1ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
DONDERDAG 14 OCTOBER 1937
m OPGENOl
ZIERIKZEESCHE COURANT
De Kern
ABONNEMENTi
Prijs per 3 maanden f 1,50, buiten Zierikxee f 1,80
Voor het buitenl. p. jaar f 10,Afzonderlijke
nummers 5 cent. Verschijnt dagelijks.
Tel. No. 32. - Giro 137677
1707-1889
Directeur i A. J. DE LOOZE Uitgever-Redacteur i M. J. KOSTEN
Uitgavei N.V. Z1ERIKZEESCHE NIEUWSBODE, Z1ERIKZEE
94STE JAARGANG No. 13549
ADVERTENTIES
ran 1—4 regels 80 oent, ran 4 regels en
daarboven 20 oent per regel. Reclames 40 cent
per regel. Bij contract belangrijke korting
Inzending op den dag ran uitgave vóór 10 uur
Duitschland eischt koloniën
Tot overleg bereid
Het hoofdorgaan van de Duitsche
Ri'ksregeering en der NSJDAP, de
„Völkiseher Beobachter" bevat on
der den titel „Hel recht op ko
loniën", een hoofdartikel, waarvan
moet worden aangenomen, dat het
de officieele Duitsche opvattingen
en plannen Weergeeft.
In een uitvoerige beschouwing wordt
in de eerste plaats herinnerd aan de
groote actualiteit welke het probleem
van het koloniale bezit der Europeesche
mogendheden plotseling heeft gekregen
en Waaruit het blad de gevolgtrekking
maakt, dat in de Wereld de overtuiging,
dat de bestaande verdeeling van. de ko
loniale bezittingen steeds onhoudbaarder
Wordt', met den dag veld wint.
Het regeering'sblad gaat vervolgens na
der in op de toekomst van Afrika.
De eischen, welke Duitschland ïhajnisi
stelt, gaan veel verder dan economische
statistieken en het uitleggen van ver
dragen,
Duitschland eischt zijn koloniën terug
als lid van de Europeesche gemeenschap
van naties, die altijd den, Europeeschen
geest in de Wereld vertegenwoordigd
hebben. Als de staten van het Westelijke
kapitalisme niet in staat zijn in de plaats
van hun uitbuitingspolitiek' hoogere be
ginselen te stellen, dan ziet desondanks
Duitschland ook in het koloniale vraag
stuk een deel van de noodzakelijke her-
verming van de Europeesche politiek,
Welke met het g em e e n s ch a p p e lij'-
1 ij' k e front van h e t D u i t s e h e r ij k
en Ita lië reeds is begonnen. Een ge
meenschap, die niet alleen in Europa
maar ook in Afrika haar bevestiging
zal vinden.
Duitschland zal daarom ook de her
vatting van zijn koloniale werkzaamheid
met het doen herleven van het neutra
liteitsbeginsel van het vroegere Conigo-
verdrag verbinden, omdat het alleen, daar
door mogelijk schijnt aan de koloniale
Werkzaamheid van de mogendheden een
veilige en rustige ontwikkeling te waar
borgen. Daarom is het tijd, dat men ook
in die kabinetten, die in de laatste
jaren met hun besluiten steeds achter
de gebeurtenissen zijn komen aanhinken
gaat begrijpen, dat de Duitsche koloniale
eischen niet meer tot z'Wijgen kunnen
Worden gebracht.
Het Ware te betreuren, als hier weer
een ruime blik op de toekoimst zou
blijken te ontbreken en niet te rechter
tijd constructieve oplossingen mogelijk
zouden blijken.
Radiorede van Roosevelt
Regeeren is vooruitzien Congreszitting
in November De vrede zij duurzaam
Toen Roosevelt voor de microfoon plaats
nam, om op den herinneringsdag, gewijd
aan de ontdekking van Amerika door
Columbus, een gemoedelijk praatje te
houden, werd het persbericht omgeroe
pen, dat het Congres in November in
buitengewone zitting zou worden bijeen
geroepen, voor het bestudeeren van be
langrijke wetsontwerpen voor de gewone
zitting van Januari.
De president vertelde dan, dat hij' het
congres zou vragen onmiddellijk enkele
belangrijke wetsontwerpen te behandelen,
die naar hem tijdens zijn jongste reis
is gebleken, dringend noodig zijn voor
het land.
Het is de plicht van den president
aldus Roosevelt vooruit te zien.
De president moet er niet alleen op be
dacht zijn de Vereenigde Staten op het
oogenblik buiten een oorlog te houden,
doch ook de komende generaties te be
schermen tegen een oorlog.
De welvaart, die wij noodig hebben
moet gezond en duurzaam zijn en mag
niet verwezenlijkt worden ten koste van
sommige groepen der bevolking. De vrede,
dien wij noodig hebben, moet eveneens
duurzaaml Zijln. Hij Imloet gebaseerd zijin
pp een gemeenschappelijk streven vam
alle naties, die den vredie wienschen.
Ik erken, aldus spr., dat de democra
tische methoden noodzakelijkerwijs lang
zamer werken dan de dictatoriale, maar
ik weiger te gelooven, dat zij gevaarlijk
langzaam moeten zijn.
De oorlog In het Verre Oosten
Roosevelt besprak hierna het Japansch-
Chineesohe conflict. Hij verklaarde, dat
de Vereenigde Staten hadden getoond, dat
zij bereid waren deel te nemen aan een
President Roosevelt
„Individuen moeten als grondslag voor
hun aanvaarding van een bepaald fatsoen
in hun onderlinge betrekkingen, de ont
wikkeling van de beschaving en het wei-
Zijn van de imenschfheid nemien".
conferentie van de onderteekenaars van
het negenmogendhedenverdrag. Wij stel
len ons voor met de andere onderteeke
naars inclusief China en- Japa;n samen
te werken om zoodoende een oplossing
te vinden. Een dergelijke samenwerking
Zou een voorbeeld zijin van de wiegen,
die wij zouden moeten volgen bij ons
streven naar den vrede in de geheele
wereld.
De vooruitgang van de beschaving en
de menschelijke welvaart berust op het
aanvaarden van zekere fundamenteele fat
soensbegrippen door de individuen met
betrekking tot elkander. In dezelfde mate
hangt de wereldvrede af van het aan
vaarden van een fundamenteele welvoeg
lijkheid door de naties, wanneer het hun
onderlinge betrekkingen aangaat.
DE RAMP VAN DE „SPECHT"
In de linkermotor was de verbinding
tusschen de drijfstang van een
cylinder en de hoofddrijf
stang gebroken
In verband met het ongeluk van de
Specht heeft de K.L.|M. van den Waar
nemende!! chef van den technische^ diest
van de KNILfM te Bandoeng, w'aarheen
de motoren van de Specht getranspor
teerd zijn, telefonisch vernomen, dat in
den linker motor de verbinding van de
drijfstang van cylinder 9 met de hoofd
drijfstang is gebroken, Waardoor deze
motor plotseling tot stilstand kWam.
Tengevolge hiervan kon men het vlieg
tuig, dat zjch nog in stijgstand bevond!
en nog niet over voldoende snelheiid!
beschikte, geen hoogte houden en kWam
het na een korte linkerbocht met de
bo-omen in aanraking. Door de breuk
Ward het geheele mechanisme geblok
keerd.
De betrokken motor had 700 draai
uren na zijn laatste volledige revisie.
Later onderzoek van het materiaal van
de gebroken stang zal leeren, wat de
breuk veroorzaakt heeft.
Men zal zich herinneren, dat de
r a d i o-p r ij s v r a a g, welke het Natio,-
naal fonds voor bijzondere nooden het
vorige jaar heeft gehouden, dank zij het
groote aantal mooie prijzen, door handel
en industrie ter beschikking gesteld, tot
resultaat had, had de kas van het fonds
door omstreeks 125.000 inzenders met
bijna f 50^000 werd versterkt. Ook dit
jaar Zal het fonds, dat dringend vóóir
den winter nieuwe geldmiddelen behoeft,
een prijsvraag organiseeren, waarover na
der bericht zal worden.
Indien zich geen onvoorziene omstan
digheden zullen voordoen, zal de commis
sie voor de n iet-in men ging Zater
dagmorgen bijeen komen ter bespreking
van het vrijwilligersvraagstuk. Dit is het
resultaat der besprekingen die in de laat
ste dagen tusschen Parijs en Londen zijn
gehouden. Vermoedelijk zal aan de nieuwe
pogiffg om een oplossing van het vrij-
iwilliglersvraagistuiki te vinden een beperkte
termijn moeten worden verbonden. Men
kan oniet verwachten dat de tegenwoor
dige ontwikkeling in Spanje kan blijven
voortduren. Als men in de commissie niet
tot overeenstemming komt, 'zullen Frank
rijk en Engeland den toestand opnieuw
onder oogen moeten zien.
DE VLIEGRAMP IN INDIE
Slecht zicht de oorzaak
Dinsdagavond k|w|a:rt over 10 (Javaansche
tijd) hoorden de imlenscheh in Brondohlg,
een 'kftein plaatsje a,am de kligt op 80
'klml van Sperabaja, uolotorgeronk. De beide
bo|m|bardeimlen ts v 1 i egïu i|gen T 13 en T 16
tornden daar in de lucht op tegen de
z|w!are regenbuien, die pip dat imjolmienit
die pimlgeving teisterden. Die inlanders
hporden de motoren, im|aar 'het geluid
Iwlerd cilinder en (mlinder: te Zien wps
er niets! Toen ineens een ontzettende
k|lap
De inwoners vlam Bromdomg, die Zich
ook reeds bij' de ramp van de Van der
Wijek bijna op dezelfde plek vergaan
verdienstelijk hadden gemaakt, trokken
er ondanks het slechte wieer dadelijk
in prauWien pp uit oimi te trachten te
redden, als er iwlat te redden Was.
Tervergeefs
Een der boimlm'enwierpers, de T 13, wias
liopdrecht maar beneden gekpmlen en mlet
een harden klap op het Water verbrijzeld.
De T 13 ploft neer
Het Wieer wias Zeer slecht en het zicht
dermlate, dat- er blind gevlogen imoest
lw|orden. Daarom) besloot imhn, een popd-
landvng te Maken. DeZe gelukte echter
niet geheel en de T 16 kwam in de
M|odder terecht. De bemlawning van de
T 16 zag de T 13 pip honderd tmleter af
stand op het water dalen kort daarna
Wieer opstijgen en vervolgens neerplof fan
De T 16 schoot toen lichtk|og;els ,af io|m!
de klust te alarm'eeren. De bemfepning
wlaadde door het Wlater en voind een
visschersp'rauw, waarmede Ziji zich naar
het wlrak) begaf om hulp te bieden. Dit
bleek echter niet Mogelijk1 te Zijln.
De zeildoeken wanden van de veron
gelukte T 13 wierdew vruchteloos door
de te hulp' geschoten' bemanning van de
T 16 !m!et penmemlessen bewerkt. Daarna
Werd overwogen te trachten, den staart
van het vliegtuig Imlet een bijl af te
'kjappen. Dit imloest echter iwiorden ont
raden, aangezien het Wlrak! dan zek'er
Met water Zo,u volLooipen, zpnder dat er
mogelijkheid v,an redding vooir de inzit
tenden bestond.
De duisternis W|a® een belemlmlerimg om
verder iets te doen, waarop, de T 16 de
marine te Soerabaja inlichtte. Van Soe-
rabaja uit Zijn toen de „Rigel" en de
Mijnenveger „Pollux" naar de plaats van
het ongeluk! vertrokken. De „Pollux" heeft
onmiddellijk pogingen in het werk ge
steld omt het wlrak overeind te Zetten.
Toen dit gelukt Wias, vond men eerst
het lij|k van den officier van den Imiairkiö.
stoomlvaartdienst Urban es', daarna, die van
de inzittende korporaals en vervolgens
de anderen.
Het Fokker drijvervliegtuig
is een twieemlotorige boim'menwierper en
torpedo lanceervliegtujg waarvan de laat
ste jaren een serie door den Marinej-
vliegdienst in gebruik is geholmlen. Het
eerste vliegtuig van deZe serie is bijna
tlwlee jaren afgeleverd. Het is hoofdzake
lijk in gebruik in Nederl.-Indië. De basis
is te Sperabaja gevestigd. De vliegtui
gen Z ijln uitgerust Met twiee Wright Cy
clone miotoren, van 770 pk elk, die in
den voprrand van den vleugel Zijn ge.
Mloinleerd. De vleugelspanning bedraagt
26 .mieter, de lengte 17 imleter, de hoogte
6 mieter. Het gewiicht bedraagt leeg 4665
kilo, de lading 2535 k.lo, het totale gei-
Iwlicht bedraagt derhalve 7000 kilo. De
hiiaxiimlum-snelheid bedraagt 260 K.M. per
uur, de kfluissnelheid 218 K.M. per uur'
De actie-radius bedraagt 1560 KjM;.
De bewiapening bestaat uit twee of
drie Machinegewieren. In het boim'm'en-
rujmi is plaats vpor vier bojmimen van 200
(kfiLo' of 18 bomlmien van 50 kg. Inplaats
van de bomimen klan een torpedo onder
den roimlpi tusschen de beide drijvers wor
den gehangen.
Het vliegtuig heeft pinbewlapend een
Zoodanig draagvermlogen, dat er inclu
sief de bemlamning 14 15 jmlenschem mee
hunnen wloirden vervperd.
De cenlenfabriek werkt op
volle kracht
720 millioen centen voor lndië
Ingediend is een nota to.t Wijziging van
de begrooting van het s'taatsmuntbedrijf
voor 1938, waardoor het totaal der ka
pitaalsuitgaven en der ontvangsten elk
verhoogd wordt met f 135.700.
Deze verhooging houdt verband met
nadere aanwijzing en aanvulling vam de
Indische muntwet 1912, krachtens welke
de in ïndië in omloop zijnde kpperen
centen door bronzen z'ullen wlorden ver-
vangen .Van genoemde muntsoort Zijln»
naar raming im lndië ongeveer 720 mill,
sinks in omloop, 's Rijks munt kan per
jaar ongev 120 mill, nieuWe bronzen cen
ten afleveren. Dit beteekent, dat helt
muntb'edrijf gedurende zes jaar met de
aanmiunting van bromZeln im!u|ntstju|k!ken zal
z'ijh belast.
De bedoeling van het thans gedane
voorstel is de outillage van 's Rijks munt
in dier voege uit te breiden, dat de 'be
schikking Wordt verkregen over een in
stallatie voor de vervaardiging Van
munt'b'rons. Uil een, ingesteld onderzoek
is nl. gebleken, dat eein fabricage in
eigen beheer goedkooper uitkomt dan
Wanneer de bronzen muntplaatj es, als
in voorkomende gevallen tot dusverre
geschiedde, uit het buitenland Worden
betrokken. Naar raming is het te bereiken
voordeel te stellen op ongeveer f29 per
j 100 kg. muntbrons, hetgeen per jaar
bij een verwerking van 480.000 k.g., een
hesparing van rond f139.000 beteekent,
Waardoor de geheele nieuwe kapitaal-
i investeering in een jaar geheel verdiend
I is.
I -
De onrust, die zich sedert het
uitbreken der vijandelijkheden tusschen
China en Japan in M a n t s j o e k w o
heeft doen gevoelen, heeft volgens te
Peking ontvangen berichten van buiten
landers dreigende vormen aangenomen.
Men schat, dat de gewapende strijdkrach
ten, die daadwerkelijk hun vijandschap
jegens het bewind over Mantsjoekwo doen
blijken, meer dan 100.000 man sterk zijn,
en voortdurend worden nog deserteurs
der inheemsche troepen bijl hen ingelijfd.
Vele districten hebben zich naar men
zegt, volkomen aan elk toezicht ont
trokken.
Zoo op: Zon onder:
15 October 6,27 5,04
Hoog- en laagwaler Ie Zlerikzee
HoogwaterLaag water
15 October 10,34 23,21 4,05 16,43
Roosevelt's radiorede over duur
zame vrede onder de menschen
Duitschland's roep om
koloniën wordt sterker
Hoe de bommenwerper aan de
Noordkust van Java In zee plofte
De vermoedelijke oorzaak van
de ramp met de Specht ontdekt
In Goes kwamen de mossel
kweekers in vergadering bijeen
Iets koeler
WEERBERICHT
Hoogste barometerst. 769,9 te Dijon.
Laagste 740,4 te Isafjord.
VerWachting 'tot den a,V;omd vam 15
October: meest matige Wind uit Weste
lijke richtingen, half- tot Zw(aarbewolkt
of betrokken, Waarschijnlijk enkele re
genbuien, aapvainkelijk nog Weinig veran
dering in temperatuur, later 'wiellicht iets
koeler.
WINTERHULP
Stra'kls dringt de winter Weer de huiZen binnen
Waar mfen niet op Zijn 'k|oim(st is voorbereid,
D(an heerscht er nood in vele huisgezinnen
Die zijn bezocht dooir 't leed der Werkloosheid.
Daar W|ordt de winter met zijn vele plagen
Dppr velen weer nnet angst en zorg verbeid,
Daar vallen onmieedopgend harde slagen
Op Zwia'kt'kren, in een o ngel ijken strijd.
Dpich NeerLands volk Zal zeker niet gedopgen
Dia,t landgenopten vallen in djen strijd,
Ons vpiikl heeft im|miers altijd open o,ogen
Voor dingen van de hard,e Wierkflijkheid.
Het Zal elkeen de hand lp|t redding reiken
Wie deZe hulp en steun va;n nppde heeft;
Ook deZe Winter zal weer duid'lijk blijken
Dat het saamhpprigheidsgevpiel noig in ohs leeft.
Reeds hppirden Wij de oproep der Regeering,
Die sprak tot ieders mienschelij'k) gevpel:
„Vooirkolmlt het leed van koude en ontbering,
Strijdt 'm|ee vpor dit verheven, schopne doiel".
Het Koninklijke voorbeeld is gegeven,
Dra k|oim|en andre Irbilde giften in!
Wie naar Z'n krachten geeft, verrijkt Izfn leven
En geeft een blijk van Ware mlensóhenZin! J, S»
