ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
DINSDAG 18 JULI 1939
OPGEN
ZIERIKZEESCHE COURANT
De Kern
ABONNEMENT
Prijs p. 3 maanden f 1.60, bulten Zlierikzee f 1.80
Voor het buitenland p. jaar f10. Afzonderlijke
nummers vijl cent. Verschijnt dagelijks.
Tel. No. 32. Giro 137677
17P7 - «HBO
Directeuri A. J. DE LOOZE Uitgever-Redacteurs M. J. KOSTEN
Uitgave N.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE - ZIER1KZEE
95STE JAARGANG No. 14086
ADVERTENTIEN
van 1—4 regels 80 oent, van 4 regels eml
daarboven 20 cent p. regel. Reclames 40 cent
p. regel. Bij contract belangrijke korting
Inzending op den dag van uitgave vóór 10 uur
ONDER DEN SCHIJNWERPER
staat de meest kwetsbare plek in
Europa, Danzig, im den stralenbundel en
valt het helle licht op de conferentie»,
die de gouwleider van de Vrije Stad'
aan de monding van de Weichsel, För-
ster, met den Führer te Berchtesgaden,
heeft gehad. Te Berlijn heeft men den
indruk dat de nesultaten van dit onder
houd zeer positief zijn geweest en een
verzoenender geest ademen, dan welke
men den laatsten tijd uit den hoek heeft
kunnen waarnemen.
Hitier zou stneven naar een vreedzame
oplossing van het brandende vraagstuk,
hetgeen kan blijken aan de opvallende
verandering van toon in de bladen van
Danzig, die minder aggressief tegen de
Polen van leer trekken. Het is natuur
lijk niet bekend, welke plannen Hitier
met Danzig voor heeft, maar men ge
looft dat hij er op uit is een regeling!
te vinden voor onderhandelingen, waarbij
hij» echter tevens zal staan op wijziging
van het instituut van ide DuitScifae minder
heden in JPolen.
ALBERT FORSTER,
de gouwleider van Danzig
De geschiedenis van Danzig verliest
Izich in den loop der eeuwen, nu al
over een tijdvak van rond éénduizend
jaar. In het begin van de 14e eeuw kwam
Danzig aan Duitschland, in welks bezit
het bleef tot het midden der 15e eeuw,
vervolgens ging het tot het einde der
18e ieeuw weer over naar Polen, waarna
het van dat oogenblik tot het vredes-#
verdrag van Versailles Duitsch was en
Duitsch bleef. Nu is het ongeveer 20
jaar bekend als de Vrije Stad DanZig.
Daarin zitten echter begrepen tal van
eeuwen, die zich in de historie verliezen.
Rekenen we van het jaar 1308 af,
toen de Teutomen er in slaagden Danzig
te veroveren, dan blijkt, dat in die af-
geloopen 631 jaar Danzig een deel van
Polen was gedurende 339 jaar, een deel
van Duitschland gedurende 272 jaar, Vrije
Stad gedurende 20 jaar.
De cijfers krijlgen zoodoende reeds een
geheel ander aspect.
Rekenen we echter van het jaar 1703
af, toen de tweede verdeeling van Polen
plaats vond, dan was Danzig, in de
sindsdien verstreken 146 jaar, gedurende
0 jaar bij Polen, gedurende 426 jaar bij
Duitschland, gedurenjdie 20 jaar Vrije Stad:
Stad.
Het is maar een kwestie hoe men
de cijfers groepeert!
Overzichtelijker blijkt dit waarschijnlijk
uit het volgende staatje:
Tijdvak. Poolsch Duitsch Vrije Stad
1000-1939 647 272 20
1308—1939 339 272 20
179S1939 0 126 20
Ontegenzeggelijk heeft Polen o.p Dan
zig dus heel oude rechten, maar zei
vervagen meer en meer in de grijsheid
der geschiedenis, hoe dichter men komt
bij de meer modeme tijd. Sedert 1793,
dus geduren|de welhaast anderhalve eeu|w|
heeft Polen op Danzig geen rechten meer
gehad, behalve dan die, ontleend aan
het vredesverdrag van Versailles, waar
van niets meer is overgebeven
Men kan het probleem-Danzig ook van
een geheel andere zijde bekijken.
De Weichsel is Polen's hoofdrivier met
de Zijrivieren hel net van natuurlijke
verkeerswegen te water van de thans
twinig jaar hèrboren Poolsche Staat.
Danzig, gelegen aan de uitmonding van
Weichsel in de Oostzee, is de natuur
lijke. onmisbare haven voor Polen's uit
voer en invoer. Dat klinkt aanlokkelijk
en begrijpelijk, maar is kennelijk onjuist.
De Don au mopdt in de Zwarte Zee,
DE KABINETSCRISIS
Combinaties en gissingen
In Haiagsclhe politieke kringen beerschte
gisteravond grpo.ter onzekerheid (dan ooit
oimltrent de lijst van ministers, die |de
fortaaieur im geval van slagen van zijty
opdracht aam H.M. de Koningin, mlet het
o|0|g op eem latere benoeming, Zal voor
dragen. Ook lps hiervan rekende m!en
Unlet de mogelijkheid idiat dr. Cplij'n bim-
nen korten tijd |opmieuw door H.M. de
Koningin in gehpor zou wordem^ ontvan
gen.
Het feit dat dr. Golijh in idlit stadium'
vam de crisis opnieuw met prof. mr.
Rotam© heeft geconfereerd, levert de stof
tot velerlei c|otamenta;ar. Natuurlijk zou
imlen uit dit bezoek kunnen afleiden,, dat
er inu toch 'weer maar een tioienaderimig]
tusschen ide tegengestelde opvattingen
wordt igiestreefd. Zekerheid dienaangaande
was echter niet te verkrijgen.
Indien dr. Colijh t|o|t reconstructie van
het demissionaire kabinet jm|0|cht overgaan
Zou 't aanbeveling' verdienen, injiet slechts
een aantal roomtsdh-katholieke ministers
te vervangen, tataar liever (m'et een iregee-
ringspioeg voior den dag te kotaen, welke
tegenover het parlement en het land
reeds dolor de persoonlijkheden die er
deel Vam zouden uitmpken, vertrouwen
Zou wekken.
Overigens is het ten eenenimdle oinjuist
slechts iuit de bezoeken, welke de fo|r-
tm|ateur ontvangt, den steeds wisselenden
gang van zaken te willen afleiden,. Wamt
er 'zijn waarlijk! Iwlel andere mogelijke-
den van gedachtenwisseling Idiajn^ gesprek
ken van aangezicht tot aangezicht.
INSULAIRE HYPOTHEEKBANK
Bevredigend verloop over
het eerste halfjaar
De directie vam de Insulaire Hypotheek
bank' heeft haar aandeelhouders een voo-r-
loopige winst- en verliesrekening over
het eerste semester van 1939 en een voor-
loopige balans per 30 Juni 1939 gezonden.
Im. de cijfers komfen duidelijk de pogingen
tot uitdrukking ota dit bedrijf te same eren.
Terwijl eenerzijas het bedrag' aan pand-
ven van fi5 taillioen tot ongeveer f 13
taüllioen is gedaald, gaven de hypotheken,
op de actief-zijue vam de 'balans slechts
een vermindering rnet ca. f 1.7 taillioen te
Zien. Het gevolg was, dat de liquide talid-
degen belangrijk gedaald zijn en wei van
ca. f 315.000 op de balans per 31 Dec-
1938 tot ca. f134.000. Voorts kjon, dank
Zij' de voorstellen tot conventie, aap de
pandbriefbo.uders, de gemiddelde rente
op de pandbrieven van 4.07 tót 3.8
pet. dalen, bij1 een gemiddelde hypo-
theekreente van 4.78 pet. Een ein ander
kwa'ta eveneens tot uitdrukking in den
■post .interest pandbrieven" op, de de
betzijde vam de winst- en verliesrekening^
welke over een half jaar ca. f272.000
bedroeg, tegen ca. f 642.000 over hef
geheeie jaar 1938.
Eveneens bevredigend is, dat het netto
rendem'ent op de ingekochte oinider-
pianden van 3.92 tot 4.72 pet. koin stijgen.
Intusschen is laatstgenoemd percentage
zeer zeeker nog te laag, wanneer ta&ra
rekening houdt rnlet den aard vap deze
belegginjg. Het blijft zejfs nog iets onder
het 'rendement, dat van de hypotheken;
wordt igemlaak't. Op grond van o veil we
gingen ontleend aan het reudemient, lijkt
de waardeering van den baliainspost „in
gekochte onderpanden" ad ca. f 23/i fmlil-
lioiem derhalve mog aam dep hoogen kapt.
Het saldo winst ad f 60.480 is Voorn
een half jaar ondier de gegeven om
standigheden zeker niet onbevredigend;
wanneer er rekening mede gehouden
word't, dat ruim) f39#000 tem laste vam de
winst- en verliesrekening gebracht werd
voor conversiekosten en ruim f 40.000.
wegens verlies bij afwikkeling van hy
potheken.
Uit bovenstaande blijkt duidelijk dat
de krachtige saneeripg Zijn gunstigen, in
vloed loiver bet eerste half jaar reeda
heeft doen gelden.
stroptat hoofdzakelijk dopr het voprimia-
lige Oostenrijk-Hongarije. maar de Zwarte
Zeehavens hebben, nooit of te nimmer
onder het gezag der Habsburgers gestaan.
De Rijn mopdt uit in de Noordzee,
stroomt hoofdzakelijk door Duitschland,
maar Rotterdam is gelukkig ook maar
geen Duitsche, doch een, Nederland-
sche haven.
Stroomgebied en rivlermlondiPg 'Zijtn
twee gansch verschillende begrippen.
VERSCHILLENDE BERICHTEN Uit de Nieuwsbode
Onder kolengruis bedolven
Eem 38-jarige koientremtaer, die in de
gemeentelijke gasfabriek "tie Haarlem
werk'zeata was, is gisteren onder val
lend fltolengruis bedolven geraakt. De
.taam was alleen op zijn afdeejipg werk-,
zaafm', zoodat hel omgeval eerst werd
befm'erkt, teen de toevoer van steenkool
langs den loopenden band piet taeer ge
schiedde. Onmiddellijk werd een onder
zoek) ingesteld, waarbij men den arbeider
onder een hoop kolengruis v)opd. Het
toepassen van kunstlmiatige ademhaling
Itaoch.t niet meer baten.
Door den bliksem gedood
Tpsschen 5 en 6 uur woedde gister
avond bloven den Westpolder te Ettein,
een hevig onweer. De 2i-jarige land
bouwerszoon J. vain der Borst, wonepde
in de buurtschap Alterlaken, opder Leur
die in den polder aan het werk' was,!
schuilde voor het weer onder een, struik
man den rand vam eem sloot, terwijl hii
een zak over het hoofd had getrokken.
Hij werd door den bliksem' getroffen
'en viel voorover im de sloot, waar
eenige uren later zijn lijk werd gevon
den. ".Een Imledicus constateerde, dat de
dood ieen gevolg was vam dén bliksémi-
inslag, -en dat de jongétaap reeds over
leden was, toen hij in de sloot terecht
kwafml.
Kinderverlamming
In de Drentsche gefm'eente Beilepi is
een gevail vam kinderverlalmlmipg ge
constateerd bij1 een jongetje vap tien
fmlaanden vam dep arbeider Joh. Kpts.
.te Tiendeveen. De kleine is op imledisch
advies opgenomen in de barak vap het
ziekenhuis „Beftiesda" te Hoogeveen.
Fraude ter secretarie
Gistermiddag heeft (dje raad vain de ge
meente IJssêimuiden het verzoek olm!
eervol ontslag .met inganigj .vap 15 Jufi
vam den ambtenaar ter secretarie, die 7
Juli gearresteerd werd wegens fraude ter
secretarie, 'in geheitoe zitting behan
deld. Np aflooip d'aarvlam deelde de
voorzitter taede, dat dit verzoek was
aangehoudentotdat lm© er békend zou,
zijn vain het gerechtelijk onderzoek.
Voorts zeide hij, dat deze ambtenaar en
de andere betrokken aimbtenarep ge
schorst waren als ambtenaren viain» den
burgerlijken stand en e.erstgenoe'mide te
vens als waarnemend seere.tari|s. De
schorsing als ambtenaar ter secretarie,
hadden, zooals Teeeds .eerder ge'mleid, b|ur-
gem'eeester en wethouders onmiddellijk
na het bekend worden vaP de fra,u|de.
verricht.
O'mltrent de verduisteringsaffaire zelf,
z'ijh itot Pu toe geen nadere bij'zomder-i
heden bekend.
KORT EN BONDIG
Op 5 Augustus wordt de Britsehe
wetoelijksche luchtpostdienst over dein' At-
lantischem Ooeaan geopend. Het eerste
toestel zal dan op 6 Augustus im Mon
treal aankomen. De dienst in omgekeer
de richting vainigt aan op 9 Augustus.
Gevlogen zal wordem met een verbeterd
type Empire-vliegboot. De aanvulling van
den benzinevoorraad der vliegbooten zal
geschieden met bommenwerpers, die in
gericht zijn als tamktoestellen. Te Vil-
lers-sur-Le-Roule bij Aubevoy is een auto
in de Seine gereden. De Zeven inzit
tenden» kwamen om het leven. Bij St„-
Pierre de Chartreuse is een. autobus,
waarin kindenen een uitstapje maakten,
in eep ravijn gevallen. 26 kinderen wer
den gewomd, één kwam om het leven.
De toestand vam 9 gewonden is ernstig.
Het bericht volgens hetwelk homderd
Fransche bombardementsvliegtuigen op 19
Juli een vlucht boven Engeland
zouden maken, is niet in overeenstem'-"
ming met de werkelijkheid. Ook als eeP
vlucht voor later in de bedoeling ligt,
zijn aaintal toestellen en datum nog niet
vastgesteld. Blijkens de opgave vap
de opbrengst der Rij ksmiddelen over
Juni was op 30 Juini van de Directe»
Belastingen» in totaal f73.786.364 op ko
hier gebracht tegenover f61.665.705 op
denzelfden» datum van 1938. De „Overige
Middelen" brachten, in Juni op f 38.914.441
bij f36.810.416 als Vi? der raming iep te
genover f39.287.901 in» Juni 1938. Nog
altijd kruisen vier schepen, met in to
taal 2560 Joodsche vluchtelinge in»
aan boord, voor de Syrische kust. Alle
vier hebben reeds getracht, hun men-
schelijke lading aan land te zetten, maar
de controlieerepde Britsehe kruisers heb-
van vóór vijftig jaar
Van 17 23 Jiull 188 9. Bij' de over
gangsexamens .aan »de HBS te Zierik-
izee werden bevorderd t|oit 'de 5e klasse
8 leerlingen, tot 'de 4e klasse 8; tot d©
3 e klasse 10; tot de 2e klasse 6 ïieeriingep,
terwijl 8 ic&ndidatem toelatingsexamen
vopr de eerste klas deden.
1 Bij' het gehouden toelatingsexamen
aap de RijkslaPdho.uwschiOpl te Wagenin-
gen slaaigide M. P. Hoe'ke te Zpnne-
Imiaire.
1 Vopr de imleer dan 360 Vacante pre-
dikantsplaatsen bij' de Ned: Herv. Kerk
was 50 jaar igefeden geen enkele cpndi-
daat imeer beroepbaar.
Het diplotala van 'dapdidpat-veearts
is uitgereikt aan den heer J. dp Claux
te Elkerziee.
Bij1 de in Zier i k)iaee gehouden
verkiezing vopr leden van den gemeente
raad werden herkozen ;de hearen M. C.
de Crane, S. J. Ochtmlan, Jhr. imlr. J. W;.
D. Sidhuurbeque Boeije en W. A. Oicht-
tmjatn. 1
Z.M. de KoniPg heeft tbt burge
meester der gemeente O'osterland;
heibenoemjd ide heer A. v. d. Have.
0»p' 31 Dec. 1889 bestondien in Zee
land 1309 iniriiclhtipgen tot verkpop vap
drank in het klein, waarvoor f28463,58
I belasting was betaald-
ben dit belet. Thans meldt de „Newsi
Chronicle", dat niet alleen op alle vier
de échepen hongersnood dreigt, maar dat
op de „Bneslau", waarschijnlijk een Ita-
liaansch schip, tevens pest is uitgebroken.
I Prins Regent Paul van Joego.-S 1 a-
v i en Prinses Olga zijn te Londen aan
gekomen, waar zij op Victoria station
door den Hertog en de Hertogin van
Kent werden begroet. Het prinselijk paar
begaf zich onmiddellijk naar Bucking-,
ham Palace, waar het voor eenige dagen»
de gast zal zijn van den Koning,
dje gast zia»l Zijp vaP den Konilpg. Dolor
©en fopt vaP den stationschef vap Pow-
sin 'Zijn twee treinen, iwielke elkapdeir
m'et leen snelheid van 50 km tegeimioet re-
den, op de vporstadslijn Warschau—Lia-
secZlno, |0ip elkaar ingereden. Drie houten
wagens van den eenOn» trein en twee
wagens van den anderen iwleriden ver-
i ni'eiid. De overige rijtuigen werden ern-
1 stig! beschadigd. De benzolreservpirs der
tmlotpirwagens ontploften, waarna bralrud
j ontstpnd: Er zijn zeven »dooden en onge
veer tweehonderd gewppden, te betreu-
j rep.
i
LAND- EN TUINBOUW
i
Groenten en aardappelen
l brachten meer op
j In het jaar 1938 is uit Nederland !ge-
exporteerd vo|or 'een bedrag1 van 43.3 im'il-
lioeo igulden »a»an igpoentenu vruchten en
vroeg© aardappelen, dat is 9% imléér dan
in het jaar tevoren. De expioirtwaa'rde
vaP versclhe vruchten bedroeg 6.2 milli-
O'en 'gul'den, .die van vruichtenpulp 4.2,
versche groenten en vroege aardappelen
30.3 en ingemaakte groeten 26 taillioen
'gulden.
i Duits chiand's aandeel in ideze uitvoer-
waardie van 43.3 talillioen bedrpeg 16.2
imillioen pf 37 o/o; dat vap Engeland
bedroeg 19.0 talilliioen of 44 o/0dat vajn
Zwitserland 1.2 imillioen pf bijna 3 o/0>
De waarde van onzen gipentenr, fruit-
en vroege aairdiappelen-expprt bedroeg in
1928 nog 97 taillipen .gulden; het laag
ste punt bereikt in 1935 nnet 28.1 imillioen
waarna een stijging intrad tot rasp, 31,
40 en 43 nrlillio'en.
I De uitvoer van genpem'de produje'ten
naar Duitschland daalldie in deze tien
jaren van 55 op 16 imlillipen gulden, dus
tmiet 71 o/0; die naar Engeland van 281/2
op 19 dus lm]et slechts 33 0/0-
Tien jaar geleden betrok Duitschland
inogl 57 o/0 van de dpor ons lan|di uit
gevoerde gpoienten, fruit en vroege aard
appelen, thans mog slechts 37 o/0EPge-
laind's aandeel (daerentegen steeg iinx die
'zjeifde tien jaren vap 29 °/o op 44 o/0
Het gewicht der uitgevoerde groenten,
fruit en vroeg© aardappelen daalde vap
730 |op 420 taillipen kip in tien jaren
tijds.
Zou Hitier de Danztger kwestie
vredelievend willen oplossen
In 1938 steeg onze tulnbouw-
productie met 9
Verslag Insulaire Hypotheek
bank over het eerste halfjaar
R De ronde van Frankrijk Serie-
korfbalwedstrijden S.S.S.
Warm.
Hoog- 6D laagwater te Zierikzee
Hoogwater: Laagwater:
19 Juli 4,26 16,42 9,37 22,11
Barometerstand van hedenmiddag 2 upr:
m
Zon pp: Zon onder:
19 Juli 4,02 20,10
Maan op: Ma^n onder:
19 Juli 7,43 21,07
GEMEENTERAAD TE NOORDWELLE
Brandkranen op den Hoogenzoom
Openbare vergadering van den gemeen
teraad op Maandag 17 Juli. Afwezig.
J. M. Bart, J. Klotape en L. P, Hanse.
voorzitter de burgemeester.
0!p een verzoek! vain hét gömleentéWe-
sltuiUr ven Zuidwo-lde ota adhesie te be-
tüuigen aan een aan de 'ministers vap
defensie en financiën a.i. gericht adres
ota laan kleine zelfstandige ondernemers,
die voor de grens- en kustbeveiliging in
(militairen dienst zijn, een kostwinners
vergoeding «te verleemen gelijk aan de.
schade, die zij lijden, wordt gunstig be
schiet.
Vervoilgens (kiotat in behandeimg een
brief va»n B. en W: van Remesse, waar
bij bericht wordt, dat de raad zijn me
dewerking heeft verleend tot het aan
brengen van 2 brandkranep op den Hoo-
gezoomi, mits door de gemeente Noord-
welie itot de hejft wordt bijgedragen in
de aanlegkosïten ad f 20 per brandkrpami
en in de jaarlijksche vergoeding ad f5
per kraan. B. en W: stellen voor daartoe
te 'besluiten. Dhr. Akkerdaas mier kt op,
dalt Noordwelie niet geraadpleegd is voor
het aanbrengen vap brandkrapen aan.
den Hoogezooml, waarom hij het .niet bil
lijk' acht, dat Noordweije nu aan de laian-
ïegkosten imjoet (meebetalen.
Besloten wordt op dezen grod aan de
waterleidingmaatschappij ontheffin|g| v|aP!
de helft der aaniegkosten te vragen. In
iBifwachting van ihet antwoord daarop
wordt het voorstel van B. en W: aange
houden:
Daarna, wordt aan J. M. Hart en T.
L. van Dalsen over het 2e halfjaar 1939
ontheffing van hondenbelasting verleend
Verder wordt besloten im'et de overige
gemeenten op, Schouwen en Duivelend
een gemeenschappelijke rejgieiing aaini te
gaan inzake de luchtbesdhermlin|g|. Hierna
is aan de orde onderzoek va.n de geloofs
brieven der benoemd veriklaardie raads
leden. Deze worden in hanidem gesteld
vlam een comlmissie, bestaande uit de
hoeren M. Dalebout ©n A. P. Akker-
daas. Deze cotamissie adviseert na 011-
derzoekl, de stukken iin orde bevonden;
te hebben en alle benoemd verklaarden!
als raiadsiid toe te laten. Wordt aldus
besloten. Aangeboden wordt de (gemjeen;-
terekening over 1938, welke onderzocht
za»H wlorden door de raadsleden niet-wet-
houders. Tenslotte wordt nog besloten
de kosten van keuring der school-:
schoonmaaksters te réstitueeren. Dia ar-,
ina sluiting.
