NIEUWSBODE
WOENSDAG 31 AUGUSTUS 1938
OPGEHOl
Z1ER1KZEESCHE COURANT
1707-1889
De Kern
ABONNEMENT:
Prijs p. 3 maanden fl.60, buiten Zlerikaee f 1.80
Voor het buitenland p. jaar f10. Afzonderlijke
nummers vijï cent. Verschijnt dagelijks.
TeL No. 32. - Giro 137677
Directeur: A. J. DE LOOZE Uitgever-Redacteur: M. J. KOSTEN
Uitgave: N.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE - ZIERIKZEE
95STE JAARGANG No. 13818
ADVERTENTIEN
van 1—4 regels 80 cent, van 4 regels enl
daarboven 20 cent p. regel. Reclames 40 cent
p. regel. Bij contract belangrijke korting
Inzending op den dag van uitgave vóór 10. uur
KONINGIN WILHELMINA
Veertig jaren Vorstin van Nederland
Evolutie van de mentaliteit
Oranje geliefd bij ons volk
Wij leven te snel tegenwoordig. Dat
wil zeggen, wat achter ons ligt, verliest
te spoedig Zijn beteeken is en Zijn kleur.
Het verleden ook het jongste gedeelte
daarvan, vaagt weg, want er zijn zoo
veel dingen, die om onze aandacht vra
gen, dat voor een ©enigszins historisch
overzicht den tijd ontbreekt. Zoo kan
het, dat wij uitstekend zlijm ingelicht over
de naaste toekomst, ongeacht het feit,
dat deze tallooze raadsels verborgen
houdt, maar wij beseffen niet, wat in de
afgeloopen vijf, tien, Iaat staan veertig
jaren geschied is. En nu wij straks het
veertigjarig; jubileum van onze V,oirstin
gedenken, is thans het p,o|gjenblik ge
kozen, halt te houden en om te zien;
naar datgene, wat geschiedde onder haar
thans veertigjarig bewind. Uit een der
gelijk résumjé blijkt tevens, waarom wij
zoo snel vergeten, wanneer wij comsta-
teeren, dat de mentaliteit van den mo
dernen menseh na verloop van een ge
slacht sneller is veranderd dan dit een
eeuw geleden het geval zou zijn ge
weest. Toen waren voor een dergelijken
sprong, wil men het een evolutie noe
men eenige geslachten noodig ge-
weet.
HEDEN MODERN - MORGEN VER
OUDERD. Nooit zijn wij er zoozeer van
overtuigd geweest, dat al wat wij doen,
slechts tijdelijk is. Aangezien de tijd te
genwoordig sneller gaat, althans sneller
schijnt te gaan dan vroeger, is de pe
riode, gedurende welke iets in 'staat is
ons belang in te boezemen, opk [naar
verhouding korter. Wat heden modern
is, wordt morgen als verouderd be
schouwd, of als ouderwetsch, om dat
ouderwetsche woord eens te gebruiken.
Toen de jeugdige koningin in 1898 de
regeering aanvaardde, stonden de tech
niek, het fenomeen electriciteit e.d. nog
in de kinderschoenen. Van radio, tele
visie en andere wonderen der electro-
techmiek was nog geen sprake. Dit alles
is gegroeid onder het bewind van ko
ningin Wilhelmina. Daardoor is deze pe
riode juist zoo merkwaardig en dank
baar om te gedenken, aangezien zich in
dien tijd inderdaad een wezenlijke ont
wikkeling voltrok, die steeds sneller m
haar werk ging.
tb m 'i$
BEVOLKING. De bevolking nam in de
afgeloopen jaren nog sterk toe en be
draagt thans 8.8 millioen zielen. Het be-
volkingsaccrès, te weten het verschil tus
schen geboorte en sterfte, bedraagt jaar
lijks nog altijd een goede 100.000 en toont
de neiging slechts langzaam terug te
loop en. Merkwaardig is wel op te mer
ken, hoe in kleinere steden en dorpen
het geboortecijfer beduidend hooger is
dan in de groote stad. De statistici ver
wachten, dat onze bevolking maximaal
zal kunnen aanwassen tot tien a elf
millioen. Eenmaal op die hoogte geko
men, »z|al de bevolking van Nederland
naar redelijke verwachting stationnair
blijven.
Nederland! behoort tot de dichtst be
volkte deelen der Aarde en het is daar
om des te verheugender, dat een der
gelijk dicht bevolkt gebied de laatste
economisch zoo zware jaren is doorge
komen. Dat is Zeker niet in de laatste
plaats te danken aan het wijs beleid
van HM de Koningin en van het parle
ment. Inderdaad is de lev&nsstandhardi
nog altijd hooger dan die van een eeuw
geleden, toen men onbekommerder en
Zonder zorgen leven kon.
VOLKSONTWIKKELING. - Voor de
volksontwikkeling werd onder het be
wind van Koningin Wilhelmina reeds
veel gedaan. Reeds bestond de heilzame
instelling „Tot Nut van het Algemeen",
maar later is dat werk door vele an
dere instellingen van soortgelijken aard
mede verzorgd geworden. Zoo werden
vele openbare leeszalen opgericht, een
Volksuniversiteit ontstond, die den Mid
denstand op populaire wijze wilde voor
lichten op wetenschappelijk en cultureel
gebied. De overheid begreep het belang
„an dergelijke instellingen en zoover Zij
niet direct van haarzelf uitgingen, steun
de zij meermalen' door subsidies te ver
strekken.
EEN VOLK BOUWT AAN ZIJN TOE
KOMST. Dat kan men niet alleen zeggen
van de Zuiderzee-werken, die onder het
bewind van Koningin Wilhelmina begon-
7 i
H.M. DE KONINGIN
nen en reeds gedeeltelijk met succes be
kroond werden, maar dat kan men even
eens zeggen van het groote wegen- en
bruggenplan, dat het Nederlandsdhe ver
keer in de naaste toekomst Zal maken
tot een der best geoutilleerde van Euroi-
pa. Breede autowegen, Zooals het bui
tenland die reeds lang kende, worden
aangelegd door het vlakke land van
Noord naar Zuid en van Oost naar West.
Groote rivieren worden overspannen door
bruggen van staal ©n beton en maken
Zoodoende den band tusschen Noord, en
Zuid nog hechter, want in de eerste
plaats gaan de gedachten uit naar die
prachtige ingenieursstaaltjes als de nieu
we Moerdijkbrug en de Waalbrug. Streng
en uniform worden van overheidswege
gropts'dh opgezette kostbare plannen ten
uitvoer gelegd; de beteekenis van de pro
vinciale overheid begint pp het punt van
verkeer langzaam maar Zeker in te
boeten.
Niettemin blijft wel het grootste werk,
het terugwinnen van het Zuiderzeegebied.
Op 28 Mei 1932 kwam de afsluitdijk
gereed en op den uitkijktoren, die op
die plaats werd opgericht, kan men le
zen de symbolische woorden; een volk
bouwt aan zijn toekomst.
DE LUCHTVAART. Een kind van dezen
tijd is de luchtvaart. Van 1919 dateeren
zoowel ons Luchtvaartverkeer al® onze
eigen luchtvaartindustrie, het eerste on
der leiding van den heer A. Plesman, de
tweede gesticht door en onder leiding
van den heer Fokker. Daar (de K.L.M.
nog altijd bestaat onder den naam, die
Zij bij haar oprichting ontving, is zij! de
oudste luchtvaartmaatschappij ter wereld,
want vele maatschappijen, die voor haar
werden opgericht, Zijn reeds lang ter
ziele.
Hoe het bedrijf in nog geen twintig'
jaren groeide, kan men leeren (uit en
kele vergelijkingen. Bij de instelling van
den dienst op Londen vloog men twee
maal per week naar Engelands hoofd
stad, thans telt men niet /minder dan
zes diensten per dag naar dezelfde stad.
En met het aantal diensten malm! ook de
snelheid evenredig toe. Thans onder-
hoiudt de K.L.M. reeds een dergelijk dicht
luchtnet over Europa en naar Indië, dat
de gezamenlijke toestellen per dag onge
veer den halven omtrek Van de aard©
aflegjgen.
ORANJE IS GELIEFD. In de afgeloo2
pen jaren heeft men bij onderscheidens
gelegenheden tonnen oonstateeren, dat
de vaderlandsliefde en daarmede de toe
wijding van hel Nederlandsche volk voor
het Hui® van Oranje krachtiger is dan
ooit. En gaan wij de geschiedenis na,
dan blijkt een dergelijke sterkle Oranjege
zindheid altijd aanwezig geweest te zijn,
gedurende het veertigjarige negeerLngs-
tijdperk van Koningin Wilhelmina..
Uitbundige blijken van vaderlandsliefde
Zijn ook de laatste jaren niet achterwege
gebleven. Bij het overlijden van de zoo
zeer geziene .en beminde Konin|gjin-Mpe-
der Emma, toonde het Nederlandsche
volk Zijn groote deelneming, welke roiuw
opnieuw getoond werd, toen Prins Hen
drik na een korte ongesteldheid, /overleed1.
Maar na deze dagen van droefheid/
kwamen dagen van 'blijdschap. Prinses
Juliana iging zich verloven, ook met het
huwelijk betuigde het Nederlandsche volk
eenige maanden later opnieuw Zijn ver
knochtheid aan Oranje. Maar de vreugde
bereikte een toppunt, toen 31 Januari
'van dit jaar 'het prinsesje Beatrix gebo
ren werd. Het imloet ongetwijfeld' voor
H.M. de Koningin een verheugend feit
Zijn, dat bij haar veertigjarig reglee-
ringsjubileum reeds twee generaties ach
ter haar staan. I
Benesj confereert met
Sudeten-Duitschers
Pers schrijft in gematigder toon
President Benesj heeft gistermiddag de
afgevaardigden vpjn de Sudetenduitsche
partij', n.l. Kundt en Sebekovsky, bij' zich
ontvangen. Het is geen gewoon ver
schijnsel dat de president der republiek!
zich zoo, rechtstreeks imiet de ondierhan
delingen inlaat. Ongetwijfeld kan men er
bewijzen in zien voor den ernst van den
toestand. Tegelijkertijd geeft dit onder
houd reden tot 'hoop. Een ingrijpen van
Benesj is reeds meermalen met succes
bekroond.
Wij behoeven in dit verbajnd slechts
te wijzen op de oneenigheid die zich
■eenige weken geleden in de regeerings-
eoalitie openbaarde en die tot uiting
kwam in enkele courantenartikelen die
zich in bet bij'zonder tegen Hodzja richt
ten' en die een krachtiger minder toe-,
geef lijk© politiek voorstonden.
Van hopger hand is aan deze pppiositie
duidelijk gemaakt, dat een dergelijk op
treden onder de huidige omstaindigheidleni
hoogst gevaarlijk was. De gevolgen zijln
duidelijk te merk/en.
Van oneenigheid in de coalitie bespeurt
men niets meer en de couranten schrij
ven thans vrijwel alle in een veel ge
matigder toon. Overal waarschuwt men
voor incidenten -en men legt er den na
druk op, dat de oorlog Zeker vermeden
kan worden.
Zooals men weet, zoekt men op het
oogenblik naar een nieuwe basis, waar
op de onderhandelingen tusschen regee
ring en de Sudetenduitsche partij' kun
nen worden voortgezet. Runeiman heeft
Zondag in groote lijnen het nieuwe plan
aan Henleiin, mleegecleeid ien gisteren heb
ben de politieke ministers vergaderd over
deze nieuwe voorstellen van de regee
ring. Tot nu toe zeide men in Sudeten-,
duitsehe kringen, dat men inog geen stand
punt kon innemen ten opzichte van dat
plan, daar men er nog geen bizonder-
heden over vernomen had en o.a. nog
niet wist hoe de bevoegdheden van de
kantons of gouwietn zouden zijn.
Engeland houdt voet bij stuk
Na den ministerraad vloog Henderson
naar Berlijn terug Zijn meegegeven
instructies houdt hij nog in petto
Na afloiop van de gisteren in Londen
gehouden ministerieel© conferentie, is de
Britsche gezant te Berlijn per vliegtuig
naar zijn standplaats teruggekeerd met
nieuwe instructies, die pas zullen wor
den uitgevoerd, wanneer het niet bo
teren wil met de Duitschers en Tsjechen.
Alle ministers hebben hun goedkeuring
gehecht aan hetgeen is geschied en aan
de verder te volgen politiek. Na de rede
van Sir John Silmlon van Zaterdag en
het geplubieieerde comMuniqué, 'zal de
Britsche regeering geen verdere verkla
ringen afleggen zoolang er eenige kans
bestaat op een regeling. De Britsche re
geering blijft hopen en gëlooven, dat
deze kans bestaat. Zij! hangt evenwel
in de eerste plaats af van den omvang!
en het reëele van de concessies, welke
de Tsjechische regeering doet en in de
tweede plaats van den omvang en den
aard van. den invloed, welke van buiten
af op de Sudetenduitschers wordt ge
oefend en op den geest, waarin de Su
detenduitschers de Tsjechische regee-
ringsvoorstellen ontvangen.
Er bestaat in Londen geen neiging den
ernst van de besluiten die beide partijen
•en hun vrienden in het buitenland in de
naaste toekomst hebben te nemen te ver
kleinen of te overdrijven. Tegelijkertijd;
echter wordt het als een misdadige
dwaasheid beschouwd de spanning op
©enigerlei wijz'e te vergrooten.
Met voldoening heeft men te Londen
waargenomen dat het Sudetenduitsche be
vel inzake zelfverdediging blijkbaar niet
gepaard is gegaan, met een merkbare
verslapping van de discipline. Aan den
Tsjechischen kant zal naar men ver
trouwt de regeering van Praag alles wat
in haar macht is doen om incidenten
te vermijden en in onpartijldigen geest
te handelen ten aanzien van wanorde
lijkheden die zich zouden voordoen. Er
is niets overeengekomen omtrent een
nieuwe bijeenkomst der ministers, doch
dezen blijven binnen het bereik van Lon
den. Alleen de premier is naar Balmoral
vertrokken, om den Koining verslag uit
te brengen van de genomen beslissingen'
en de gevoerde debatten over de Tsje
chische kwestie die de Europeesche po
litiek beheerscht.
't Is feest voor onze Koningin,
't Is feest in stad en land.
't Is feest took in het trouwe hart
Van den Oranjeklant.
Een stralende Augustuszon
Begunstigt het festijn
Laat wapp'ren weer het Rood-wit-bla.uw
En laat ons vroolijk Zijn!
Het volksfeest bij! uitnemendheid
Is deze schoon e dag
De dag, waarop de Koningin
Haar jaardag vieren, mag!
Komt, trekken wij het feestkleed aan
En zingen 't volkslied weer;
En dragen het Oranjelint,
De Koningin ter eer!
Wij' brengen U, o! Majesteit,
Eerbiedig onzen groet
En wenschen U geluk en vrêe
Met een oprecht gemoed!
God spare U nog langen tijd
U en Uw nageslacht:
't Geslacht, dat ons zo/o, dierbaar is;
Dat ons de vrijheid bracht!
Ida C- Boers—pipe-rb"
9 8
Koninginnedag in het licht van
bet 40-jarig regeeringsjubileum
President Benesj confereert met
Sudeten-Duitsehe leiders
Britsche gezant met bijzondere
instructies naar Berlijn terug
Howard Hughes gaat een nieuwe
wereldvlucht ondernemen
De Winkelweek Haamstede
Burgh officieel geopend
VERSCHILLENDE BERICHTEN KONINGINNEDAG
Kinderverlamming
Te Enschede zijn opnieuw eenige
gevallen van kinderverlamming geconsta
teerd. In- verband daarmede heeft het
gemeentebestuur in overleg met den in
specteur van de Volksgezondheid en den
directeur van den GGD. besloten om de
sluiting van alle sbhblen voor voorbe
reidend .en gewoon lager .onderwijs in
Enschede voorloopig te verlengen tot 15
September a.s. Met nadruk is aan de
verschillende vereenigingen verz'ooht die
feestelijkheden voor de schooljeugd voor
loopig uit te stellen. De toestand van de
patiënten in de ziekenhuizen is bevre
digend. Reeds zijn drie patiënten ont
slagen'.
De kinderverlamming in de omgeving
van Leiden blijft zich uitbreiden- Thans
Zijn twee gevallen te Katwijk aan Zee
geconstateerd. Ook daar zijn de scholen
gesloten. i i
Wielrijdster overreden en gedood
Een treurig ongeluk is gistermiddag
om kwart ov(er 5 |op de kruising Haag-
sche- en Sloterweg bij' Amsterdam;
gebeurd. Ben ongeveer 35-jarige wiel
rijdster, wier identiteit nog (niet kop;
worden vastgesteld, kwam uit de rich
ting Sloten en wilde oversteken. Zij! pas
seerde een gemeentelijke autobus ©n heeft
toen vermoedelijk niet voldoende op de
rest van het verkeer gelet. Er naderde
naimienlijk een auto- uit Amsterdam- Deze
greep de wielrijdster, die op den weg!
werd geslingerd en zulke zware won
den opliep, dat zSj" vrijkvel op slag ge
dood werd.
Wielrijdster aangereden
Gistermiddag! is rniej. S. Olde-JuninCk,
pit Zuiöerbergbiüzen nabij' Oidenzaal,
toen zij per rijwiel op den straatweg1.
OidenzaalE ns eh ede behoorlijk op het
rijwielpad reed1, van achteren aangereden
door een luxe auto en in de bermsloot
geworpen.
De auto reed dioor. De geneesheer, die
direct te hulp kwam, constateerde den
dood' tengevolge van een schedelbiaisis1-
fractunr. Het lijk werd naar het Zieken
huis te Oldenzaal overgebracht.
De chauffeur is bekend en te Enschede
woonachtig. De marechaussee stelde on
middellijk een onderzoek in.
Krankzinnige slaat ruiten stuk
Gistermorgen werd van de pier te
V1 i s js. i n ig e n .aan de politie assistentie
verzocht omdat zich aldaar een 'miain be
vond die op bloote voeten liep, schreeu
wend te keer ging en daarbij ruiten van
het paviljoen en ander glaswerk istuk-
sloeg.
Een inspecteur van politie en ©enige
agenten 'hebben zich derwaarts begeven
en troffen op. den boulevard bedoelden
man nan, die vermbedelijk krankzinnig
is. De ongeveer 25-jarige jongjeman zon
in Domburg 'moeten thuis behooren- Hier
naar wordt een nader onderzoek inge
steld.
De politie heeft den man' per auto
naar het bureau overgebracht voior nader
onderzoek. Nadat hem daar (mbdischebulp
was verleend, isl hij per ,aiut!0 naar het
St. Joseph-ziekenhiuiis overgebracht. (V.C.)
Militair vliegtuig bij Gilze Rijen gevallen
Een vliegtuig van het Fokker-type, ge
nummerd H7 en beboerend tot een groep
toestellen, welke gisterochtend van Soes-
tefberg waren gekomen o!m' oefenimgjs-
vluehten te maken boven het militaire
vliegveld te Gilze Rijen, wilde ongeveer
om half een een landinigsmanoepvre uit
voeren. Hel vliegtuig werd bestuurd door
den .sergeant-vlieger Kuiper, terwijl de
waarnemer sergeant-vlieger Van Zpylen
voorin zat.
Vermoedelijk is het toestel toen het
zich s'qhuin naar den grond bewoog door
te geringe snelheid afgegleden, want
plotseling zag het personeel van het
vliegveld tot zijh schrik, hoe het toestel
steil naar beneden dook, met den vleugel
tegen een der langs den rand van het
vliegveld staande hoornen botste en vleu
gellam hilet den kop naar beneden op
den grond neerkwam. Rechtstandig bleef
het toestel met den 'motor in den grond
staan.
Het ongeluk bleek voor beide inzitten-
den goed afgeloopen te zijn- Een hunner
had -een verwonding' aan den mens be
komen, terwijl hij een paar sneden in
jzijini been had gekregen. De ander klaagde
over pijn in het heen en liep moeilijk.
Voorts hadden Zij' enkele ont
vellingen. Het vliegtuig; is niet onher
stelbaar beschadigd. De linkervleugel is
bij de botsing geheel afgebroken, terwijl
ook de motor grootendeels is vernield.
WEERBERICHT
Verwachting van heden 19 uur tot
morgen 19 uur Matige tot zwakke Noord-
Westelijke tot Westelijke of Zuid- Westelyke
wind, gedeeltelijk bewolkt, weinig of geen
regen, koude nacht, overdag zelfde tem
peratuur.
Zon op: Zon onder:
1 Sept. 5,11 6,48
Maan op: Maan ondier:
1 Sept. 1,36 9,58
Eerste Kwartier 5,48 nam.
Hoog- eu laagwater te Zierikzee
Hoogwater: Laagwater:
1 Sept. 6,59 19,16 0,19 12,45
Wolkbreukachtige regens blijven op
Mouterry en de geheeie streek' in Mexico
neerstrooimien. De p veirstiroOilmjingen
nemen van oogenblik' tot oogenblik groo-
teren omvang aan, heel© groepen arbei-
dershiuizen zijn weggespoeld. Reeds Zijn
door het water achthonderd woningen
meegesleurd, .negenhonderd gezinnen zijn
dakloos geworden. Het aantal dooden be
draagt .reedis negen.
De Poolsche pers maakt melding
van geruchten, dat nabij' Mpskau een
aanslag zou zijn gepleegd op S t a-
1 lin, toen hij! Zich in zijjn auto naar zijn
J villa begaf. Stalin Zou ernstig gewond
Zijh en verscheidene personen uit zijh
omgeving gedood door het ontploffen
van een bom. Ook wordt wel beweerd,
dat Stalin bij een auto-ongeluk betrokken
'Zou zijn geweest.
