IZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
DE RAMP VAN DEN MIJNENVEGER
De Kern
MAANDAG 11 SEPTEMBER 1939
ABONNEMENT
Prijs p. 3 taaanden f 1.50, buiten Zierikzee fl.80
Voor het buitenland p. jaar f10. Afzonderlijke
nummers vijf cent. Verschijnt dagelijks.
Tel. No. 32. Giro 137677
I OPGENOl
ZIEMKZEESCHE COüftAWT
1707 -
Directeur A. J DE LOOZE Uitgever-Redacteur: M. J. KOSTEN
Uitgave N.V. ZIER1KZEESCHE NIEUWSBODE ZIERIKZEE
96STE JAARGANG No. 14133
ADVERTENTIEN
van 1—4 regels 80 oent, van 4 regels eni
daarboven 20 cent p. regel. Reclames 40 cent
p. regel. Bij contract belangrijke korting
Inzending op den dag van uitgave vóór 10 uur
ONDER DEN SCHIJNWERPER
moet allereerst het klare licht worden
geworpen op een, vioor de Polen vooral,
gepubliceerde onjuistheid, namelijk dat
Wiarscih au dopr de Duitscbers ge
nomen zou zijin. Wel waren- Vrijdag ge
pantserde eenheden van het Duitsche le
ger tot aan den rand van Warschau
doorgedrongen, maar zij schijnen daaruit
éVen vlug wear te zijn verwijderd. In
ieder geval Warschau is nog altijd in
Poolsche handen <en wiordt met man en
macht verdedigd, hoewel de regeering
zich te. Lublin heeft geïnstalleerd. Ook
deze manoevre behoeft den Polen niet
noodlottig te worden. Gedurende den vo-
rigen oorlog hebben de Belgen bijna hun
geheele gebied bezet gezien. Frankrijk
was gedwongen een aantal belangrijke
centra prijs te geven. Servië werd ge
heel veroverd. Toch hebben deze landen
ten slotte de overwinning behaald.
Hermann Göring heeft zich Zaterdag
in een radiorede tot de Duitsdhe ar
beiders gericht >en daarin een overzicht
gegeven van het Duitsdhe standpunt te
genover Polen, Engeland en Frankrijk,
waarbij het voornamelijk Engeland het
moest (ontgelden, dat hiji verantwoordelijk
voor dezen (oorlog stelt. De redevoering
was blijkbaar bedoeld om de arbeiders
in stemming te houden, resp. te brengen
en hen te bewegen welgemoed de offers
te brengen, welke van hen zullen wor
den gevergd: hard werken zonder ver
hoogd lioon voor overwerk en Zondags-
werk, bij aanmerkelijke beperking in
voedsel, Meeding en in de gieheeie levens
wijze.
Het was duidelijk, dat Göring ten deele
voor de vuist sprak, een omstandigheid,
welke de redevoering levendigheid bij-
Zette, maar anderzijds tot herhaling en
onderlinge tegenspraak aanleiding gaf.
Duitsdhland heeft ook dezen oorlog
niet gewild, betoogde de maarschalk en
het wil het ook nu niet. Duitsdhland wil
ook niets van Frankrijk en niets vain, de
Engelschen. Het is de Engelsdhe regee-
ring, riep Göring uit, die het Engelsdhe
en Fransche volk in een oorlog drijft.
Duitsdhland wil vrede en staat voor dezen
vrede altijd klaar! Over Italië repte
Göring heelemaal niet.
Als motief, waaromi men in Duitsdh
land geen melding maakt van de 'be
wegingen, welke in het Wiesten hebben
plaats gehad, wordt verondersteld, dat
men de geringe kans op een overeen
stemming nog niet (geheel wil wegnemen.
Een tweede motief zo:u zijn, dat men
bij het Duitsdhe volk niet teveel de
vraag op den voorgrond wil laten ko
men, waarobi! Italië passief blijft. Om
deze redenen worden die kleinere be
wegingen in het Wiesten voorlioopig niet
gemeld.
Wat Polen aangaat zijn de meeningeni
verdeeld over het vraagstuk, in hoeverre
het den Polen nog zal kunnen gelukken!
het grootste deel van de thans ingesloten
troepen te redden en een nieuwe stel
ling in te nemen op ongeveer hetzelfde
front, dat in den piorlog tuss'chen Rus
land en Duitsdhland heeft bestaan en
zoo langen tij!d (onbeweeglijk is gebleven.
Engeland heeft genoeg gepolemiseerd
over het vraagstuk vrede of oorlog. Toen
het de maat vol achtte, heeft mien den
knoop doorgehakt en het zwaard ge
trokken. Dat het niet spoedig in de
schede zal gestoken worden mag wor
den geconcludeerd uit het oomminuqué
van het Britsche oiorliogsministerie, dat
besloot zijn politiek te richten naar de
veronderstelling, dat de oorlog drie jaar
of langer zal duren.
Instructies zijn verzonden aan alle re-
geeringsdepartementen, ofml te bewerken
dat alle plannen voor de toekomst ter
stond1 gebaseerd worclen OP bovenge
noemde veronderstelling.
Met grimmigheid heeft de Britsche
leeuw de tanden op elkaar gezet en
zijn klauwen gescherpt voor den strijd,
die eenmaal toch gestreden niioest wor
den; een strijd, volgens Lloyd George,
(om het internationale recht. Deze strijd
duurt van het begin der geschiedenis en
zal niet eindigen, wanneer men! niet ge
lijk recht erkent voor sterke en Zwakke
mogendheden. De strijd zal slechts eindi
gen, wanneer de aanvaller merkt dat de
weg te kostbaar wordt. Maar h|oe lang
is de weg, aan welks einde de vrede
staat, die voor het krijgsrumoer is ge
vlucht?
Hoog- en laagwater te Zierikzee
Hoogwater: Laagwater:
12 Sept. 1,20 13,41 6,50 19,15
Het schip brak in tweeën en verdween
binnen enkele minuten in de diepte
De mijnenveger „Willem van Ewijck",
welke Donderdagmiddag in gezelschap
van de mijnenvegers „Jan van Gelder",
.Abraham van der Hulst", Pieter Florisz"
en den mijnenlegger „Nautilus" uit Nieu-
wediep was vertrokken voor het leggien
van mijnenvelden rond de zeegaten van
de Waddeneilanden, is Vrijdagmiddag tus-
schen tien minuten - en kwart voor 12,
vijftig meter uit de kust van Terschelling'
op een mijn geloopen en in de lucht
gevlogen.
In vereeniging met de andere mijnen-
leggers was de „Willem van Ewijck" be
zig een mijnenveld te leggen. Voor de
juiste ligging van het veld moest in
verband met den stroom hier en daar
een mijn worden opgeruimd. Dit geschied
de met behulp van een mitrailleuse van
de mijnenvegers af. Toen ©enige man
schappen van de Willem van Ewijck bijl
de mitrailleuse op het achterdek gereed
stonden om een der mijnen te vernie
tigen, dreef de Willem van Ewijck door
den sterken stroom over een andieren
mijn. Een sLoep met .manschappen van
de van Ewijck voer toen juist in de
onmiddellijke nabijheid van de mijnen
veger.
De Willem van Ewijck werd midscheeps
getroffen.
Met een geweldige explosie brak het
schip in tweeën en binnen enkele mi
nuten verdween het schip in de diepte.
Groote waterzuilen spoiten omhoog. De
bemande motorsloep van de Van Ewijck
werd door de kracht van de ontploffing
eenige meters de lucht in geslingerd,
doch zij kwam weer behouden op het
water terecht, zonder dat de bemanning
hierbij1 letsel opliep.
Van boord van de Nautilus, die onder
commando van den luitenant ter zee
le klasse J. A. Gauw, het dichtst in
de nabijheid1 was, werd onmiddellijk een
motorsloep uitgezet, waarin ook de of
ficier van gezondheid', P. J. Waegheningh
plaats nam. Deze sloiep bfegaf zich naar
de pdaats des onheils om de drenkelin
gen op te nemen, zulks tëZam'en met
de sloep van de Van Ewijck. Het eerst
werden vier zwaar-gewonden in desloep
opgenomen, onder wie de commandant
van de Van Ewijck, luitenant-ter-zee le
klasse J. E. ter Klooster, die onder meer
een bieen 'had gebroken. Deze werd' met
een anderen drenkeling aan boord van
de Nautilus gebracht. Tijdiens de vaart
naar den Helder is hij, evenals de drie
andere gewonden, van wie er twee door
de Jan van Gelder aan boord waren ge
nomen, bezweken.
Van de 51 leden van de bemanning
Waren er 25 met de Van Ewijck in
de diepte verdwenen.
Voorts werden er 22 opvarenden, o.w.
(eenige gewonden van de Van Ewijck
door de uitgezette sloepen van de an
dere mijnenvegers aan boord genomen.
Van het vliegkamp De Mok arriveer
den acht watervliegtuigen met medische
'hulp ter plaatse. Toen er geen dren
kelingen meer werden waargenomen, gin
gen de schepen met hun droeven last
naar Den Helder, waar het treurige
nieuws reeds bekend1 was geworden-
Zaterdagmiddag heeft de adjudant in
buitengewonen dienst van de Koningen,
gep. schout-bij-nacht C. Baron de Vos
van Steenwijk, te Den Helder in opdracht
van H.M. een krans gelegd aan den voet
van het monument „Voor Hien die Vielen".
Wij' verzoeken u, Zoo zeide schout-bijl
nacht Jolles na de kranslegging, tot den
adjudant der Koningin, aan Hare Majes
teit onzen diepgevoelden dank, over te
brengen voor deze geste. Er is echter
meer: bi} terugkeer in Den Haag ver
zoeken wiji u Hare Majesteit de ver
zekering te geven, dat jong noch oud
bijl de marine versaagt. Voorwaarts gaat
het! Om nieuwe daden uit te voeren in
den dienst van Haar marine. Wijl voelen
ons steunpilaren van Haar troon, Waar-
op Zijl tot in lengte van jaren kan ver
trouwen. Het is deze boodschap, die ik
u wilde medegeven".
DE DUIKBOOTOORLOG
Geen Duitsche koopvaardijschepen
meer op zee
Het Britsche ministerie voor de voor
lichting deelt mede, dat de taak alle
vijandelijke scheepvaart van de zee "te
doen verdwijnen met kracht wordt voort
gezet, terwijl de Britsche» verbindingen
zonder ernstige onderbreking blijven be
staan.
Thans bevindt zich reeds bijna geen
Duitsch koopvaardijschip meer in volle
zee. Een aantal is reeds door Britsche
oorlogsschepen buitgemaakt, doch in meer
dan één geval hebben de bemanningen
van de Duitsche schepen de waterinlaten
geopend en gaten in het schip geboord
alvorens het te verlaten.
Steeds, wanneer een Duitsche koop
vaarder door een Britschen oorlogsbodem
werd geënterd is er z'org voor gedragen,
de bemann/ng in veiligheid te brengen.
Open booten werden daarbij niet als
een veilige plaats beschouwd.
De overgroote meerderhe/d van de
Duitsche vrachtschepen die zich op zee
of in neutrale havens bevonden, hebben
nu de wijk genomen in neutrale ha
vens. Indien deze schepen geen pogin
gen doen zich te bewapenen of deel
te nemen aan de vijandelijkheden, Zul
len zJij vanzelfsprekend in deze neutrale
havens niet geïnterneerd worden. Zij we
ten echter dat zij, wanneer zij hum havens
verlaten, zij zoo goed als zeker in han
den van eenheden van de Britsche ma
rine zullen vallen.
Er zijn echter twee mogelijkheden waar
mee koopvaardijschepen in een oorlog
de mogendheid die de heerschappij ter
zee voert, kunnen tegenwerken, zij kaln-
nen, zooals gezegd, zich bewapenen en
als kaperschepen optreden. Anderzijds
kunnen zij gebruik maken vam. radioinstal-
latie's om inlichtingen omtrent de scheep
vaart aan onderzeeërs en andere oor
logsbodems te geven. In beide gevallen
dient de neutrale mogendheid, in wier
haven het schip legt, dit onmiddellijk
te interneeren.
Koopvaardijschepien kunnen tevens ,uit
neutrale havens uitvaren om dienst te
deen als voorraadschepen voor oorlogs
bodems, in het bijzonder voior onderzee
ërs. In dat geval Zullen zij door Britsche
oorlogsschepen achternagezet worden-
Dluitschland is thans, aldus besluit het
ministerie voor de voorlichting, Zoo goed
als afgesneden van de buitenwereld voor
wat haar oorlogsberoorrading betreft, be
halve in de Oostzee.
Tomaszov na een luchtaanval
Een speciale verslaggever van de Uni
ted Press meldt via Boekarest uit Lem-
berg:
Negen Duitsche vliegmachines hebben
vandaag een aanval ondernomen op het
Poolsche marktstadje Tomaszov Lubelski
Van de helft van het aantal kleine
huisjes, dat dit stadje telt, bleef slechts
een brandende puinmassa over. Dertig
bewoners wierden gedood, o.w. d© dokter
van het dorp, de eenige persoon, die in
staat zou zijn geweest, den talrijken ge-
Wonden hulp te bieden.
Vijf uur na het bombardement kwam
ik te Tomaszov aan en constateerde de
uitwerking van de verschillende soorten
bommen op het stadje met zijn van
hout en gepleisterde muren opgetrokken
huizen. Tdhiaszov heeft geen strategische
beteekenis, behoudens dan het feit, dat
het gelegen is aan den breeden weg
van Lemberg naar Lublin, welke on
getwijfeld van belang is voor den aan
voer van materialen en troepen naar het
Zuiden. Het telt ongeveer 3000 inwoners,
doch dit aantal was reeds sterk ver
minderd' door den groeten stroom vluch
telingen, die met wagens uit de stad zijn
getrokken en in het veld of bijl vrien
den overnachten.
Om drie uur 's middags, lp,en de markt
vol menschen was, verschenen 9 Duit
sche bommenwerpers aan den horizon.
Slechts een of twee minuten voor de
komst van de bommenwerpers trad1 de
primitieve luchtalarminstallatie van het
stadje in werking en trachtten de inwo
ners zich in veiligheid te brengen. Zoo
als blijkbaar ook in andere Poolsche ste
den en zielfs in Warschau is geschied;
negeerde een gedeelte der inwoners het
alarm. Zij bleven in de Zijstraten staan,
in afwachting van de komst van de vlieg
tuigen. De vliegtuigen doken eenige ma
len en lieten acht brandbommen en een
groot aantal lichte bommen met groot
explosievermogen vallen.
Tpen wij' in het stadje aankwamen,
was een inmiddels uit Lemberg versche
nen motorbrandspuit bezig te trachten
het vuur te stuiten. Vijf onvoldoende
stralen water werden gericht op een
nabijgelegen blok winkelhuizen, teneinde
uitbreiding van het vuur te voorkomen.
Men kon echter niet voorkomen, dat
200 a 300 Woningen met diem grffndt
werden gelijk gemaakt. Een enkele bak-
steenen schoorsteen stak slechts boven
de puinhoopen uit.
LUCHTGEVECHT BOVEN
BELGIË
Britsch vliegtuig tot dalen gedwongen
Het Belgische grondgebied werd Za
terdagnacht door buitenlandsche vliegtui
gen overvlogen. Op 'drie dezer machines
werd door Belgische vliegtuigen jacht
gemaakt. Een bombardementsvliegtuig vajn
Britsche nationaliteit werd tot landen
verplicht; Een ander bombardementsvlieg
tuig werd door twee Belgische jacht
vliegtuigen omsingeld ien door de voor
geschreven teekeins vuurpijlen en licht-
kogels tot dalen aangemaand.
Een Belgisch vliegtuig, waarop een
Britsch vliegtuig' het vuur had geopend,
werd vernield. De twee inzittenden van
het toestel sprongen met behulp van
hun valscherm naair beneden en werden
daarbij gewond. Deze schending van de
Belgische neutraliteit heeft tot een ener
giek protest bij; de BritSclhe regeoriog
geleid.
Dit nachtelijk luchtgevecht heeft plaats
gehad boven de provincie Henegouwen.
In het vliegtuig, dat tot landen werd ge
dwongen, bevonden zich vijf vliegers.
Aan boord bevond zich een groote hoe
veelheid strooibiljetten. Het was dus blijk
baar de bedoeling opnieuw propaganda
boven Duitsdhland te maken.
De Britsche gezant te Brussel, sir Ro
bert Clive, heeft een bezoek gebracht
aan den Belgischen minister van Buiten-
landsche Zaken, Spaak, om het leedwezen
en de verontschuldiging van de Engel-
s'che regeering te betuigen voor het
overvliegen van Belgisch grondgebied
door Engelsdhe vliegtuigen. De Bngelsche
regeerimg is bereid de geleden sclhai le
te vergoeden en brengt hulde aan de
beide gewonde Belgische pfficieren, die
het slachtoffer werden van hun plicht.
Het Zuiden van België werd biji ver
gisting door Engelsche vliegtuigen over
vlogen. Er is opnieuw nadrukkelijk op
dracht gegeven aan alle vliegers van de
Royal Air Force iom zorgvuldig het Bel
gische grondgebied te vermijden, ten
einde dergelijke incidenten in de toe
komst te voiorkolmlen.
Engeland bereidt zich voor op
een driejarigen oorlog
De Britsche vloot veegt Duitsche
koopvaarders van de zee
Bijzonderheden over de ramp
van de «Willem van Ewijck»
Maatregelen en methoden ter ver
mindering van benzineverbruik
Zeeland trof verschillende maat
regelen tegen luchtaanvallen
Iets koeler
Barometerstand van hedenmiddag 2 uur:
Zon op: Zon onder:
12 Sept. 5,28 18,23
Maan op: Maan onder:
12 Sept. 4,03 17,32
Overwerk in bijzondere
omstandigheden
Het heeft de aandacht van den minis
ter van Bmnenlandsche Zaken getrokken,
dat in sommige gemeenten op grond van
de betreffende rechtspositieregelingen
betaling van overwerk plaats vindt, ci.q.
zou moeten plaats vinden, voor de ver
schillende door het personeel in verband
met de imiobilisatie verrichte dan wel
nog te verrichten werkzaamheden.
Gezien het feit, dat de betreffende
overwerkbepalingen niet igeacht kunnen!
worden voor bijzondere omstandigheden
als de huidige geschreven te zijn, acht
de minister het vanzelfsprekend, dat do
ambtenaren dus niet de groep werk
lieden de bijzondere extra-werkzaam
heden* daarmede verband houdende, o>ok
buiten de kantooruren verrichten als be-
hoorende tpt hun normalen ambt el ijken
werkkring.
Op grond hiervan acht de minister het
gewenscht, dat de gemeentelijke rechts
positie-regelingen, zo|© noiodig, worden
aangevuld met een bepaling, aangevende,
dat de eventueel© overwerkbepalingen in
geval van oorliog, oorlogsgevaar pf bij
zondere omstandigheden ten aanzien vajni
de ambtenaren, buiten toepassing blijven.
Zulks sluit niet uit, dat in zeer uit
zonderlijke gevallen de billijkheid kan
medebrengen, dat bijzondere prestaties,
na, afloop daarvan, met een gratificatie
worden belo|ond.
De werkloosheid en de
mobilisatie
De regeeringspersdienst meldt:
De huidige omstandigheden hebben ten
gevolge dat ©enerzijds door het vervul
len van dienstplicht tal van vacatures
ontstaan, terwijl er anderzijds vele werk-
loozen zijn. Meer dan ooit is het noodig,
dat vraag en aanbod op de arbeidsmarkt
tot elkaar gebracht worden. Daartoe dient
zooveel mogelijk te worden bevorderd,
dat arbeiders daar werken, waar hun
arbeidskracht het nuttigste kan worden
aangewend.
De minister van sociale zaken heeft
deswege de bestaande regeling betref
fende het verleenen van financieel© te
gemoetkoming bij het verrichten van ar
beid buiten de woonplaats herzien, met
het doel om belemmeringen van nuttige
verplaatsing van arbeidskrachten zooveel
mogelijk te voorkomen. De wijzigingen
geldèn van 1 September j.l. af. Dit alles
betreft het verrichten van arbeid buiten
de woonplaats binnen de Ned. grenzen.
VERSCHILLENDE BERICHTEN
Adres van het N.V.V. aan de regeering
Het Ned. Verbond van Vakvereenigin-
;gen heteft een iadres gezonden aain den.
voorzitter van den Raad van Ministers,
jhr. mr. D. J. de Geer.
Het NVV is na ampele overwegingen
tolt de conclusie gekomen, dat de situa
tie waairn ook ms land zich tengevolge
van de internationale verwikkelingen be
vindt, niet medebrengt, dat zou moeten
worden afgezien van verbeteringen op
sociaal- en sociaal-economisch gebied,
welke no.odig of wenschelijk werden ge
acht.
Ook in de gegeven omstandigheden be
staat, naar het adressant wil voorkomen,
de mogelijkheid, de volkskradht niet
slechts in stand te houden, maar ook te
verbeteren, hetgeen ware te bereiken door
het treffen van de volgende maatregelen:
a. krachtige bestrijding der werkloosheid;
b. verdere verkorting van den arbeids
tijd; c. wettelijke regeling der vacantia;
d. verkleining van de leerlingenschaal en
verbetering van het vak- en handels
onderwijs; e. verbetering van de zorg
voor ouden van dagen; f. ordening van
het bedrijfsleven.
