ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
VRIJDAG 12 MEI 1939
OPGENOr
ZIERlKZEESCHt COURANT
1707- 1889
De Kern
C J. J. VERTON
ABONNEMENT
Prijs p. 3 maanden fl.50, buiten Zierikzee f 1.80
Voor bet buitenland p. jaar f10. Afzonderlijke
nummers vijf cent. Verschijnt dagelijks.
TeL No. 3a. - Giro 137677
Directeur: A. J. DE LOOZE Uitgever-Redacteur: M. J. KOSTEN
Uitgave N.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE - ZIER1KZEB
95STE JAARGANG No. 14031
ADVERTENTIEN
van 1—4 regels 80 cent. van 4 regels en]
daarboven 20 cent p. regel. Reclames 40 cent
p. regel. BIJ contract belangrijke korting
Inzending op den dag van uitgave vóór 10 uur
ONDER DE SCHIJNWERPER
van de allerjongste Europeesche po
litiek valt den hellen schijn op twee fi
guren: Chamberlain en Daladier, die gis
teren resp. in Albert Hall te Londen pn
in de Fransche Kamer het woord heb-'
ben gevoerd.
Chamberlain's hoofdmotief was: „Wij
hopen de wereld het vertrouwen te kun
nen terug geven", terwijl Daladier be
toogde, dat voor Frankrijk de alles be-
heerschende vraag is: „Samenwerking of
overheersching"
De Engelsche premier sprak voor een
door de Conservatieven belegde vergade
ring van vrouwen. Sprekend over de
gebeurtenissen der laatste 12 maanden^
zeide hij: „Wij hebben alle grade in
van emotie beleefd en door
staan en zijn thans gekalmeerd, doch
in een geest van ferme vastberadenheid.
Wij Zijn bereid naar de meeningenj van
anderen te luisteren, maar tevens vast
besloten niet voor de dictatuur te bui
gen.
Verwijzend naar hen, die critiek op
hem oefenen, zeide Chamberlain te ge-
looiven dat hij den steun had van dei
vrouwen en dat dezen een betere(n> kijk
op de dingen hadden dan velenj, wier
inzicht verduisterd is door vooroordee-
len van partijen of persone^. Gij: hebt},
aldus sipr., d e oude p a r a p 1 u i e op
reis zien gaan en gij hebt, geloof ik,
onze tot dusver succesvolle pogingen!
goedgekeurd, Europa buiten een oorlog
te houden.
Nimmer is het bij ons opgekomen, zei
Chamberlain, Duitschland te isoleeren, of
de wettige uitbreiding van den Duit
se h e n handel in Middent- en! Zuid-
Oost-Europa in den weg te staan, en<
nog minder, eenige combinatie teigen
Duitschland te organiseeren met de ge
dachte aan een oorlog. Iedere bewering
van dien aard is eenvoudig fantastisch
en wordt ook nergens buiten Duitsch
land geloofd!
Ofschoon het ons zou verheugen, be
toogde Chamberlain, wanneer de geschil
len tusschen Polen eni Duitschland op
minnelijke wijze geregeld zouden kumjnen
worden en ofschoon wij van meening
Zijn, dat een dergelijke regeling tot stand
moet komen, zou een poging om met
geweld verandering in den toestand te
brengen, waarbij de Poolsche onaf
hankelijkheid zou worden bedreigd,
onvermijdelijk leiden tot een algemeen
conflict, waarin Engeland betrokken zou
Zijn.
De Fransche premier Daladier, die na
de voorgelezen boodschap van President
Lebrun, het woord in de Fransche Ka
mer voerde, constateerde dat één bepaald
vraagstuk op het oogenblik overheersent,:
het probleem van overheersching
of s amen wen we rk in g! De groote
vraag is de verschillende belangen, wel
ke de volken scheiden, geregeld zullen
worden door vreedzame samenwerking
of door geweld en macht.
Moet er aan herinnerd worden, aldus
Daladier, dat, terwijl men niet ophoudt
den vrede aan te roepen, legers gemo
biliseerd worden, eskaders de zeeën door
klieven, luchtvloten zich concentreer^
dat twintig jaar na den oorlog
millioenen mannien opnieuw de wapens
dragen? Maar de liefde tot den vrede
is bij ei 11e volken zóó sterk, dat men
den vrede wel moet aanroepen om ge
welddadige ondernemingen te verbloemen.
Bestaat de vrede in het binnenvallen van
gebied van andere staten, in het stellen
van steeds weer nieuwe eischen, die een
conflict kunnen veroorzaken), in het ver-
oordeelen van volken tot ellenlde door
het hun opleggen van steeds ndeuwd
wapening, waardoor de intejm|atioin|ale sa
menwerking, die hun is aangeboden, nut
teloos zou worden?
De volken, die het meest aan de metho
de van vrije samenwerking met inachtne
ming van alle rechten der Staten» zijn
gehecht, moeten dan ook vastbesloten)
zijn zoo noodig tegenover bedrei
gingen hun waakzaamheid ien
vastberadenheid te stellen. Dat is
de wil van Frankrijk, dat trouwens weet
door een lange ervaring, dat oorlog geen
enkel der bestaande vraagstukken zou
oplossen, dat die oorlog integendeel hun
oplossing moeilijker en noodlottiger zou
maken. Het is van meeninig, dat in een
wereld, welker natuurlijke rijkdommen
vertienvoudigd zijn door de uitvinding
der wetenschap, ieder volk gemakkelijk
Zijn aandeel in geluk eau vrijheid zou
kunnen krijgen.
POTEMKIN,
de Russische diplomaat, voor wien de
Volkenbondsvergadering tot 22 Mei
is uitgesteld
EERSTE KAMER
Vereenigen en vergaderen
Met een stemlming rechts tegen linkls,
terwijl ook de N.S.B. haar stem aan het
wetsontwerp1 onthield, heeft de Eerste
Kamer de nadere regeling van vengade-
rings- en verenigingsrecht goedgekeurd.
De oppositie toonde zich over d e toe
passing van deze wet, welke on
danks verbeteringen weifct .miet ruime
formluleeringen, niet gerust.
Minister Geseling heeft opk ditm'aal
het wetsontwerp» .mlet veerkracht en strijd
lust verdedigd. Maar tegenover alle ,m:i-
nisterieele bravour hielden ook de opr
posanten en met name de heeren
Van Rap,pard (lib.) en Kranenburg (v'-d.)
op energieke wijze stand. Het is nu
maar te hopen, dat in de practijk alles
van het leien dakje zal loepen, waarop
minister Goseling met zonnig optimisme
de aandacht vian de Kamer heeft geves
tigd.
Een zeer b e 1 a n g r ij k s t r ij d p um t
bij deze debatten werd gevormd door
de 'materie, waaraan de liberale afge
vaardigde ;m!r. Wendelaar aan de over
zijde van het Binnenhof een amendement
had gewijd. Inderdaad, in het vraagstuk
van de competentie van den rechter
kan één der lagen schuilen van deze
w;et. In ieder geval is nu het gevaar,
zoowel in de Eerste als in de Tweede
Kamer, met voldoende duidelijikbeid ge
signaleerd. Een gewaarschuwd man fs
dubbel sterk.
Zooals men zich herinnert, komt d e
hoofdinhoud van het wetsont
werp op het volgende neer: op vor
dering van het Openbaar Ministerie zal
de burgerlijke rechter bij declaratoir von
nis het verboden kanfcter van een ver-
eeniging kunnen vaststellen. Aan vreem;-
delingen wordt een strikt verbod opge
legd, oml op ©enigerlei wijze deel te ne-
mlen aan het Nederlandsche staatkundige
[even. En tenslotte krijgt de politie het
recht, om ook niet-openbare vergade- j
ringen van ,mleer dan tien personen, waar
vreemdelingen aanwezig zijn, door haar 1
tegenwoordigheid op te luisteren.
VERSCHILLENDE BERICHTEN
Een krasse baas
Gisteren beeft de heer T. Polder, wo,-
mende te Battenoord, gemeente Nieu
we Ton ge, onder groote belangstelling
zijn lOlsten verjaardag gevierd. Toen de
heer Polder verleden jaar zijn eeuw
feest vierde, mocht hij van H.M. de Ko
ningin een. fauteuil onltvangen. Hij is te-
vens de oudste inwoner van Goeree en
Overflakkee en maakt nog eiken dag
een wandeling.
Kind van dak gevallen
Gistermiddag omstreeks vijf uur is op
de Ruysdaelkade te Amsterdam een
ernstig ongeluk gebeurd, waarbij een 5- J
jarig jongetje den dood vond.
Het ventje, dat alleen thuis was, zag
kans op het dak te klimmen. Hier kwam.
de jongen te vallen met het noodlottig
gevolg, dat hij over den rand van het
dak sloeg en naar beneden stortte. De
knaap bleef dood op straat liggen.
Geheime zender ontdekt i
Politie en ambtenaren van de P.T.T.
hebben een einde gemaakt aan de werk
zaamheid van een clandestiene^, zender
te Rotterdam, waardoor propaganda
werd gemaakt voor de Revolutionaire
Socialistische Arbeiders Partij. Gedurende
eenige weken zijn door dezen zemideij,
meestal op Woensdag en Zaterdag, des
nachts ma afloop van het Vara-program-
ma, uitzendingen gegeven* die begonnen
en eindigden met de Internationale.
KORT EN BONDIG
De Camadeesche regeering heeft de
.plannen pin een brug te doen biouwen
over den Niagara-'wiaterviajl', Welke d»e Ver.
Staten en Canada zal' verbinden, goed
gekeurd. Deze plannen 'wiaren ingediend
door de regeering van Ontario.. De minis
ter van openbare wierken, Cardin, ver
klaarde, dat het vpprstel to»t het biouwen
van nog een brug, ter vervanging van
de beroemde „Homeyimloion bridge", wel'ke
twee jaar geleden pmder den druk van
het ijs instortte, nog bij' de regeering in
oiverwieg'ing is. De Eiffeïtoren bestaat
dit jaar 50 jaar. Deze verjaardag wiordt
met verschillende feestelijkheden gevierd
Zoio is een trekking van de staatsloterij1
pp den eersten pm)lo|op: voorbereid. De
directie van de loterij1 is erop uit van'
elke trekking iets pakkends te ma
ken. Ze 'wiil nu op den toren in vlaimlmen-
de cijfers de uitslagen bekend maken,
Zopdat de v»ele Parij zonaars wier ven
sters op dien toren uitzien, de winnende
nummers van huis uit kunnen zien.
Het A. B. C-cabaret, onder leiding van
W1 i ,ml K a n is door den Bond van Ned.
Indische Kunstkringen uitgenoodigd vpor
een tournée gedurende de maanden Dec.
en Januari van het ko,mende wintersei
zoen. Het staat nog niet geheel vast
welke artisten Wiml Kan en zijn eclht-
genoote Cprry Vonk, op deze Cabaret-
tournee zullen vergezellen. Naar wiji
vernemien heeft de regeering den heer
H. M». Abrahaml, directeur der Nederl.
Meelcentrale, thans ock belast miet de
voorbereidingen van de distributie
van koffie en thee in 'bijzondere
tijdsomstandigheden. De heer Abraham
zal zich daarbij laten voorlichten dpor een
commissie van advies uit het bedrijfsle
ven. De speciale correspondent van
Reuter aan boord van de Empress of
Australia seint, dat het schip in ver
band mlet den mist ruim acht uur stil
heeft gelegen, om), toen het zicht iets
beter werd, met een verminderde snel
heid van tien knoopen pp te stoomen.
De tijd is evenwel zoo ruim» bemeten,
dat het schip; desondanks nog op> tijd
kan aankiomlen. De beide „vergiftigers-
syndifcaten" welker praktijken .men te
Philadelphia op het spoor is gekomen,
zonden, de laatste jaren 200 misdaden
hebben bedreven. De twee benden dood
den om de gelden van levensverzekerin
gen te kunnen ionen. Zijl maafSctejn) niet
alleen gebruik van v e r g i f t i ig i n g
middel van arsenicum, antimoon .en an
dere vergiften, doch als een spoedige
dood» noodig was, namen zij opk wel
hujn toevlucht tot toevallige verdrinking
of autombbielongelukken.
RECHTZAKEN
Politierechter,te Middelburg
P. var. N., 70 jaar, zonder beroep, wo
nende te Reneesse, wegens beleedigipg
M. J. Kremer op 4 April te Renessej
Eisch en uitspraak f 10 b. s. 5 d. h.
KERKNIEUWS
Ned. Herv. Kerk.
NOORDGOUWE. Zondag 14 Mei, des
avonds 7 uur, ds. Ruijsch van Dugfceren,
MAEKTBEKICHTEN
Veilingsvereen. «De Eendracht» Thole*
Roomboter f0.71; Boereboter f0.66; p.
pond. Eieren f3.30 per 100 stuks.
AMSTERDAM, ll Mei. Suiker kalm».
Mei f 77/„ geboden, Aug. igedaan tot f 75/p
D»ec. f61/)* en Maart f 63/ip te koop.
WARENHUISBRAND
TE GRONINGEN
T.A.N.T E. in vlammen
Terwiij! gisteravond 7 uur te G »r o n i n-
gen de kermlsinienschen rustig bezigwiai-
ren miet het ppbouw»en en inrichten van
hun kralmen en draaimjolenis op de Visoh-
imiarkt, vpor de pp a.s. Zaterdag! te ope
nen Mei-kermis, brak brand uit in het
igirootste warenhuis van Groningen aain de
Vischmarkt, „Tante" genaamd. Het 20 m.
hooige vierkante gebouw sfcoind weldra
in lichter laaie.
Op het oogenblik, dat d»e brand bij
„Tante" uitbrak', wias het bedrijf in vol
len gang. Behalve het bijna hpmderd Imlain
groote personeel, waren ook eenige
bezoekers in het op de 'eerste etage ge
legen café aanwezig. Zij zochten ijlings
een go»ed heenkomen. Allen konden zon
der ongelukken het gebou|w. verlaten.
Kramen vatten vlam
De brand nam zloo snel' in omvang
toe, dat de brandweer, Wiat de blussching
betreft, vpo;r een vrijwel' onbegonnen
werk stond. In ©en omlmlezien wias het
vier verdiepingen hopge gebouw» van bin
nen één vuurzee. Een half uur na het
ontdekken van het vuur slóegen de vlami-
m»en meters boven het hooige dak uit.
Een vonkenregen stortte zich toen uit
over de naast gelegen huizen en de ker-
tois-etablissementen. Spoedig na het uit
breken v,an den brand gingen »een paar
kramen in vlammen op.
Eenige kermisimenschen togen onmid
dellijk1, bijgestaan door vele burgers, aain
het werk om de dekkleed en van d»e draai
molens »en de ver.miakelijkheidsspullen,
speelgoed- en suikerlkramen, nat te gooien
terwijl' anderen den boel uit elkaar haal
den ien alles wat snel brandbaar was,
in veiligheid brachten.
Zolders storten in
Met een hevigen klnal' barstte de ketel
van de centrale verwarming uit elkaar
en kort daarna stortten de zolders naar
beneden. De politie »gaf orders aan om
wonenden, dat zij1 hun perceeien moesten
verlaten.
In één daarvan wias de vrouWi van een
winkelier ziek; zij werd met een Groene
Kruisauto naar het ziekenhuis overge
bracht.
Het vuur zette Zijn verwoestend werk
voort en tastte de aanliggende huizen
aan. Ter rechterzijde "werden de achter
ste gedeelten van „Cioefoio" aangetast,
de Noord-Nedexlandsdhe boekhandel K.
L. Noording, het meubelmag,azijn Marti-
nus ©n lingerie-trieptage en damesraode-
stoffen-imagazijnen van den heer Ferd-
werda. Ter linkerzijde plantte het vuur
Zich voort op de pakhuizen van het ijzer-
warenmagazijn van de fa. E. Wigbaldus
en het London Ho,use, magazijn van hee-
renregenkleeding. De brandweer wierp 'n
geweldigen watervloed in de brandende
gebouwen.
Militairen verleenen hulp
Ami de achterzijde vatten deze per-
cieelen alle vlam. Een aantal brandweer
mannen, gesteund dpor militairen en bur
gers, bestreden met kracht het vuur. Een
hpnderdtal' militairen, die in de stad pas
sagierden, liep onmiddellijk de brandweer
te hulp en steunde haar bij' h»et uitleggen
van de slangen, terwijl Zijl de politie me-
dehiel'p bij' »de afzetting d»er terreinen,
dehielp 'bij» de afzetting der terreinen.
Duizenden mensehen stonden tusschen
de kermiskramen en rondom de 'markt
het indrukwekkende en benauwende
vuurwerk gade te slaan. Het gedrang
was in den beginne zoo hevig, dat een
achttal menschen flaulw vielen en de
E. H. B. O. hulp móest verleenen.
Sedert ongeveer vijf jaren zetelde
„T-Aj-N-T.E." een afkorting van Tweede
Algemieene Nederlandsche Tentoomstel-
lings Expositie, in dit gebouwencom
plex. Een groot aantal firma's had daar
verkoopsstands gehuurd. Het gebouw zelf
'wias verzekerd, daarentegen vele stand
houders niet. Uit den aard der zaak
hebben velen zeer igroote schade geleden
Ontploffing de oorzaak
De schade, en vooTal de 'waterschade,
welke aan aangrenzende peroeeien is toe
gebracht blijkt ook Zeer gropt te zijm
In al deze pereeeien zijln winkelbedrijven
gevestigd en vooral' de hier opgeslagen
goederen hebben door het vuur en het
water veel' geleden. Omtrent de sebadie
kon Donderdagnacht uoig geen bedrag
worden genoemid. Het nablussch ingswerk
Wierd »den geheelen nacht »en ook een
gedeelte van den Vrijdagmorgen voortge
zet. Omtrent den oorzaak van den brand
wordt de mogelijkheid verondersteld, dat
tijdens het viisehbakken door het perso
neel op een giastoestel, er een ontplof
fing zou hebben plaats gehad. Te twee
uur des nachts stond d»e groote voor
gevel van het pand nog. overeind, doch
de brandweer heeft maatregelen geno
men voor het geval deze impcht instor
ten.
e. - c
Chamberlain en Daladier over
't vraagituk: samenwerking of
overheersching
Warenhuis T.A.N.T.E. te Gronin
gen door brand verwoest
Wetsontwerp regeling vergade-
rings- en vereenigingsrecht aan
genomen
De materieële uitrusting der
luchtbescherming in Zeeland
Voor de wandeltochten op Zater
dag en Zondag meer dan 200
deelnemers
Nog regenbuien
auLëtlallwcy
Fijne koeltjes
Saucijzenbroodjes
Amandelbroodjes
Pariser soezen
A.s. Woensdag en Zaterdag
croquetten 2 d 25 cent
Bonbons 2 ons d 25 cent
VERRENIEUWSTRAAT .ZIERIKZEE
Barometerstand van hedenmiddag 2 uur:
Zon op: Zon onder:
13 Mei 4,11 19,42
Maan op: Maan onder:
13 Mei 1,39 13,24
Hoog- en laagwater te Zierikzee
Hoogwater: Laagwater:
13 Mei 9,53 22,16 3,14 15,57
Predikbeurten te Zierikzee
Zondag 14 Mei.
Ned. Herv. Kerk.
Nieuwe Kerk. 10 ure, de. Pijnaoker
Hordijk.
Kleine Kerk. 10 ure, ds. Valeton (Bev.
ouderling) en 7 ure, ds. Valeton.
Luth. Kerk.
10 ure, ds. de Jongh van Amersfoort.
Geret. Kerk.
10, oand. W. den Boer te Zieriksee
en 6 ure, ds. Vogelaar te Soharendijke.
dhr. Geref. Kerk.
9.30, ds. Hoogendoorn, 2 Leesdienst en
6 ure, ds. Hoogendoorn.
Leger des Heils (Poststraat)
10 kapt. A. G. Sohram, 3.30 Openluoht-
werk 't Groentje, 7 Openl.werk 't Luitje
en 8 ure, kapt. A. G. Sohram.
Gerei. Gem. (St.-Domusstraat)
9.30, 2 en 6 ure, Leeskerk. Vrijdag 19
Mei. 's Avonds 7 ure, ds. v. d. Berg van
Krabbendijke.
Oud-Gerei. Gem.
9.30, 2 en 6 ure, Leeskerk,
