ZIEMKZEESCHE
KIEUWSBODE
MIJNENVEGER OP MIJN GELOOPEN
ZATERDAG 9 SEPTEMBER 1939
OPGEN<
ZKMKZBESCHI COURANT
De Kern
WEK UW LEVER-GALOP
ABONNEMENT
Prijs p. 3 toaanden f 1.B0, buiten Zierikzee f 1.80
Voor het buitenland p. jaar f10. Afzonderlijke Directeur
nummers vijf cent. Verschijnt dagelijks. Uitgave
Tel. No. 32. Giro 137677
1707-1680
A. J. DE LOOZE Uitgever-Redacteur: M. J. KOSTEN
N.V. ZIERIKZEESCHB NIEUWSBODE - ZIERIKZEB
96STE JAARGANG No. 14132
ADVERTENTIEN
van 14 regels 80 cent, van 4 regels ew
daarboven 20 cent p. regel. Reclames 40 cent
p. regel. Bij contract belangrijke korting
Inzending op den dag van uitgave vóór 10 uur
ONDER DEN SCHIJNWERPER
staat Polen in het rosse licht
van den oorliogsfakktel, die over 't ziw,aar-
beproefde, vrijheidminnende, volk Wjordt
geheven, welks zonen zich met volharding
verdedigen tegen 'novermachtigen vijand
wier pantsertroepen Vrijdagmiddag de
hoofdstad Warschau zijn binnenge
rukt. De hoofdmacht der Poolsche troe
pen hergroepeert zich aan het zooge
naamde1 front der „vijf rivieren" ten
Noorden en Zuiden van Warschau, ten
einde het hoofd te bieden aan die opruk
kende Duitsdie troepen.
Warschau, dat ruim 20 jaren geleden
in opstand kwam tegen het Duitsche gou
vernement, onder leiding van Maarschalk
Piisudski, is thans weer in Duitsche han
den. Bij het uitbreken van den wereld
oorlog was de stad nog altijd in Russi
sche handen. De slag bij Warschau in
1914 werd zelfs door de Russen gewion-
nen. In 1915 trokken de Duitschers er
echter in triomf binnen. Polen werd on
der Duitsch beheer gesteld, de gouverneur
generaal getelde in Warschau. Het was
generaal vo n Bes eIer. Drie jaar heeft
dit bestuur geduurd: toen werd het bij
den opstand, onder leiding van Pils-
soedski omvergeworpen. De Duitsdhers
werden van het Poolsche grondgebied
verdreven en -de republiek werd uitge
roepen.
Maar reeds dadelijk werd de jonge
republiek uit 'het Oosten belaagd. De Rus
sische roode resolutie had zich voltrok
ken, en de zegevierende roo.de legers
trokken naar het Westen om hun oude
provincie te heroveren.
Tot vlak bij Warschau waren de Rus
sen in 1920 al gevorderd; het Scheen
onmogelijk, dat Polen zijn vrijheid zou
kunnen blijven verdedigen. Maar door
hulp van den genialen Franscheji generaal
W, e y g a n d, die met 100,000 Franschen
naar Polen gezonden werd, wisten de
Poolsche troepen door het front van hun
tegenstander heen te toeken en het op
te rollen. Door dit „wonder van de
Weichsel" was de Russische aanval ge
broken: Polen was een vrij' land. Niet
langer dan twintig jaar heeft deze vrij
heid geduurd. Een vreemde vlag wappert
boven de muren van Warschau.
De strijd op het We s t e 1 ij k f ro n t
geeft nog geen enkel perspectief. De
Duitschers blijven in het defensief. Frank-
rijks taak is het om het doioir aanvallen
te dwingen soldaten van het Poolsche
front weg te nemen. In hoeverre mlein
in dit opzicht geslaagd is, valt moeilijk
te zeggen. De Engelschen 'Zijn met huh
expeditieleger nog niet gereed. Hun voor
naamste taak ligt op zee, terwijl Zij
door middel van raids Met vliegtuigen
tastenderwijs de kracht der Duitsche
luchtmacht en de zwakke punten zullen
meten. In het schoon gouden van de zee,
de strijd tegen duikboot en, het hulp 'bie
den aan hun handelsvloot zullen zij zeker
slagen. Alles is nog geconcentreerd op
de strijd in het Oosten. Die in het Wes
ten verkeert nog steeds in zijn eerste
stadium.
Een reuzen strijd is thans ontbrand,
waarin voorshands een bevolking van
meer dan 200 m'illioen is betrokken, zon
der dat men nog de gekleurde bevolking
vain het Britsche en Fransche Rijk me-
derekent. Het zijn niet meer als in vroe
ger eeuwen, huurlegers, die min of citeer
leven van het land, waarin zij, doortrok
ken, die tegen elkander strijden: de vol
keren zetten thans hun igebeel© vermogen,
in. Eener zijcis trachten zij hun prestaties
op te voeren door harder werken, ander
zijds dieet het persoonlijk verbruik van
het volk ten sterkste te worden beperkt
om zooveel Moge] ijk energie beschikbaar
te hebben om den vijand afbreuk te doen
Mars heeft de plaats ingenomen van
Mer'Ourius; het economisch streven is
vervangen door den wensdh om te over
winnen. Dat volk zal overwinnen, dat in
verhouding tot zijn 'beschikbare hulp
bronnen zijn energie het hoogste weet
op te voeren en tegelijkertijd zich zelf
zoo Veel mogelijk kan ontzeggen.
Dit is een kwestie van moreel en uit
houdingsvermogen, waarvan |op 't ©ogen
blik niets te zeggen is. Het Duitsche
volk leeft reeds sedert een jaar of vijf
onder een dergelijke spanning; Em|gelajn|d
en Frankrijk hebben het reusachtige voor
deel, dat het moreel van hun volk nog
in het geheel niet dergelijke spanningen
en zoo'n druk heeft ondervonden, waar
tegenover weer staat dat de Concentratie
van kracht en op het boven genoemde do el
in beide laatstgenoemde landen m©tg voor
een groot deel moet plaats hebben,
De regeerlngspersdienst meldt, dat Vrijdagmiddag
een ernstig ongeluk plaats vond bij de Noordvaarder
(West-Terschelling), alwaar de Nederlandsche mijnen
veger, de «Willem van Ewijck», op een Wed. mijn
Is geloopen en binnen een minuut is gezonken.
De Koninklijke Marine betreurt het verlies van 29
van de 51 opvarenden, die bij het vervullen van
hun plicht den dood vonden.
Binnen enkele seconden na de ontploffing waren
drie barkassen ter plaatse en vliegtuigen werden
uitgezonden om naar drenkelingen te zoeken.
Er wordt een nauwkeurig onderzoek Ingesteld naar de
omstandigheden, waaronder het ongeluk geschiedde.
Hoewel -de bijzonderheden ook thans
nog uiterst schaarsch. ziju, moet worden
aangenomen, dat het schip, aan boord'
waarvan zich ongeveer 51 man, onder
commando vain den luitenant ter zee
J. E. ten Klooster bevonden, tijdens werk
zaamheden bij aldaar gelegen m'ijben in
contact gekomen is met een dezer pro
jectielen, tengevolge waarvan dit ont
plofte en het schip in de lucht vloog.
Nadat reeds enkele weken geleden m
de zeegaten tusschen -de eilanden de
eerste mijnen waren gelegd, zijtn Zondag
alle mijnenvegers van het type van de
„Van Ewijck" uitgevaren, volgeladen niet
mijnen, die langs de kust werden aan
gebracht.
Jong e.n oud zag men tusschen half
vier en vier uur naar de Haven van
Nieuwe Diep trekken. Marinevro,uwen met
ongerustheid op haar gezicht geschreven,
oude varensgezellen, die hun ontroering
nauwelijks meester konden blijven. Maar
ook aan de haven werd men slechts wei
nig gewaar. Alle toegangswegen bleken
hermetisch gesloten te zijn voor het bur
ger en militair verkeer door gewapende
wachten. Er werd geen uitzondering ge
maakt en uitsluitend diegenen, die voor
de hulpverleening noodig waren, bevon
den zich aan den steiger. Om kwartt
over vier arriveerde 'teen mijnenveger.
Het was moeilijk ite zien, wat er aan
bbord voorviel. Eerst enkele honderden
meters voor de haven zag men, dalt
de vlag halfstok hing....
De gewonden komen aan wal
Aller aandacht richt zich dan op de
steiger van den mijnenveger, die lang
zaam ligt te deinen langs den kaait.
Voorzichtig komen matrozen de loop
plank af. Zij, dragen iets tusschen ziCh
in. Matrozen loop en vlug over de plank.
Bleek en met bedrukte gezichten. In de
kens en witte kleeden gewikkeld komen
anderen. Zoo verloopt het eerste trans
port. De menigte Zwijgt. Een ambulance
rijdt snel de haven op, op Weg naar
het hospitaal. Er in ziet men enkele adel
borsten en matrozen. Een paar personen
uit het publiek zwaaien. Een hand van
étjn der inzittenden gaat omhoog, traag
en zonder veel optimisme. Wat Ziji ge
zien hebben, zullen Zij waarschijnlijk hun
leven lang bij' zich
Deze dag is er voor Den Helder een
geworden van ramspoed1 en ro,uw. Daar
was geen belangstelling meer voor de
^erichten uit andere deelen van de we
reld. Niemand bekomtoerde zich om dat
gene, wat daar ver van huis gebeurde.
Er was slechts étjn onderwierp, d'at alle
monden vulde: de ramp van de „Wil
len van Ewijck".
De bemanning bestond voor een groot
deel uit „opkomelingen", d'at zijn zlij!, die
nog pas zeer kort voor den duur van
de mobilisatie onder de wapenen zijn.
Oiok zijn ier enkele vrijiwilügers onder
de mannen van het ondergegane schip.
Sommigen zijn te Vlissingen woonach
tig, waar de mijnenveger vroeger lig
plaats heeft
De commandant ondèr de slachtoffers
Tijdens het transport zij|n drie perso
nen overleden. Ziji z^ijtn deluitenant ter
zee Tien Klooster,de adj.-onderofficier
De Brüijin en de milicien-bediende Bosch.
Dertien anderen bleken dusdanig gewond,
dat zij: '©ogenblikkelijk in behandeling ge
nomen moesten worden. Hun wonden ziju
echter van dien aard, dat in geen enkel
opzicht voor hun leven gevreesd behoeft
te worden. De overigen werden eveneens
verzorgd. Velen van 'hen bleken een
schok opgelojopen te hebben, en het is
geen Wonder, als men iets verneemt van
het ontzettende, dat zich daar bij: Ter
schelling heeft afgespeeld, en waarvan
toen later de details zal vernemen.
Men hoort enkele bijzonderheden van
de ramp. Een woord, ontvallen aan een
voorbijgaand milicien, die het tegen een
maat 'heeft over het gebeurde. Wijl hoor
den van het geluk, dat die en die gehad
heeft, omdat zij' zibh 'juist op het ©ogen
blik van de catastrophe in een der bar
kassen bevonden, die in zee lagen, in
dej omgeving van het schip, en men
hoort vertellen van een officier, die een
reddingslijn van zich afwierp, teneinde
aldus eerst een ernstig getroffen ma
troos gelegenheid 'te geven zich te redden
Het verongelukte schip
De mijnenveger „Willem van Ewij'ck"
behoorde tot een serie van acht mijnen-
zegers, wielke in 1937 in dienst zijmj
gesteld en die dus tot de jongste aan
winsten. van de Nederlandsche Marine
behooren. 1
Van deze acht mijnenvegers Zijfn er,
kort na de in diensftstedling vier, im
flottieljeverband naar Ned.-Indië gevaren,
waar zij thans dienst doen. De vier
overigen zijn gevoegd bij de marine
strijdkrachten in het moederland.
De Willem van Ewijck is in 1936 te
Rotterdam op stapel gezet bijl de ma
chinefabriek en scheepswerf van P. Smit
Jr. De afmetingen van het schip Waren:
lengte 55.8 m.; breedte 7.8 meter en
diepgang 2.2 meter. De standaard water
verplaatsing bedroeg 460 ton. Het ma-
cbinevermogen was 1600 pk. Het schip
had twee schroeven en de maximum
snelheid bedroeg 151/2 mijl.
De bewapening bestond uit étjn kanon
van 71/s c.m.. no. 3 en 1 mitrailleur
Inr. 4 l.k.
De bouwkosten hebben ongeveer 600.000
gulden bedragen.
De voedselvoorziening
De Bodemproductiewet 1939 (Staats-
1939, no. 632) geeft de bevoegdheid om
bij of krachtens al gemeen en Maatregel
van bestuur algemeene of bijzondere voor
schriften te geven met betrekking tot de
bodemproductie 'en de besttemfming van
den bodem- Een algem'eene maatregel van
bestuur als 'hier bedoeld is in voorberei
ding. De te treffen maatregelen Zullen
hiertoe strekken, dat die gewassen wor
den geteeld, welke noodig zijtn tot ver-
Zekering van de voedselvoorziening van
mensch en dier.
LUCHTVAART
K.L.M. verhoogt de tarieven
De KLM heeft met ingang van gis
teren) de tarieven op de lijden naar:
Londen. Oslo, Stockholm en Parijs ver
hoogd in verband met de gro.ofere af
standen, welke de vliegtuigen thans moe-
ten afleggen en met de hoogere verze
keringen, welke vpor de vluchten wor
den afgesloten. Deze verhooging komt
neer op ongeveer 60—65 pet. van de
normale prijzen. Ook de vrachttarieven
(op deze lijnen zijd met een zelfde per
centage verhoogd.
Machtigingen voor uitgaven
aan gemeenten opgeschort
De regeeringspersdienst meldt
Aan de onderscheidene colleges van
Ged. Staten heeft de minister van bin-
ntenlandsche zaken het volgende bericht:
Verscheidene gemeentebesturen hebben,
vóór de buitengewone omstandigheden
van de ongunstige budgetaire- of schuld
positie der gemeente, machtiging ge
vraagd tot het uitvoeren van werken,
tof het doen van aanschaffingen enz.
Vrij zeker mag worden aangenomen, dat
verscheidene dier aanvragen in deze da
gen niet zouden ziju ingediend en dat
door de betrokken gemeenten op ver
dere behandeling voorshands geen p'Pijs
wordt gesteld1.
Aangezien het der regeering niet mo
gelijk is te beoiordeelen, welke aanvra
gen wel en -welke niet voor verdere be
handeling in aanmerking komen, heeft
zij! gemeend goied1 te doen de afdoening
der loopende aanvragen vporloopig op
te schorten. Slechts die aanvragen zul
len verder in behandeling Worden ge
nomen, ten aanzien Waarvan het gemeen
te-bestuur, door uwe tusschenkomst. een
inader verZoiek doet en aantoont, dat
het werk jof de aanschaffing, ondanks de
buitengewone tijdsomstandigheden, onmid
dellijk voortgang dient te hebben.
Een en ander geldt uiteraard niet voor
uitgaven, verband houdende met de lucht
bescherming of de defensie, noch voor
machtigingen, betreffende aangelegenhe
den van organisatorischen of administra
tieven aard.
De behandeling van machtigingen tot
het doen van uitgaven ingevolge de la
ger onderwijswet 1920, wordt met het
o.og op de aanspraken, welke anders
door enkel tijdsverloop voor de school
besturen zouden kunnen ontstaan, ge
woon voortgezet, behalve in die geval
len, waarin het gemeentebestuur alsnog
mededeelt, dat ook de behandeling hier
van kan worden gestaakt, b'.v. in ver
band met de omstandigheid, dat de be
trokken schopl voor militaire doeleinden
is in gebruik genomen. Zooi noodig ware
indien het bijzondere scholen betreft, met
de schoolbesturen in overleg te treden,
opdat de aanvrage tijdelijk worden in
getrokken. Indien verdere behandeling
niet noodig is, ware hiervan ten spoe
digste aan mij mededeeling te doien.
Middenstandsbelangen
De Ned. moderne middenstandsbond heeft
een adres gericht tot den r.aad van mi
nisters. In dit adres worden onderschei
dene middenstandsbelangen bepleit in ver
band met de mobilisatie en wordt om.
het volgende geschreven:
Bijslag kostwinnersvergoeding'- Voor ge
mobiliseerde loonarbeiders wordt een be
roep gedaan op de werkgevers om een
bijslag op kostwinnersvergoeding, te ge
ven (voor arbeiders in openbare diensten
staat die bijslag zejfs vast). Voor gemo
biliseerde zelfstandigen ontbreekt elke bij
slag. Acht uwe raad het mogelijk, ge-
mobiliseerden zelfstandigen: a. teen bij
slag opi de kostwinnersvergoeding! 'van
rijkswege te geven; b. een subsidié te
verleenen aan, een door de middenstauids-
bonden te stichten fonds, waaruit aan
gemoboliseerde zelfstandigen een bijlslag
wordt gegeven? j
Maatregelen tegen huiu'ropzegg'iug van
bedrijfsruimten van gemobiliseerde zelf
standigen. Door mobilisatie van de on
dernemers Zullen verschillende kleine mid-
denstandsbedrijven, tot ondergang .ge
doemd zijn. Het zal niet unfogelijk zijn
van de kostwinnersvergoeding de huur
voOr de woning '®n, voor de bedrijfsruimte
te 'betalen- Kan de regeeriug hier over
wegen maarregelen te nemien tegen huiur-
opzeggiug van bedrijfsruimten, van ge
mobiliseerde zelfstandigen of kan hier
een bijslag voior de huiur in aanmerking
komen
Heropening van, wegens mobilisatie van
den ondernemer tijdelijk gesloten be
drijven. In branches waarvoor vestigings-
eischen van kracht zijn., zal een gemo
biliseerde ondernemer, wiens bedrijf tij
delijk gesloten is geweest, bij demobi
lisatie zijn bedrijf niet kunnen herope
nen omdat dan sprake is van 'n nieuwe
vestiging en dan aan de vestiig|ingseischen
moet worden voldaan.
Kan de regeering maatregelen overwe
gen om in die gevallen, over te gjaan
tot opschorting van de desbetreffende
bepalingen v,an. de vestig ingiet-klein
bedrijf en/of van de reeds van kracht
zijnde vestigings-eischen
De Duitsche troepen hebben
Vrijdagmiddag Warschau bezet
Engefsch-Fransche plannen t.o.v.
den uitgebroken strijd
Nederlandsche mijnenveger bij
West-Terschelling verongelukt
Do K.L.M. heelt hare tarieven
aanmerkelijk moeten verhoogen
De fiskale schroeven in verband
met de militaire maatregelen
en u zult 's morgens uit bed springen,
gereed oni bergen te verzetten.
lederen dag moet uw lever een liter lever-
gal in uw ingewanden doen vloeien. Wanneer
deze stroom van lever-gal onvoldoende is, ver
teert uw voedsel niet, het bederft. U voelt u
opgeblazen, u raakt verstopt. Uw lichaam is
vergiftigd, u voelt u beroerd en ellendig, u
ziet alles zwart.
De meeste laxeermiddelen zijn slechts lap
middelen. U moet CARTER'S LEVER-PIL
LETJES nemen om deze liter lever-gal vrij te
doen vloeien en u zult u een geheel ander mensch
voelen. Onschadelijk, plantaardig, zacht, on
overtroffen om de lever-gal te doen vloeien.
Eischt Carter's Lever-Pilletjes bij apothekers
en drogisten, f. 0.75.
Barometerstand van hedenmiddag 12 uur.
10 Sept.
11 Sept.
10 Sept.
11 Sept.
Zon op: Zon onder:
5.25 18,28
5,27 18,26
Maan op:
1,23
2,41
Maan onder:
16,29
17,02
Hoog- eD laagwater te Zierikzee
Hoogwater: Laagwater:
10 Sept. 11,40 4,50 17,31
11 Sept. 0,20 12,45 6,04 18,30
11 I I H
De bescherming van onze
neutraliteit
Er bestaat roden om aan te (nemen,
dat de regeering dezer dagen nog eenige
speciale maatregelen zal nemen ter be
scherming van onze neutraliteit. In alle
gemeenten zal des nachts de straatver
lichting moeten blijven branden, op platte
daken van gemeentelijke gebouwen zullen
rood-wit-blauwe vlaggen worden geschil
derd1 en op gemeentelijke torens zal onze
vlag worden uitgestoken. De regeering
hoopt (hiermede te bereiken, dat ons land
te alleen tijde op alle plaatsen van uit
de lucht duidelijk herkenbaar is.
