ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
DINSDAG 12 SEPTEMBER 1939
OPöENOr
Z1ERIKZEESCH5 COURANT
De Kern
ABONNEMENT
1707 -
Pri|s p. 3 "maanden f 1.60, buiten Zierikzee f 1.80
Voor het buitenland p. jaar f10. Afzonderlijke
nummers vijf cent. Verschijnt dagelijks.
Tel. No. 32. Giro 137677
Directeur
Uitgave
A. J. DE LOOZË Uitgever-RedacteurM.
N.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE
J. KOSTEN
ZIERIKZEE
96STE JAARGANG No. 14134 5
ADVERTENTIEN
van 1—4 regels 80 oent, van 4 regels emi
daarboven 20 cent p. regel. Reclames 40 cent
p. regel. Bij contract belangrijke korting
Inzending op den dag van uitgave vóór 10 uur
ONDER DEN SCHIJNWERPER
staat nu eens in: den lichtkring
van de publieke belangstelling, 11 a 1
omtrent wier rol verschillende opvat
tingen bestaan,- Opmerkelijk is, dat de
Dutee zich niet aan het militair pact rn'et
Duitschland houidt, hoew©l de bepalingen
daarvan toch uitdrukkelijk op het onder
havige conflict tusschen Duitschland en
het Westen betrekking hebben- Men mag
aannemen, dat de onzijdigheid van Italië
berust op een afspraak te Salzburg ge
maakt. Ciano heeft toen tmiet de Diuit-
schers overleg gepleegd in verband met
de nieuwe situatie, die tuit de over
eenkomst imet Rusland' vojort zJou vloeien.
Het zwaartepunt van de spil was maiar
Oost-Europa verplaatst.
Italië was, dloordat took Spanje onzijdig
bleef en de vriendschap tusschen. die
twee landen aanmerkelijk bekoeld is,
kwetsbaarder geworden in de Mid-del-
landsehe Zee en daardoor blijft het voor-
Icopig neutraal.
Het militaire beeld heeft op het oogcn-
blik nog geen vaste omtrekken- DeD-uit-
sche veldtocht in Polen d-UjU'rt nog om
verzwakt voort, maar stuit ojp sterker
tegenstand dan in den aanvang- Ofschoon
de Duitschers reeds Vrijdag den val van
Warschau meldden, althans dat gepant
serde troepen in de Poolsehe hoofdstad
waren doorgedrongen, krijgt men uit dê
jongste legerberichten den indruk, dat
de Polen voor het oogenblik de Dnitsche
divisies voor Warschau hebben terugge
worpen. De Duitschers verklaren thans,
dat zij Lodz genomen hebben, de Polen
ontkennen hef niet, zoodat men moet
aannemen, dat hef Duitsche bericht j.uist
is. Dit is een slag voor de Polen. Het
zwaarste verlies, dait dezen totdusver
hebben geleden, is het ,te loorgaan van
het Silezische mijngebied.
Men krijgt den indruk, dat in de
naaste toekomst beslissende slagen zul
len worden geleverd, waarin de Po'.en
zullen doen blijken, of zij de kracht van
hub hoofdmacht wel-do©rdadhf hebben
gespaard en of zij, tegenover de .'gewel
dige macht van de Duitsche legers, pro
fijt zullen weten te trekken van de topo
grafische gesteldheid van hun .grondge
bied achter Weichsel, Narew en Boeg
en of zij over groot strategisch vernuft
beschikken.
In ieder geval is Polen nog niet onder
den voet geloopen, al hebben de Duit
schers, dank zij de groote droogte, waar
door de beruchte Pioolsdhe wegen vrij
goed begaan- en berijdbaar bleven, snelle
vorderingen gemaakt.
De in Duitschland en wellicht ook
daarbuiten, verkondigde, ah dan niet, ge
vestigde meening, dat na den strijd in
Polen, Itajië met voorstellen voor het
forum zal koimlen, miet als gevoig een con
ferentie en mogelijk een. overeenkbimlst
met Frankrijk en Engeland, is in rook
vervlogen.
Engeland heeft een ondubbelzinnig ant
woord gegeven: het Oorlogiskabinet heeft
besloten, de Britsche politiek te grond
vesten op de veronderstelling, dat de
oorlog drie jaar of langer aal duren.
Dienovereenkomstige maatregelen zijn of
worden op elk gebied getroffen. De En-
gelsche buli-dog heeft zijn tanden in
zijn tegenstander gezet en laat niet meer
los. Frankrijk heeft duidelijk doen blij
ken dat het niet anders denkt dan
Engeland. Uit de rede, die Reynauldi, de
minister van Financiën heeft gehouden,
blijkt dit onmiskenbaar. Er bestaat op
het oogenblik, z'ejde hij, niets anders
dan de verdediging van het land. De
voortgaande voorbereidende acties v;an
het Fransche leger in het gebied tus
schen Rijn en Moezel, kunnen deh waar
nemer 'trouwens ternauwernood in het
onzekere laten.
De situatie in het westen verschilt
geheel van die in '14. Toen v-o'nd Duitsch
land een betrekkelijk onvoorbereid Frank
rijk en Engeland. Het Fransche leger
was sterk, maar de Fransche grenzen
bleken uiterst kwetsbaar, Engeland had
een sterke vloot, maar geen territoriale
weermach t van beteeken is. België lag
na den val van de vesting Luik, open-
Duitschland' wtas militair m'achtig; eco
nomisch stond het op het toippunt van
Zijn bloei ©n financieel krachtig.
Het Fransche leger geldt thans als het
beste van Europa; de Fransche grenzen
z'ijn hermetisch afgesloten door de Ma-
genot linie, België, ook thans onzijdig,
is als ©ventueeje invalspoort minder
bruikbaar dank zij zeer krachtige grens-
fortificaties. Engeland heeft een ver
pletterend vloo to verwicht op het Derde
Rijk, het heeft een 'leger georganiseerd,
NOBOEJOEKI ABE,
de Japansche premier
De Europeesche oorlog is uit
gebroken tengevolge van een verkeerde
berekening van Hitier. Daarom zou
Hitier het voorbeeld van Bisrr.arck
kunnen volgen en zffn troepen terug
trékken uit Polen, op voorwaarde dat
Danzig naar het Rijk zou terugkeer en
De „Bremen" naar Italië verkocht?
Transactie op den Oceaan
Zooals men weet is over het lof van
het Duitsche ss Bremen" nog steeds
officieel niets bekend gewonden. Het
schip verliet vlak voondiat Engeland en
Frankrijk' aan Duitschland den oorlog ver
klaarden, New1 York met vrij groute ver
traging en zoinder passagiers aan blo|oird.
Nadien kwamen er berichten, dat de
Bremen" voordat de oorlog uitbrak, op
een afstand reeds door een oorlogsschip
werd gevolgd. Van Duitsche zlijde werd
alleen bekend gemaakt, dat het mailschip
in veiligheid was.
Schepen, die omtrent denzelfden tijd
als de Bremen" den oceaan van Wiest
naar Oost overstaken, hebben r,aidi|0-be-
richten opgevangen, waaruit men op
maakte, dat de „Brem'en" twee dagen
na haar vertrek van New York, dat op
30 Augustus plaats had, dus zeer kort
voordat Engeland aan Duitschland den
oorlog verklaarde, in Italiaansche handen
overging. De „Bremen" Zou dus als
Duitsch schip New' York hebben ver
laten, t erwijl .alles voor een eventue el en
overgang tot Italiaansche nationaliteit in
orde was .gebracht, Welke overgang de
finitief werd: toen het Schip op den
oc'aa-an voer. Den kapitein zou hiervan
door de radio mediedieelingen Zijn ge
daan, waarbij"; hij opdracht Zou hebben
gekregen om de Italiaansche vlag te
hijschen. De nop'dige papieren moeten
zich ook reedis aan boord hebben be
vonden.
Het is bekend, "dat de kapiteins van
Duitsche zeeschepen reedS .geruim©n tijd
in het bezit zijn van verzegelde enve
loppen, welke instructies bevatten voor
tijd van oorl|og. Deze enveloppen mogen
alleen nadat bericht ontvangen is va|n
het uitbreken van oorlog geopend wor
den. De „Bremen" Zou thans als Ita-
liaansch schip naar een Italiaansche ha
ven onderweg zijn, of daar reeds zijn
aangekomen.
Vrijwilligers
van de landstormkorpsen
De regeeringSpersdienst m©ldt:
Naar aanleiding van ingekomen vragefu
wordt medegedeeld, diat aan den werke
lijk en dienst van personen, die zich bij
een vrijwillig landstoirmkorps hebben ver
benden, recht op klost winners ver goed Inlgj
kan worden ontleend krachtens eejm daar
toe diojor den minister van defensie in
April 1939 vastgesteld© regeling.
Tot het verkrijgen van zoodanige ver
goeding dienen belanghebbendOa aajntvraagl
te doen bijl den burgemeester van de
gemeente waar zij wonen (bureau vo|or
militaire zaken van de ge"m)eente-seci-
retarie).
dat voor het Fransche leger een machtige
ondersteuning vormt. Ofschoon de leiders
van het berde Rijk een groote voedsel
reserve voor het leger hebben doen aan
leggen, zoo' is de algemeene eqonoimii-
scho en financieel© toestand des lands
slecht.
Verhooging kostwinner
vergoeding
De regeerin-gspersdienst m©ldt:
Bijl de negeeriug Zijn eenig© maatre
gelen in voorbereiding, welke strekken
om de maatschappelijke zorgen van de
buitengewoon land-er de wapenen geroe
pen dienstplichtigen Zooveel mogelijk te
verlichten. Daartoe Zal o^a- het bedrag,
dat ten hoogste aan kostwinnersvergoe
ding kan worden toegekend, vam f 2,50
op f 3 per dag worden gebracht, ter
wijl in bijzondere gevallen het bedrag!
van f 3 met Imlachtiging van den mi
nister van defensie nog ©enigermate zal
mogen worden overschreden.
Dit wil niet zeggen, dat alle vergoe
dingen verhooging zUil©n ondergaajn, maar
dat in sommige gevallen, waarin thans
reeds f 2,50 per dag aan vergoeding
wordt genoten, doch Waarin dit bedrag
niet voldoende blijkt, in verb'and met den
achteruitgang van idle gezins-inkomsten ejn
b.v. in verband met de -grootte van het
gezin, idie vepgoiediing kan worden ver
hoogd. Verder z"al de verhooging soms
noiodig blijken ten aanzien va)n; gezin
nen, die in het buitenland verblijf hou-
iden, daar in verschillende streken in het
buitenland ©en andere maatstaf voor le
vensonderhoud meet gelden dian hier te
lande, .1
Geleidelijk meer verlof
Er is een verlofregeling in vo)oiib'er©i-
ding, doch eerst moet mioig worden na
gegaan in hoeverre de toestand het ver-
leeoen van verlof gedo|ogt. Voorshands
Zal het verlof in elk geval slechts op
beperkte schaal hunnen worden verleend.
De regeering hoopt geleidelijk eenige uit
breiding aan het verlof te kunnen geven.
Het is van belang, dia.t afgescheiden
van deze regeeringsmaatreigielan ook
van particluliere Zijde alles in het werk
wondt gesteld om de (moeilijkheden en
die zorgen welke op de schouders van
"de gemobiliseerden of van hun gjezimniejn'
rusten, zooveel mogelijk te helpen ver
lichten.
Commissie burgerbevolking
ingesteld
De regeeringspersdienst meldt:
De ministers van binnenl. zaken e,n
van defensie hebben een „commissie bur
gerbevolking" ingesteld1, welke belast is
met de algemeene voorbereidingen en,
zoo nloodig, met de algemeene leidmg
van de huisvesting, de verzorging enz.
van de afgevoerde burgerbevolking.
De commissie ressorteert tonder den
min. van binnenlandsche zaken.
De minister van binnenl. zaken heeft
om. tot commissaris afvoer burgerbevol
king benoemd: J. L. A. baron van Itt©r-
sum, directeur der Twentsche Bank, te
Middelburg.
HAMSTERT GEEN BENZINE
Het is on-nationaal, het is strafbaar
en zéér gevaarlijk 1
Geen pleziertochtjes per auto of motor!
Geen ongemotiveerde autoritten, dus ook
geen, haastbiestellingen bij' leveranciers, 1
waarvoor extra ritten moeten worden
uitgevoerd. Zuinig zijn met de benzine,
want anders.... i
Het laat zich gemakkelijk raden, Wat
er anders zal gebeuren. En het is nog
niet eens zeker, p-f dat andere onder
alle omstandigheden kan worden voor
komen. Daarom zijn er enkelen, die „het
zekere) voor het onzekere nemen" eh
maar vast een klein voorraadje benzine
inslaan: de verkoop is nu nog vrij1, zoo
wordt door hen gedacht ©n je kunt
nooit weten, wat er gaat gebeuren
Tegen deze methode moet met klem
worden gewaarschuwdhamsteren van
benzine is strafbaar! Voor hen, wien
deze twee overwegingen nog niet zou
den beletten, om benzine op te slaan
voegt de ANWB daaraan nog toe. dat
het in voorraad hebben van deze licht
ontvlambare brandstof ernstige gevaren
met zich brengt! Zeifs indien men denkt
voldoende voorzorgen te hebben genomen,
zijn gevaren geenszins uitgesloten, de
lange lijst van ongevallen, van explo
sies (o,ok wel veroorzaakt door ledige
blikken), bewijst het voldoende! i
En tenslotte moge een ieder zich er
rekenschap van geven, dat het in voor
raad hebben van benzine catastrofale ge
volgen kan hebben, als er werkelijk „iets
gebeurt", men is dan geenszins zeker
van de geldigheid van een brandverze-
ringl
LUCHTVAART
De reis van de Torenvalk
Het -eerste vliegtuig diat te Batavia uit
Nederland is aangekomen sedert het uit
breken van den oorlog is de „Toren
valk", die gistermiddag op Tjilitan is
geland. j j j j j I j
Het vliegtuig was aan de bovenzijde
voorzien van het m©t groote zwarte let
ters geschilderde woord Holland, terwijl
de neus rood-wit-blauw was geschilderd.
Dit laatste was -echter bijl de aankomst
op Tjilitan idojor 'Zware regens onderweg'
-grootendeels weer afgebladderd.
Een vertegenwoordiger van An-eta sprak
biji aankomst den gezagvoerder Rooper
en -eenige andere led-en d©r bemanmiinjg,
waarbij bleek, dat zij' van oiorloigstoe-
ber-eidselen weinig hadden gemerkt.
Over de tusschen Amsterdam! en Napels
gevlogen route namen 'Zij! d-e grootste
stilzwijgendheid in acht, daar hun ge
heimhouding was opgelegd en 'Ziji eerst
bijl het vertrek -den gezagvoerder bekend
was gemaakt. De terugvliegende piloten
-ontvangen eerst in Napels instructies over
-de daarna- te Volgen route tpit Amster
dam. Dit was de gang van zaken vóór
het algeheel© verbod' tot vliegen over
Fransch gebied, 'zoodat thans niet be
kend is welke Instructies thans worden
gegeven.
De „Torenvalk" had bij1 het vertrek
van Schiphol tot Napels Zooveel brand
stof meegeopimlen, -dat -er aan boord geen
plaats meer was voor een steward» Daar
om stapte de steward van de terug
vliegende „Oehoe" in Napels o-ver pp
de „Torenvalk".
D-e situatie te Alexandria was zoo--
danig, dat weerberichten niet meer te
verkrijgen w-aren. In Alexahidlrië werd een
groote dondentratie van oorlogsschepen
waargenomen en in Egypte werd een
gedrukte stemming opgemerkt in verband
met de imlogelijkheid -dat Italië aan -den
oorlog zou deelnemen.
Op -d-e verschillende volgende tusschen-
stati-ons werden veel Britsche militaire
vliegtuigen ontmoet. Deze waren pp weg
naar Singapore, dioeh door de hevige
regens konden zij niet opschieten.
De eerate metalen Fokker
He: ©erste geheel metalen Fokker vlieg
tuig, tevens het eerste geheel metalen
vliegtuig naar Nederlandseh ontwerp, de
Fokker T 9, in opdracht van de N-ederl.-
Indische regeëring gebouwd, heeft Zon
dagmiddag zijn luchtdoop ondergaan.
Ondanks hel f-eit, -dat de Fokker T 9
Militaire en diplomatieke pro
blemen in Oost- en West-Europa
Eden vertolkt de vastberadenheid
van het Britsche Rijk
Rechtstreeksche telefoonver
binding met Amerika verkregen
Verhooging maximum der kost
winnervergoeding aanbevolen
Geleidelijk zal meer verlof aan
dienstplichtigen worden verleend
Nog regenbuien
Zon op: Zon ouder:
13 Sept. 5,30 18,21
Maan op: Maan onder:
13 Sept. 5.28 18,01
Nieuwe Maan 11,42
Hoog- eD laagwatei te Zierikzee
Hoogwater: Laagwater:
13 Sept. 2,16 14,31 7,34 19,59
is uitgerust met twee Bristol motoren-
van elk 1375 p.k., was d-e machine merk
waardig rustig, dank zijl de toepassing
van schu'venmotoren m-et een schnoefver-
tragingsmechanisme. Reeds op geringen
afstand van het vliegveld was het geluid
bijna niet meer te 'hoior©n.
HET DOEL VAN DEN OORLOG
een waarlijk vereenigd Europa
De nieuwe Britsche minister van Kolo
niën, Eden, heeft gisteravond een radio
rede gehouden, waarin hij! betoogde dat
er vopr Engeland geen weg terug is en
geen cpmpromis, voordat 'het Naziïsme
zal vernietigd Zijn.
Hitier heeft gezegd, dat zijn eenige be
doeling was en is die onrechtvaardighe
den van het verdrag van Versail
les te herzien. Daarvoor heeft hij zijn
geweldig leger en grppte luchtmacht ge
schapen. Maar eerst brak hij Zijh woord
tegeno-ver Oostenrijk, daarna tegenover
Engeland en Frankrijk bijl dien inval van
Tsjechoslowakije, welks volk thans ge-
«degradeerd is tot niet veel meer dan
ho-ulhakkere of waterdragers. Vijf jaar
geleden slo-ot hiji een verdrag, dat tien
jaar zo-u gelden, met hetzelfde Polen,
-dat hiji nu is binnen gevallen. De status
van Danzig en de Corridor zouden tot
1944 ongewijzigd blijven. Uit al deze fei
ten ziet mien, dat de zoogenaamde her
ziening van Versailles slechts een voor
wendsel is geweest voor het aanwen
den van geweld, dat het pro-gram is
geweest van Duitschland's heerschers in
de laatste 80 jaar: in 1864 tegen Dene
marken, twee jaar later tegen Oosten
rijk, in 1870 |tegen Frankrijk, in 1914
tegen de halve wereld! en nu opnieuw.
Ongetwijfeld heeft Hitl-er gehoopt, dat
-na ©en snelle overwinning in Polen
tengevolge van zijn overmacht de Wes
telijke democraten weer zouden gaan
weifelen, maar ik herhaal, vervolgde
Eden, -dat wijl zullen vechten, tot het
Hitlerisme met al zijn inhaerente eigen
schappen vernietigd zal zijn. Al onze
gr©ote dominions hebben vrijwillig onze
partij gekozen, van alle kanten hebben
den Koning verzekeringen van loyaliteit
en hulp bereikt. Opnieuw is Groot-Brit-
tannië vast besloten zijh oorlogsdoel te
bereiken. 4
ANTHONY EDEN
na dezen oorlog moet een
nieuwe wereld ontstaan
Vo-or velen onzer is het de tweede
maal, dat wijl denzelfden vijland bestrij
den. Het was -de tweede uitdaging
in 2 5 jaar. Laten wijl zorgen, dat wij!
niet voor de tweede maal een fout ma
ken. Want na dezen oorlog moet een
nieuwe wereld ontstaan, die geen bloote
weerspiegeling mag worden van de oude
en doodgebloede wereld van gisteren. Het
Naziïsme kan niet anders zijin dan een
voorbijgaand' geloof; een systeem, dat
uitsluitend is opgebouwd op brute Kracht
en geweld kan nooit lang blijven be
staan. Om het te vernietigen zullen wij-
veel leed moeten doormaken, maar waar
het op aan komt is, dat Wat Zal komen,
nadat wij Europa van dezen geesel be
vrijd zullen hebben. Er moet en kan
komen een waarlijk vereenigd Europa,
-dat dezelfde idealen van vrijheid, ver
draagzaamheid en miensdhemliefde zal ken
nen. Dit moet gebeuren, maar zoolang
het Naziïsme bestaat, is dit niet mogelijk.