieid, minister voior
de coördinatie der defensie, terwijl
Frankrijk vertegenwoordigd werd djoor
minister-president Eduard Daladier en
den opperbevelhebber van het Franshhe
leger, Gameiin.
In deze vergadering is opnieuw het
vaste besluit van Engeland en Frankrijk
gebleken, al 'hun krachten en al hun
hulpmiddelen aan te wenden otaj het
hoofdi te bieden aan het c]onflidt dat
hun is opgedrongen. Zij1 hebben beslaten
Polen, dat met zooveel taloed weerstand
biedt aan den inval op zijn gebied, zoo
veel in hun vermogen ligt, hulp te bie
den. Deze hulp bestaat voorloopig uit
de schoorvioetend gedane aanvallen op
den Westwall, het werpen van strooi
biljetten boven Duitsdhe steden en het
schoonvegen der zeeën dioor de Rritsehe
marine, die voorts den strijd aanbindt
tegen de Duitsdhe onderzeebbfoten, die
de Engelsche koopvaarders belagen.
De operaties aan het Westelijk front
bepalen zich" in hoofdzaak bot den sec
tor tusschen de Sa ar en de Vogezen
en, ten spijt van het laconisdhe leger-
bericht, wordt er onafgebroken gestre
den op een frontbreedte van twee mij
len. Al deze krijgsverrichtingen geschie
den dp Duitsclh gebied, waar de bijna
50 dorpen do|or de bevolking verlaten
zijn.
Aan het Oostelijk front rukken d:e
Duitsdhers, dank Zij hun overwicht aan
materieel en troepen, snel op, al heeft
men in het legerb'ericht den Duitschers
er al op gewezen, dlait het tot nu toe
volgehouden snelle tempo niet kan blij
ven voortduren, waaruit zou kunnen wöir-
den gedestilleerd, dat die Polen heviger
weerstand gaan bieden en de regen de
toch al slechte Poiolsche wegen onbe
gaanbaar maakt voor grptote troepenfor
maties.
Maar de strijd woedt niet alleen op
de slagvelden. Er is opk een econo
misch front, ja, de strategie van
Engeland is er op berekend op dit
front te winnen, want de blokkade wil
niets anders zeggen dan den vijajnld door
dit indirect middel op de knieën te
dwingen. Het m^del heeft gewerkt te
gen Napoleon, al was daarnaast tjoen eetn
'üoalitie n-oiodig; het heeft den doorslag
gegeven in den (eersten) wereldoorlog;
Engeland is er vast van oivertuigd, dat
het ook ditmaal zijn uitwerking zal d,o©n
en Duitschland's binnenlandsch front aajm
het wankelen zal brengen.
Dat de blokkade effectief zal zijn en
dat de neutralen o/ok ditmaal, evenals
in den oorliog van 1914—1918 de Brit
sche heerschappij1 opi zee zullen hebben
te erkennen, mag m!en wel als zeker
aannemen. Reeds zijn de ertsleveranties
van Norwik aan Duitschland over zee
stopgezet. Grondstoffen uit eeniig wereld
deel overzee kan Duitschland niet meer
krijgen. Ook via Italië Zal dit blijkbaar
niet geschieden.
Het is wel niet mogelijk oim), Zooals
in den vorigen krijg, Duitschland geheel
te isoleeren. Achter Duitschland ligt het
ontzaglijk reservoir der Sovjet-unie. De
economisten der Westelijke landen echter
rekenen ons vo|otr, dlat Stalins land |n|iit
veel hulp in dit opzicht kan bieden. Wel
kan Duitschland man.g aan ertsen, voedings
middelen, vet, steenkolen en olie uit
Rusland betrekken, maar die olie b.v.
kan het niet voor zijin luchtvloot ge
bruiken, omdat de Russische raffinade
rijen geen hiertoe bruikbaar product le
veren, Zoodat de S|ovjets hun vliegtuigen
met Amerikaansche olie voorzien. Van
de twee vitale grondstoffen ech
ter, steenkolen en ijzererts heeft Duitsch
land een te kort aan het laatste (het
dekt slechts 30 pet. uit eigen opbrengst)
en dit km bet evenmin uit Rusland
krijgen. Ook andiere, voior den oorlog
onmisbare producten: katoen, rubber, nik
kel, koper en tin bezit Rusland niet.
Volgens deze berekening zal de blok
kade wel degelijk zijn invloed dlpen ge
voelen.
Niettegenstaande Enigelaind zich instelt
op een driejarigen ojorlog en Frankrijk
EDOUARD DALADIER
de Fran8che premier die de zitting van
den Oppersten Raad voor Frankrijk
bywoonde.
PERIODIEKE VERLOVEN
VOOR MILITAIREN -
De maatregelen inzake
prijsopdrijving
Wij1 ontvangen het volgende communi
que van den Nederl. grossiiersb'ond.
Zooals bekend is neemt de minister
van ©economische zaken aan, dat in ver
band met de maatregelen tegen prijsop
drijving voor de bepabng van den prijis
van nog aanwezige oudie voorraden de
oude prijs als richtlijfcn genomen mtoet
worden, ook al liep van bet betrokken
artikel de prijs in die algemeen© markt
verhoudingen inmiddels op.
Het is duidelijk, dat deze opvatting
voor den handel ernstige beZwar,en met
zich brengt. Een koopman zal immers bij1
de bepaling van de prijzen voor Zijln ar
tikelen rekening moeten houden met de
kosten, die hij moiet maken om Zijln voor
raad weer aam te vullen. De NederL
grossiersbond heeft er dezer dagen ta
een request aan den minister van ©eco
nomische zaken dan ook op aangedron
gen, dat in de toekomst in dit verband
de vervangingswaarde als basis Zal mor
gen aangenomen worden voor de prijs
bepaling.
I
4 dagen verlof per maand
Met ingang van aanstaande Zondag
17 September a.s. zullen aan de gemo-
biliseerden van land- en zeemiacht pe
riodieke verloven worden verleend, vol
gens een regeling, die in hoofdzaak als
volgt luidt:
LANDMACHT.
Elke ge-mobiliseerde krijgt per maand
tweemlaal twee dagen verlof, miet dien
verstande, dat nooit -mieer dan één ze
vende deel van het betrokken oorlogs-
oncjerdeel afwezig 'Mag zijn.
Deze regeling geldt niet voor personeel
dat voor eerste oefening korter dan zes
-mlaanden in werkelijken dienst is.
Voor officieren van de hiehtverdedigings-
organen geldt de regeling slechts voor
zo-over de dienst het toelaat.
Woont de gemobiliseerde ver van zijn
garnizoen, dan kan hij eenmlaal vier da
gen in plaats van tweemlaal twee da
gen verlof krijgen.
Verlofgangers mogen 'dien avjofbd vóór
den eersten verlofdag vertrekken en mole-
ten Zich in den avond van den laatstem
verlofdag weer bij den troep melden.
Heen- en terugreis geschieden, voor
rij ksr ekening.
Het loiiidste personeel en daarvan in
de eerste plaats de gehuwden met
de zwaarste gezinsomlstandighedenkomit
het eerst aan de beurt voor verlof-
ZEEMACHT.
Voor het marinepersoneel zal naar ge
lang van de omstandigheden drie diaken
per drie weken of vier dagen par vier
weken verlof worden verleend.
De miarine-auforiteiten zijn echter ge-
-mlachtigd een andere regeling te treffen
naar denz'elfden mfaatstaf, indien zulks
noodig 'intocht zijn.
Overigens gelden voor het m'arineper-
soneel dezelfde bepalingen als voor de
landmacht.
Roog- en laagwater te Zierikzee
Hoogwater; Laag water:
14 Sept. 3,06 15,17 8,13 20,44
die bloem der natie aan de Westgrens
heeft gegroepeerd', de Duitsche duikbioioi-
ten die zeeën onveilig maken, houdt imlsn
in bepaalde Duitsche politieke kringen.nu
nog rekening met een kleime ka|nis oimi
den strijld te kunnen localLseeren ejnj tot
Polen te kuininen beperken.
Deze optimistische verwachtingen wer
den versterkt door de diplomatieke ac
tiviteit, welke achter die coulissen valt
waar te nemen. Er is naim'elijk een op
merkelijke bedrijvigheid te donstateeren
tusschen die Italiaansche ambassade in
Berlijn en die Wilhelmstrasse, terwijl de
Italiaansche ambassadeur, prof. Attoliclo,
zelfs een vlucht naar het Oostelijk front
niet schuwt, om diaar Met Hitler ©en
onderhoud te hebben, terwijl tegelijker
tijd Francois Poincet, de vroegere Frain-
Sche ambassadeur te Berlijn, uit Romle
is vertrokken, om te Parijs besprekingen
met Daladier te voeren.
Deze feiten geven bepaaldie DuitSdh©
kringen aanleiding tot de veronderstel
ling, dat Mussolini nojg altijd niet den
moed heeft opgegeven, tot een inter
ventie te komen.
DE OUDE ZEEWEG IN EERE
HERSTELD
Om de Kaap 1
Steeds grooter wordt het aantal sche
pen op de route tusschen Amsterdam!
en Batavia, ten aanzien waarvan het be
sluit is genomen dat zijl rondom Kaap!
de Goede Hoop zullen varen, de oude,
historische route van de zeilvaarders Zul
len volgen dus. Velen herinneren zich
dat onze schepen ook tijdens den We-
re]doorleg de MiddeJlandsche Zee heb
ben gemeden. Zij', die toen zulk eeni
reis hebben meegemaakt, weten nog te
vertellen, dat het om de Kaap een paar
dagen langer duurde en een beetje een
toniger was. Maar hoe was Jiet -ook
weer precies? Hier-blijft menig geheu
gen steken
Welnu, hier volgen dan eenige gege
vens, waaruit het verschil valt af te lei
den. De zeeweg, van Amsterdam naar Ba
tavia door de Middellandsche Zee meet
8.587 mijlen, die om de Kaap 11.371 mij
len. Mijlen van 1853 meter wel te ver
staan. Het verschil bedraagt dus! 2784
mijlen. Deze afstand is dus het theore
tische verschil tusschen beide routes.
Ho-e lang doet een schip daar nu over?
Dat hangt van de dienstsnelheid af. Het
kan zeer verschillen. Een modern vracht
schip met een voor dit type schepen
groot© snelheid' van 13 knoopen (d.ï,
zeemijlen) legt het genoemde aantal mij
len af in 8.6 dagen, een niet te Zeer;
verouderd passagiersschip met een voor
deze dagen middelmatige snelheid van
18 kno.open doet er 6.4 dagen over/,
dloch een modern tajotormeilschip als de
„Oranje" met een dienstsnelheid van 21
knoopen heeft er slechts 5.5 dagen voor
noodig. De afstanden, die deze Schepen
per etmaal afleggen, beloop en n.l. ach
tereenvolgens 312, 432 en 504 zeemijlen.
Beteekent nu het kiezen van de lange
route, dat de van Amsterdam of Ba
tavia vertrokken schepen 8.6 dan wel
6.4 of 5.5 dagen later te bestemder plaat
se aankomen? Geenszins. In normale om
standigheden toch plegen de schepen van
de Stoomvaartmaatschappij! „Nederland"
en die van den Rotterdamschen Lloyd
©en aantal tusschenhavens aan te loop en
in het Engelsche Kanaal en in de Mid
dellandsche Zee. Bovendien beteekent het
langzaam varen door het Suezkanaal eenig
tijdverlies. Hier staat tegenover, dat bij1
de route buitenom meestal Kaapstad en
Lissabon worden aamgelioopen om kolen
of olie te bunkeren.
Het is dan ook onmogelijk te zeggen
hoeveel dagen de reis om Kaap de Goede
Hoop langer zal duren dan de reis door
de Middellandsche Zee. Dit hangt van
mééfr factoren af dan alleen van het
verschil in zeemijlen. Maar dat de reis
langer duurt, staat vast.
Opgemerkt is, dat de route om de
Kaap voordeeliger zou zijin voor de ree-
de rijen, omdat dan de hooge Suezkanaal-
gelden komen te vervallen. Dit laatste is
ongetwijfeld juist, maar daar staat een
hooger bedrag aan exploitatiekosten te
genover.
Zo®, op: Zon onder:
14 Bept. 5,32 18,18
Maan op: Maan onder:
14 Sept. 6,51 18,29
ERNLE CHATFIELD
Engelecli minister voor coördinatie der
defensie, welke Engeland bij den Oppersten
Raad vertegenwoordigde.
VIERMASTBARK OP EEN MIJN
GELOOPEN
Tweederde der bemanning verdronk
De FimSche bark „Olivebank", uit Marie-
toamn (Aland-eilanden), is in het mlij'nlen-
veidi op 105 mijl tien ZW van Bovbjerg
(Westkust viam Jutland) op een mijn ge
loopen. Er zijn 14 van de opvarenden
verdronken; een vlsschersbojot uit Esb-
jerg redde de 'zeven andieren.
Gedurende 48 uur Zaten de mannen
zonder eten of drinken in de masten)-
Een der mannen Maakte een seinvlag1
van 'z'ijh hemd. De visschersboot Merkte
de „Olivebank" Zondagmorgen |ojp.
De bark wias Vtrijdag op een mijn
geloopen en /onmiddellijk begjowieln* te
zinken. Tot degenen die verdronkeini zijn
behoort de kapitein.
Met weemoed Zullen alle vrienden van
de zeilvaart bovenstaande gelezen heb
ben. In de van daig tot dag |gro|oter
wordende reeks van schepen, die doior
torpedeering of diaor het op een mijn
loiopen 'zijn gezonken, neemt de Olive-
bank" wel een bijzondere plaats in. Niet
alleen omdat twee-derde gedeelte van
de bemanning bijl deze ramp is omge
komen, Maar mok omdat dit Sdhip be
hoorde tot de kleine vloot van zeilende
koopvaardijschepen, die den strijd tegen
stoom'mlaclhine en mioitor nog niet had
den opgegeven.' De fraaie viermaslbark
maakte nog telken jare een reis olm den
aardbol.
In 1892 werd' dit schip, dat oorspron
kelijk' „Caledonia" heette, voior Engel
sche rekening igeb'ouwd op een werf te
Glasgow. Later, to'en het van den |Oior-
spronkelijken eigenaar in andere halnden
was overgegaan, verkreeg het den naam
„Olivebank". Zoo bleef het Schip heeten
toen ide Finsdhe kapitein G. Erikspn te
Marie'hamn eigenaar werd. Hij: huldigde
de traditioneel© opvatting, dat het ver
anderen van een scheepsnaam o|n|geluik
brengt.
Erikson dan verzamelde een vlo|0it, een
vloot van Kouter zeilschepen! Elk na
jaar Zond 'hiji Zijn trptsche barken jom
Kaap de Goede Hiopp naar Australië en
elk voorjaar Zag hiji de giansche vloot
terugkeeren om Kaap Hoorn» beladen
met graan voor 'het Vereenigd Konink
rijk. Taai hielden die oude schepen het
vol. Slechts zelden was er een, die het
begaf. De Voorlaatste was de „Herzo-
gim Ciidilie", diie aan de Zuidkust van
'Engeland op de rotsen is geloopen, nu
ongeveer twee jaar geledenNu heeft
dan ook de „Olivebank" haar graf in
de golven gevonden.
Deze bark behoorde dit jaar toit de
laatst vertrokken schepen, die aan de
z.g. graanrace deelnamen. Op 20 Maart
was zij van Port Victoria uitgezeild en
op 22 Juli was Zij' te Barry bij' Cardiff
aan het Bristolkanaal binnengevallelni. Het
lossen van het graan had dajir weken
lang geduurd, Zoodat het schip pas kprt
geleden uit Engeland kon vertrekken haar
de thuishaven, om daar vo|0|r de Vol
gende reis in gereedheid te worden ge
bracht.
De „Olivebank" is niet in MariehamU
teruggekeerd'. Weer moet kapitein Erik
son een streep halen doior een der na
men van de lijst van schepen, die de:l
uitmaken van zijn vloot. Een windjam
mer is op een 'mlijn geloopen. Niemand
heeft dat gewild. Het wreede noodl|0t
heeft alzoo beslist.
Nog hoopt Duitschland op loca-
liseering van het conflict
Duitsche opmarsch in Polen zou
tot staan zijn gekomen
Da oude zeeweg om de Kaap
wordt in eere hersteld
Periodieke verloven voor ge-
mobiliseerden gaan 17 Sept. in
Postchèq ue- en girodienst breidde
zich ook in 1938 uit
Nog kans op regen
Vergeten en vergeven
De Spaansche ambassade te Parijs heeft
tot de Spanjaarden, die op Fransch ge
bied verblijven, hetzij' in vrijheid, hetzij
in concentratiekampen, een oproep ge
richt, waarin de Spanjaarden worden uit-
genoodigd naar hun land terug te keeren
en clementie wordt toegezegd aan allen,
die zich een delict hebben te verwijten.
Vrouwen bij de marine-reserve
Het Britsche ministerie van voorlich
ting verklaart, idJat 1114 vrouwelijke of
ficieren minderen van de Kjon. Marine
thans tewerk zijn gesteld1 in verschillen
de der voornaamste marine-havens. Dit
personeel had in vredestijd een zekere
opleiding genoten. Er zijn nog meer vrou
wen in opleiding en men verwacht, dat
binnenkort duizenden vrouwen de plaats
zulleni innemen van manjnelijk marine
personeel.
Poolsche zenders in Duitsche handen
Naar het Duitsche Nieuwsbureau meldt,
is een voorlopoig bedrijf ingesteld voor
de zenders Kattowitz en Warschau I,
die in Duitsche handen Zijn. Kattowitz
Zendt in het Poolsch en Duitsch, War
schau' I in het Ppolsch. Zij worden als
Duitsche zenders beschouwd.
Proces wegens laster
Te New-York is een proces aan den
gang wegens laster. Fritz Kuhn, de lei
der van den Duitsch-Amerikaanschen Bond
had de exploitanten van de film „Beken
tenissen var. een nazi-spion" aa ngeklaagd
en een schadevergoeding van 5 millioen
dollar gevraagd. Warner Bros 'heeft op
de aanklacht geantwoord, dat er van
laster geen sprake kan zijtn, want dat de
film enkel maar een juist beeld had
gegeven van het spionnage-proces dat
in de Ver. Staten tegen leden van den
bond gevoerd is en tot hun veroordee
ling heeft geleid1.
Dreigende cholere-epidemie
Van Chineesche zijde wordt gemeld, al
dus 'een ANP-biericht, dat in Sjang
hai een cholera-epidemie dreigt uit te
breken. Reeds zijn talrijke gevallen be
kend'. Bovendien zijn ruim 200 gevallen
van dysenterie geconstateerd. De over
strooming in Tientsin neemt af, de N.-
westen wind drijft het water naar zee.
Joodsche vrijwilligers
In de eerste twee dagen van de cam
pagne van het Joodsch Agentschap en
den Nationalen Joodschen raad in Pa
lestina tot het vrijwillig dienst nemen
bij de plaatselijke verdediging en de hulp
diensten van liet Britsche leger hebben
zich 45.000 volwassen Joodsche mannen
en vrouwen opgegeven. Negentig proeent
van de mannen verklaarde zich bereid
dienst te doen in het Britsche leger.
Hieronder bevinden zich talrijke vroe
gere officieren van het Duitsche, Oosten-
rijksche en Tsjedhoslowaaksche leger.