ZIERIKZEESCHE
KIEUWSBODE
MAANDAG 7 AUGUSTUS 1939
MHHOPGEHOHM
ZlERIKZHSOg COUEAMT
Dê Kern
ABONNEMENT
Prijs p. 3 maanden f 1.50, buiten Ztorikzee f 1.80
1707-1680
Voor het buitenland p. Jaar 110. Afzonderlijke
nummers vijf cent Verschijnt dagelijks.
Tel. No. 32. Giro 137677
Directeuri A. J. DE LOOZE Uitgever-Redacteur: M. J. KOSTEN
Uitgave N.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE - ZIERIKZEE
95STE JAARGANG No. 14103
ADVERTENTIEN
van 4 regels 80 cent, van 4 regels enl
daarboven 20 cent p. negeL Reclames 40 cent
p. regel. Bij contract belangrijke korting
Inzending op den dag van uitgave vóór 10 uur
ONDER DEN SCHIJNWERPER
moge nu eens de aandacht bepaald
worden bij de posit ie van Danzig,
de Vrije Stad aan de Oostzee, welke
positie beheerscht wordt door de bepa
lingen van het verdrag van Versailles
en een aanvullende overeenkomst tusschein
Polen en deze Stad, welke in het oen-
trum der politieke belangstelling van
Europa staat.
pens te dragen bij het uitoefenen vain
hun functie. Dit wordt beschouwd als
een teeken dat Polen vast besloten is
niet te wijken voor den druk welke door
Danzig wordt uitgeoefend om deze men-
schen terug te trekken.
Dit is ook tot uitdrukking gekomen in
de inota, welke ChiodaiCki de Poolsche
commissaris-generaal te Danzig, aan den
senaat heeft overhandigd en waarin ge
zegd werd, dat Polen de economiséhe
rechten in Danzig met alle ten dienste
slaande middelen zal handhaven.
Danzig is een vrije stad, geplaatst on
der de bescherming van den Volken
bond. Haar grondwet, opgesteld in over
leg met een Hoogen Commissaris van
den Volkenbond door vertegenwoordigers
van de Vrije Stad, staat onder garantie
van den Volkenbond. De haven valn Dan
zig wordt beheerd door een autonoom
orgaan, den raad voor de haven en de
waterwegen bestaande uit een gelijk aan
tal Poolsche en Danzijgsche leden. Deze
raad is belast met ae exploitatie van de
haven. Hij moet bovendien aan Polen,
dat te allen tijde de bevoegdheid moet
behouden, goederen van eiken aard uit
en in te voeren, het vrije gébruik van
de haven en de door deze geboden fa
ciliteiten verzekeren.
De controle en het beheer van de
voornaamste directe spoorlijnen komen
aan Polen toe, dat in de haven eejjj
post-, telegraaf- en telefoondienst mag
vestigen, welke rechtstreeks met Polen
in verbinding staat. Danzig ligt binhen
de douanegrens van Polen. Echter zijn
zijn douanediensten, welke een afzonder
lijke administratieve eenheid vormen, toe
vertrouwd aan ambtenaren der Vrije Stad
die onder controle staan van het cen
traal beheer der Poolsche douane. De
Poolsche regeering neemt door middel
van aan het Danzigsche personeel toege
voegde Poolsche inspecteurs deel aan het
toezicht op den douanedienst. Een per
centage van de totale ontvangsten van
de douane van Polen (omvattende zoo
wel het grondgebied van de Vrije Stad
als dat van Polen) wordt aan Danzig
toegekend.
Hooge-Commigssaris, door den Volken
bond benoemd, is de Zwitsersche prof.
Karl Burchhardt, die te Danzig woont
en de bevoegdheid heeft in de eerste
instantie de geschillen tusschen Polen en
Danzig te regelen, waarbij beide partijen
het recht van beroep behouden op den
Volkenbondsraad. Polen is er mede be
last eventueel de verdediging te land
van Danzig te verzekeren, evenals het
handhaven van de orde op het grond
gebied der Vrije Stad in geval de plaat
selijke politiemacht onvoldoende Zou blij
ken. Uit deze beknopte uiteenzetting van
het Statuut moge tegelijkertijd het inge
wikkelde van de verhoudingen naar vo
ren komen. In dezen hoek van Europa
is de lucht donker en dreigend'. Zooi
nu en dan rommelt het aan den horizon,
als de twee buien op elkaar inwerken..
Bij een Zondag door den Poolschen maar
schalk Simygly RydZ gehouden rede
verklaarde deze te Krakau:
„Er is op geweld slechts één ant
woord: eveneens kracht en geweld. Wij'
hébben den vrede evenzeer lief als an
dere naties, doch er is geen macht, die
ons ervan overtuigen kan, dat er een
recht is. dat voor den een „nemen" be-
teekent en voor den ander „geven".
Danzig vormt de long van onze eco
nomische organisatie. Polen heeft zijn
standpunt uiteengezet op een welomlijnde
wijze, die geen ruimte laat voor tweeër
lei uitleg. Niemand denkt, dat onze va
derlandsliefde ons minder plichten oplegt
dan zijin vaderlandsliefde hem!. (Een zilrir-
speling op Hitier, hoewel de naam niet
werd uitgesproken).
Inmiddels hébben de Poolsche douane-
inspecteurs aan de grens van Danzig em
Oost-Pruisen opdracht gekregen hun wa
SMIGLY RYDZ
er is op gewéld slechts één antwoord
eveneens kracht en geweld
TREINRAMP IN ENGELAND
Locomotief tuimelde van een helling
I Zaterdagmiddag ontspoorde nabij
Stevenson in Schotland een expres*-
sey-trein met vacantiegamgers, waar-
bijl 5 mensehen werden gedood en
i vele tientallen werden gewond.
De trein was om 12.20 uur uit Glasgow
vertrokken met bestemming naar de boot
naar Arran. In een scherpe bocht, nabij'
Stevenson, ontspoorde de locomotief en
stortte van de helling af. De locoim'otief
brak van de tender los en tuimelde)
enkele malen over den kop, voor hij'
beneden aan de helling bleef liggen. De
eerste vier wagens vain dien uit acht
rijtuigen bestaanden trein, stortten even
eens van de helling af. Het eerste rijtuig
had het meest te lijden.
De mensehen, die van het verschrikke
lijke ongeluk getuige waren, begonnen
onmiddellijk met het opruimingswerk. Al
spoedig vond men het lijk van een ouden
man en een vrouw, daarna het lijk van
een jong meisje, terwijl men later het
stoffelijk overschot van den stoker op-
der de locomotief vond. Ben vijfde slachtr
offer loverleed i|n de almbulauoe, die haar
naar het Kilmarnockrhospitaal bracht. Tot
dusver heeft men 20 gewonden, waarvan
2 zeer ernstig, in het hospitaal opge
nomen.
De bovenbouw der wagens w'as, zoo-
als dat meestal in Engeland het geval
is vam hout, waardioior het aiaht|ajl slacht
offers ongetwijfeld extra groot is. De
locomotief viel ondersteboven in den tuin
van eer. huis, waar herstellende mijn
werkers worden verpleegd. Het mag een
wonder heeten, dat de 50 mijnwerkers,
die juist aan de lunch zaten in de ach
terkamer van dit sanatoriu|m| ajajn den
dood ontsnapt zijn. De ziedende, stooi-
mende locomotief kwam op eenige me
ters van de plaats, waar zij gezeten;
waren, tot stilstand.
De wielen van de omgevallen locomoi-
tief draaiden in razende vaart rond' en
de ontsnappende stoom overstemde het
gekerm der vele gewonden en radeloos
rondoopende passagiers.
Een werklooze arbeider uit Glasgow,
die het heele ongeluk zag gebéuren, had
de tegenwoordigheid van geest de vei
ligheidsklep van de locomotief open te
zetten- Door deze moedige daad voor
kwam hij een ontploffing, die verschrik
kelijke gevolgen had kunnen hebben.
Emigrantendrama in Chicago
Tsjechische vrouw springt met
haar kinderen uit het raam
j Chicago is Vrijdagnacht het tooneel ge
weest van een tragedie, waarbij een Tsje
chische vrouw en haar twee zoontjes
het leven hebben verloren.
In het Congres Hotel te Chicago, zoo>
zoo meldt de Engelsche pers, logeerde
n.l. de Tsjechische familie Langer, een
Joodsch echtpaar met twee zoontjes van
vier en zes jaar oud.
De heer Langer had in Tsjech0|-Slowa-
kije een groote textielfabriek bezeten. Een
maand geleden was hij gevlucht naar
de Ver. Staten. Hij had voor zich en
zijn gezin een toeristenvisum, dat zes
maanden geldig was.
Toen de tijd verstreek, begon het ge
zin zich ernstig ongerust te maken over
de toekomst; want de mogelijkheid was
niet uilgesloten, dat zij weèr naar Praag
terug zouden moeten keeren, als zij bin
nen die zes maanden geen vaste ver
blijfplaats hadden gevonden. Vooral die
vrouw maakte zich zorgen; zij was door
de vlucht en de daaraan voorafgegane
maanden reeds ernstig overspanden.
Haar man deed alle moeite om een
emigratievergunning voor Canada te kriji-
gen. Ondertusschen hield mevr. Langer
de twee "kleine jongens. Thomas en ML
scha, (bezig. Zoo zeide zij op een mid-
dag tegen haar man, dat ze met hen
naar den dierentuin ging. Juist toetn zij1
was uitgegaan, arriveerde een brief van
de Canadeesche autoriteiten met de ver
gunning vpor het geheele gezin, zich in
Canada te vestigen.
Verlangend wachtte Langer op zijn
virouw [oiml haar het heuglijke nijeuiwls te
vertellen. Maar het werd avond en nog 1
Was zij niet teruggekeerd. Ernstig onr j
gerust liep Langer de straat op1.
Toen pas hoorde hij, Wat er was ge-
beurd. In een vlaag van wanhoop Was
i zijn vrouw met de twee kleine j ongens
uit e'en raam van de dertiende verdieping
30 meter omlaag gesprongen. Alle drie
waren op straat te pletter gevallen.
Langer zelf Was zoo ontzettend ovep-
.stuur, dat hij onder medische behande
ling moest worden gesteld; het -scheelde
iweinig of hij had zich van het leven I
beroofd.
VERSCHILLENDE BERICHTEN
Overreden en gedood
Zaterdagmiddag is de 53-jiarigë gchiuiw-
de j|uffro|uw van Beek oip den Soes ter-
weg tegenover hotel Birkhoven te Amers
foort dour eén militairen vrachtauto iaan-
gerede'n en ter plaatse aan de bekomen
verwondingen overleden.
Het slachtoffer had aardappelen van
ha;ar akker gehaald. Zijl reed iper fiets
eerst links van den weg en stak toen
plotseling over naar de rechterzijde. Een
j[uist ipiasseerende vrachtauto v*en het 2e
eskadron pantserwagens reed hiaar aan
met bovengemeld gevolg. Het stoffelijk
ov'er&chot is overgebracht naa-r het zie
kenhuis de Lichtenberg.
Trailer ramt auto
Vrijdagavond is op den rijksstraiatwe®
nabij Reenderen, gemeente Brpmjmlen, een
verkeersongeluk met doiodelijken afloop
gebeurd. Komende uit 2u,tfen, trachtte j
een personenauto, 'bestuurd door den heer
J. V. fuiit Bruimlmlen een bus van de j
Geidersche Tramweg-Mij' te passeeren.
Uit tegenovergestelde richting naderde
juist een trailer. De botsing was onver- i
mijdeiijk De trailer greep den pier-
sonenaptó in de flank, waardoor deze
slipte en tusschen de boo men door, via
een heg in het laingis den weg gele- j
gen weiland terecht kwam1.
De apto werd totaal vernield, de drie
inzittenden werden or uit geslingerd. De
19-jarige A. B. uit Dioetinchem had dusi-
danige verwondinjgen opigeioopiem, dat
doktershiulpi hem niet imieer kon baten. 1
Hij! is kort na het ongeluk overleden j
De beide andere inzittenden kregen lichte
verwondingen.
i
Met een mes gestoken
Br© da heeft Zaterdagavond de fees
ten ter gelegenheid van de geboorte on
zer prinses met een vechtpartij ingezet.
Toen ha de cafésluiting in eön der auto
matic's oimf ongeveer 3 iu|u'r tusschen een
drietal jongelui pit Oosterhout meeniqgs-
verschil ontstond met een tweetal an
deren, daar eveneens aanwezig en tot
heden nog onbekend, dreiigide ide feest
vreugde verstoord te worden. Toch
scheen het nog igped af te loopen. De
OosterhoUters stapten in U taxi teneinde
zich h|uiswaarts te begeven, nadat even
tevoren de twee anderen zich hadden
Verwijderd.
i In de Karrestraat gekomen, spironigrploit-
seling. echter een dezer twee op de treie-
iplaok van de passeerende unto. De
chauffeur stopte en de inzittenden Stap
ten pit. Wat precies gebeurd is weet
men inog niet, iiniaar een der Oosterhoute-
naren, een zekere v. O., vond men plot
seling kermend op den grond liggen.
Hij1 was met een mies in de buik gewond.
Naar het Ignatius ziekenhuis overgebracht,
moest operatief worden ingegjrepen. De
toestand van V. O. was Zondagavond!
bevredigend. Van de twee onbekenden
mist im|en nog elk spoor.
Remmen weigerden
Zondagmiddag is oipi den rijksstraatweg
onder Naar den een ongeluk gebeurd, I
dat een jonge vrouw het leven heeft ge- j
kost.
Uit de richting Amsterdam naderde een
personenauto uit Rotterdam1. De bestoqr-
der was inog slechts kort in het bezit van j
ieen bewijs van rijvaardigheid. Toen hiji
nabij de verlengde Fortlaan tegenover de
Meersteeg wilde passeeren, zagl hij plot- j
séling een aUto uit de verlengde Fprt- j
laan komen. De bestuurder van de .auto
uit Rotterdam wildie rémlmien, doch toen
bleek, dat de remmen van zij'n wagen
niet goed in orde waren.
Hiji wierp heit stiupr om' en de wagen
kWam toen op de linkerhelft van den
weg in botsinigl met een motorrijwiel imet
dluopassagiere, een dame uit Amlsterdalm.
Met een ischedelbasisfractufur bleef zij
op straat liggien. Toen een geneesheer
ter plaatse kwam, Imfoe&t hij cpnstateeren
dat die dame reeds w;as overleden.
De motorfietsrijder had een hersen
schudding ien 'inwendige knepziingen oip-
gelooplen, terwijl hij den linkerpols had
gebroken. Hij is in de Majeliastichting,' te
Buesjuim' ter verpleging opgenomen.
Motor tegen verkeerspaal geboUt
In den macht van Zaterdag op Zjofnjdajg,
pllm|. 12 uu|r, is de 18-jarige C. F. K.,
van Ncioirdgouwe, met een snelheijdi van
ongeveer 60 a 65 km OP een (miotorrij1-
wipl, iwiaarop een dmopassagier, ,op Iden
Pirovi,nciaien straatweg, tusschen Brou
wershaven on Zonnem'aiire, |op den^ hoek
van Homipel vioiet, tegen een verkeerspaal
gereden. In ermstigien toestand werd K.,
nadat dir. Ittm|ainn hemi de eerste genees-
kündige hulp had verleend, in het zieken
huis te Noioiirdgouwe opgenomen.
Hij1 had! een schedelbasisfraetuur be
komen, benevens eenige ernstig© vieesch- 1
Wonden lopgeloopen, doprdat hij1 met zij'n
boiofd tegen de verkeerspaal vloog en
daarna de Imlotiojr pver zi,ch heen kreeg.
•De duo-passagier bekwam geen letsel.
De mlotior werd ernstig beschadigd en
de verkeerspaal 60 graden omgebogen
Het slachtoffer en de duioHpassagipr had
den de kerm'is te Brouwershaven bezocht
en waren daarna Im'et een da|ar gepa'r-
keerd staand m|otpirrijwiel van een dorps
genoot, Zonder diens toestémlminig en
zonder rijbewijs, gaan rijlden met het
bovenvermeld noodlottig gevolg. De toe
stand van het slachtoffer is Zorgwekkend
WATERLEIDINGMAATSCHAPPIJ
„SCHOUWEN EN DUIVELAND" j
In de Zaterdagmiddag te Zierikzee
in het hötel Vein Oppen gehouden alge,-
meene vergadering van bovengenoemde
vennootschap, heette de voorzitter, de
heer R. Gerritsen, de afgevaardigden van
14 gemeenten welkom, op den dag Waar
op een tweede prinses in het Kroonprin
selijk gezin werd geboren en het tot
verheugenis stemt dat moeder en kind
welvarend zijn. i
Als tweede belangrijke feit herinnerde
de voorzitter aan de aansluiting der ge-
meente Haamstede, wier vertegenwoorf
digers hij hartelijk verwelkomde.
Na appèl nominaal bleek dat 14 ge,-
meenten vertegenwoordigd waren, uit,-
brengend 45 stemmen. j
Daarna was het eenig punt aan de
orde, n.l. het aangaan van een leuning
van f98.000, benoodigd om de gemeente
Haamstede in staat te stellen aan haar
financieele verplichtingen ten opzichte der
N.V. te voldoen, hetgeen ook met de an
dere gemeenten is geschied. De Raad
van Beheer heeft veel moeite gedaan
om deze leening zoo goedkoop moge
lijk te krijgen. Inmiddels is echter de
rentevoet gestegen en heeft men de lee
ning voor 3Ö/P moeten sluiten, met een
looptijd van 35 jaar. Toen Renesse aan
sloot was er gemakkelijker geld te kriji-
gen tegen een lageren rentevoet, n.l.
2-V* pet. met een looptijd van 10 jaar.
Haamstede wordt dus een iets mindere
gunstige post voor de n.v., die echter
,m'et liefde gedragen wordt, plmldat deze
gemeente als aandeelhoudster toetrad.
In stemming gebracht werd het voor
stel tot het aangaan der leening met al
gemeen© stemmen goedgekeurd. Hiermede
was de agenda afgehandeld', maar werd
nog het woord verleend vopr het stellen
van vragen of verzoeken om nadere in
lichtingen. De heer v. Nieuwenhui}-
Danzig een vrije stad onder
bescherming van den Volkenbond
Treinramp in Schotland eischt
5 slachtoffers en vele gewonden
Wanhoopsdaad van Tsjechische
emigrante in de Ver. Staten
Zeeuwsche Polder- en Water-
schapsbond vergaderde te Vlis-
singen
De Zesde Nederl. Scheldevlucht
Zaterdag te Vlissingen
Betrokken tot zwaarbewolkt
8 Aug.
Zon pp: Zon onder:
4,31 19,39
Maan op: Maan onder:
8 Aug. 22,45 13,17
Laatste Kwartier 9,38
z en vroeg hoe het stond met de aan
sluiting van de weiden in het lage ge
deelte van Schouwen. De voorzitter
releveerde de voorgeschiedenis van dit
vraagstuk, om daarna mee te deelen, dat
de tarieven per H.A., als zich 50, 60|,
70, 80, 90 of 100 pet. der eigenaren
van deze gronden aansluit, ter behander
ling aan de ZLM zijn gegeven, die daar-
im'ede nog bezig, is. H|oe girooter het aan
tal deelnemers, hoe 'lager de tarieven
Zullen worden v|oor de eigenaren, die er
aan mee willen doen. Men zal een tijd,-
vak van 20 jaar moeten garandeeren.
De heer v. N i e u w e n h u ij z e n vraagt
dan de aandacht van den Raad van Be
heer voor de aansluiting van den Osse.
De voorzitter zegt toe aan deze kwestie
de noodige aandacht te zullen schenken.
De heer M. den Boer dankt den
voorzitter voor de woerden van welkom
gericht tot de afgevaardigden van de ge
meente Haamstede, voor wie naar
spr. hoopt de waterleiding tot zegen
mag zijn. De heer va n Sp lun te r vraagt
nu twee gemeenten aansloten, of door
de meerdere afname, in de toekomst de
tarieven niet zullen kunnen worden ver
laagd. De voorzitter antwoordt, dat,
zoodra het maar eenigszins kan, de lasten
voor de bevolking zoo laag mogelijk zul
len worden gemaakt.
Hierop volgde sluiting-
KORT EN BONDIG
Bij Zala in de nabijheid van Ma
gyar Szent Miklós (Hongarije) is een
nieuw petrol eumge bied ontdekt,
dat zich uitstrekt toit het Balato-meer. De
petroleum ligt op 2500 nieter diepte en
omtrent de ontginning is nog geen be
sluit genomen. In hetzelfde gebied is
een rijk steenkoolbekken ontdekt. De
Turksche minister van justitie heeft een
verordening uitgevaardigd, krachtens wel
ke openbare terechtstellingen verboden
worden- Dagbladen wordt verboden foto's
van terechtstellingen af te drukken. Den
laatsten tijd hébben in Turkije vaak te
rechtstellingen aan de galg op openbare
pleinen plaats gevonden, waaibtj het pu
bliek zonder beperking werd toegelaten.
De couranten hebben tot dusver niet tal
rijke foto's deze terechtstellingen uitvoe
rig geschilderd. Te Bramshot bij Farn-
borougli in Hampshire beeft zich een
Ongeluk voorgedaan. Een groep mannen,
die werkzaam waren bij het militaire
kamp, haastte zich over de rails om een
trein te halen. Zij werden verrast door
een expressetrein, die op de groep in
reed. Vijf menschen kwamen om het
leven, verscheidenen werden gewqnd.
