ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
WOENSDAG 30 NOVEMBER 1938
OPOENOL
ZIERIKZEESCHE COURANT
EERSTE BLAD
Uit Stad en Provincie
De Kern
ABONNEMENT
Prijls p. 3 maanden fl.50, buiten Zierikzee f 1.80
Voor het buitenland p. jaar f10. Afzonderlijke
nummers vijf cent Verschijnt dagelijks.
Tel. No. 3a. - Giro 137677
1707 - 1880
Directeur: A. J. DE LOOZE Uitgever-Redacteur: M. J. KOSTEN
Uitgave N.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE - ZIERIKZEE
95STE JAARGANG No. 13895
ADVERTENTIEN
van 1—4 regels 80 cent, van 4 regels eol
daarboven 20 cent p. regel. Reclames 40 oent
p. regel. Bij contract belangrijke korting
Inzending op den dag van uitgave vóór 10. uur
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Verkeersvliegtuig verongelukt
Vijf menschen omgekomen
Volgens een rapport van de Anteri-
kaansche kustwadht, is in het rotsgia-
bied aan de Wiestkust het wrak var;
een verkeersvliegtuig der United Airlines
gezien. Men heeft geen teeken van leven
aan boord waargenomen, zoodat gevreesd
wordt, dat alle inzittenden, vier passa
giers en de uit drie koppen bestaande
bemanning, om het leven zijn gekomen.
De kustwacht was op onderzoek uitge
gaan na ontvangst van een boodschap,
waarin het vliegtuig mededeelde, dat het
door gebrek aan brandstof niet de vlieg
velden van San Francisco of Oakland
zou kunnen bereiken. Inderdaad werd
het vliegtuig gezien aan den voet van
een klip in een moeilijk toegankelijke
streek. Leden van de kustwacht daalden
met touwen van 700 voet hooge rotsen
af en redden twee inzittenden, o.w. den
bestuurder. Het wrak is door de hooge
brandingsgolven in stukken geslagen. Van
de andere vijf inzittenden werd geen
spoor gevonden.
De stakingsbeweging in Frankrijk
De staking niet algemeen
Omtrent de stakingsdreiging in Frank
rijk is niet veel nieuws te vermelden,,
daar men in de verschillende steden in
de onzekerheid verkeerde, in welke be
drijven het personeel Woensdagmorgen
al dan niet aan het werk zou gaap.
Te Grenoble zouden de couranten heden
regelmatig verschijnen. Het stadsperso-
neel zou daar het werk neerleggen met
uitzondering van dat van den burger
lijken stand en van de brandweer.
Het bevel tot staking is niet tot Al-
gerië uitgebreid.
Eden vreest nieuwe schokken
De Europeesche machtsverhouding
Oud-minister Eden heeft te Londen een
redevoering gehouden, waarin hij o.a.
verklaarde, dat „zelfs als wij de ramp
van een oorlog vermijden, wij waar
schijnlijk nieuwe schokken zullen onder
gaan". De overheerschende factor in de
wereld van vandaag moest volgens den
oud-minister worden gezocht in de nieu
we machtsverhoudingen in Europa, welke
een gevolg zijn van het herrijzen van
Duitschland met nieuwte opvattingen over
leven en regeering. „Wij leven thans»
onder omstandigheden, Waarin 3 Imlachtige
staten de lieer van het geweld hebben
aanvaard en Engeland, Frankrijk en nu
Zélfs de Viereenigde Staten zijn gedwon
gen krachtig te bewapenen om hun vrij
heden te verdedigen. In dezen toestand
van anarchie zijn wij gedwongen om in
gevaar te leven onder de voortdurende
dreiging van den oorlog, zonder dat
wij ons ervan verzekerd kunnen gevoe
len, dat een ramp Zal worden vermleden.
Stabilisatie der bewapening
Een nieuw Duitsch aanbod
Sedert kort is de mogelijkheid van
een Duitsch aanbod van ieen bewapeningsf-
accoord op den voorgrond getreden. Di
plomatieke kringen te Londen hebben!
mededieelingen ontvangen van nieuwe
Duitsche plannen ien deze mededeelingen
waarschijnlijk genoeg geacht om er de
geïnteresseerde partijen van in kennis te
stellen. De idéé zou zijn den westelijken
mogendheden in de koutende lente een
voorstel te doen voor de stabilisatie van
de bewapening in de lucht, zoowel als
op het land.
Duitschland Zou daafbij niet op de
handhaving van zijn huidige superioriteit
aandringen, maar genoegen nemen met
een stabilisatie van de verschillende na
tionale bewapeningen op voet van ge
lijkheid, met andere woorden Engeland
en Frankrijk zouden hun bewapening
tot het bestaande Duitsche peil kunnen
opvoeren ien Duitschland zou zich ver
plichten in dien tijd geen nieuwe uit
breiding van zijn militair apparaat te
(ondernemen. De gewestelijke democrai-
tiën zouden voorts gevraagd worden hun
waardeering voor deze Duitsche bijdrage
aan het Europeesche verzoeningswerk te
toonen door een meer tegemoetkomende
houding in de koloniale kwiestie aan te
nemen.
Nederland en Oranje
vóór 125 jaar hereend
November 1813 k
Na ruiimi 18 jaar lang te hebben ge
zucht onder de Fransche overheersicihing
en onnoemelijk veel te hebben geleden
onder de onophoudelijke oorlogen, waar
aan Europa ten prroi was, wardoor de
handel kwijnde, terwijl de druk der be
lastingen ondragelijk werd, stak in Ne
derland het verzet oip tegen net gezag
van Napoleon.
Drie imfoedige mannen vooral waren Liet,
die, bezield door den onweerstaanbaren
drang naar vrijheid en onafhankelijkheid
in stilte werkten aan de voorbereiding
van het groote gebeuren. Die drie
mannen waren Gijsbert Karei van Ho-
gendorp, Leopold Graaf van Limburg
Stirulmi en A. F. J. A. van der Duyn
van Maasdalmi.
Ook onder het volk gistte het. Om
streeks half Nove|m|ber liep in Amsterdam!
het gerucht, dat de Kozakken in Overijsel
waren gesignaleerd. Daarnaast 'bleef het
feit niet onopgemerkt, dat er iets gaande
was onder het Fransche garnizoen. Op
15 Noveimlber eindelijk) sloeg voor Am
sterdam! het mur der bevrijding; gteheraa!
Molitor vertrok im|et zijn gehate Fransche
soldaten naar Utrecht. Een groote vreugde
smlaakte zich meester van de hoofdstad,,
welke zidh reeds dadelijk 'hierin uitte,
dat het volk onder luid gejuich de Fran
sche douanehuisjes otmiver haalde en ver
brandde.
Ongeregeldheden deden zich overigens
niet voor, hoewel er veel Volk /ojpi de
been was. Men bepaalde zich tot het
roöpen van „Vivat Oranje 1 Hoezee!" en
het afrukken van de Fransche adelaars.
Oranja weer in Dan Heeg
Nauwelijks was dit geschied, of' in Den
Haag vormden Van Hogen dorp, Van Lim
burg Stirum! en Van der Duyn van Maas
dalmi een voo riloop i g 'bestuur en
namen de lieiding van de Vrijheidspartij!
op zich. Dat was op 16 November.
Graaf van Limburg Stirum wilde de
eerste zijn die zich weer mlet Oranje
tooide; en zoo kon h,et gebeuren, dat hij
zich des imlorgenis op straat vertoonde met
oranje op de borst. Hij was in gezel
schap van den oud-burgemeester van de
Residentie, Slicber, die Zijn hoed had
versierd Im'et een oranje kokarde. Later
volgden ook de Zopns van Van Hogen-
dorp dat voorbeeld.
Nu was het hek van den dam!. De
Nationale Garde verbroederde zich lm!et
het volk en trok imiet vliegende vaandels
en slaande trom door de straten. De mu
ziek hief het W. i 1 h e 1 m u s aan. De geest
drift was algemeen, toen de Fransche
troepen Den Haag verlieten.
De Nationale Garde verzamelde zich
op het Buitenhof, waar alle onderschei-
dingsteekens, welke aan de Fransche o,ver-
heersching herinnerden, van sjako's en
unif'ormten werden verwijderd.
Op dienZelfden gedenkwaardigen dag
vaardigde Van Hogendorp Zijn bekende
Oranje-proclamatie uit.
Da Prins van Oranje komt I
Al deze gebeurtenissen vormden het
voorspel tot de komlst van den Erfprins
van Oranje, die den 26en November uit
Engeland was vertrokken, aan boord v.an
het oorlogsschip „Warrior". Zpodra dit
bekend werd, posteerden tal van Hage
naars zich op de Schevieningsche duinen
oiml naar de komst van den vorst uit te
j toer, voordat Imien des middagls een zeil
zien. Het duurde evenwel tot 30 Novemt-
aan den horizon bespeurde.
I Dit was het langverwachte schip 1
i Spoedig verbreidde zich Ihet heuglijke
nieuws en aldra had zich een groote
menigte aan het strand verzameld. Toen
het schip zoo dicht onder de kluist was
naderd, als de diepgang toeliet, werd
een sloep gestreken en de Prins van
Oranje [maakte zich' gereed om ntet
Zijn gevolg den vaderlandschen bodeiml
te betreden.
Men kent het vernaai van Zijn landing:
een Scheveninger, Maarten Mos, kon Zijn
ongeduld niet langer bedwingen. Hij
waadde zoo ver mogelijk in zee, de
sloe(p tegemjoet, en riep uit: „Waar is
de Prins?" Toen oen der heeren van
's Prinsen gevolg heiml den vorst had aan
gewezen, stapte de rondborstige Sche
veninger op hem' toe met de woorden:
„Zijt gij! onze Prins?", waarna hij1 'helm
eerbiedig de hand kuste. Dit was de eer
ste groet van zijn onderdanen aan den
terugkeerenden zoon uit het oude Huis
van Oranje.
De zegetocht naar de Residentie
Zoodra de Prims aan wal was gestapt,
naiml hij plaats in een wagen, bestuurd
door den Scheveninger Jacob van Diuijne
Sr. Hz. De Prins, bewogen door de ont
vangst ien het weerzien van den geliefden
geboortegrond, bleef rechtop in den wa
gen staan, zoodat de langs- den weg 'ge
schaarde menigte hem goed kon waar
nemen.
Zoo ging het naar de pastorie van de
kerk in de Keizerstraat, bewoond idoor
den predikant Faaswem de Heer. Deze
vertoefde echter in het buitenland, zoodat
de onverwachte eer, den Prins te mogen
ontvangen, te beurt viel aan de dochters
van den predikant.
In dit gastvrije huis was het, dat de
80-jarige oud-kapitein Berkenbosch Blok
de bekende woorden sprak; „Heere! Mijn
oogen hebben nu glenoeg gezien, imlijne
gebeden zïjh verhoord 1"
Na een kort verblijf zetten de Prins
en ziijn gevolg den tocht te midden van
de juichende menigte voort in drie rij
tuigen. Onderweg, werden de paarden van
het Prinselijk voertuig schichtig door het
geroep der steeds aangroeiende imlem-
schenmenigte, doch de Scheveninger Arie
Varkevisaer wist ze tijdig bij- het hoofdstel
te grijpen en tot bedaren te brengen.
Het eerste doel van den tocht was de
gastvrije woning van Van Limburg Stirum
Na even te hébben gerust, vertoornde!
hij1 zich buiten op het bordes, om zijn
volk te begroeten en het huldebetoon'
in ontvangst te nemen.
DienZelfden dag nogl begaf de Prins
zich naar den trouwen Oranjevriend Van
Hogendorp, aan, wiens medewerking! hij
Zooveel te danken had. Van Hogendorp
had aan het voorgaande geen, deel kunnen
nemen, daar hij door jicht aan Zijn stoel
was gekluisterd, zoodat hij 2'elfs niet in
staat was, op' te staan, oim zijn souve-
rein te begroeten.
Nederland 'had Oranje Oranje had
Nederland teruggevonden!
TWEEDE KAMER
Defensiebegrooting zonder
stemming goedgekeurd
Tw'ee-ien-twintig sprekers hebbieju ver
leden week bij het Defemsiedebat hP-t
woord gevloerd. Zpo ko|n minister Van
Dijk gisteren met reden doen uitkomen,
dat bij' een antwoord op duizend en
één détailvragen een redevoering van
groote allure oumloigielij'k mioiest zijn. Te
recht blijft die [minister toiji zijln mea
ning dat Defensie-Voorzieningen; 'n uniek
belang vertegenwoordigen-
Ook zelfstandige handhaving omlZer on
afhankelijkheid is een doel, dat die re
geering voor ougem Imjoet staan- Na de
uitvoerige Schriftelijke voorbereiding van
het debat, beeft Zijhe Excellentie (niet
veel inieuwie perspectieven geopend- Ais
hoofdpunten van rijn betoog stippen 'w'ij
aan, dat hij tegenover den heer Albarda
de noodzakelijkheid, vjain den tweeden
vervangenden kruiser zonneklaar heeft
aangetoond- Voor hem is deze kruiser-
bouw gebiedende eisch.
Ma g mot- en Siegjried-lioies, die schat
ten zouden verslinden, tornen voor pnis
land iniet in aanmerking. Wel zullen, ge
bruikmakend van de bodemgesteldheid,
eenvoudige voorzieningen worden inge
richt. Ook kunnen kanalen, welke toch
reeds worden aangelegd, dienstbaar wor
den gemaakt aan 's lands defensie.
De minister verklaarde nadrukkelijk,
dat in onze leger-orgianisatie de [paarden
niet kunnen worden gemist. Trouwens,
ooik in andere landen is imlen op de
motoriseering ten deele teruggekomen.
Met spanning wacht Defensie op de be
slissing ohïtrent het centrale vliog-Veld
De militaire vliegvelden behoor en op z'n
minst o|p 25 k.m. daarvan verwijderd te
Zijn. Naast Sctesterberg en Bergen moe
ten, dus nog twee andere militaire vlieg
velden worden ingericht.
De motie-Thijssen instellen Commis
sie voor de oud-gepensionneerden is
met 45 tegen 32 stemmen, rechts tegen'
links, verworpen. Het amendentent-Albar-
da vermindering van den begrootmgspost
aangaande den tweeden vervangenden
kruiser heeft de Kamer miet 55 tegen!
de 23 stemmen van de SDAP, christen
democraten en communisten afgewezen.
De heele Defensie-begrooting is, met
de tegen-aanteekening slechts van de
communisten en christen-democraten, Zon
der hoofdelijke stemming aanvaard. Een
resultaat, waarover ook al door den te
verwachten indruk van deze eenstemmig
heid op het buitenland, ieder oprecht
vaderlander zich veiheugen zal.
Uit de Nieuwsbode
van vóór vijftig jaar
Van 28 Niov.—4 Dec. 1888. De
heer C. de Jonge te Tholen is tot post
en telegraafambtenaar te Helmond be
noemd.
Bij Kon. besluit is het Huis van
Bewaring te Tholien opgeheven.
In een buitengewone algemeene ver
gadering der Ziierikzeesehe Stoomboot-
Maatschappij is tot commissaris gekozen
de heer M. Koole RZ. te Zierikzee.
De Koning heeft aan de matrozen
bij het Loodswezien te Brouwersha
ven W. Meerman, W. S. v. d. Ham), J.
vian den Hoeven en J. J. Stolk', een
buitengewone belooning toegekend.
Veertien huisgezinnen uit Ierseke
bestaande uit 60 personen, vertrokken
naar Argentinië, om daar een beter be
staan te vinden.
De raad der gemeente Bruinisse
besloot tot het bouwen van een postkan
toor in de Verlengde Molenstraat
VERSCHILLENDE BERICHTEN
Wielrijder overreden
Gisteravond is de 49-jarige wielrijder
G. B,as te Uitgeest, op de kruising van
den provincialen weg Amsterdam—Lijm!- j
mlen en den weg B e v e rw ij ik)—dorp
Uitgeest, aangereden door een vrachtauto 1
Achter den wielrijder reed een auto, j
welke Bas liet paisseeren. Hij had evenwel
niet gezien, dat ,er no? een tweede auto
achter hem naderde. Hij Zwenkte naar i
links en hoewel de bestuurder van deze
viachtauto uit alle macht zijn stuur naar
rechts omgooide, om den wielrijder te
ontwijken, werd Bas toch gegrepen. Hij
sloeg tegien den grond en bleef bewus
teloos liggen. Het [Slachtoffer werd 'het
café „Brandjes" binnengedragen, waar een
geneesheer een zware hersenschudding
constateerde. Voordat de ziekenauto uit
Zaandam was gearriveerd, w'ajsi het
slachtoffer reeds overleden.
ZIERIKZEE. Gistermiddag heeft het da
mescomité, waarvan de initiatiefneeinv-
stens waren mevr. Gerritsen—Kroes en
KooijlmlanTisisfngde gelden afgedragen,
door de collectrioes bij de burgerij in- 1
geZaimleld voor de Joodsdie vluchtelingen. I
Het resultaat overtrof verre de alge-
nteene verwachting, f 1660.— heeft men
voor het niensdhlievend doel opgehaald' j
De burgemeester dankte de dames voor
haar initiatief en activiteit, gedurende het
gure weer, terwijl mevr. Labzowski, als
eenige Joodsche vrouw onder de dames,
een hartelijk woord van dank sprak tot
den burgemeester, de initiatiefneemsters
en de dames-col lectrices1, als tolk van
hen, die vervolgd worden oimi der gje-
loofs wille. 0 j
Toen gisteravond mr. W. Nieuwen- 1
huijsen als voorzitter van het Departe
ment Zierikzee de eerste Nutsavond open
de met zijn maidenspeech, bleek dat zeer
velen belang stelden in het eerste optre
den van den heer Ghiel de Boer en zijn
cabaret, dat door de radio groove be
kendheid heeft gekregen.
Nadat de voorzitter de leden opgewekt
had om toch trouw op de algemeen©
vergaderingen op- te komen, trad dhr.
de Boer voor h|et forum. Hij heeft er
de slag van door zijn geestige cause
rieën 't publiek te pakken en zelfs zooi-
ver te brengen, dat de Nutsleden mee
gingen zingen, al hadden ze dan ook
„tegenwind", zoodat h;et stemgeluid min
der forsch klonk.
Schimmenspel |en Rare Kiek zijn z'n
fort; geestig |an onderhoudend. Hij bab
belt rustig en lustig allies aan ekaar
en zingt met de noodige flair, liedjes!
bij de luit en bij d|e beweegbare schimi-
nten die de voordracht uitstékend ac-
centuaeren.
Van de medewerkers in dit cabaret
verdient Zus de Groot het eerst genoemd
door haar mooie stem, waarmede zij
haar liedjes bij de piano zingt. Haar col
lega, die o.a. de „Zwei Grenadiere",
vrij inaar Heine voordrqeg, kreeg veel
applaus, waarin ook de Nieuwedieper
deeldje, die zich zelf op het schippersl-
klavier begeleidde.
Het was een leuke Klein Kunst-avond,
waarvoor de voorzitter den heer de Boer
aan 'tslot hartelijk dank zegde.
De Zondag in alle Nied. Herv. dien
sten gehoudieai collecte voor de Chris-
125 jaar geleden kwam Oranje
weer aan 't hoofd van Nederland
Duitschland zou stabilisatie der
bewapening voorstellen
Eden vreest nieuwe schokken
in ons werelddeel
Gaan we een zachten winter
tegemoet
Iets kouder
WEERBERICHT
Hoogste barometierst. 763.5 te Helsingfors
Laagste 730.8 te Malinhead
Verwacht tot den avond van 1 Diee.:
Meest krachtige tot matige Westelijke
tot Zuidwestelijke wind, betrokken tot
zwaar bewolkt, later opklarend, regen
buien, overdag iets kouder.
Zon op: Zon onder:
1 Deo. 7,48 3,49
Maan op: Maan onder:
1 Deo. 0,47 0,26
Hoog- en laagwater te Zierikzee
Hoogwater: Laagtwiater:
1 Deo. 8,30 21,23 2,18 14,41
tenen onder de Joden, heeft in totaal
opgebracht f 77.30.
Gisteravond, evien vijf uur, toen
de heer C. J. Hanse en diens zoon
op Zijn bedrijf, aan den Zandwieg onder
deze gemeente, in de schuur bezig waj-
ren met schoonmaken van een benzine
motor door daaruit olie af te tappien,
ontwikkelden zich gassien, die, waar
schijnlijk door den in de nabijheid han
genden brandenden lantaarn, vlam vat
ten. H. heeft de tegenwoordigheid van
geest gehad den brandenden motor uit
de schuur te rijden, waardoor de ont
stane vlammen miet zand konden wori-
den gebluscht. Doordat die handen van
H. in aanraking waren geweest met
olie, kreeg hij vrij ernstige brandwon
den, die door dr. Boogerd werden ver
bonden. De zoon van H., wiiens kleeren
hadden vlam gevat, sprong te water,
zoodat hij zichjzelf bluschte. De brand
weer, die gewaarschuwd was, behoefde
'geen dienst te doen.
KERKWERVE- Maandagavond opende
d© heer W. P. L. Bakker, land- en tuin-
b©uwond<erwijz©r, in tegenwoordigheid
van een 16-tal tc|ursiste(n en een aantal
belangstellenden, waaronder het hoofd
der bizomdere school en de leden' van de
iciolmlmissie van toezicht, de beginles in
den clursus „Bemestingsleer", die door
de Chr. Boeren- en Tuindersbond te
Moriaainshoofd in ee(n der lokalen van
de bizondere school aldaar is georgani
seerd-
In züjn openingswoord memoreerde
spreker de belangrijkheid vian het land
bouwonderwijs in zij|n geheel en wees
er op dat het goed is de onderdeden
daarvan eens wat nauwkeuriger te be
zien, Wlat in dlit 'geval wordt gedaan
door de bemestingsleer eens nader te
behandelen. De cursisten, die reeds
eerder een landbouwcursus hebben
gevolgd, zlulien bemerken, aldus sprekjr,
dat de theorie Vian vroeger niet geheel
en al (meer in de praktijk is toe te
passen, omdat de wetenschap steeds
Voortschrijdt en proeven op wetenschap-
