ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
MAANDAG 22 MEI 1939
OPOENOt
ZIERIKZEESCHE COURANT
De Kern
ABONNEMENT
Prijs p. 8 maanden fl.50, buiten Zlerikzee f 1.80
Voor het buitenland p. jaar f10. Afzonderlijke
nummers vijf cent. Verschijnt dagelijks.
TeL Na 82. - Giro 187677
1707 1889
Directeur: A. J. DE LOOZE Uitgever-Redacteur: M. J. KOSTEN
Uitgave N.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE - ZIERIKZEB
95STE JAARGANG No. 14038
ADVERTENTIEN
van 14 regels 80 cent, van 4 regels en!
daarboven 20 cent p. regel. Reclames 40 cent
p. regel. Bij contract belangrijke korting
Inzending op den dag van uitgave vóór 10 nar
ONDER DE SCHIJNWERPER
heeft onverwacht Danzig het
helle licht op zich laten valien, doordat
de nazi's een aanval hebben gedaan op
een Poolsdhe douanekantoor, welk in
cident zich volgens Poolsdhe lezing aldus
heeft afgespeeld:
Te Kalthof, tussdhen Dantzig en Oost-
Pruisen, bestormde Zaterdagavond een iin
nazi-uniforiml gekleede groep personen het
gebouw van de Poolsdhe douane, welke
zidh niet verzette. 0|m) 11 uur verscheen
de ooimtmissaris van politie van Dantzijg,
die den douanebeambten verzocht het ge
bouw te verlaten, daar hij er niet voor
kon instaan wat er zou gebeuren, indien
zij 'bleven. De beambten vertrokken on
der politiebescherming $n het douane
kantoor werd vernield.
Op de hoogte gesteld van het incident,
zond de Poolsdhe commissaris-generaal
te Dantzig den ooimtmissaris Perkowski
en twee aimbtenarén naar Kalthof, na
den senaat v;an Da'ntzig verwittigd te heb
ben, welke hun geen politiegeleide ver
strekte. In Kalthof aangekomen, werden
Perkowski en de beide ambtenaren aam-
gevallen door vijf personen. De Pool
sdhe chauffeur loste vier schoten oimi
zidh te verdedigen en doodde hierbij
een der aanvallers.
Het Duitsche Nieuwsbureau schrijft dat
te Kalthof een staatsburger uit Dantzig.
toen hij in een taxi door het verlaten
dorp reed, met twee schoten, welke uit
een auto in de onmiddellijke nabijheid
werden gelost, is gedood. De auto zou
den bestuurder van de taxi ,miet zijn
schijnwerper verblind hebben. Volgens
mededeelingen uit Warschau stonden de
aanvallers onder leiding van een zekeren
Amdreaw, die doorgaat voor een matio-
naal-socialist, die bekend is als orga
nisator van tal van aanvallen op Polen
in Dantzig.
Na vertrek van den Poolschen Com
missaris 'der douane te Kalthof werd
het douanegebouw geheel afge'brpken. De
inventaris werd op; straat geworpen. De,
auto, waarmede de vice-commissaris, Per-
kowsky, die een onderzoek wilde in
stellen naar het incident, aankwam, werd
door individuen aangevallen. De banden
van de auto werden doorgesneden en de
ruiten vernield. Het was deze aanval
welke den chauffeur noopte gebruik te
maken van zijn wapenen.
Met het oog op de in Dantzig heer-
schende opwinding heeft de senaat van
de vrije stad strenge veiiigheidsimiaatre-
gelen genomen. Voor alle Poojsche be
stuursgebouwen zijn politieposten ge
plaatst.
Gezaghebbende kringen verhelen niet,
dat zij1 een bijzondere ernst toekennen
aan dit incident. Afgezien van het feijt,
dat de bescherming van den Poolschen
vertegenwoordiger in de uitoefening van
zijn functies met geweld verzekerd moest
worden, wijzen zij er op, dat de aanval
op den Poolschen douanepost van Kalt
hof een flagrante schending vormt vim
een der fundamenteel© prerogatieven van
Polen in Dantzig: de controle op de
douane.
In overeenstemjmkig met de houding,
die zij aangenomen heeft, zoodra de Duit
sche dreigingen duidelijk werden betref
fende het statuut van Dantzig,
is de Poolsche regeering vastbesloten de
integriteit van ha,ar rechten in de vrije
stad te handhaven en ze te doen eerbie
digen zonder Zwakheid te toornen.
De Poolsdhe autoriteiten stellen een
onderzoek in naar de omstandigheden,
waaronder de aanval op 't gebouw der
douane-inspectie te Kalthof is .geschied.
Er is geen twijfel aan, aldus 't Pool
sdhe telegraafagentsohap, dut .deze agres
sie 't karakter van een .uitdaging
had. Men weet nog niet of deze .uitdaging
kwami van den senaat, vain de plaatse
lijke Nationaal-Soeialistische piartij of wel
dat zij door Berlijn werd gelast.
De president van den senaat der vrije
stad Dantzig, Greiser, heeft Zondag den
diplomiatieken vertegenwoordiger der
PoolsChe republiek te Dantzig, münistar
Chodacki, verzocht bij hem. te komen
en hemi bij deze ontvangst een nota
overhandigd, waarin namens de regee
ring van de vrije stad Dantzig
ten scherpste wordt geprotesteerd te
gen het optreden van exterritoriale Pool
sdhe staatsbeambten op het gebied van
Dantzig en dienovereenkomstig van Pool-
sche zijde stappen worden geëischt tot
vergelding en opklarimg| van de aange
legenheid.
Bovenstaand incident, waarvan m'en de
draagwijdte nog niet vermjag te over-
Mr. J. A. DE WILDE NEEMT
ONTSLAG ALS MINISTER
Principiëele meeningsverschillen
de oorzaak
In verband met primcipieele meenimgs-
verschillen in het Kabinet over de fi
nanciering van onderscheidene omderdee-
len van het regeeringsbeleid heeft mr.
J. A. de Wilde ontslag ingediend als mi
nister van financiën.
De minister van Algemeene Zaken, dr.
H. Colijn. die ad interim is belast met
het beheer van het departement van Fi
nanciën, heeft op zich genomen door
bezuinigingen de taak, die ook mr. De
Wilde zich voor oogen had gesteld, n.l.
om voor 1940 'budgetair ©enwicht te be
reiken, tot een goed einde te brengen).
De positie van het Kabinet is door
het uittreden van dezen bewindsman aan
zienlijk verzwakt.
Verder moet er de nadruk o.p worden
gelegd, dat de meeningsverschillen onider
verschillende groepen der A.R., welke
thans duidelijk aan het licht Zijd getre
den, evenmin de regeerkracht van het
kabinet hebben versterkt .en dat de span
ning tusschem de vier katholieke Minis
ters eenerzijds en de Protestantseh-chris-
telijke leden van het ministerie ander
zijds, toch reeds op bepaalde opgenblik-
ken zeer groot zijn geweest.
Ook tegenover de Kamer is de laatste
maanden de positie van het kabinet er
geenszins sterker op geworden. Op het
stuk van het centrale vliegveld, bij zijn
aanvankelijke weigering om de korting
op de spoorwegpiensioenen op te heffen
en bij de aanvrage van extra middelen
voor het inrichten van een departemen
tale af deeling aangaande een electrisch
koppelnet, is Minister van Buuren met
de Kamer in conflict geweest.
Minister Vj'oselhig zag in de Eerste
Kamer de belemmerende wet privaatrecht
niet aanvaard. Het feit, dat nu langza
merhand bekend wordt, .dat hij aan de
Kamercommissie betreffende Oss niet alle
gewensehte medewerking verleent, heeft
stellig in ruimen kring een. zekeren wre
vel gewekt. Min. Slotemaker de Bruine
zag op een onhete ekenend onderdeel in
de Tweede Kamer, het groote kWeek-
school-ontwerp tot stranden gedoemd.
Zijn geheele onderwijsbeleid kon trou
wens geen genade vinden. in de oogen
van de R.-K. fractie.
Bedenkt men verder, dat bij de be
lasting-voorstellen de tegemoetkoming aan
de groote gezinnen geenszins de g.oed1-
keuring van de CH Wegdraagt, zij1 stellen
-immers .een betere voorziening van ouden
van dagen op den voorgrond dan is
het duidelijk, dat Zoowel in het kabinet,
als in de rechtsche Kamerfractie waar
op deze regeering is aangewezen, de ho
mogeniteit vier te Zoeken is.
KORT EN BONDIG
In de nieuwe, permanente feestzaal
der stad Luik, in aanwezigheid van een
menigte van maar schatting 7000 men-
schen verichtte Zaterdag de kleine, vijf
jarige Belgische P.rins Albert, prins viain
Luik, staande pp een stoel' vopr de mi
crofoon, de loffioieele openingsplechtig
heid door het uitspreken van de wioior-
den: „Je declare ouvert l'ex p o s i t ion
de l'eau!" Evenals v.orig' jaar heb
ben zich aan de Westkust van Schotland
wieer groote groepen haaien vertoond
en bij' het eiland Skye is een .roeiboot
met drie vissdhers dppr een der zee-
moinsters die onder de kiel doioirzlwloim1
uit het Water gelicht miaar door de koel
bloedigheid van den miain aan het roer
'wieer in het (Water terecht gekomen Zon
der te Zijn omgeslagen. De visscbers heb-
een school' van tenminste zestig stuks
gerapporteerd. Heden wordt te Ber
lijn het militaire .en politieke verdrag
tjusschen Diuitschland ©n Italië geteekend.
Waarvoor graaf Cianoi thans in Duitsc'h-
land verto.eft. Dit blok Wil den vrede
zei Mussolini in Cfuineo, maar het
is bereid dien anderen op te leggen,
indien de groote democratien zouden
prpbeeren onzen onweerstaanbare |0|p-
marsch te keeren. In Fransche diplor
matieke kringen neemJt imien de groot
ste stilzwijgendheid in acht ten aanzien
van de besprekingen yam de Fransche
ministers met Halifax. Men is echter
zien, wijst er op, hoe sterk de span
ningen bij den Poolschen Gorridor en
de Vrije Stad Danzig zijn geworden, span
ningen die zich ontladen in botsingen
tussdhen partijgangers, die straks den
steun hunner regeering zullen inroepen.
(wat betreft het eindresultaat van de on
derhandelingen met Moskou, niet pessi
mistisch gestemd. De voortzetting van de
besprekingen te Genève iwiordt met be
langstelling te Genève afgewacht. Er
Zijn 3 mi Uiman imoto.rr ijiwiielen
op de Wereld tegen 43 millioen auto's;
in alle landen staat het aantal motor
rijwielen nog ver beneden dat der autor
mobieien; alleen in Duitschland, het land
van de lilliput is beider laantal gelijk,
bijlna 1 millioen 600.000 motorrijwielen
tegen 1 millioen 700.000 auto's. De
Wiegboot Yankee Clipper vlan de
Pan American Airways, is Zaterdag met
100.000 brieven aan boord van Port Was
hington op Lpmg Island naar Europa
vertrokken. De bemanning bestaat uit
veertien personen. Zondagochtend werd
Horta op de Azoren bereikt, waarna het
11.48 naar Lissabon vertrok, Waar het
8 (Br. Zomertijd) aankwam!.
VERSCHILLENDE BERICHTEN
j Poging tot vergiftiging
Mej. K. te Groningen had over de post
een pakketje ontvlamden, dat bij opening
een doosje van een bekende eihocloillade-
fabriek bleek te bevfatten. Een bij'gevo.eg-
de brief vertelde, dat idle inhoud een
proefje was. Het doosje bevatte een
proefbusje caclao, eenige" bonbons en een
I stukje cho'dolade. De geadresseerde werd
j verzocht deze lekkernijen te probeeren
en de afzender wlas overtuigd, (dat mej.
K. na dat gebruik nooit meer andere
chocolade zou wienschen.
I Zij1 had geen argwaan en met haar
man proefde ij van de bonbons, maar
spuWde deze direct Iwleer uit, omdat
deze een zeer bijtenden smaak haddien,
Zij k'reeg argiwlaan, ook al', omdat de
brief zonder briefhoofd op gewoon pa
pier Was getikt. De recherche werd met
een en ander in kennis gesteld en uit
het onderzoek bleek, dat hier sprake was
van een poging om miej. K. te vergiftigen
De aandacht viel op een vroegere kost-
gangster yan de familie de 29-jarige on
derwijzeres H. B., die kort geleden te
Wybe bij ZwOI'ie bijl hen getw|oiond had.
Zij' is door -de politie in arrest gesteld.
Auto door trein gegrepen
Zaterdagmorgen in op den pmbewaak-
ten overweg bijl de Zevenhuizerlaam te
H e i 1' o o. een zandiautp. d|qo.r een trein
gegrepen. De chauffeur is gedood.
Een zandauto van de firma Castricuiml
te Bakkum stalt den overweg over, juist
op het oogenblik, dat een sneltrein uit
de richting Alkmaar naderde. De 'chauf
feur, de 24-jarige C. van Castricum uit
Bakkum Werd op slag gedood.
Toen de zandauto den overweg, Iwlaar
het uitzicht naar alle kanten geheel vrij
is, opreed, werd de met zand geladen
autp precies in het midden gegrepen,
De trein had een vaart van 100 km en
hoewel de Iwlagenvoerder onmidldellijk
krachtig remde, kwlaim hij' eerst eenige
tentallen meters verder tot stilstand. Het
lijk van den 'chauffeur Wierd tussehen
de rails gevonden. Brokstukken van de
vernielde autp lagen tot ver in de om
trek verspreid.
Afbaider verdronken
TerWijl eenige arbeiders bij de dijk
werken van het twlaterschap Nes-Buren
te Nes (Ameland) bezig Waren mei het
laden van ieen; kraan pp een zolder
schuit, kantelde deze. De arbeider H.
de Jong, die, het gevaar ziende, van
de schuit sprong, kWam onder de kraan
in het wiater terecht. Tengevolge van
't hooge wiater koin hemg een hulp war
den geboden. De man verdronk jammer
lijk'. Hij' laat een. vrouwi en acht kinderen,
van wie de oudste tien jaar is, achter.
Het lijk is bij1 laag Water geborgen.
Auto botst op touringcar
Zondagavond heeft op den Rijksweg
Breda—Terheijden nabij' laatstgenoemde
plaats een ernstige aanrijding plaats ge
had. Een luxe-auto, komende uit de rich
ting Moerdijk, waarin gezeten was de
familie P. uit Tilburg, wilde een voor
hem rijdende Belgische touringcar aldaar
passeeren. Door nog onopgehelderde oor
zaak is de auto daarbij met de touringcar
in (botsing gekomen en vervolgens in
volle vaart in ©en sloot gereden.
Met moeite werden de vijf inzittenden,
de heer en mevr. P. met een 3-tal hun
ner kinderen uit de vernielde apto be
vrijd. Nadat eerste hulp was verleend1,
werden zij overgebracht naar het Ig-
natius-ziekenhuis te Bred a. Hier bleek
de toestand van den heer P. en, twee
zijner kinderen ernstig.
Jongeman verdronken
Zaterdagavond voeren twee jongelieden
uit Schiedam Imiet een kano op de
poldervaart onder de gemeente Kethel.
Op een gegeven oogenblik sloeg de kanjOl
om en beiden geraakten te water. De
een, die goed kan zwiemlmien, bemlerkte,
dat zijn kameraad naair de diepte ging
en schopt hem te hulp. De ander kliamlpte
zich in Zijn angst echter zoo krampachtig
vast, dat de eerste zich met geweld moest
bevrijden om niet zelf te verdrinken. De
ander kon toen niet moer gered Worden,
Na eenigen tijd Wierd zijn lichaam opge
haald. Pogingen om de levensgeesten op
te wiekken mochten niet slagen.
Kinderen verdronken
Te 's-H e r t o g e n b o s c h is Zondag
avond aan den rand van) de stad het
6-jarige zoontje van de familie van der
Leest bij bet spelen in een langs de
spoorlijn loopende sloot gevallen. Na
eenigen tijd werd het jongetje leven
loos opgehaald. Te Delfzijl is Zon
dagavond het 6-jarig dochtertje Geertje
van den schipper Graver, bij het spelen
in de nabijheid van het schip dat in1
de buitenhaven ligt, in een. onbewaakt
oogenblik te water geraakt en ver
dronken.
Meteoor boven de aarde uiteengespat
Zondagavond om |0|ngeveer tien minuten
Voior half tien is in verschillende plaat
sen van ons land, met name in de pro
vincies Zeeland, Noord-Bnabant, Utrecht
en Noordhol'land een merkwaardig hemel
verschijnsel' waargenomen, dat in het al-
gemeen beschreven 'wloirdt als 'n oranje
gele pf groene vuurbol met een lange
staart, waaruit vonken en vlammen scho
ten. De bol' 'bewoog zich in schuinsdhe
richting naar de aarde toe, om achter
den horizon te verdwijnen.
De hoofddirecteur van het Koninklijk
Nederlandsoh Meteorologisch Instituut te
De Bilt, dr. H. G- Cannegieter, die even
eens uit verschillende plaatsen in het
Zuiden en midden van ons land' van het
verschijnsel in kennis was gesteld, sprak
het vermoeden uit, dat het hier betreft
een gloeiende meteoor van bijzondere
grootte, Welke boven de aarde is uiteen
gespat. Eerst na vergelijking van de ver
schillende waarnemingen, zooWel hier te
lande als in het buitenland, zal het mo
gelijk zijn de plaats in den hemelatlmiois-
feer te bepalen, Wlaar het verschijnsel
is opgetreden.
Duitscha dreigingen in verband
met het statuut van Danzig
De Yankee Clipper volbracht
met succes haar Oceaanvlucht
Mr. J. A. de Wilde neemt ont
slag als minister van financiën
Kamerleden opperen bezwaren
tegen tolheffing Zandkreekbrug
Meteoor boven ons land in ver
schillende plaatsen waargenomen
Droog weer
Zon op: Zon onder:
23 Mei 3,56 19,58
Maan op: Maan onder:
23 Mei 8,24 23,34
Hoog- eo laagwater te Zierikzee
Hoogwater: Laagwater:
23 Mei 5,31 17,52 10,55 23,28
KERKNIEUWS
Oud-Geref. Kerk.
Beroepen te Oostburg, de heer C. v.
d. Gruijter te Bruinissie.
Geref. Gemv
Bedankt voor B r u i n i s s e, J. D. Barth
te Dordrecht.
Lente is Weer aaugekoim!en
De natuur viert hooggetij!
Alle velden, alle boomen
Prijken als in feestMeedij.
Reeds golft over bosch en weiden
',n Milde luchtstroom, heerlijk ztwoel
En er koiirit in miensehemharten.
Eveneens een mild gevoel.
Heel' iets anders Ziet mien in de
Politieke atmosfeer:
Hier hoort men geen and're klanken
Dan yam aanval' en verweer.
Hier geen spoor van imlilde stemlming-
Alles in disharmonie,
En het eenigst beeld van opbloei
Toont,... de wapenindustrie!
Wordt die krijgsman niet betopverd
Door de mildheid der natuuir?
Is zijh hart dan niet omtvank'lijlk!
Voor 't oplaaiend liefdevuur?
Welk een voordeel zal het wezen
Als hij afziet van geweld
En zijn brute kracht ten dienste
Van de vredesengel' stelt. J. S-
