ZIEMKZEESCHE
NIEUWSBODE
I
GROTE KERK
Staat van Oorlog
ZATERDAG 2 SEPTEMBER 1939
OPGENOl
ZIEMKZEESCHE COURANT
CHAMBERLAIN'S LAGERHUISREDE
Engeland en Frankrijk eischen stopzetting van den
Duitschen aanval tegen de Polen
Nu geen woorden meer, doch daden
Dfi Kern
H.H. Correspondenten
van Raadsverslagen
4
ABONNEMENT
1797 - 188»
Prijs p. 3 "maanden f 1.50, buiten Zierikzee f 1.80
Voor het buitenland p. jaar f10. Afzonderlijke
nummers vijf cent. Verschijnt dagelijks.
Tel. No. 32. Giro 137677
Directeur A. J. DE LOOZE Uitgever-Redacteur: M. J. KOSTEN
Uitgave N.V. ZIER1KZEESCHE NIEUWSBODE - ZIERIKZEE
96STE JAARGANG No. 14126
ADVERTENTIEN i
van 1—4 regels 80 oent, van 4 regels eni
daarboven 20 cent p. regel. Reclames 40 cent
p. regel. Bij contract belangrijke korting
Inzending op den dag van uitgave vóór 10 uur
De Burgemeester van Zierikzee maakt bekend, dat bij Koninklijk
Besluit met ingang van 1 September 1939, deze gemeente in STAAT
VAN OORLOG is verklaard en vestigt de aandacht op het overzicht
van de voornaamste wetsbepalingen betreffende den thans ingetreden
bijzonderen rechtstoestand, hetwelk op de daarvoor bestemde
plaatsen is aangeplakt.
In het Engelsche Lagerhuis, dat bij
deze gelegenheid' meer dan vol was, heeft
gisteravond de premier, Neville Chamlber-
lain, een verklaring afgelegd.
De eerste woerden van Chamberlain
waren: „Ik ben niet voornemens heden
avond veel woiorden te zeggen. De tijd is
gekomen voor daden, veeleer dan voor
woorden. Achttien maanden geleden bad
ik dat de verantwoordelijkheid niet op
mij zou !m|ogen vallen om dit huis te
vragen het vï-eeselijke gericht van een
oorlog te aanvaarden. Ik vrees dat ik
niet in staat zal zijn die verantwoordelijk
heid te vermijden.
Ik zou echter geen duidelijker omstan
digheden wenschen, dan zich vandaag
voordoen ten aanzien van de vraag waar
mijn plicht is gelegen.
Wij hebben geen enkel middel ver
waarloosd Om het kristalhelder te maken
voor de Duitsehe regeering, dat, wanneer
zij er aan vasthield wederom geweld te
gebruiken op de wijze waarop ziij: dit in
het verleden heeft gebruikt, wij vast be
sloten waren ons met geweld tegen haar
te verzetten.
Voor het forum der wereld
Nu alle desbetreffende documenten ge
publiceerd zijn, aldus Chamberlain ver
der, zullen wij voor de recht 'b a n k
der h i st o r i e staan, wetende, dat de
verantwoordelijkheid voor dezen ver-
schrikkelijken rampspoed ligt op de
schouders van één man.
De Duitsehe rijkskanselier
heeft niet geaarzeld om die we
reld te dompelen in ellende om
zijn eigen zinnelooz'e eerzucht
en ambities te dienen.
Ik heb thans alle met de Duitsehe re
geering gevoerde correspondentie in den
vorm van een Witboek doen stellen.
Ik denk niet, dat het noodig is in bij
zonderheden te refereeren op dit oogen-
blik aan deze documenten, die reeds hi
storie zijn. Zij miaken het volstrekt duide
lijk, dat ons doel is geweest er naar te
streven, besprekingen- tot stand te bren
gen omtrent het P o o 1 s c h-D u i t s o h e
geschil tusschen de bei die regieringen
zelve op voorwaarden va/n gelijkheid. De
regeling zou er eene mioeten Zijn geweest
welke de on a f h an k e 1 ij k h e i d van
Polen waarborgde en haar„J>ekoiorlijke
nakoming veilig stelde door een interna
tionalen waarborg.
Botsing had vermeden kunnen worden
Er is echter een passage in de medie-
deeling djd. 30 Aug., die ik zou willen
aanhalen, omidat zij toont, hoe gemakke
lijk een uiteindelijke botsing zou hebben
kunnen zijn vermeden, wanjiaer er het
geringste verlangen had bestaan aan den
kant van de Duitsehe regeering om' tot
een vreedzame regeling te ko'mian.
In 'flit document zeiden wij:
„De Engelsche regeering erkent ten
volle de noodzakelijkheid van spoed
bij' het in gang brengen van be
sprekingen en zij1 deelt de ongerust
heid van den Rijkskanselier, voort
vloeiende uit het in elkanders na
bijheid staain van twee gemobiliseer
de legers, tegenover elkander. Dien
overeenkomstig zou zij1 op de sterk
ste wijze er bij beide partijen op
willen aandringen zich te verplich
ten, dat gedurende de onderhande
lingen igeen agressieve militaire be
wegingen zullen plaats vinden. De
Britsche regeering heeft het ver-
NEViLLE CHAMBERLAIN
trouwen dat zij1 een dergelijke ver
plichting van de Poolsche regee-
rimg kan verkrijgen, wanneer de
1 Duitsehe regeering soortgelijke ver-
I zekeringen zlo.u geven".
I Dit telegram, zoo* vervolgde de premier,
bracht *een onmiddellijlr antwoord van de
Poolsche regeering, gedateerd! op-31 Aug.,
waarin de Poolsche regeering zeidie, dat
zij' bereid was op basis van w ederkeerig-
heid, de garantie te geven, dat in geval
van onderhandelingen Fonische troepen
niet de grens zouden schenden van het
j Duitsehe rijk, mits een overeenkomstige
waarborg door de Du,itschers werd ge
geven. Wij: hebben nooit eenig antwoord
ontvangen van de Duitsehe regeering op
dit voorstel.
Henderson's stap te Berlijn
De Britsche ambassadeur heeft Berlijn
medegedeeld, dat, tenzij' verzekeringen
werden gegeven, dat iedere aggiressieve
actie wordt opgeschort en de Duitsehe
troepen uit Polen worden teruggetrokken,
de Britsche regeering zonder aarzeling
hare verplichtingen zal nakomien.
Sprekende over den aan den BritSchen
ambassadeur te Berlijin opgedragen stap
zeide Chamb'erlain nog:
„Wanneer het antwoord van de
Duitsehe regeering op onze waar
schuwing ongunstig is, on ik' kan
niet veronderstellen, d!at het anders
zal zijn, heeft de Britsche ambassa
deur instructies gekregen om; zijn
paspoort te vragen.
In dat geval zij n w iji ge reed
Gisteren "nebben wijl verdere stappen ge
nomen in de richting van een vervolledi
ging der defensievoorbereidingen en he
denmorgen hebben wij hevel gegeven tot
algeheeie mobilisatie van de geheeie vlioot,
't geheeie leger en de geheeie luchtmacht.
Wij1 hébben ook een aantal andere maat
regelen genomen, zoowel in het binnen
land a]s in het buitenland;, waarvan het
Huis niet zal verwachten, dat ik in bij
zonderheden een uiteenzetting geef. Ook
zijn stappen genomen om" de positie te
beveiligen ten aanzien van de imiateriaal-
en levensmiddelenvoorraden van verschil
lenden aard.
Tenslotte verklaarde Chamberlain m"et
voldoening dat Mussolini gedurende de
laatste dagen van deze crisis zijin best
heeft gedaan voor een oplossing.
Het blijft thans aan ons, besloot de
premiier, onze tanden op elkaar te zetten
en deze worsteling in te gaan, welke u/ij
zoo vurig hebben getracht te vermijden,
imet den vasten wil orni deze to,t het
einde toe vol te hiofuden. Wiij zullen deze
Heren Attentie s v.p.
Extra voordelige tarieven
voor H H. scheerklanten
Frans Murk Havenplein 378
worsteling ingaan met een zuiver ge
weten en met den steu'n van de Domi
nions en van het Britsche Rijk en tevenisl
imiet de Imioreele goedkeuring van het
grootste deel der wereld.
I Wij hebben geen twist met het Duitsehe
volk, behalve dat dit volk toestaat te wor
den geregeerd door 'een matiomaal-socLa-
listische regeering. Zoolang die regieering
bestaat en de methoden gebruikt, die zij"
zoo hardnekkig in de afgeroepen twee
jaren heeft toegepast, kan er geen vrede
zijn in Europa.
DE SPANNING IN EUROPA
Italië neemt geen deel aan den strijd
De Italiaansche ministerraad, welke gis
termiddag bijeen is geweest onder voor
zitterschap van Mussolini, heeft in een
Communique meegedeeld, dat Italië geen
enkel initiatief tot militaire handelingen
zal nemen. Onder de bevolking van Rome
heeft dit bericht gropte voldolening ge
wekt.
De Duitsehe gezant te Londen
Te vier uur gistermiddag s'tpmd de
bagage van het personeel van de Duit
sehe ambassade te Lpnden opgestapeld
in de voorhal van de ambassade. Press
Association verneemt, dat de zaakgelas
tigde van Dui'tschland te Londen, dr.
Kdrdt, gistermiddag van kwart voor vijf
to[t| half acht afwezig is geweest. Op;
een vraag over zijn eventueel vertrek
Zeide dr. Kordt, dat hij geen instructies
van Berlijn had ontvangen.
„His master's voice"
Het luisteren naar buitenlandsche zen-
ders is in Duitschland1 verboden. Over
tredingen worden melt tuchthuis gestraft.
In lichtere gevallen kan de uitspraak ge
vangenisstraf luiden. De gebruikte radio-
j toestellen worden ingetrokken. Wie be
richten van buitenlandsche zenders ver
spreidt, wnrd'tmet tuchthuis gestraft en
in bijzonder ernstige gevallen met den
dood. De bijzondere gerechtshoven zijin
bevoegd overtredingen 'tegen deze ver
ordening te behandelen.
500 millioen pond voor de
Britsche defensie
j
Het Engelsche Lagerhuis heeft met
algemeenc stemmen goedkeuring gehecht
aan een crediet 'ten bedrage van 500
millioien pond sterling voor „de verde-
j diging van het koninkrijk, de handhaving
van de openbare orde en het doeltref-
fend voeren van lederen oorlog".
Een verklaring van Roosevelt
i President Roosevelt heeft tegenover
vertegenwoordigers van de pers ver
klaard, dat de regeering alles in he't
werk zal stellen om té vermijden, dat
de Vereenigde Staten meegesleept wor
den in een conflict.
Roosevelt deelde mede, dat de ambas
sadeur van de Vereenigde Staten te Ber
lijn gistermorgen zijn ontslag had aan-
!geb|o|den en dat dit was aanvaard.
Voorts werd opgemerkt, dat de Pre
sident hét woord1 „inval" gebruikte om
mededeeling te doen van hét bericht, dat
Bullitt hem had overgebracht, die met
i Warschau had getelefoneerd1.
Da evacuatie van Londen
Bijl het aanbreken van den dag is
gisteren de grooite exodus uit Londen
begonnen. Het was de eerste dag van
de ontzaglijke taak, die vier dagen in
beslag zal nemen, om drie millioen kin
deren, moeders, blinden en verminkten
te evacueeren. Uit alle deelen des lands,
zoowel uit de te ontruimen gebieden
als uit de gebieden, waarheen de ge-
evacueerden worden overgebracht, zijn
berichten ontvangen omtrent een vlotte
functioneering van het plan, zonder dat
zich haperingen voordeden.
I
Italië niet neutraal
De verklaring, dat Italië niet het ini
tiatief zal nemen tot eenige militaire
actie, is allerminst met neutraliteit ge
lijk te stellen. De Italiaansche regeering
en het blijkt duidelijk uit de bewoor
dingen van het communiqué zelve, waar
in de schuld van het conflict aan Ver
sailles wordt 'toegeschreven, staat met
haar sympathie geheel aan de zijde van
KARL BURCKHARDT
de Hooge Commissaris van den Volken
bond te Danzig heeft de niet meer Vrye
Stad ptr auto verlaten.
Duitschland. Het zal dus wellicht Duitsch
land op oeeonohiisch terrein en zeker
ook door middel van pers en radioi,
helpen. Eén neutrale houding, zooals b'.v.
de Nederlandsche, mpiet men van Rome
niet verwachten.
Berlijn in het duister
„Wij zitten hier nu in het volkomen
duister, want de straatverlichting is uit
gedraaid", seint de Berlijnsche co,rr. van
de N.R.C. Ook ten opzichte van de po
litiek kan niet van volkomen heidierheid
worden uitgesproken. De uitlatingen van
ingelichte zijden draaien nog steeds om
de kwestie, in hoever Frankrijk, Enge
land en Polen op de hoolgte zijn ge
weest van de concessies, welke Duitsch
land wilde doen, m.a.w. van het aanbod
of voorstel van Duitschland. In alle geval
wordt Ie Berlijn volgehouden, dat Hen
derson op den avond van 30 Augustus
om 23 uur den volledigen tekst heeft
gekregen en dat er toen nog dertig uur
verliepen, voordat de Duitsehe troepen
in Polen trokken.
Engelsche radio-omroepen gestaakt
De stations Droitwich en Londen Re
gional worden tot nader order gesloten.
Alle Engelsche omroepnieuws is van gis
teravond af slechts over de stations
Scottish of North Regional te ho oren.
De radiotentoonstelling te Olympia is
gisteren gesloten en televisieuitzendingen
zullen voorloopig gestaakt worden.
Hitler's rede een jaar geleden
Radio-Straatsburg heeft gisteravond' tij
dens de uitzending in de Duitsehe taal
wasplaten afgedraaid uit de redevoering
van Hitier, een jaar geleden bij de Tsj;e-
choi-Slowaakséhe crisis gehouden, in het
bijzonder die gedeelten waarin Hitler
sprak van den laatsten territorialen eisch
in Europa. De omroeper besloot met het
volgende commentaar: U hebt zooi juist
gehoord het verpletterende getuigenis
van trouweloosheid en meineedigheid wat
de z.g. leider van het Duitsehe volk tegen
zich zelf heeft afgelegd.
De slaat van oorlog
afgekondigd
De regeeringspersdienst imeldlt:
Teneinde de noodzakelijke militaire
I maatregelen, welke noodig1 zijn in het
i belang van de geoefendheid en de paraat
heid van onze weermacht, te kunnen
nemien, heeft de regeering zich genood
zaakt gezien het grondgebied des rijks
in staat van oorl|og te verklaren.
De tengevolge van dezen rechtstoestand
aan het militair gezag toevallende be
voegdheden zullen zich voorshands be
perken tot vorderingen, welke verband
houden imet het oefenen van den tr,oep
(het betreden van particuliere terreinen)
en den aanleg van verdedigingswerken/.
De Tweede Kamer
Maandag bijeen i
I De Tweede Kamer zal Maaoda|g 4 Sep-
tember des middags om twee uur bijeen
koimen. In de afdeelingen zullen worden
onderzocht het wetsontwerp, regelen be-
treffende de geneeskundige voorziening
onder de burgerbevolking in oorlogstijd,
zooimede eenige andere wetsontwerpen,
waarvan de indiening is te verwachten.
Het ligt in de bedoeling deze wetsont
werpen nog denzelfden middag in open
bare behandeling te nemen.
Engeland bereid geweld met
geweld tegen te gaan.
Duitsehe luchtactie boven ver
scheidene plaatsen in Polen.
De luchtpostdienst op Indië
wordt heden stilgelegd.
Het Koninklijk Gezin gisteren
in den Haag teruggekeerd.
De Tweede Kamer is tegen
Maandag a.s. bijeengeroepen.
verzoeken wij van de vergadering
van den gemeenteraad op Dinsdag
5 September a.s. uitsluitend en
onmiddellijk op te zenden, den
uitslag der wethoudersverkiezing.
Zondag 3 September
v.m. 10 uur
Ds. Pijnacker-Hordijk
Vereen. hervormden
Barometerstand van hedenmiddag 12 uur.
Zon op:
Zon onder:
3 Sept.
5,14
18,44
4 Sept
5,16
18,42
Maan op:
Maan onder:
3 Sept.
20,16
10,01
4 Sept.
20,47
11,06
Hoog- en laagwater te Zierikzee
Hoogwater: Laagwater:
3 Sept. 5,09 17,18 10,26 22,54
4 Sept. 5,36 17,47 11,02 23,27
De veldpostdlenst
Adresseering van correspondentie aan
militairen moet als volgt geschieden:
Naam en voorlettors van geadresseer
de, militaire rang, onderdeel, waartoe
de militair behoort of waarbij hij; is
gedetacheerd' alsmede een nadere aan
duiding als: veldleger, vesting Holland,
stelling van Den Helder, enz.
Voorbeelden van goede adresseering
zijn op de postkantoren voorgehangen.
In twijfelgevallen vrage men daar in
lichtingen.
In geen geval mag een plaatsnaam
worden vermeld.
Indien het publiek blijft doorgaan met
onvolledige of onjuiste adresseering vaji
correspondentie aan militairen kan de
veldpostdiensl niet behoorlijk functiojnee-
ren. Er ontstaat reeds thans groote ver
traging, terwijl de bevorging van lal
van brieven door onvolledige adressee
ring misloopt.
