IZIERIKZEESCHE KIEUWSBODE WOENSDAG 17 NOVEMBER 1937 OPOENOl Z1ER1KZEESCHE COURANT Houdt Dinsdagavond 30 November vrij voor Lezing Luchtbescherming! Zoute bollen J Zoute stokjes De Kern ABONNEMENT i Prijs pet 3 maanden f 1,50, buiten Zierikiee f 1,80 Voor het buitenl. p. jaar f 10,Afzonderlijke nummers 5 cent, Verschijnt dagelijks/ Tel. No. 32. - Giro 137677 1797_= 1889 Dlr.cUur i A. J. DE LOOZB Oitg**er-R*dacteur i M. J, KOSTEN Uitga**! N.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE, ZIERIKZEB 94STE JAARGANG No. 13578 ADVERTENTIES i tan 1—4 r«g.l. $0 cent, ran 4 regels en danrboren 20 eent per regel. Reolames 40 oent per regel. Bij contract belangrijke korting Inzending op den dag van uitgave vóór 10 uur JOOST VAN DEN VONDEL De groote zanger der 17e eeuw j Het was in het Keulen van de 16e eeuw), met zijn oude torens en kloos- ters, dat, op 17 November 1587, in de Grosse Wltschgaisse in 'het huis „Zur Fyolen" Joost van den Vondel geboren werd. Zijn ouders waren wegens hun Doopsgezinde geloof uit Antwerpen uit geweken en woonden nu in Keulen, waar zijn vader een hoeden stoffeerderij had. Maar ook in Keulen waren de Weder- doopers of Doopsgezinden niet veilig en zoo vinden wij de familie Vondel, nq talrijke omzwervingen over Frankfort en Bremen, tenslotte in Amsterdam in de Warmioesstraat terug. Deze gebeurtenis vtes voor Joost van groote beteek enis, daar hiermee zijn blijde, zhrgelooze jeugd afgesloten (vljas. Na zijn negende jaar schijnt Vondel geen onderwijs meer genoten te hebben maar kwam hij onmiddellijk bij zijn va der in de taönkel. De zaken gingen na derhand beter, want Joost's jongere broer Willem genoot een uitstekende opvoeding. Over het verdere particuliere leven van den dichter is ons niet zeer veel bekend. Reeds op zijn 23ste j'aar trad hij in het; huwelijk met een tamelijk welgesteld meisje, Mayke de Wjolff, die voor hem de kousenwinkel dreef, zoodat Vondel zich geheel aan de dichtkunst wijden, kon. Van de verhouding tot zijn vrouw! weten wij weinig, maar uit enkele ge- j dichten, die hij na haar dood maaktd, blijkt toch wel, dat er een innige liefde tussehen hen bestaan heeft, zoodat ook voor Vondel zelf zijn dichtregels gelden: „Waer werd oprechter trouw, Dan tussehen man en vrouw, Ter wéereld" oit gevonden?" Zijn huwelijk Hun huwelijk werd met eenige kinde ren gezegend, waarvan er twee, Constan- tijntje en Saartje, op jeugdigen leeftijd overleden, tot diepe droefheid van Von del, die hieraan weer eenige pracht.ge gedichten wijdde: b.Konstantijntje, 'tzaligh kijntjes Cherubijntje, vair om hoogh d'IJdelheden, hier beneden, Uitlacht met een lodderoogh". Twee andere kinderen, Joost en Anna, bleven in leven; maar zooveel liefde als Vondel van zijn dochter ondervond, zoo veel leed bereidde hem zijn zoon. Deze immers was een ondeugende losbol, die Zijn vader volkomen ruïneerde, zoodal! deze nog op hoogen leeftijd aan de Bank van Leening te Amsterdam moest gaan werken om in zijn onderhoud te voorzien. Toen tenslotte zijn eenig over gebleven kind en dochter Anna overleed, vóór de dichter zelf het moede hoofdi kon neerleggen, was hij geheel van zijn kleinkinderen afhankelijk, daar ook alle vrienden en kennissen reeds het tijdelijke met het eeuwige verwisseld hadden. Zoo was Vondel's levensavond vrij eenzaam en verlaten in tegenstelling met zijp vroe ger leven. Self-made man 1 Zooals wij boven reeds zeiden, ontving Vondel na zijn negende jaar geen school onderwijs meer. Alles, wat hij zich na dien tijd eigen gemaakt heeft, berust op eigen studie en ijzeren wilskracht. Reeds in het jaar 1607 werd hij tot lid van de Rederijkerskamer ,,'t Wit Lavender,' be noemd. De rederijkers waren geheel ver- I klassiekt en zoo vinden wij dit aanvan- f kelijk ook in de gedichten van Vondel, terug. Spoedig daarop onderging hij den invloed van den Fransehen dichter du Bartas, een vromen Calvinistschen kunste naar, tot wien hij zich bijzonder aange trokken gevoelde. Van hem leerde Von del de zwierige en fraaie renaissance versvorm, de neiging voor breed-schilde- rende en klankrijke woorden en de zuchl] naar woordspelingen. Hij bemerkte even wel spoedig, dat hij aan de kennis van Fransch alleen niet veel had, daar de dichters, die hij het meest bewonderde, zelf navolgers der klassieken waren. En daar Vondel zich toch op den duur niet met tweedehandskennis tevreden stelde, wierp hij zich, toen hij de 30 reeds ge passeerd was, nog eens op de studie van Latijn. De dichterprins I Om de werken van dezen grooten dich ter volkomen te kunnen begrijpen en waardeeren, wordt er van den lezer, die zich met hem bezig houdt, heel wait) gevergd. In de eerste plaats moet men volkomen op de hoogte zijn van de toenn malige toestanden, van de oude geschie denis, maar vooral van de kerkelijke en bijbelsehe wetenschap. Deze moeite wordt evenwel naderhand ruimschoots beloond door het genieten van de ontroerende schoonheden van de taal en de mees terlijke uitbeelding van dit hartstochte lijk en vurig gemoed. Want Vondel was een diepgeloovig Christen en wat ons bijzonder in hem treft, is zijn waarheids liefde, zijn vroomheid, kortom zijn on berispelijke levenswandel. Alleen in het bestrijden van zijn te genstanders op godsdienstig en maat schappelijk gebied, kende zijn felheid geen grenzen, hier kon hij' niet zwijgen en moest zijn overladen gemoed luchten en in ziedende verontwaardiging striemde en geeselde hij iedereen, die op staatkun dig of godsdienstig gebied naar zijn mee ning verkeerd handelde. Zelf zèi Vondel immers in zijn prachtige hekeldicht „Ros kam" &,Wat op 's herten gront leyt, Dat welt my nae de keel. Ick word te styf 'geparst, En 't werekt als nieuwe wijh, die tot de spoil uytbarst",. Vondel als hekeldichter Merkwaardig is het, hoezeer Vondel met zijn tijd meegeleefd heeft en dit oofe iu zijn gedichten tot uiting brengt. Daarom juist moet men zoo uitstekend! van de toestanden in dien tijd op de hoogte zijn. Vondel leefde in den tijdl van de stadhouders: Maurits, die in 1625 opgevolgd werd door Frederik Hendrik, die op zijn beurt in 1647 weer Willem! II tot opvolger had. Hoewel ons land in den 80-jarigen krijg met Spanje ge wikkeld was, heerschte er voorspoed en geluk: De Gouden EEuw was een periode van bloei, zooals ons land nog nooit ge kend had. De Odht-Indische Compagnie breidde zich geweldig uit, in Amsterdam kwamen nieuwe gebouwen, zooals in 1611 de Beurs, in 1637 de Stadsschouwburg, al lemaal groote gebeurtenissen, die Vondel in zijn gedichten vereeuwigde. Maar ook waren er natuurlijk menschen, die van de goede toestanden gebruik maakten^ om zich ten koste van anderen te ver rijken, terwijl ook op kerkelijk gebied niet alles pluis was. Hier leeren wijl Von del als den scherpen hekeldichter kennen. Vondel had dan ook stof genoeg om zijn prachtige dichtkunst bot te vieren. Zoo hebben we daar de gedichten, die in verband staan met de onthoofding! van Johan van Oldenbarnevelt, den „Va- j der des Vaderlands", Zooals Vondiel hem! 1 noemt. Zijn verontwaardiging kende geen grenzen. Prachtig zijh de woordspelingen j in ,,'t Stockske", een gedicht dat Vondel j maakte, toen hij' eens het stokje van 01- denbarnevelt gezien had, waarop dezle stpunde, toen hij naar het schavot ge leid werd: „Mijn wenseh behoede u onverrot, O Stock en stut, die, geen verrader, Maer 's vrijdoms stut en Hollants Vader Gestut hebt, op dat wreet schavot; Ghij ruste van uw trouwe plichten, Na het rusten van dien ouden stock, Geknot door 'sbloedraets bitt'ren wrok: Nu stut en stijft ghij noch mijn dichten"* „Lucifer" In 1641 ging Vondel openlijk over tot het Katholieke geloof. Hiermee werd te vens een geheel nieuw tijdperk geopend 1 in Zijn dramatis'che ploëz'ie. In 1654 be- j reikte Vondel het hoogtepunt van zijn dichterlijk kunnen door de voltooiing van 1 zijn drama „Lucifer''. Het is hier niet de plaats de verdiensten van dit treur- spel alle te noemen ep te ontleden, maar slechts met een enkel woord willen Wijl hier aan de onovertroffen reien herinne- j ren, om er op te kunnen wijzen, dat! l Vondel niet alleen als dramatisch, maar j ook als lyrisch dichter in den Lucifer op zijn hoogtepunt staat. Van verheven schoonheid is de Rei van Engelen in het eerste bedrijf van de „Lucifer": „Wie is het, die zloio 'hoogh gezjeten Zoo diep in het grondelooze licht, Var. tijt noch eeuwigheit gemeten'", met als tegenzang: „Dat 's Godt, Oneindigh, eeuwigh wezen, Van alle dingh, dat wezen heeft". En dan tenslotte de strijdzang der Lu- ciferisten „Op, treckt op, gij Luciferisteni, Volght dees' vaan. Ruckt te hoop al uw krachten en listen. Treckt vrij1 aan". „Zich zelf gelijk" Wanneer wij; tenslotte een oordeel over den beroemden dichter willen vellen, dan komen wij tot de slotsom, dat hij onsy als mensch sympathie en achting af- dwingt. Hij' was levendig, rusteloos, on- j vermoeid strijdende voor hetgeen hij als waarheid beschouwde, daarbij niemand' en niets ontziende, terwijl hij zich ook nooit liet weerhouden door gedachten I aan eigen voordeel, aan eigen gevaar. J was hij' arbeidzaam, nederig, oprecht, eer- I lijk en braaf. Zijn geheele werk en le- j ven geven, Zooals zijn- bewonderaar An- tonides van der Goes het uitdrukte.: „Blijk van 't vroom en kuisch gemoed, zich zelf alom gelijk". Vondel overleed dpn 5en Februari on gemerkt en eenzaam. Veertien dichters en kunstliefhebbers droegen den 8en Fe bruari zijn lijkkist uit om in de Nieuwe Kerk te Amsterdam ter aarde te wor den besteld. VLIEGRAMP BIJ OSTENDE Een „Junker" vliegt tegen fabrieksschoorsteen Elf passagiers in het toestel verbrand Een Belgische Ju 52 fa las Dinsdag van Frankfurt vertrokken via Brussel naar j Londen. De draadlooze berichten waren van dien aard, dat Lambotte, de piloot, j besloot niet in Brussel aan den grond 1 te gaan, maar door te vliegen naar Os- S tende. j Laag boven Steene, een buitenwijk van 1 Oostende, vliegende, heeft de Ju 52 toen; een fabrieksschoorsteen geraakt met het noodlottige gevolg, dat de vleuigiel af knapte en het toestel met de wielen omhoog op den 'grond viel. Het vlioiog i in brand en de inzittenden vonden dfen dood. De bezetting van het vliegtuig bestond uit den piloot Lambotte, den radio-tele- I grafist Oourtois en den mecanicien Lans- j mans. De passagiers waren allen Duitschers. j In de eerste plaats de weduwe van den j onlangs overleden groothertog Ernst Lud- wig von Hessen, Eleonore, dan de erf- groothertog Georg Donatus, zijn vrouWt Cecilie, een gebtaren prinses van Grieken land, en zijn beide zoons Ludwig Ernst en Alexander Georg. resp. 6 eji 4 jaar oud. De groothertog was met zijn fa milie onderweg naar Londen om. er de bruiloft van zijn broer Louis Hermann! attaché bij1 de Duitsche ambassade, bijl te wonen. De namen der andere passagiers wa- ren freiherr von Riedessel zu Eisenbach1,, ingenieur Martens en de kamenier der erf-groothertogin frau Lina Hahn. Het vliegtuig is tot op het moment van. het ongeluk in radio-telegrafische verbinding gefaieest met het station Os- tende. Nadere bijzonderheden Uit Brussel seint Havas de volgende bijzonderheden van het ernstige ongeluk dat de Sabena getroffen heeft. Het was zóó dik van mist, dat het zic'ht zool goed als nul was. De piloot van het vliegtuig heeft blijkbaar even geaarzeld* maar is toen toch gedaald. Hij moet den schoorsteen van de steenfabriek plots gezien hebben, want hij schijnt nog een scherpe bocht te hebben gedraaid. Het was evenwel te laat. De machine raakte den schoorsteen op een hoogte van on geveer twintig meter. De linkervleugel scheurde van de romp en viel, met den linker-motor in de fabriek. Het toestel! zelf maakte een halven slag om en boor de zich 60 meter verder in den grond'.; Een ontzettende slag, daarop een nog verschrikkelijker (ontploffing. Toen stond alles in brand. Werklieden kwamen toesnellen om nog te trachten de menschen uit de machine) te halen, maar het was niemand moge lijk de vlammenzee ook maar te naderen* Nadat de brandweer de vlammen ge doofd had, vond men de verkoolde over blijfselen der elf inzittenden..,...^ Generaal GOURAND de gouverneur van Parijs, viert heden zijm 70e geboortedag. Gouraud, een vm de beroiemldste legeraanvoerders uit den wereldoorlog, heeft o|0|k) in de koloniën zijn sporen verdiend o.a. als gouverneur generaal in Marokko en Syrië. Vers voorradig croquante 65 cent per bus 55 cent per bus overheerlijk! TWEEDE KAMER Dr. Colijn verdedigt het regeeringsbeleid Bij de eerste verdediging van het re geeringsbeleid van het huidige kabinet, bestond er in de Kamer gistermiddag meer dan gewone belangstelling. Het viel j den premier niet gemakkelijk een klabi- netsformatie te verdedigen, welke aan- vankelijk door weinigen ook door hem. zelf niet van dr. Colijn werd ver wacht Zij!n betoog was dan ook niet op alle onderdeelen overtuigend, maar diende, zooals vanzelf spreekt, ter ver dediging van een rechtsch regeerings beleid. iWanneer men het pleidooi over de samenstelling leest, dan heeft één feit meer diepte gekregen. Dr. Colijn heeft aanvankelijk de breede samenwerking wil len bestendigen, maar zulks ten onrechte op het program van een zuiver rechtsch kabinet. De minister-president stelt na'v- drukkelijk vast, dat hij dit program heel alleen heeft opgesteld. De veronderstel ling ligt voor de hand, dat hij daarbij' zich sterk heeft laten leiden door wen- sehen, waarvan hem het bestaan b'ij en kele der rechtscbe fractie's tevoren reeds bekend moest zijn. Het program j Uit het verloop van dr. Colijn's rede valt te (cjonstateeren, dat hij den tekst van het program welke door hem werd voorgelezen, ook voor anderen aanvaard baar achtte. Hijzelf verklaarde in ver band met den term „positief christelijke grondslagen" nadrukkelijk, dat daarin niets gelegen was, dat niet door ruimere groepen kon worden geaccepteerd. Dr, Colijn verliest daarbij echter één omstan- digheid uit het oog, n,.l. dat .éénzelfde formule door verschillende groepen ver schillend kan iwlorden geïnterpreteerd. E|n als hij de moeite zou nemen na te lezen* welk bekrompen eenzijdig standpunt reeds in de eerste week van de kabinetsformai tie door „De Tijd" verdedigd werd, zou reeds daarmee de deining onder de vrij zinnig-democratische groep zijn verklaard. De nieuwe koers Wat nu den tegenwoordigen regeer ings- koers betreft, is het hoogst twijfelach tig, in hoeverre daarin „de eenheid in ons volk" waarvoor dr. Colijn erken de in den verkiezingstijd te hebben ge pleit tot uiting kan komen. Het ka binet staat ,op „besilist" chrLstelijken grondslag. Het denkt erover, de oude Zondagswet van 1815 in de practijk te j gaan toepassen, naar wij vreezen op een wijze, zooals geen der vroegere coa- litie-kabinetten van de laatste decennia dit heeft gedaan. Zeker, tegenstellingen zullen aldus dr. Colijn niet worden j toegespitst. Maar deze regeering „vreest de tegenstellingen niet". Zij vraagt slechts dat zij door anderen niet zullen worden, gezocht. Verzoek, dat dóór de partijen buiten de regeering met evenveel recht kan worden geretourneerd. I Tenslotte de defensie. De regeering denkt er niet aan, de extra-voorzieningen zonder nieuwe middelen te financieren. I De middelen ter verkrijging der eerst te gebruiken 20 millioen heeft zij reeds aangeduid. Dat de internationale toestand' eenvoudig dwingt tot extra defensie- voiorzien ingen, is herhaaldelijk uiteen gezet. 350 jaar geleden werd Joost van den Vondel geboren Bij Oostende zijn elf luchtreizi gers bij vliegongeluk verbrand Ir. A. A. Mussert zal voor het gerecht moeten verschijnen Dr. Colijn heeft in de Kamer het regeeringsbeleid verdedigd De teeltbeperking van» rundvee is nog niet afgeloopen Zachter overdag WEERBERICHT Hoogste blarometerst. 776,1 te Haparanda. Laagste 741,3 te Reykjavik! en Vestmanöer. Ver)wacht tot den avond van 18 Nov.: krachtige tot matige, later afnemende falind uit Oostelijke richtingen, toene mende bewolking met toenemende kaïns op regen, vooral in het Zuiden, in het Noorden nog nachtvorst, overdag zachter. Zoo op: Zon onder: 18 November 7,28 4,02 Mlaan onder: Maan op: 18 November 7,32 4,08 Volle Maan 8,30 v.m. I»11 1- 3 Hoog- on laagv/ater te Zlerikzee HoogwaterLaagwater 18 November 2,11 14,28 7,32 19,57 Dr. Coijn wees opnieuw op de onver mijdelijkheid van defensie-versterking in verband met onze zelfstandigheidspoli- tiek. „Elke zwakkie plek van het defensief systeem in West-Europa kan tegelijker tijd gevaar opleveren voor den wereld vrede". Koning Leopold van België is gisteren naar Engeland overgestoken, teneinde een officïëel bezoek te brengen aan het Engelsche Koningspaar. Gp het banket ten hove zijn gisteravond harte lijke "woorden gesproken over de ban den tussidhen 't Britsche Rijk en België. .Naar „Het Volk" anleldt, heeft het partijbestuur der S.D|.A.P. in. zijn ver gadering van 13 November tot troyemlent van de leden de beeren P. K i s, J. H. Anemia, S. de Groot, J. D. van der Mei, A. Van Wallinga—Veldmlan, H. Eisenga en A. H. Loots, besloten,

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1937 | | pagina 1