IZIERIKZEESCHE
KIEUWSBODE
MAANDAG 2 MEI 1938
OPüENO]
Z1ER1KZEESCKE COURANT
LUCHTBESCHERMINGSOEFENING
De Kern
ABONNEMENT i
Prijs per 3 Maanden f 1,50, buiten Zierikiee f 1,80
Voor het buitenl. p. jeer f 10,Afzonderlijke
■uasBeera 5 cent. Verschijnt dagelijks.
Tel. No. 32. - Giro 137677
t7O7-1880
Directeur i A. J. DE L0028 Uitgever-Redacteur t H Jj KOSTEN
ültgavei B.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE, ZIERIKZES
94STE JAARGANG No. 13716
ADVERTENTIES1!
?en 14 regels 80 eent, ren 4 regels en
deurboren 20 eent per regel. Reclames 40 oent
per regel. Bij contract belangrijke korting
Inzending op den dng ran uitgara vóór 10 uur
ONZE NIEUWE WEGEN
De alleroudste, de eerste en de j
nieuwste verkeerswegen Zeven
nieuwe betonnen bruggen over
spannen de vaarten 1
In die vroegste geschiedenis van ons
eiland vpflid teen naast (de vliedbergen
en/of terpen, naar de kusten em plaat
sen, die in idea loop der tijden ontston
den, talirijke schen-gen of kreeken, waar
over of waarlangs, de toenmalige be
woners zich per vaartuig of te voet
voortbewogen. Dat waren de eerste vaair-
en wandelwegen! Dooir ditóhtslibbing ver
dwenen ide kreeken en hum bodem werd
de weg waarop ide bewoners dezer lage
landen het verkeer onderhielden.
„Men" is het over het ontstaan dier
eerste wegen niet precies eens. Volgens
somlmigen werd de bedding van de kre-k
de vastgetrapte weg, voljgens anderen, i
vofmlden de langs de kreeken gelegen
voetpaden, de eerste wegen. In grillige
bochten strootelde het water bij, d'e wisse
ling der getijden, door en over het land,
zoodat de wegen over of langs de bed
dingen hun tallooze bochten behielden
toen het water langs .andere wegen weg
vloeide.
De eerste wegen waren alzooi kleiwe
gen, teet derrie als slappe onderlaag,
waarmede ide wegenbouwer onzer dagen
ter dege heeft rekening te houden. Hoe
veel krachten van mensdh en dier zijn
er niet aangewend om de wagens door
die wegen te krijgen, vooral in het na
jaar wanneer de onvoldoende wateraf
voer toenmaals die wegen in modder
poelen deed verkeeren; of in den zomer
wanneer de paarden moeizaam de kar
ren door het mulle zand! Imioiesten trek
ken.
De wensch naar verharde wegen, deed
zich reeds spoedig gevoelen. Men ver
harde stukjes eigen weg niet puin of
brikken em eindelijk met .grint, het door
de rivieren afgeslepen gesteente uit de
gebergten van naburige landen». De pol
ders gingen er een halve eeuw geleden
zij het schoorvoetend, toe over de wegen
te verharden. Schouwen vormde in de
eerste decennia dezer eeuw d'e commis
si e voior de grindwegen ote salmlen met
de gemeenten betere en verharde wegen
te verkrijgen. Steenslag (macadam), g'e-
moernd naar den Schot John Loudon Mac
Adam' van 1756—1836 inspecteur der we
gen in Engeland), hier aangevoerd uit
Duitsehe steengroeven, nam al spoedig
de plaats in van .grint. Te voren had de
Provincie enkele klinkerwegen aangelegd
(ZijpeZierikzeeBrouwershaven) Zie
rikzeeBrouwershaven was tot 1 Jan.
1929 een Comjmissieweg, daarna Prov.-
weg), zoodat het aantal verharde wegen
in gemeenten en polders in den loop
der jaren aanmerkelijk toenajrm
Het opkomend snelverkeer, zoowel van
buiten als uit het eiland, ging andere emi
hoogere eischen aan de wegen steljen,
welke het door de automobiel en en mJo-
torische vrachtwagens hard te ver
duren kregen. De bochtige ligging van
de bestaande wiegen, een erfenis omzer
verre voorzaten, voldeed al evenmin aan
de eischen van het snelverkeer, Idat steeds
dringender eischen ging stellen. Schou-
wen's waterschap de gemeenten Zierik
zee, Haamstede en Burgh en de polders
Wiesteren Ban van Schouwen en Burgh
en Westland, gingen een. overeenkomst
aan met de Provincie tot verbetering
en overneming van diverse wegein. op
dit eiland, idie gereed zijn, verbeterd
worden of in aanleg verkeeren. Deze
nieuwe wegen hebben de algemeene be
langstelling,
Van Zierikzee, langs een gedeelte vnn
de brakke gracht, van den watertoren,
begint een prachtweg, .door rijwiel- en
voetpad .geflankeerd. Over het voetpad
(1.50 M.) teiag dit ter waarschuwing
niet imlet rijwielen worden gereden. De
borden geven zulks overigens voldoende
aan. Tot de Klerksw'eg nabij de tweede
brug, *kote't ook een wandelpad, want
aan het uiitstervïend ras der voetgangers
is ook gedacht. Van deze brugi tot on
geveer aan de Prom'melsluis, wordt thans
de nieuwe weg herlegd, omdat de straat
daar door den slechten ondergrond over
een deel aan het schuiven is geejaan.
Voor verbetering glpbruikt oven daartras-
kalk, teneinde de verschuiving in het
zandbed tegen te gfaan, terwijl op enkele
andere plaatsen, hoekijzers in de voegen
zijn geplaatst, voor hetzelfde doel.
Langs de w'egien vindt «ben op korte
afstanden palen «bet z/wiarte koppen,
schuin daarop geschilderd. Deze 'ber«b-
planken dienen als orientatieteekens en
grensiberken voor den automobilist, wan
neer sneeuw den bodem' bedekt, of mist
den weg «binder zichtbaar maakt, Zoo-
dat dan de chauffeur niet in de Langs
den weg liggende vaart behoeft te rijden
Die rijbaan is Lien 5 M. breed en het daar
langs li,ggend rijwielpad 1.80 ,M.
Zeven nieuwe bruggpn, uitgevoerd in
gewapend beton, waarvian de grootste
bij Moriaanshoofd, twee overspanningen
heeft van toitaal 14 M., dienen als mo
derne loopplank in deze weg, welke bui
ten de kotnmen der dorpen Serooskerke
en No.ordwelle is aangelegid, of in uit-
vloering is. Achter Serooskerke wloirdt
de jyiolenwieg verbeterd, terwijl de weg
ten Oosten vian Noordwelle bij de tram
halte de rails kruist en 'vervolgens tot
nabij Renesse geheel aangelegd, wlordt
buiten ide bestaanden weg.
Ter 'weerszijden van Renesse, en in de
bom Via»n deze gemeente, welke in den
herfst vian dit jaar zal wiorden verbeterd,
verkrijgt de 'bestrating van klinkerkleien
een breedte van 5.5 M., terwijl dan geen
fietspad wordt aangelegd. Van nabij de
tramkruising in den Hooien Zoom wel
ke weg niet wordt verbeterd volgt het
nieuwe tracee de trambaan tot aan den
Breedste we.g, waar op het ©ogenblik,
dat dit artikel ontstond, een dieseltrein
over .§en smlalspoor tufte voor zandiaan-
voer, in deze «maagdelijke omgjeving.
Tot het vliegveld Haamstede wordt
deze pl.m. 5 K.M. lange weg, die een
breedte krijlgt van 5 M., plus een rij
wielpad, geasfalteerd. Op het eerste ge
deelte tot den Breedste weg wordt een
paklaag van natuursteen gestort en ge
walst, waarover een slijtlaag van goud-
alite, basaltsheet wordt aangebracht; op
het volgende deel tot het Vliegveld be
staat de fundeering uit een klinkerbe-
strating, waarop teerslakken worden ge
walst en verder een slijtlaag van goiud-
alite grindbeton wordt gemaakt. Het ge
heel wordt opgesloten tusscben hoek-
banden van gewapend' beton. Met pijln-
lijke nauwkeurigheid is overal aan het
natuurschoon in deze omgeving gedacht.
Zoo is de weinig voorkomende b'rem
langs den weg gespaard en het rijWieli-
pad daaromheen geleid.
Aan den Kloosterweg komt, voor de
woning van den heer Landegent,. een
driesprong, daar waar de wegen samen
komen van Renesse, van Haamstede en
van het Vliegveld. Op dit punt van sa
menkomst is een driekantig vijvertje uit
gespaard ter markeering van het mo
derne wegennet. De ingenieur van den
den Prov. Waterstaat, de heer Swaters,
was zoo welwillend ons op de nieuwe
iof langs de in aanleg zijfnde wegen;
rond te leiden en die technische gegevens
te verstrekken, die de lezer in boven
staand relaas gelieve aan te treffen.
Schouwen krijgt een wegennet waarop
het trotsch kan Zij|n. Betere wegen heb
ben, sla het boek der historie open, steeds
meer welvaart gebracht. Mogen ze ook
nu binnen onZe dijken leidien tot meer
deren bloei van ons schoone Schouwsche
land!
Op| 4 [Mei Zal te Dooirn de kerkelijke
inzegening vian het huwelijk tusschen Prins
Louis Ferdinand van Pruisen en Groot
vorstin Kyra vain Rusland plaats vinden.
De bruid is een nicht van tsaar Niooljaas
II en een .achterklleindoiclhter van Komihgin
Victoria. De bruidegom is de tw'eede. zoen
van ex-krooinpriins Wlilbeltai von Pruisen,
dus een kleim!zoio|n van den ex-Keizer.
De politie te Allmieloi heeft drie jeug
dige 'boefjes aangehouden, idie een heele
reeks diefstallen pp hun geweten hebben.
Het zijn jongens van 17, 18 en 18 jaar. Zij
hebben op verscheidene plaatsen inbraken
gepleegd en ook pogingen daartoe onder
nomen. De buit is echter «ijergens gno,ot
geweest; postzegels, klein geld en wat
eetwaren zijn den. veelheloivenden jongelui
in handen gevallen.
Zaterdagmorgen is te Parijs 'n dpiold^
voinnis voltrokken,. De veroordeelde,
Moysse genaamd, is schuldig 'gebleken
zijn buitenechtelijk kind gemarteld en ten
slotte gedood te hebben. Hij had het
lijkje achtergelaten in de nabijheid van
den grooiten weg te Versailles. Het kind
Was vijf jaar,
Benesj heeft gisteren bij een. bezoek
aan de nieuwie beurs te Praag een toe
spraak gehouden, waarin hiji ote- zeide:
„Het doet imiiji genoegen vast te stelleni,
da/t uw1 activiteit, evenals de bouw van dit
nieuwe huis, het resultaat zijn van sa
menwerking tusschen Tsjechen en Duit-
schers, Ik blijf herhalen, dat er oneindig
tmieer dingen zijd, die oins verblndefll dan
dingen, die ons scheiden".
De BURGEMEESTER der gemeente Zie
rikzee maakt bekend, dat op Maandag
2 Mei 1 938, des avonds van 9—10
uur een
Luchtbeschermingsoefening
in deze gemeente zal worden gehouden
tot controle op het volledig DONKER
MAKEN DER GEMEENTE.
Hij roept daartoe de medewerking der
burgerij in voor de volgende regelingen:
1. dat tusschen 9 en 10 uur niemand!
zich buiten noodzaak buiten 'shuis
bevindt;
2. dat auto's, fietsen en andere voer
tuigen uitsluitend met afgeschermde
lichten en niet sneller dan 10 K.M.
per uur rijden;
3. dat het doorgaand verkeer om de
stad heen wordt geleid volgens ter
plaatse aangegeven aanduidingen;
4. dat geen enkel lichtschijnsel uit
woonhuizen en gebouwen naar buiten
straalt, zoodat alle ramen, w.o. dak
vensters, zolderramen, gang-, trap
en keukenramen enz. volledig wor
den. afgeschermd, alsook deurportie
ken en andere büiteningangen;
5. dat étalage- en andere buitenverlich
ting wordt gedoofd;
6. dat aan alle verzoeken van de met
de controle op de verduistering be
laste leden van den luchtbescher
mingsdienst (welke voorzien zijn van
legitimatiepapier) nauwkeurig gevolg
wordt gegeven;
7. dat nadere inlichtingen omtrent de
wijze van wegwerking van lichtschijn
sels door persberichten en door de
daarmede belaste werkcommissie van
de plaatselijke afdeeling der Ned.
Ver. v. Luchtbescherming worden
verstrekt.
Zierikzee, 26 April 1938.
De Burgemeester voornoemd,
SCHUURBEQUE BOEIJE.
Vliegtuig te pletter geslagen
Negentien dooden
Een vliegtuig; vian de lijn Tirano,—Rornle
is bij Moranola, tusschen Rome en Na
pels, tegen een berg gevlogen en in
brand geraakt. De 19 inzittenden, 14 pas
sagiers en 5 leden der bemanning zijn
allen om het leven gekomen. Tot de
passagiers behoorden de gezant van Al
banië te Rome, 4 Duitschers, een En,-
gelsdhman, een Amerikaan, een Griek en-
een burger vain Danzig. Alle passagiers
hadden de huwelijksfeesten van Koning
Zogoe van Albanië bijgewoond en keer
den uit Tirana naar Italië terug. Het on
geluk is vermoedelijk veroorzaakt door
den mist, die het uitzicht belemmerde.
Herders uit de omgeving vonden het
wrak van het vliegtuig. De Italiaansche
autoriteiten laten over deze vliegramp
nog weinig los.
DE AVRO IN 1937
Ledental tot 198.033 gestegen
Verschenen is [het jaarverslag vialni de
Aviro over 1937. De directeur, de heer
W|. Viogt, wijst in zijn overzicht op de
dia-lende beweging ih det gemiddelde vriju
willige bijdragen der luisteraars.
Overigens is de toon van het jaar
verslag over 1937 alleszins gunstig de
Avroi blijkt er wederoim zeer goed vioor
te staan, hetgeen o.a. gedemonstreerd
Wordt door het bedrijfsresultaat van ruim
vijf ton (in 1936: f434.000), terwijl op de
balans studio, kantoorgebouw en. inven
tarissen voor f 1 paraisseeren en deson-
danks de post kapitaal een bedrag van
f 2.833.000 aangeeft.
Het aantal leden is gestegen en de
verwachting wordt uitgesproken, dat in
1938 het getal van 200.000 weer zal wor
den overschreden. De vjooruitgiamig bedroeg
in 1936: 2.036; het ledental bedraagt thans
198.033; aan bijdragen werd (inclusief de
betalingen der centrales) f709.886 ont
vangen. Uit de exploitatie van de „Raidaof-
Bode" werd f452.240 ontvangen. De pro
grammakosten hebben f844.457 bedragen,
de administratieve kosten vormden een
totaal van f318.445. De totale persomeel-
sterkte was eind 1936: 260 personen.
Aan „ernstige muziek" werden 495.43
uren gewijd, aan „populaire muziek"
1306.02 uren, aan jazz 216.50 en aan het
gesproken Woord 666.20 (tooneel 43.50);
er werden 9.677 grammofoonplaten ge
draald (inbegrepen bij bovenstaande eijL
fers).
BENITO MUSSOLINI
slaat de eerste houweel in den
nieuwen wegdie den naam
krygt van Via Imperiale
Provinciale Zeeuwsche
Archaeologische Commissie
Aan 't jaarverslag Van de Prpv. Zeeuwu
sche Airtdhaeologische Goimmissie ontlee-
nein Wij, dat de vacature als icorrespon
dent voor Tolen onvervuld bleef-
De 'doimmissj-e adviseerde te voldoen aan
de aanvrage oim subsidie Voior de restau
ratie van het kerkgebouw' te Tolen, de
bij'zonder belangrijke 0,L. V-rouwekerk,
welk verzoek was ingekomen van de
Kerkvoogdij der Nedierl. Herv. gemeente
Ten aanzien van de Zeeuwsche molens
vermeldt het verslag, dat de molen te
Sir Jamslaud door dien' ambachtsheer werd
aangekocht en voor verval bewaard bleef.
Evenals het vorige jaar (hield de secre
taris, dr. W. S. Unger, het handexemplaar
bijl vpn de vooriioopige lijst der monumen
ten en vari de genealogisch en heraldi
sche (merkwaardigheden van mr. Prins.
Ten behoeve van 'het eerstgenoemde werk
werden nuttige mededeelingen omtva!n|gtem
van den Schouwsclbemi correspondent in-
Vliegramp in Italië eischt negen
tien menschenlevens
Vestigingswet zal vrije onder
nemingsgeest niet breidelen
Het ledental van de A.V.R.O.
steeg in 1937 tot 198033
De alleroudste en de allernieuw
ste wegen op Schouwen
Weinig of geen regen
WEERBERICHT
Hoogste barolmieterst. 773,4 te Thorshavn
Laagste 753,1 te Boedapest
Verwacht tot den avond van 3 Mei:
Meest matige, Oostelijke tof Noordelijke
wind, in het Noorden gedeeltelijk be
wolkt, waarschijnlijk droog wieer niet een
koude en. heldere nacht. In het Zuiden
half- of 'Zwaarbewolkt tot betrokken, wei
nig of geen regen, weinig verandering in
temperatuur.
Zon op: Zon onder:
3 Mei 4,28 7,27
3 Mei
Maan onder: Maan op:
11,23 6,55
Hoog- en laagwater te Zierikzee
Hoogwater: Laagwater:
3 Mei 4,49 17,15 10,12 22,33
zake den gerestaureerden toren van Kou-
dekerke onder Haamstede, »en van de oude
en nieuwe keimier 's lands van Schouwen
te Zierikzee.
Vestigingswet zal vrijen onder
nemingsgeest niet breidelen
Slechts het tegengaan van in het
algemeen belang ongewenschte
uitbreiding beoogd
Aan de Memorie vian Antwoord op
het Voorloopig verslag] der Eerste Ka
mer, inzake het wetsontwerp, houdende
regeling betreffende het beperken van
de vestiging en van de uitbreiding van
bedrijven, waarin eenige tak van nijver
heid wiordt uitgeoefend, is het volgende
ontleend
Het wil den minister voorkomen, dajt
uit «de om'standigheden, welke aanleiding,
vb renden tot het aanhangig maken v,an dit
ontw'erjp vian wet, de noodzakelijkheid
Voortvloeit daaraan een duurzaam' karak
ter te ver leen en. Deze omstandigheden
immers zijn gele,g|en in de noodzakelijk
heid van aanpassing aan de ingrijpende
Veranderingen in de structuur van hef
economisch levien.
Een vian de belangrijkste verschijnselen,
welke gedurende de laatste decennia hun
stempel pp het voortbrengingjsproces heb
ben jgedrukt, is het steeds sterker gepro
nonceerde kapitaal-intensieve karakter
van de ivtoorbrenging. De vervaardiging
vian een aanzienlijk deel der .nijlvfirheids-
produtten gaait gepaard mat enorme ka-
pitaalsinvesteeringen in technische instal
laties, waardoor het aandeel van de vaste
kosten i'n den kostprijs dezer producten
zeer aanzienlijk is.
Deze o«nfetandiigheid houdt in zich een
steeds aanwezige tendenz tot overmatige
Uitzetting van de productie boven ae be
hoefte van de markt. Een prijsdaling,
welke in het algemeen reeds wijst op
een oververzadiging van de «harkt, Zal
voor de onderne«n)ers ©en prikkel vormen
niet om de productie in te krimpen,
doch deze nog verder uit te breiden,
aangezien hierdoor de kostprijs wordt
verlaagd. Het prijsmechanisme heeft hier
zijn correctieve werking verloren, met
als gevoeg ontwrichting van de bedrijfs-
fcallen, groote kapitaalverliezen, dus na
deel voor die bedrijfsgroepen en v|opr
de gemeenschap.
Doch niet slechts op het gebied van
de voortbrenging, ook op dat van de af-
zetverhoudingen hebben zich uitenmia/te
ingrijpende Veranderingen voorgedaan.
Dez'e Veranderingen doen zich in hoofd
zaak gelden op internationaal terrein en
zijn daardoor Voor ons land, dat hier zoo
uiterst kwetsbaar is van groot gewicht.
Terugkeer toT een vrij inter-
n/at ion a a 1 ruilverkeer is bin
nen a»f zienb aren tijd niet te
Ve rw'öi'C hten.
Hoezeer de regeering een wending in
deze richting ook zou toejuichen en on
dersteunen, de vooruitzichten daarop zijln
Uiterst gering. Het proces van indus
trialisatie van tot dusverre agrarische
landen, van agrarisatie van tot dusverre
in hoofdzaak industrieele landen, het
autarkische streven van tal van naties
met de daaraan verbonden belemmerin
gen van het internationale ruilverkeer,
vindt onverminderd voortgang en het
Iaat zich geenszins aanzien, dat een ken
tering hier is te verwachten.
Dat door hanteering van de door de
regeering gevraagde bevoegdheid de ves
tiging van ondernemingen, welke de wel
vaart van (het land zouden kunnen be
vorderen, belemmerd dreigt te worden,
behoeft naar het gevoelen van den mi
nister, niet te worden gevreesd.
