ZIERIKZEESCHE
KIEUWSBODE
VRIJDAG 5 MEI 1939
OPGENOi
ZIERiKZEESCKE COURAMT
EERSTE BLAD
Uit Stad en Provincie
De Kern
C J. J. VERTON
Fijn Gebak.
Gebakjes en Taarten
ABONNEMENT
Prijs p. 3 maanden f 1.50, buiten Zierikzee f 1.80
Voor het buitenland p. jaar f10. Afzonderlijke
nummers vijf cent. Verschijnt dagelijks.
Tel. No. 3a. - Giro 137677
1707-188®
Directeur: A. J. DE LOOZE i Uitgever-Redacteur: M. J. KOSTEN
Uitgave N.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE - ZIERIKZEE
95STE JAARGANG No. 14025
ADVERTENTIEN
van 1—4 regels 80 cent, van 4 regels en!
daarboven 20 cent p. regel. Reclames 40 cent
p. regel. Bij contract belangrijke korting
Inzending op den dag van uitgave vóór 10 uur
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
ONDER DE SCHIJNWERPER
valt het licht der openbaarheid he
den op kolonel 'Beek, Polen's minister
van Ibuitenlamdsche zaken, welke heden
morgen 10.20 zijn met spawning verwach
te rede hield, die een antwoord bevat
op de rede van Hitler, over diens eischen
inzake Danzig en den Corridor.
Zooals we gisteren opmerkten zal deze
rede wel geen groote verrassingen baren,
hoewel Beek nadere mededeelingen zal
loslaten over de Duitsche voorstellen, die
tot dusverre slechts van één zijde wa
ren gepubliceerd.
In het Engelsche Lagerhuis heeft Cham
berlain gisteren, sprekende over de con
scriptie in Engeland, verklaard, dat de
dienstplichtwet niet op Noord-Ierland zal
worden toegepast. De premier meent wel
licht hierdoor olie te storten op de golf
van tegenstand, die uit dat deel van Ier
land zou komen opzetten bij algemeeme
invoering en hierdoor poogt de rust in
het onrustige stuk van het Britsché ge-
meenebest te handhaven.
Eden heeft een pleidooi gehouden voor
het wetsontwerp, dat niet is ingediend
omdat het vrijwilligerssysteem gefaald
heeft, maar „omdat wij den twijifel moes
ten wegnemen uit de gemoederen van
sommige vreemde landen ten opzichte
van de vastberadenheid, waarmede wij
voornemens zijn de politiek te voeren^
waaraan wij onzen nlaam verpand hebben.
De waarheid is, dat er thans natiesj
zijn, die vpp den rand van het gevaar
leven en veel bewuster zijn van de on
middellijke noodzaak, die zich ieder oogen-
blik kan voordoen, dan wij1 in Ejnge-j
land. Deze naties weten zeer wel hoe<
diep en oprecht gehecht wijl zijn aan
het vrijwilligersbeginsel. Maar juist daar
om kunnen wij geen treffender symbool
geven van de oprechtheid van omtoe v a st-
beradenheid om onze beloften ten
uitvoer te leggen, dan door een tijde
lijke opoffering van een fundamenteel
beginsel".
Het onverwachte aftreden van L i t w i-
n o v als volkscommissaris van Buitenl.
Zaken der Sovjet-Unie heeft begrijpelij
kerwijze zoowel te Londen als te Parijs,
midden in de onderhandelingen met Mos
kou over een anti-agressiepakt, verbijs
tering teweeggebracht. Er bestaat tot op
het oogenblik geen enkele deugdelijke
aanwijzing, die voor het aftreden op dit
oogenblik een verklaring toelaat, evenmin
beschikt men over aanwijzingen omtrejitt
de richting, die de buitenlandsche poli
tiek der bolsjewisten verder zal nemen.
Het eenige wat met zekerheid kan wor
den geconstateerd is, dat in de onder-i
handelingen tusschem L o n d en en, M o s-
k o u geen schot zat, zoodat men hierin
-klaarblijkelijk de directe oorzaak moet
zoeken voor den aftocht van Litwimpv.
De Engelsch-Russische onderhandelingen
traineerden reeds een maand lang zen
der dat er totdusver uitzicht bestond
op een spoedig accoord.
Moskou heeft oorspronkelijk een zes-
mogendhe denconferentie voor
gesteld, welke Londen afwees onder het
motief, dat zij voorbarig was en te lang
zaam werkte. Sedertdien is duidelijk ge
worden. dat er principieel meeningsver-
schil bestond over den vorm, dien Eni
geland en Moskou aan hun onderlinge
samenwerking in eenj aniti-agressiefront
wilden geven.
Londen wilde zich slechts verzekeren
van een beperkten bijstand vani de Rus
sen aan Polen en Roemenië ingeval van
een gewapend conflict met Duitschland.
Moskou verlangde op den ouden grond
slag der collectieve veiligheid een for
meel Engelsch-Russisch-Fransdh bondge
nootschap tot wederzijdsche hulpverlee
ning. Litwinov heeft deze politiek te Ge-
nève tot het laatst toe consequent voor
gestaan en verdedigd.
Het valt (moeilijk achter de scher
men der bolsjewistische politiek te kijken.
De Russische grenzen zijn al sedert ja
ren hermetisch gesloten; buitenlanders1!,
die in staat zijn zelfstandig waar tei
nemen, worden stelselmatig geweerd; het
corps diplomatique leeft feitelijk in af
zondering. De Russische politiek kan ver
scheiden kanten uit, al naar gela g van
de appreciatie van machtsverhoudingen em
mogelijkheden. Dat Moskou zich door sen
timent zou laten leiden, moet men zich
niet voorstellen.
Hoog- eo laagwater te Zierikzee
Hoogwater: Laagwater:
6 Mei 4,29 16,51 9,51 22,12
TWEEDE KAMER
Vierjarige kweekschool voor
onderwijzersopleiding
Het kweefasühoiol-iontweip heeft gis
teren de toegewijde aandacht der on-
derwijs-deskundigen opgeëischt. De klem
van het ontwerp bestaat hierin, dat wordt
voorgesteld, van de kweekschool (miet een
Cursus van drie jaar, op de vier-jarige
over te gaan.
Terecht herinnerde de heer Tilanus
(e.-fli.) eraan, dat in 1934 oud-jmfinister
Marchant wegens bezuiniging van de
vierjarige kweekschool één klasse heeft
afgekapt. Tegelijkertijd diende de (minis
ter echter een wetsontwerp, vopr een
5-jarige kweeblschool in. Daarvan is
toen niets gekomen.
Maair het (merkwaardige van de ge
heel e historie bestaat hierin, dat de twee
opeenvolgende ministers tezamen betoio-
gen hebben geleverd, waaruit zou moeten
blijken, dat zoowel de drie-, vier-, lals
vijfjarige cursus voor het rijk vrijwel ge
lijke blosten (met zich meebrengen. Ove
rigens behoorde de chr.-hist. afgevaar
digde, alsook de anti-rev. heer van Dij
ken, geenszins tot de voorstanders van
het ontwerp. Zijl vonden de vierjarige
geen verbetering in de goede richting.
De ouders zullen op hoogere kosten
worden gejaagd. En 'met een vereenvou
diging der leerstof zou vrijwel hetzelfde
kunnen worden bereikt.
Wel vond im'et name de heer van
Lijken (a.-r.) evenals 'mevr. Bakker-
No rt (v.-d.) en de heeren Truij'en (r.k.),
Vos (lib.) en Ropsjen (a.r.) het van
eminent belang, dat bij aanneming vain
het ontwerp de onderwijzers-opleiding
niet iroeer zal berusten op overgangs
bepalingen en Algemeene Maatregelen
van Bestuur, imiaar dat er een vaste
basis zlal worden geschapen bij de wet.
De heeren van Houten (christ. demi-)
Thijssens (s.d'.a.p.) en Van Sleen (s.d.
a.p.) hadden vo'or het ontwerp niet veel
vriendelijke woorden over. Zij meenden,
dat imlen bij de onderwijzersopleiding ge
heel nieuwe banen had moeten inslaian.
Ziji hielden betoogen olm; aan te toornen,
dat die opleiding vijfjarig zou mioeten
zijn. En bovendien kunnen zij niet
inzien, waarom' de toekoimlstige onder
wijzers hun kennis niet zouden opdoen
in H.B.lS.-verband.
Men dwingt de a dspirant-on d erwij'z e rs
tot een soort kaste-geest, en wil hen
aldus altijd de heer van Sleen (roet
opizet „apart" houden. Dit alles zou
slechts ten doel hebben, een behoorlijke
belooning der onderwijzers uit den weg
te gaan. Aan het einde va" een H.B.S.-
opieiding zouden imtmlers opik andere
wegen voor hen openstaan. „Ontsnappen"
zij' naar de vrije maatschappij, dan wacht
hu|n veel hoogere belooning dan in den
onderwijzersstand. Dit wil men aldus
deze afgevaardigde tot eiken prijs
verhinderen. En hier zo.u het kernpunt
van alle kwalen zijn.
In een rustige en befte ersch te rede
heeft 'minister Slotemaker de Bruine de
voordeel en van het ontwerp belicht. De
minister betwistte nadrukkelijk de stel
ling, dat er in de vier jaar allerlei
paedagogische hobbies zullen worden
botgevierd. De leerstof zal slechts in
een kalmer tempo worden verwerkt.
VERSCHILLENDE BERICHTEN
Vrouw In een kelder geduwd
Gistermorgen wandelde een 32-jarige
vroiuw op' de Keizersgracht ter hoogte
van de Westermiarkt te Amsterdam. Plot
seling voelde zij', dat iemiand haar een
flinken duw in den rug gaf, juist toen
zij' een keldertrap passeerde. De vroiu;vv
viet in den kelder en werd ernstig ge
wond. Zij is (met een hersenschudding
naar het binnengasthuis overgebracht.
Wie de dader is, kon nog niet worden
vastgesteld. Getuigen Zagen een main hard
wegloopen. De vrouw verklaarde, dat het
waarschijnlijk haar echtgenoot was jrnet
wien zijl in onlmin leeft. Zij heeft hem
echter niet gezien.
In dronkenschap verdronken
Een 38-jarige Iiersche stoker. John Fur
long, wilde zich gistermiddag aan boord
begeven van het Engelsche s.s. „Cadu-
ceus", dat in de haven van Delfzijl
ligt. De man, die onder invloed vainl
sterken drank verkeerde, viel en geraakte
te water. Na enkele minuten wisten ha
venarbeiders in samenwerking met toe- 1
geschoten personen, den drenkeling uit
het water te halen. Gedurende eenigen
tijd hebben twee geneesheeren kunstma
tige ademhaling toegepast, hetgeen even-
wei niet meer mocht baten.
KORT EN BONDIG
De minister van binnen!andsche za
ken. sir Samuel Hoare, heeft in het La
gerhuis medegedeeld, na er nogmaals op
te hebben gewezen, dat de activiteit der
Duitsche nazi-organisaties in En
geland onder voortdurende controle
staat, dat de regeering besloten heeft
tnog negen Duitschers uit te wijzen.
De in Libye toevende opperbevelhebber
van het Duitsche leger, generaal vom
B rauchitsch. is Woensdagmorgen pier
vliegtuig uit Benghasi vertrokken. Ver
gezeld van generaal Pariani, den staats-,
secretaris van het Italiaansche ministerie
van oorlog en van den gouverneur-ge
neraal van Libye, luchcmaarschalk Balbo,
heeft hij zich naar Tripolis begeven.
De nettowinst van de Ned. Ford Auto
mobielfabriek bedroeg f779.402 (vorig jaar
f846.405). Voorgesteld wordt een slotdi-
vidend van 14 pet. uit te keeren, het
welk (met het in December 1938 betaalde
interim1 dividend ad 6 pet. een jaardi
vidend van 20 pet. zal vormen (als v.j.)
Chamberlain heeft in het Lagerhuis
een verklaring over het wetsontwerp op
den dienstplicht in Engel a pd af
gelegd, waarin hij de oplossing heeft ge
geven var. het eenige groote probleem',
dat moeilijkheden had kunnen opleveren
bij de invoering van den dienstplicht. Hij
verklaarde n.l. dat die conscriptie-wet in
Noord-Ierland niet zal worden toegepast.
De vroegere Duitsche Rijksweermmis-
ter, generaal Groener, 'is gisteren m
den ouderdom van 71 jaar overleden. In
1918 werd hij opvolger van Ludiendörff
als generaal-kwartiiermeester. Hem viel de
Zware taak te beurt den teriujgtocht van
het Duitsche leger te leiden. Een nieu
we intern, walvis chvangstconfe
rentie zal in Juni te Londen worden ge
houden. De Japamsohe iwalvischvangst zal
op deze conferentie isjn vertegenwoor
digd, hoewel ieen deelneming van Japan
aan de reeds verleden jaar door Duitsch
land Noorwegen, de Ver. Staten en En
geland gesloten overeenkomst, waarbij tot
een jsekere beperking van het vangbe
drijf werd besloten nog geenszins vast
staat.
ZIERIKZEE. „Een cent lucht" is wel
het nieqwste dat men van heden af
hier ter stede kan bekomen 'en waarvan
onze gemeente dan ook de primeur van
geheel Zeeland heeft. Waar imien diat be
komen kan?
Wel, in de Verrenieuwstraat, waar de
heer C. van den Bout in zijn werkplaats
een E r r es-Lu eh t a u tomla a t heeft ge
plaatst. Hel apparaat zelve bevindt z'ich
binnenshuis, maar a.an de buitenmuur van
de werkplaats bevindt z'ich een gumtmi-
slang, waarboven een gleuf. Doet men
nu in deze gleuf 1 cent, na te voren de
slang op| het ventiel van den band te
hébben gedrukt, dan heeft Uw karretje
in een .münimum van tijd opgepo;mlpte
banden. Voor een 'koopje kan .men dus
dag of nacht, weer of geen weer, zijn
banden oppomlpen, wiat zeker wel een
uitkom'st voor het wielrijdend publiek
genoemd mag worden. Persoonlijk héb
ben wiji ons van de werking van deze
automaat overtuigd en wij' kunnen ver
klaren, dat zij perfect weifelt, reden
waarom wij' er van deze plaats gaarne
de aandacht op vestigen.
Voor de laatste Nutsavpnd van het
Departement bestond Donderdagavond
goede beiangstel'linig, toen de voorzitter,
imir. Wi. Nieuiwenhuijsen, de aanwezigen'
het welkom toeriep en vervolgens de
nog te weinig ingediende verlanglijstjes
besprak, die het bestuur aan de con
vocaties heeft laten hechten, teneinde de
leden zelf hun keuze te laten bepalen
omtrent sprekers, voordrachten, declama
tie, kleir,kunst -etc.
De secretaris zal graag de nolg niet
ingevulde verlanglijstjes iin ontvangst ne
men, zoodat het bestuur meer dan voor
heen Imet de wenschen der leden reke
ning kan houden.
Na deze inleiding gaf de voorzitter het
woord aan den heer H. Bloemt, leider
van het Nederlandsch-Zuid-Afrikaansch
Instituut, welke een causerie hield, af
gewisseld door het vertoonen van een
Smalfilm over Zuid-Afrika, het schitte
rende en interessante land van onze stam
verwante broeders van de Kaap, Trans
vaal en Oranje-Vrijstaat, welke namen
herinneringen opwekken aan den strijd
in het begin dezer eéuw tusschen Boer
en Brit.
Spr. heeft zeer terloops deze strijd
voor hun '.m|oeizaam verkregen onafhan
kelijkheid aangestipt, maar meer in het
bijzonder de positie van de twee blanke
rassen geschetst in het Dominion.
Na een kort historisch overzicht te
hébben gegeven van het ontstaan van
de voormalige republieken, van af de
landing van Jan van Riebeek, den 6
April 1652, welke de vaan der Manke
beschaving hief in het zwarte wereld
deel, schetste ispr. de huidige politieke
toestand van de blanke 'bevolking, de
taalstrijd en het onderwijs.
Het Afrikaans dringt sterk op den
voorgrond, waarbij' de radio zich als
machtig middel heeft doen kennen. In
de verhouding tusschen de twee blanke
rassen is in den loopi der jaren een gun
stige wijziginlg 'gekomen; men staat niet
meer als overwinnaar en overwonnene
tegenover elkaar.
Vrij' uitvoerig heeft de heer Bloem
na de pauze stil gestaan bij' het natu
rellen en ahmle Meokenyraagstuk), de
econo!miiséhe tpestand, de goudindustrie
te Johannesburg, enz', enz. Interessante
miededeelingen over 'en uit het verre
stamland aan Afrika's Zuidpunt, waar
aan velen herinneringen uit den vi^jheids-
strij'd bewaren.
Door middel van de smalfilm napi; de
heer Bloém' zijn toehoorders mee naar
zonnig Zuid-Afrika ,,'n Vakansieoord, die
hele jaar deur!" En wel naar Kaapstad,
de stad Van Jan van Riebeek, de eerste
blanke kolonist, naar Port Elizabeth, aan
de Algoabaaii, naar de Durban, de haven
van Natal, na,ar Johannesburg, de goud
stad, de grootste istad' in het Dominion,
de stad van Paul Kruger, Pretoria, door
de Drakensbergen over do wijde vlak
ten van de Oranje Vrij'staat, het Boeren
land bij uitnemendheid'.
Met zeer veel belangstelling w'erddeze
reis per fifml gevolgd, waardoor men
een indruk kreeg van het schoone, zon
nige Zuid-Afrika, waar <Je „Ossew.a," nog
niet geheel heeft uitgediend.
De voorzitter dankte aan het einde
van de laatste Nutslezing den heer Bloém
voor zij'n interessante lezing.
Woensdag 10 Mei zal te dezer
stede de gewone jaarlijksche rundvee
keuring plaats vinden op het terrein van)
de hofstede van den heer W. ten Haaf
Hz. aan de Platteweg, welwillend hier
voor beschikbaar gesteld. Alle soorten
rundvee, ook jongvee kan worden inge
zonden. Vele geldprijzen worden toege
kend. Maar al wordt men geen geldprijs
deelachtig, dan is eene deskundige be
oordeeling van het rundvee voor den
veehouder, de moeite van inzenden tem
volle waard. Het vee wordt tijdig op
de keuringsplaats verwacht.
Wij vestigen ook nog de aandacht
op de lezing van den heer C. Zwager
man over Rundvee ver be tering,
welke Maandag 8 Mei in het „Huis van
Nassau" wordt gehouden.
m
De houding van Rusland blijft
een duister politiek punt
Beck's antwoord op Hitler's rede
inzake Danzig en Corridor
De voorgestelde heffingen op de
Inkomsten- en Winstbelasting
Wat aan de gemeenten zal
worden overgedragen
Vierjarige kweekschoolopleiding
voor onderwijzers(essen)
Weinig of geen regen
cmletlaUetij
Steeds je adres voor
Op bestelliüg
voor bruiloften en partijen.
Donderdag en Zaterdag de be
kende Croquetten 2 25 cent.
VERRENIEUWSTRAAT ZIERIKZEE
Zon op: Zon onder:
6 Mei 4,23 19,31
Maan op: Maan onder:
22,36 6,18
Mei
KERKWERVE. In de dezer dagen ge
houden vergadering van de Liberale kies-
vereeniging werd mededeeling gedaan vani
een ingekomen schrijven vami den voor- j ^Predikbeurten te Zierikzee
zitter, de heer G. J. van der Cingel, dat LI
voor' het lidmaatschap bedankt. De vol-
gende candidaten voor de a.s. raads-
verkiezingen werden gesteld: M. C. van
der Linde. M. M. Hanse (beiden aftr.),
P. J. van den Ros, J. Hart en A. Mat-
thijsse. I
Nader verniemen wij nog, dat de heer
van der Cingel miet een aparte lijst zal
uitkomen. i
Burgerlijke Stand over April. Ge-
boren: 16. Marinus Johanmis, z. va'ji/ J. j
der Weduwen en A. A. Steendijk. Ge- j
huwd: 5. Jan van IJsseldijk, 26 j., en
Willemina P.a Hendrikse, 22 j.; 26. Jan
Pleune, 33 j., (van Eikerzee) en Pieter-
nella W. Hendrikse, 23 j.
ELLEMEET. Burgerl. Stand over April.
Geboren: 6. Jacoba Helena, d. van Kor-
nelis van der Cingel en Pieterwella Wes-
dorp; 9. Magdalena, d. van Leendert Elen-
baas en Helena Hendrika Bazen.
OUWERKERK. Het bericht van Woens
dag inzake candidaalstelling voor de a.s.
Gérweenteraadsverkieziiiigen, behoeft eeni
ge verbetering. Wij hadden n.l. [gemeld',
dat een candidatenlijst was ingediend
door de afdeeling van de Liberale Staats
partij'. Dit is evenwel onjuist. Genoemde
candidaten behooren tot de Vrijzinnige
Kiesvereeniging „West-Duivelamd", wel
ke niet is georganiseerd in eeni|g politiek
verband.
BRUINISSE. Burgerlijke Stand over de
imiaand April. Geboren: 7. Jan, zopn van
A. de Koning en H. M. Julmelet; 26.
Adrianus Leendert, zoon van H. J.
Zondag 7 Mei.
Ned. flerv. Kerk.
Nieuwe Kerk. 10 ure, oand Schooh.
Kleine Kerk. 10 ure, da. Pijnaoker
Hordijk (Doopcbed.) en 7 ure, ds. Ruijsoh
v. Dugteren van Zonnemaire.
Luth. Kerk.
Geen dienst.
Geref, Kerk.
10 en 6 ure, dr. v. Lonkhuijzen,
Cbr. Geref. Kerk.
9.30, ds. Hoogendoorn, 2 Leesdienst en
6 ure, ds. Hoogendoora.
Leger des Heils (Poststraat)
10 Heiligingsdienst, 3.30 Openluohtwerk
(bij ongunstig weer in de zaal) en 7 30 ure,
Verlossingesamenkomst, onder leiding van
kapt. A. G. Schram.
Gerei. Gem. (8t.-Domu88traat)
9.30, 2 en 6 ure, Leeskerk.
Oud-Gerei. Gem.
9.30, 2 en 6 nre, Leeskerk. Maandag
avond 7 ure, de heer E. Wijnne van
Kamperveen.
- i—
Capelle en G. Hage; 28. Maria Jannetje
Lena, dochter van A. Heule en J. J.
Kip; 30. Marinus, zoon van A. M. Julmte-
let en A. de Ronde. Gehuwd: 14. M.
Meijer, jtm'., 27 j. (van Rotterdam) en
K. Boliju, jv>., 24 j.; 28. C. A. van Gilst
jlm!., 32 j. en J. L. Wesdorp, jv., 26 j.
Overleden: 7. N. P. Katoen, 54 j., echt-
genoofe van P. Meeilmians; 25. C. Pad-
imios, 74 j., echtgenoot van P.
