ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
Gratis lezen
AANZUIVERING
De Kern
ZATERDAG 18 DECEMBER 1937
OPGENO]
ZIERIKZEESCHE COURANT
gratis I
ABONNEMENT,
1797 - 1880
Prijs per 3 Meenden f 1,50, buiten Zieriksee f 1,80
Voor het buitenl. p. jeer f 10,Afzonderlijke
nummers 5 oent. Verschijnt degelijks.
Tel. No. 32, - Giro 137677
Directeur i A. J. DE LOOZB Gitgever-Redacteur j NI. J. KOSTEN
Uitgavei N.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE, ZIERIKZEB
94STE JAARGANG No. 13605
ADVERTENTIES i
ran 1—4 r«g«l, 80 cent, ran 4 regels en
durboren 20 eent per regel. Reclames 40 oent
per regel. Bij contract belangrijke korting
Inzending op den dng ran uitgare vóór 10 uur
Zij, die zich vanaf heden op ons
blad abonneeren, ontvangen de tot
1 Jan a.s. verschijnende nummers
van pachten
straatbelasting
schoolgeld
hondenbelasting
retributie Warenwet
wordt dringend verzocht
Door spoedige betaling worden
vervolgingskosten vermeden.
Zierikzee, 17 December 1937.
De Gemeente-Ontvanger van
Zierikzee.
DE GEBOORTEKLOK
IN ONS ORANJEHUIS!
I
„Oranjeboom, die ciert de Tempel
yaji ions' landen,
„Boom, naer wiens geur en sap
's-volcx monden watertanden,
„Prieelnymph, altijd frisch;
vergun me, dat iek dael
„Op eeuwigh grienen telgh........"
JiOtogt Van den Vondel.
In vierhand met de a.s. geboorte van
een Oranjetelg in ions Koninklijk Huis,
willen wij in .onderstaand, zij het dan
in het beknopt, de geboorten meanoreeren
■van eenige koningskinderen uit het Huis
van Oranje.
„De geboorte van een Oranjetelg!"
Hoe vaak heeft dit bericht ons volk
niet in blijdschap gebracht.
En hoe menigmaal heeft dat volk bij
dergelijke vreugdevolle gelegenheden niet
doien blijken, hoe gehecht het is aan zijn
vorstenhuis! Onder welke omstandigheden
deze blijde gebeurtenissen ,oiok plaatsvin
den, altijd was 'de vplksvreugde groot
en altijd liet Nederland zien, hoe groot
zijn vaderlandsliefde en koningsgezind
heid was!
In deze beknopte artikelenserie allie
geboorten onzer Oranjetelgen te meimb-
reeren, zou ons te ver voeren. Laat ons
daarom imogen aanvangen bij het vreug
dejaar 1772, 'waarin de eerste drager
eener koningskroon van het weer vrij
gewiorden kleine Nederland werd gebo
ren: Koning Willem I, van w'ien de
oude kronieken hel volgende weten te
VertejUlen:
Bij de geboorte van Koning Willem I
Deze vorst zag het levenslicht te 's-Gra-
venhage op den 24en Augustus van het
jaar 1772. Des morgens omstreeks vijf
uur werd deze spruit luit het Huis van
Oranje ter wereld gebracht. In de lente
■van dat jaar bracht Prins Willem V
de Hooge Vergaderingen in Nederland in
kennis van de aanstaande geboorte van
een vorstenkind.
In alle kerken van ons land werd ge
beden voor een gelukkig verloop van
de geboorte en op den blijden dag zelf
op dien 24en Augustus, weerklonk een
drievoudig salvo op het Malieveld, waar
mee het Oranjehuis het volk kond' deed
van de geboorte van een vorstenkind.
Nauwelijks waren die echo's van die
schoten weggestorven, of men heesch
vlaggen en vanen lalan de huizen en
het luiden v,an de kerkklokken bracht
de stad in een ontroerende vreugde-
sternmïng.
Het volk wilde niets liever, dan zijn
blijdschap uiten in het houden van fees
telijke samenkomsten, het afsteken van
vuurwerken, het aanbrengen van vlaggen,
Wimpels en lichten, mlaar het was de
Prins, die zujks afraadde, omdat de po
litieke toestand in den lande van dien
aard was, dat hij niet veel plaats voor
uitbundige feestvreugde overliet.
Toch kon het blijde volk zijn vreugde
niet voor zich houden en talrijk waren
de door vereenigingen en particulieren
georganiseerde feestelijkheden bij de ge
boorte v(an Koning Willem 1.
Op den 17en September yan hetzelfde
jaar zou het koningskind ten doop wor
den gehouden. Deze plechtigheid ziou ge
schieden in de Groote of Sint Jacobs
kerk te 's-Gravenhage. Pompeus, rijkver
sierd en verguld vormden de schitterende
karossen der genoodigden het koninklijk
rijtuig, dat yanaf het Huis ten Bosöh
waar de Oranjetelg' was geboren, naar
de Groenmarkt zou rijden.
Een groote menscfyenmenigte omstuwde
de koetsen, welke als in processie re-
den; zoodra men de Groote Kerk na
derde, begonnen alle klokken der stads
kerken te luiden. Het hooge gezelschap,
vooropgegaan door den gelukkigen Prins
Willem V, betrad het kerkgebouw, dat
slechts was opengesteld voor de konink
lijke familie en de vele genoodigden uit
binnen- en buitenland,
j Het was dr. Johan Munnikemo-len, die
een korte, ontroerende redevoering uit-
sprak, naar aanleiding van Gep'.. 1 2B.
De Prins zelf hielp zijn zoon ten doop.
De plechtigheid werd verricht door ds.
1 Pieter Nieuwland, de vader van den in
die dagen bekenden dichter Nieuwland Jr.
j Na beëindiging van de plechtigheid wer-
den kanonschoten gelost en gedurende
den geheelen verderen dag was het feest
in de stad.
j Op het Oude Hof gaf de Prins des
avonds een feestmaaltijd, waarbij vele
hooggeplaatste persoonlijkheden aanza-
I ten. Natuurlijk vonden onze jonge dich-
I ters aanleiding tot het maken van verzen,
waarbij vooral zekere Rotterdamsche ge
neesheer, maecenas van Willem Bilder-
dijk, Pieter van Schelle genaamd, de aan
dacht trok. Gedenkschriften en verzen
bundels, door verscheidene Nederlandsche
dichters bijeengebracht, zouden de her
innering aan de blijde geboorte en de
t feestelijkheden hieraan verbonden, leven
dig houden.
TWEEDE KAMER
Het debat over het onderwijs
Troffen Donderdag den minister van
Onderwijs de pijlen van de critiek van
verschillende zijden, Vrijdag hebben an
dere Kamerleden het schild opgehouden
voor dezen bewindsman, omdat het niet
loyaal is, volgens de heeren Wouden
berg (NSB) en Wijnkoop (CP), uitslui
tend tegen den minister ten strijde te
trekken, wanneer het een sterk beleid
betreft, adt het heele Kabinet raakt.
Aan het einde van een voortreffelijke
rede, die uitblonk zoowel door vaart als
door duidelijkheid, heeft mr. Oud (VD|),
dezelfde gedachte ontwikkeld.
Wat mij gehinderd heeft zoo de oud-
minister van Financiën is de wijze,
waarop de heer Suring (RK), zich ge
richt heeft tegen dezen minister. Zeker,
bij deze Begrooting is de minister van
Onderwijs de eerste verantwoordelijke,
toch heeft men hier met kabinetspolitiek
to doen. Waren de roomsch-katholieke
ministers het daarmee oneens, dan had
den zij er tezamen voor moeten zorgen,
dat de kabinets-politiek werd omgebo
gen. Het is onjuist, dezen minister te
beladen met de „zonden" van het Ka
binet. Ook het katholieke vierspan
in den Ministerraad zal er niet voor
voelen, hem alleen de woestijn in te
zenden.
Van de afgevaardigden, die Vrijdag hun
wijsheid over het onderwijs-beleid hebben
doen stralen, zijn ook de heeren Van,
Houten (Chr. Dern.), Krol (CH) en Ker-
sten (Staatk. Ger.), zich van de pijnlijke r
situatie der werklooze onderwijzers be- i
wust. Maar ook deze laatste spr. wees
in de richting der kweekelingen-met-acte. I
Op die manier zou er tenminste iets I
worden gedaan. Overbodig te zeggen, j
dat ons de „financieele versterkingsmid
delen", welke deze afgevaardigde voor
schrijft onder meer stopzetting der
subsidie aan opera, tooneel, en algeheel
verbod voor kloosterlingen om onderwijs
te geven in menig opzicht erger lijken
dan de kwaal.
Alles tezamen kan men vaststellen, dat
hoogstwaarschijnlijk ook nu weer de drei-
gementen uit roomsch-katholieken hoek
met gevaarlijk behoeven te worden op
gevat. „Het zal wel bij booze woorden
blijven", zei minister Oud.
Vrijdagmiddag heeft minister Slotema-
ker de Bruine zijp beleid verdedigd, 1
maar nog geen onthullingen gedaan om- 1
trent de leerlingenschalen. Deze worden
eerst Woensdagavond verwacht.
M IJ L PA L E N
„Sic vlolo, sic jubeo" de gevleugelde
lijfspreuk van ex-keizer Wilhelm vin
Duitsehland, welke gewoon >was in zijn
gloriedagen met de gepantserde vuist te
dreigen, heeft Msusolini tot de zijne ge
maakt. Hij steekt den llctorenbundel om
hoogen de Italiaiieh zwijgen of jui
chen ad libitum, naar de Duce het
wil. Het jioiigste besluit was: we breken
met den Volkenbond, alsof hij zidh daar
oioit een syllabe van heeft aangetrokken,
toen de wereld de greep naar Abessinië
afkeurde.
Maandag hebben de troepen van den
Mikado China's tweede bolwerk Nanking
op de soldaten van Tsang Kai Sjek, na
een mioorddadigen strijd veroverd, ©mida-t
de Chineezen vioior de -overmacht van
betere bewapening van hun gele neven
moesten bukken. IM'aar de val van Nan
king bet eekent geenszins een staken van-
het wreede krijgsbedrijf, dat in guerrilla
oorlog wordt voorgezet. Dit wajs' het
waarop de Japansehe premier, iprins
Ko-noye, doelde, toen hij verklaarde, dat
de natie kan de Rijzende Zon haar
krahtsinspanning moest verdubbelen.
Frankrijk is het land der grjoote ge
ruchtmakende processen. Herinner imiaar
Dreyfus, Landm en zooveel andere. Thans
trekt de mEssaimioordenaar Weidm^nn de
aandacht tjoit ziclh. Ook bij dit cynisch
menseh werden vrouwen 't slachtoffer
die in de val gelokt, beroofd en tenslotte
vermoord werden. Weidinmnn heeft nu
den zesden mioord bekend. Behalve imioor
denaar was de man ha-ndela'ar in blanke
slavinnen en in verdoovende middelen.
De Parijsche pers heeft geen oopynoodt
De Z.O.V. is paraat.'- Reeds enkele ma
len is een algeipeeine vergadering bijeen-
getro-mmeld om over de feestpïannen bij
de te verwachten blijde -gebeurtenis te
beraadslagen, terwijl voor de opvoering
van de revue „Zierie en Oranje" met
lust en jjver wio-rdt gerepeteerd. Het
wachten is nu io,p de schoten. Hoeveel
zullen het er zijn? Vier iof twee? Bij
vier een prins, bij twee een prinses!
„Dan juicht een volk, met de rood-wit
blauwe vlag!"
Zóó of zó! Wat z'al het eindelijk wor
den? Ook de Tweede Kamer heeft zich
deze week in het spellingstournooi haar
meerling ten beste gegeven, door kleur
te bekennen hoe 'het volgens haar moet
zijn. Een nieuwe commissie van onder
zoek voor -advies aan de regeering, acht
te de Kamer terecht overbodig. Het twee
de deel der m-o-tieMpll-er, do-orvo-ering
der algeheele -nieuwe spelling 1934
de spelling Merchant aanvaardde de
kamer mtet 57—38 stemmen. Een vinger
wijzing voor de regeering om nu aan den
chaO'S een -einde te mak-en.
Proef boerderij van het
Centraal Bureau
Aankoop van de .Harskamp"
Het Centraal Bureau uit het Ned. Land-
bouw-Comité te Rotterdam, de groote
centrale organisatie van „neutrale" aan
koop-coöperaties, overweegt om de 80
H.A. groote boerderij „De Harskamp" aan
te koopen -en in te richten als proef-
boerderij. Niet alleen, dat daar eventueel
proeven zouden worden genomen met
kunstmest, doch primair zit de bedoeling
voor, |o\m onder leiding van dr. J. Gras
huis, directeur van de mengvoedercon-
tröle der centrale landbouworganisaties,
proeven te doen nemen met mengvoe
ders bij pluimvee, varkens en runderen,
dit mede met het oog op de voorgeno
men uitbreiding der fabricage van deze
voeders.
De failliete effectenfirma
Gespeculeerd met geld der klanten
De Rotterdamsche effectenfirma Vier
hout Stevens, bij' wie, nadat zij in
staat van faillissement was verklaard,
verduisteringen waren gebleken, had van
een vorige generatie een goeden naam
geërfd.
Het passief van f 200.000, waartegen
over straks ook baten komen te staan,
die echter nog vele tienduizenden guldens
tekort zulen laten, is niet uitsluitend ont
staan door verkeerd zaken doen.
Effecten, die zij van klanten onder zich
had, zijn door de firma omgezet in geld',
zonder dat de geïnde bedragen aan de
eigenaars ten goede kwamen. Daar de
stukken niet ten verkoop waren opge
geven, bespeurden de goedg-eloovige eige
naars er niets van. Het geld blijkt ver
bruikt te zijln. De eigenaar der zaak en
diens zoon bekostigden daaruit hun le
vensonderhoud -en hun niet altijd geluk
kige speculaties.
Een Rotterdamsche onderneming blijkt
zoo- voor f 50.000 betrokken te zijp bij
het faillissement, waarvan waarschijnlijk
slechts een klein deel bij! de uitkeering
van baten zal terecht komen.
D-r. Alj-echin h-eeft de uilldaging van
den -offici-eelen cianjdjidlaat v-an de F.I.D.E-
Sal-o Flohr, olm) met hem -een titeljkamlp
te spelen, vain de hanfd. gewezen.
Het ligt in -de bejdoeiimg idle genegen
heid tot (denaturatie van -aardappelen, ge
teeld idioor lanJdbiO.u'wiejrs die in het be-*
zit 'züjin van een uitpoot-vergmnning voo-r
fabrieksaardappelen, welke gelegenheid op
4 October jl. werd gesloten, imlet ingang
van 3 Januari a.s. wederom! open te
stellen.
Uit La Paz (Bolivia) wordt ge-miel|d,
■dat het vermiste vliegtuig van 'den Lloyidi
Boliviano te Soirata is teruggevonden. Dirie
der piloten zijn olm) het leven gekomen,
evenals >de vijf passagiers.
De definitieve uitslag van Ide Rus-
siisiche veririezingen is, dat 98,8 pet. vani
de kiezers aan (de isitemfous verschenen)
is. V-Oior het blok van coimimunist-en en
buit-en de partij- staan|den hebben 96,6
pet. van de kiezers -gesteld voo-r 'den'
Unieraad, en 97,8 pet. voor (den iraajd)
der nationaliteiten.
In Trastevare en de buitenwijken;
van Rolmle op den linkeroever van |dq
Tiber Zijln 2000 (mtensch-en dakloos, tenge
volge -der overstr-oolmingen. De ou|de P|0)nte
Miivio-, die van 190 v. Chr. (dateert, wondt
ernstig bedreig|d en staat tot het 'wegdek
onder water. Tengevolge van (de regens,
gepaard Imiet (dooi van ide sneeuw in het
gebergte en het waaien van -een sirocco,
heeft de Tiber een peil bereikt als sinjdis
1900 niet imleer was voorgekomen.
200 jaar geleden stierf de groote
vioolbouwer Stradivarius
De debatten in de 2e Kamer
over de begrooting van onderwijs
Hoe de geboorteklok luidde in
het Huis van Oranje
Centraal Bureau koopt de .Hars
kamp" aan als proefboerderij
Teruel aan 'tSpaansche front door
regeeringstroepen omsingeld
Regen of natte sneeuw
Barometerstand van hedenmiddag 12 uur.
WEERBERICHT
Hoog- en laagwater te Zierikzee
Honigwater: Leegwater:
19 December 3,32 15,54 9,02 21,12
20 December 4,16 16,41 9,51 22,—
Hoogste bar-olmteterist. 776,4 te Abisko
Laagste 749,5 te Isafjord
Verwacht tot den avonld van 19 Deo.:
Matige wind uit Westelijke richtingen,
Zwaarbewolkt tot betrokken, -regen- of
natte sn-eeuwbiuien, weinig verandering in
temperatuur.
Zon op: Zon onder:
19 December 8,11 3,42
20 December 8,12 3,43
200 jaren geleden
stierf Stradivarius
Uit het leven van den grooten
vioolbouwer
Tweehonderd jaar geleden, op 1$
December 1737, sloot Antonio Stra
divari, de groote Italiaansche viool
bouwer, in zijn geboortestad Cre
mona de oogen.
De arme leerling van Amati
Hoewel de voorvaderen van Stradivari
te Cremona reeds in de 12e eeuw hooge
ambten hadden bekleed, verkeerde de fa
milie in de jeugdjaren van Antonio in
betrekkelijk ongunstige omstandigheden.
Het was een groote eer voor de ouders,
dat de beroemde vioolbouwer Nice oio,
Amati den jongen als leerling in zijn
werkplaats aannam. Zijh oudere mede
leerlingen in de werkplaats van Amati,
Andrea Guarneri en Jacob Strainer, zagen
den jongen Antonio nog niet voor vol
aan en gaven hem het slechtste hout,
dat er in de voorraadschuur te vinden
was. Maar zelfs uit de minst goede
ahornblokken tooverde de jongen zulke
goede instrumenten, dat hij al spoedig
zelfstandige opdrachten ontving. Tot aan
den dood van Amati bleef Stradivari
in diens werkplaats en teekende zijn vio
len meestal met Amati's naam. Eerst
toen hij 22 jaar oud was, in het jaar
1660, begon hij violen voor eigen reke
ning en onder eigen naam te bouwen.
In 1680 verlaat hij met zijn jonge vrouw
Francesca het „visschershuisje" van zijn
ouders om een eigen huis te betrekken.
Hierin vervaardigde hij langer dan 50
jaren |Oinafgebroken violen.
In 1682 komt de Venetiaansche ban
kier Michele Monzi met de eerste groote
opdracht tot hem: de bestelling van een
aantal instrumenten voor koning Jacobus
II van Engeland. En wanneer in 1684
zijn leermeester Amati sterft, erft Stra
divari de werkplaats met alle werktui
gen en modellen.
Koningen komen naar Cremona
Bescheiden zat de meester nu in zijn
werkplaats en sneed, lijmde en verniste
dag en nacht. Nimmer zag men hem
l* zonder zijn wit leeren voorschoot en
zonder een witte muts. Wanneer zijn
wollen muts plaats maakte voor een ka
toenen, zeiden zijn medeburgers: „Thans
wordt het lente!" en dikwijls voegden
zij hieraan toe: „Nu wensch ik nog
slechts zoo- rijk te zijn als Stradivari!"
Rijk als Stradivari dat is een uitdruk
king, welke in Cremona nog steeds in
gebruik is.
Inderdaad had de arme jongen uit het
visschershuisje al spoedig een aardig ver
mogen verworven. Gaarne betaalden de
muziekliefhebbers hem de vier Louis d'or,
die hij voor iedere viool verlangde. En
daar 85 instrumenten per jaar zijn werk
plaats verlieten, zwol zijn bezit aan. Daar
bij liet Stradivari geen instrument de
deur uitgaan, dat in toon niet aan de
hoogste eischen voldeed. Ontdekte zijn
adelaarsoog of zijn scherp oor een te
vlakke welving, een of andere kleine
fout in de kleur van den lak of in d©
resonantie van het instrument, dan werd
dit in het vuur geworpen.
Zijn naam was spoedig aan alle vor
stenhoven van Europa bekend. August
de Sterke buigt zijn hoofd ond-er de
lage deur van Stradivari's huis. Koning
Philips V van Spanje haalt een „con
certo" van Stradivari-instrumenten per
soonlijk te Cremona af.
Ni-ets verheugde -echter Stradivari in zijn
93-jarig leven meer dan een toevallige
vondst: In het jaar 1709 zag hij op een
binnenplaats te Cremona een knecht staan
die hout kloofde. De knecht was zeer
verwonderd, toen hij door Stradivari opzij
werd geduwd. Stradivari's scherp oog
had gezien, daf de knecht een prachtig
stuk ahomhout voor zich had liggen!
Hij' liet den stam naar zijn werkplaats
brengen en betaalde den knecht daar
voor rijkelijk. Nog op het oogenblik ech
ter is het hout van de klankbodems m
de Stradivari-violen van het jaar 1709
en later onder muziekkenners beroemd.