ZIERIKZEESCHE
KIEUWSBODE
j^JJÜO VADISTj
MAANDAG 17 OCTOBER 1938
OPGENOl
ZIERIKZEESCHE COURANT
1707.- 1888
Luchtbeschermings-Oefening
De Kern
ZESTIEN DAGEN WERELDGESCHIEDENIS
ABONNEMENT
Pri]s p. 8 maanden f 1.50, bulten Zierikzee f 1.8Q
Voor het buitenland p. Jaar f10. Afzonderlijke
nummers vijf cent Verschijnt dagelijks.
TeL Na 81. - Giro 137677
Directeur: A. J. DE LOOZE Uitgever-Redacteur: M. J. KOSTEN
Uitgave: N.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE - ZIERIKZEE
95STE JAARGANG No. 13857
ADVERTENTIEN
van 1—4 regels 80 cent, van 4 regels eO
daarboven 2Q cent p. regel. Reclames 40 cent
p. regeL BIJ contract bslangrijks korting
Inzending op den dag van uitgave vóór 10. aap,
Vlagvertoon op Dlngaansdag
Belangstelling voor de K.L.M.-vlucht
Die trek per ossewa
Wanneer op 16 December van dit jaar
de Unie v;an Z.uid-Afrika den Dingaans-
dag, den grootsten feestdag van Zuid-
Atrica, viert, dan zullen het juist hon
derd jaren geleden Zijn, dat aam ide Bloed
rivier die gedenkwaardige slag geleverd
werd, waarin 460 mannen van Neder-
landschen bloede onder hun leider Am-
dries PretoriuS een leger van 12.000 wil
de Zoeloe's geheel vernietigden.
Na deze overwinning werd te Pieter-
M ar i t zhu r g, de hoofdstad van Natal,
een kleine Hollandsche kerk gebouwd,
die daar nog steeds staat als een getui
genis van de dapperheid en vroomheid
der Voortrekkers, de eigenlijke'-vaders
van de Boerenrepublieken en daar
mede ook van de Unie van Zuid-Afrika
in haaf tegenwoordige gestalte. In dit
jaar nu, honderd jaren na dezen slag,
zal bij Pretoria een groot „Voortrekker-
monuimlent" worden onthuld, om de moe
dige voorvaderen te eeren. Preto.ria
ontving zijn naam overigens ter herin
nering aan dien Amdries Pretorius', die
de Boeren naar de overwinning leidde.
Van Kaapstad naar Pretoria
In Kaapstad tnu verwacht men ©enige
dagen voor den gtooten feestdag het
KLM-vliegtuig DC-3 (gezagvoerder Schol-
te) met passagiers uit Nederland aam
boord, die aan de verschillende feeste
lijkheden zullen d eelnemen.
Start Jh et KLM-vliegtuig, dat zich via
Napels, Cairo, Khartoum, Nairobi en
Livingstone naar Zuid-Afrika begeeft,
eerst op 6 December te Amsterdam, de
cssewagens van de Zuidafrikaansche Taai
en Kultuurvereemiging, die het pad der
oude Voortrekkers volgen, zijn nu reeds
vele weken van Kaapstad naar Pretoria
onderweg. Inderdaad, het moderne ver
voermiddel is heel wat sneller, dan dat
van de d.appere boeren, die honderd
jaar geleden de Kaapkolonie verlieten
om aan de Engelsche heerschappij' te
ontkomen en zich elders als vrije wijan-
nen en vrouwen in een vrij' land te
vestigen. Maar al is deze „Ossewatrek"
dan minder snel, 'minder triomfantelijk!
dan de KLM-tocht hopelijk zal zijn, is
hiji zeker niet.
Langs oude paden
Terwijl de bezoekers uit Nederland ziek
door de snelle KLM-vogel veilig, over
het Zwarte werelddeel zullen laten dra
gen, staan de moderne voortrekkers dik
wijls aan groote gevaren bloot. Zeker,
zij' hebben niet de enorm© moeilijkheden
der voorvaderen te overwinnen, geen
bloeddorstige zwarte krijgers belagen hen
en waar eens snel stroom en de rivieren
moesten worden doortrokken, liggen thans
mooie bruggen, want Zuid-Afrika is een
vooruitstrevend land met een werkziaimie
bevolking, die steeds bezig is aan den
verderen opbouw van de Unie. Maar bij-
het overtrekken van de bergkjetens, die
hier z'eer hoog en woest zijn, doen zich
toch gevaarlijke situaties voor, die zeker
niet onderschat mogen worden.
Het Voortrekkersmonument
tot oprichting waarvan in 1931 een natio
nale commissie in het leven is geroepen
en dat naar ontwerp van den beeldhou
wer en architect Gerard .Moerdijk zal
worden gebouwd, zal de nagedachtenis
eeren van de 12000 bewoners van de
toenmaals 65000 zielen tellende bevolking,
die vrijwillig de Kaapkolonie verlieten.
Het wordt een koepelvormig bouwwerk,
met een oppervlakte van1 42.5 bij' 42.5
m2 en 40 m. hoog. In de Zaal, die 30
bij 30 m2. zal meten, komt langs de vier
wanden een bronzen fries, waarin de
geheele geschiedjenis van de Voortrek
kers en van den Groeten Trek is afge
beeld. In het midden zal een sarcofaag
komen met het stoffelijk overschot van
Piet Retief en de zijnen.
Aan den buitenkant, voor de bireede
hoogte trappen, die tioeganigi geven tot het
monument, komt het 4.5 m- hopge beeld,
waarin alle Voortrekkers gesymboliseerd!
Worden, ter herinnering aan haar, Zender
Wie de Groote Trek niet moegelijk Zou
zijn geweest en die de grootste dapper
heid heeft betoond, omdat zij ten deele
lijdzaam heeft moeten dulden: de Voor
trekkers,vrouw1, van wie in de herinnering
van lalle Afrikanen de dappere woorden
voortleven: „Liewer blootvoets oor die
Drakensberge iais terug na- die slaiwerny'"
De vliegramp in Westfalen
Het vliegtuig te zwaar belast
Het pinderzoek^ maar het vliegtuigonge
luk bij' Soest, waar, Zooals gemeld, op
10 Oetiober jï. een Belgisch verkeersvlieg
tuig is verongelukt en waarbij' 20 perso;-
men, onder wier drie kinderen om het
leven Zijn gekomen, heeft thans het vol
gende opgeleverd:
Het ongeluk is veroorzaakt doo'rdat het
toestel te sterk belast wias, hetgeen tolt
trillingen van de vleugels leidde en ten
slotte tot een breuk in een der vleugels
Het onderzoek is verricht dóior Duitj-
sche en Belgische deskundigen. Daar
mede zijn tevens ook de geruchtjen weer
legd, als zouden twee met het vliegtui|g|
reizende Duitsche scheikundigen chemi
sche stoffen bij' zich hebben gehad, welke
tot ontploffing Zouden zijn gekomen,1.
De moord op Greta Groen
Door wurging is het meisje vermoord
De Haagsche commissaris van politie,
H. J. M. Rutgers, die de leiding heeft in
de zaak van den moord op Greta Groen
heeft Zaterdagmorgen medegedeeldj, dat
de politie overstelpt wordt met getuigen
verklaringen, die echter voor het mieerien-
deel weinig of niets om het lijf hebben.
Het eenige positieve spoor kwam Vrij
dagmorgen, toen de chauffeur van een
vrachtautodienst op Rotterdam zich kwam
aanmelden, met de mededjeelimg, dat hij
omstreeks het tijdstip, waarop de moord
moet Zijn gepleegd, ©en man had ver
voerd met een bloedende wondje aan da
hand en een gescheurde regenjas.
Het is echter inog bij lange na niet
zeker, dat dit de werkelijke moordje-
naar is, al was Zijh optreden uiterst
verdacht. Allerwegen wordt thans door
de politie naar dezen- man gezocht. Deze
man is vermoedelijk niet dezelfde, als
de jongeman, die Greta Groen ©enige ma
len achtervolgd heeft, aangezien deze
blond was, terwijl de man die met dfen
vrachtauto mereed, zwart krullend haar
(had.
Het sectierapport heeft uitgewleZen, dat
de doodsoorzaak, zooals reedis aanvanke
lijk was aangenomen, verstikking ijs ge
weest. Er Zijn op het lijk geen directie
sporen van- wurging aangetroffen, doch
het kinderlakentje, dat het vermoorde
meis-je om den hals had zitten toen zij
werd gevonden, was sterk aangetrokken,
en zal vermoedelijk het middel voor de
wurging Zijh geweest.
Zaterdagmiddag is 't vermoorde meisje
onder enorme belangstelling ter aarde
besteld.
Aan de groeve voerde allereerst het
woord de oud-onderwijzer van Greta
Groen, dhr. Kaperdijk, uit Numansdorp,
die de voortreffelijke hoedanigheden
schetste van haar, die op Zulk een droeve
wijze om het leven was gekomen. Na
hem sprak de heer Re ijZer, bij wiiemj
het meisje in betrekking was geweest,
woorden van waardeering over 'haar werk-
Zaamhhieid en opgewektheid, waarna ds.
Van Itterzom 'eenige verzen voorlas uit
psalm 139. De 'plechtigheid werd beslo
ten met het bidden van het OnZe Vadier.
Diep onder den indruk verlieten allien de
begraafplaats.
DE BANKZWENDELAARS
Geen kleine spaarders de dupe
Najar aanleiding vain het optreden der
justitie Itegen de Qomlmlanditatre BajnkJ-
vereeniging Wie|gjerine!k Muschter 'en Go*
te A m s ter d a !m en de arrestatie der
beide directeuren, deelt het Hbl. nog
mede, dat vermoedelijk slechts een ge
ring aainta!! kleine spaarders door de ge
pleegde verduisteringen |g|etnoffan wérd-
Want het W|aren meestal niet onbemid
delde personen, die verlokt idoior de
bejiofte van leixtrai hoogte rente hun
geld aiain genoemde onderoernidulg toever
trouwden en er waren bedragen, bij' vajn
30 tpt 40 duizend gulden. Het faillissement
der „bankvereeniging" is needs aiamigfe-
vraiagd, terwijl de justitie ook voorloopig
twee procuratiehouders heeft aangehou
den. Een hunner beheerde een mevenom-
derneming van de „bianlrvereenigin|g", de
Cr ed iet vereen i ging Amsterdam15' en trad
als remisier voor de „bankvereeniging"
op, terwijl num'mier twee als command!-
De BURGEMEESTER der gemeente
Zierikzee maakt bekeijd, dat in deze ge
meente op Donderdag 27 October 1938
EEN ALGEMEENE OEFENING
IN DE LUCHTBESCHERMING
zal worden gehouden des namiddags van
2.45 tot 4;.15 uur en des avonds vanl
8—10 uur.
Gedurende de namiddagoefening z!al
het openbare leven gewone voortgang
hebben, doch gedurende de avondotefening
zal een totale lichtdooving over gehele!
Zeeland plaats vinden.
De oefening heeft plaats onder strienge
toepassing van- de wettelijke voorschriften
welke nader ter aigemeene kennis wor
den gebracht.
Zierikzee, 17 October .1938.
De Burgemeester voornoemd,
SCHUURBEQUE BOEIJE.
taire veninoot, ten |ajls remisjter a|a)n. de 'Zaak
verbonden was.
De fijksacoo.untant is met bet onder
zoek der in beslaggenomen bescheiden,
begonnen, ler is o.a. '©en bailf pakhui^
Vol kaartsystemen bij len het onderzoek
zal derhalve igepuimen tijd duren. De
slachtoffers zitten in lal!© deelen des lands
en van het geld is geen cient over, Ver
moedelijk is vrijWtel alles in don bodejml-
loozen put der speculatie vterdwiemen.
Omtrent de arestatie van i de directeuren
schrijft het Financieel Weekblad vp|Oir den
Fondsenhandel nog het volgende:
„Van den laanyaPg af (1924) moet het
met de Gomlmm. Bankvereeniging Wiejge-
rinick, Musöhteir en Oo. al mis Zijln ge-
Wleest.
Reeds maandiehiarfg regende het fail
lissementsaanvragen tegen haar, maar tel
kens speelden haar vtemnooten het klaar,
de desbetreffende schuldeischers met
mooie praatjes to,t een weer intrekken
van die aanvragen te brengen.
De in* het buitenland wonende Ohi-
neezen leggen een ongeëvenaarde vader
landsliefde aan. den dag. Te Singapore
wordt thans een congres Van over-
zeesche Ghineesche leiders gehouden, waar
vertegenwoordigers Zijn uit de Ziuidzee-
eilanden, Siarn, de Philippijnen, Indor
china, Birma, de Maleische staten en
NederiandS'ch-Indië. De Ghineezen in dez'e
gebieden hebben sinds het uitbreken van
den oorlog met Japan 100 imillioen dol
lar naar China overgemaakt. De over-
zeesche Ohineezen steunen een-
stemhi'ig de Chineesdhe politiek om weer
stand te bieden aan de Japanners.
Het zit Franco niet mee ojp* het
oogenblik. Italië schijnt minder vertrou
wen in een voor hem gunstigien afloop
der krijigsverrichtinglen te hebben en al
mag de terugtrekking der Italiaansche
vrijwilligers nu wel geen groote directe
Verzwakking beteekfenen er bevinden
zich immers nogal Veel gewonden en
reservisten bij op' meerderen steun
Zal Franco voorloop ig toch moeilijk
kunnen rekenen. Bovendien heeft hij' een
aantal van zijh mannen naar Marokko
moeten zenden.
Men moet zeggen, d,at het 'publiek
in Tsjech o-S 1 piw a -k 'ij1 e over het al
gemeen de jon,giste wijzigingen niet alleen
dapper, doch ook philosophisoh heeft
opgenomen. Iedereen houdt zich thans
bezig met vraagstukken van wederopbouw'
en meuwe organisatie en, aldus Reuter,
in dit opzicht verwacht men veel van
de hulp van Groot-Brittannië. Het ver
lies van v'ele groote spoorlijnen heeft
het aanleggen van nieuwe spoorlijnen
op den voorgrond gébracht, waardoor
duizenden werMoozen arbeid Zullen vin
den. I
i' ■■■ggg» i
VAN ONZE ADVERTEERDERS
30 JAAR OSTERMANN - PERSIL
Op 19 October a.s. Zal het 30 jaar
Igeledein Ziijlm, dat de heer E. Ostermann
de beleende Persil-proiducten in den han
del bracht, welke in de fabrieken te
Jutphaas bij Utrecht vervaardigd worden.
In den loop der jaren ontwikkelde zich
het Persilbedrijf zoodanig, dat hieraan
momenteel pl.m. 350 personen verbanden
Zijn. Naar wij vernemen ligt het niet
in de bedoeling, het 30-jarijg bestaan
feestelijk te herdenken. Alleen zal op 19
October a.s. van 3—5 uur in het Persilj-
huis te Amsterdam, gelegenheid Zijh den
heer Ostermian geluk te wensch|©n.
Barometerstand van heden|middaig 2 |uur.
WEERBERICHT
Hpoiglste barpmeterst. 766,8 te Botedapest
Laagste 734,7 te Thprshavin
Verwacht tot den avond van 18 Oct:
Meest matige Zuidwestelijke tot Weste
lijke wind, zwaarbewolkt met tijdelijke
opklaringen, waarschijhl'ijk eenige regen,
iets kouder pvterdag.
Gelijk te verwachten was, gaat de
TsjechoSlowaakscke socialistische partij1 de
Tweede Internationale verlaten. Dit zal
de samenwerking met andere partijen van
lirikis vergemakkelijken. Bij alle. linksche
groepeeringen is achteruitgang merk
baar. De nationaJle socialisten bijvoor
beeld, bevelen in hun bladen huh aan
hangers iaan, de partij Van Benesj trouw
te blijven. Deze aanbeveling is blijkbaar
noodzakelijk.
Voorgeschiedenis van München
door Duitschen bril bekeken
Het verongelukte Belgische
vliegtuig te zwaar belast
De sociale beteekenis van den
landbouw in ons land
Karl Kautsky, Oostenrijks poli
ticus en econoom, overleden
Voorloopige uitslagen der Belgi
sche gemeenteraadsverkiezingen
Iets kouder
Is werkverschaffing tegen slechte be-
I taling hun eenige toekomst? Is die
welvaart, die nooit gekende welvaart"
jj dan een utopie?
1 Neen, duizendmaal neen:
2 Die welvaart, die nooit gekende wel-
I vaart is mogelijk, en is zelfs niet zoo
moeilijk bereikbaar en... behoeft niet
Izoo veraf meer te zijn. Doch dan
moet het roer krachtig worden om-
gegooid. Een volkomen nieuw econo-
I misch inzicht zal zich moetenbaan
- breken.
Bldz- 10 W) W.C.'Siclsesi j
18 Oot.
Zoo op: Zon onder:
6,31 5,00
Maan op: Maan onder:
18 Oot. 0,24 2,34
Hoog- en laagwater te Zierikzee
Hoogwater: LaagWater:
18 Oot. 9,30 22/21 2,51 15,37
Duitsche beschouwingen over de
voorgeschiedenis van München
De semi-officiëele „Völküi&dhe Beo'bach
ter" 'zegt in staat te zijh voor de eerste
maal een nauwkeurige schildering te ge
ven van de politieke en diplomatieke
gebeurtenissen der laatste weken, die tot
het acooiord Van Mün'chen hebben geleid.
Het blad publiceert deze schildering
onder hel opschrift „Zestien dagen we
reldgeschiedenis",.
De rol van Chamberlain en Daladier
Het is waar, zoo schrijft de „Völ-
kischer Beobadhter" dat in het allerlaat
ste gedeelte van het „bevrijdingsproces"
twee flinke en zich van 'hun verantwoor-
delij'klheid bewuste staatslieden van het
Westen, Chamberlain en, Daladier, waar
devolle bijdragen voor de vreedzame op"-
loissing hebben geleverd, doch even on-
omstootelijk staat Vast, dat niets van dien
aard geschiedt zou zijh, wanneer de
führer, steunend op den trouwen bij
stand Van den duce, aan de steeds nog
sterke machten vian de verkalking en
negatie geen anderen uitweg had gelaten
dan - den oorlog.
Benesj de zond^ok
Men verraadt thans geen geheim imeer,
zoo schrijft het blad dan verder, wan
neer men uitdrukkelijk vaststelt, dat noch.
de Sudeten-Duitsche leiders, noch Berlijn
in de dagen van Maart -dachten, het
Tsjechoslowa-akSChe probleem mpig in 1938
volkomen te kunnen regelen.
Dat het zoo snel ia gegaan, is ui
sluitend te danken aan Benesj en zijn
dwaze, vreemde diplomatieke raadgevers.
Op 21 Mei heeft de Tsjecho-Slowaaksche
staat in zijh ouden vorm Zijn eigen graf
gegraven. De Tsjecho-Slowaakscbe mo
bilisatie waiS het, die de lawine aan
het rollen bracht.
D® onderhandelingen te Godesberg
Verder gaat het blad nader in op de
onderhandelingen te Berchtesgaden, Lon
den en Godesberg en komt tot de conclu
sie, dat de te Londen opgestelde Franscii-
Britsche voorstellen, die overigens nooit
ook te Godesberg niet formeel
ter kennis van de Duitsche regeering zijn
gebracht, reeds lalle belangrijke lijnen van
het later acooord van München inhielden.
Zij1 bevatten echter geen voorstellen voor
de uitvoering en lieten de zooi 'belang
rijke kwestie geheel open.
Het is dan ook, aldus het blad, niejt
geheel duidelijk, waarom de Britsche on
derhandelaar te Godesberg over het voor
stel van den Führer, de Sudeten-Duit
sche gebieden binnenkort door ide Duit
sche troepen te bezetten, zoo, verwon
derd is geweest.
De laatste pogingen van Praag
Terwijl Chamberiain nog te Godesberg
was, zoo schrijft het blad verder, hebben
Parijs en Londen aan de regeerhig te
Praag doen weten, dat Zij voor het advies
aan Tsjechor-Slowakije, niet te mobilisee-
ren, niet langer de verantwoordelijkheid
konden aanvaarden. Dit Britsch-Frasnsdhe
'blijk van solidariteit is door Praag aan
gegrepen, om de vroegere formleele aan
vaarding van het plan te annuleeren,
Zooals reedis uit de nota van den Tsjechi-
schen gezant te Londen Masaryk, van
den 25en September blijkt. De tweede
nota van den gezont, van den 26en
September, toonde opnieuw aa-n, dat muen
te Praag de hoop koesterde, de belofte
tot aanvaarding van het Britscbe-Frausiche
plan niet te moeten nakoimien. Daarin
werd ingegaan op' de kwestie van het
bijeenroepen van een internationale con
ferentie. De Tsjechische gezant sprak in
deze nota de hoop uit, dat bij een even
tueel te houden conferentie niet over
het hoiofd zou worden gezien, dat Praai1
„het BritS'ch-FranSche plan" onder zeer
krachtigen druk en in den hoogsten nood
had akngenomen.
