ff ff
ff il
C. van W., 58 j., schilder, wonende te
Bruinisse, verdacht van beleediging van
T. Bossers te Bruinisse op 3 Augustujs,.
Eisch f 15 b. s. 9 d. h.
Uitspraak f 15 b. s. 10 d. h.
LUCHTVAART
Nieuwe machines voor de K.L.M.
Nog slechts enkele maanden en de
klanten der KLM zullen vliegen met de
tweemotorige nieuwe Lockheed Super-
Electra 14. Van dit type bestelde de KLM]
zes machines, waarvan drie voor Indië,
twee voor de Wiest en één voor de
Nederlandsche binnenlandsche lijnen. Bin
nenkort vertrekt piloot Geysendorfer naar
Amerika voor het afnemen der vliegtui
gen bij de Lockheed-fabriek te Burbank
(Californië). Eind October wordt de eer
ste machine afgeleverd. En dan volgen
met regelmatige tusschenpoozen de an
dere.
Het voordeel, dat deze machine ople
vert voor de binnenlandsche lijnen, is de
economie en de groote snelheid. Deze
Locheed Super-Electra 14 is wel klei
ner, maar toch sneller dan de Douglasj
Men heeft bij de proeftochten een maxi
mum-snelheid ontwikkeld van 400 K.M.
per uur, terwijl de kruissnelheid 360 K.M.
bedroeg. Ook voor den langen afstand
zal deze machine dienst kunnen doen,,
want zij heeft een actieradius van „200
K.M. Zij biedt plaats aan elf passagiers
en twee leden der bemanning of tien
passagiers, een bestuurder, een tweede
bestuurder-marconist en een stewardess.
LAND- EN TUINBOUW
Landhuishoudkundig congres
Te 's-HertogeabOiSch Wordt het 89ste
Nederlandsch landhuishoudkundige con
gres gehouden.
Ir. C. van Meel, consulent van den
Noord-Brabanlscheii' christelijken 'boeren
bond voor de jonge 'boeren te Tilburg,
sprak over het onderwerp: „Hoe moet
de plattelandsjeugd haar vrijen tijd ge
bruiken?"
De jonge boer, aldus spr., heeft toe-
valligen vrijen tijd, bijv. tengevolge van
regendagen, vorst, enz. Hij kan dien be
steden mei het verrichten van karweitjes,
fa|elke er in het drukke seizoen over
schieten. De normale vrije tij'd, de Zo,n
en feestdagen en de vrije avonden in
den 'v\(inter moet hij besteden met het
op hooger peil brengen van zijn alge-
meene ontwikkeling en niet passende ont
spanning. Een buitenge'wjoioin middel vjoior
het op een hooger peil 'brengen van de
algemeene ontwikkeling is de jeugd-
standsorganisatie. De twee groote (stuw
krachten in den r.k. jongen boerenstand
zijn d-3 geestelijke en technische advi
seurs. fn de jeugd standsorganiatie moet
gestreefd Vforden naar het zelf doen dpor
de jonge boeren.
De ontspanning moet vporal niet over
dreven 'worden. Ook hier is de jeugd-
standsorganisatie een krachtig middel.
Een van de vormen Van ontspannig is
de sport. Ook hiervoor zeker geldt, dat
•geblaakt moet worden tegen overdrijving.
Er is (maar een sport die bij: uitsték!
geschikt is voor den jiongen boer: de
landelijker luitersport; behalve aan' de
landelijke ruitersport kan hij oiok doen
aan gymnastiek en ,ajthletiek. 'Het alge
meene secretariaat van den RvK-J.Bi. in
het gebied van den N.C.B. is begonnen
met cursussen in gymnastiek en a-thle-
tiek. Andere middelen to;t ontspanning
zijn huisvlijt er. spelen, die in andere
streken fatorden beoefend.
VERKOOPINGEN
SCHARENDIJKE, 14 Sept. Notaris J. J.
van den En de verkocht alhier op heden
in het openbaar: Gemeente Duivendijkfe:
23 are 70 ca. bouwland aan1 den Ring-
dijlkt, voor f1166 per gem'et.
Koop er de heer Q. J. v,aji Dongen q.q.
Koninklijk Bezoek aan Schouwen
30 Mei 1862
Onlangs imiocht ik in kort bestek' een
beschrijving geven van het bezoek van
Koning Willem III aan Westelijk Schou
wen, inu 75 jaren geleden. Men heeflf
mij verzocht deze beschrijving aan te
vullen met een schets van het bezoek
van Z.M. aan de andere gemeenten van
ons eiland. Voor zoover mij de gegevens
daartoe te mijner beschikking staan geef
ik thans een verslag van het bezoek aan
Brouwershaven en aan andere gamieenbem'.
Dit bezoek had ook op 30 Mei 1862
plaats; ik eindigde mijn vorig verslag met
de woorden: „Toen vertrok de Koning
maar de gemeente Brouwershaven".
Pe oude stad Brouwershaven is dus
het eerst aan de beurt. Het was slechts
een korte rit van Oost-Repard naar de
tweede stad van ons eiland.
Op de grens van de gemeente duidden
tWee hooge masten im'et vlaggen het
vereenigingspunt aan van de verschillende
autoriteiten, korporatien, deputation, enz.,
die volgens een te voren vastgesteld pro
gramma, den Koning van daór in feeste-
lijken optocht de stad zouden binnen^
leiden.
Hier waren iniet minder dan vier eere-
Wachtemeen eer-ewac'ht te paard; een
eerewacht te voet; een eerewacht van
varensgezellen; en een eerewacht te voet
UIT VROEGER DAGEN
XXXVII
De bouw onzer dorpen
Opvallend is het dat de bouwl van onze
dorpen zoo'n afwisseling biedt, wat de
vorm >a;angaat. In onze Zeeuwische ge
meenten yalt het in 't pog, dat vele
de eigenschap hebben een kerk in het
midden, omgeven door een strook grond,
den naam kerkhof dragende, sontwlijlen
afgesloten door een gracht en dan kerk-
gracht genoemd. Enkele bestaan nog,
maar ze z'ijn ook Wel gedempt uit een
hygiënisch qpgpunt. Uit den aard der
zaak is zoo'n gracht gevild met stilstaand
Water, geen afwatering en dis niet zuiver
Vaak zal het voorgekomen zijn, dat er
door de omwonenden stoffen werden
ingeworpen, weinig bevorderlijk voor net
heid. Geen Wonder, dat men ze liet ver
dwijnen. Om die kerk loopt d(an een
straat, Welke een ring van huizen be
grenst. Andere dorpen zijn er, w|aar
de iwloningen op andere manier om het
bedehuis zijn gegroepeerd. De bevolking
king van haast alle dorpen is sterk -ver
meerderd, Iwlat de statistiek duidelijk aan
toont. Diaard|0)OTi s er dan ook overal bij -
bouw gekomen, die aan den joorspronke-
1 ijken ringboiu'w! mond de kerk een gijoa-
te verandering heeft gebracht.
Nu zal men zich afvragen, 'w|at is toch
de oorzaak, dat men in de eene gemeente
zooveel meer regelmaat aantreft, dan
in de andere. Wij bedoelen bou|vi( in de
lengte of anderszins. Deze vraag zou
te beant'wlo,orden zijn (uit de kennis betref
fende de 'wjording van de polders, waarin
die dorpen verrezen. In onze provincie
toch .is het b'eversdhen -van de gorzen
of sch°rren dikwijls anders geschied dain
elders, 'zooals reeds in een ander artikel
is verteld. De Ambachtsheeren vonden
het in die oude tijden meest Wenschelijk,
dat een dorp op regelmatige WijZe tot
stand kWam en ze stelden een bepaalde
strook jonder gunstige voorwlaarden d-aar-
vcor beschikbaar. Waarschijnlijk Werd
dan vooraf bepaald, Welk gedeelte vjoior
den kerkbouw moest worden gereser
veerd, Want dat was het gebouw, waarin
t de geestelijke behoeften in die dagen
zonder voorbehoud moesten bev'redigd
Worden.
Wij meer.en, dat die gronden dan opk
vrij' bleven van alle beden en lasten,
Welke wel degelijk' van de overige vopr
het dijkwezen ,en sluizlen werden gevor
derd. Soms Was de "uitgestrektheid van
niet zoo'n groeten omvang, maar er zijn
ook voorbeelden, dat het een beduidend
aantal gemeten besloeg. In latere tijden
zoiade deze voorrechten van gronds-'ciheh-
k'ing niet meer zijn toegepast. Er Was ook
kerkelijk vroonland, dat dienstbaar Was
gesteld voor den arbeid en verdere zaken
der kerk, niet bepaald voor den biouW
van het Huis des Heeren-
De omschrijving ervan luidt: klerk'vroo-
nen zijn vrije gem'eten, Welke ten be-
hoeve van de kerken of pro ministerie
divino bedongen zijn en niet alleen
van dijklasten, maar polk viain Staatslasten
(en Tiende-prest-atie bevrijd zijn. In -de
alleroudste dijkagiën van Zeeland vin|d:t
men zelden dergelijikle vroon-en, uit hoof-
I de dat de zorg voor [de openbare gjojds-
dienst nog niét in die orde* Mas, als later,
j In latere bedijkingen vóór de refjor-
I mlatie vindt men dan eens een meerder,
dan -een 'm'inder getal gemiat-en toit on-
derhoud van de kerk bedongen, ;maar
zijn Wel met de andere vroonen, verward
Het Bureau van dit blad, hoek Schuithaven,
is eiken werkdag geopend van 's morgens 8.30 tot 's namiddags 4 30
('s Zaterdags van 8.30 tot 3 uur) tot het aannemen van advertentiën en
abonnementen en het doen van betalingen daarvoor.
Het adverteerend publiek wordt opmerkzaam gemaakt op het voordeel
gelegen in het plaatsen van advertentiën bij contract. Het tarief hiervoor
is als volgt vastgesteld:
250 regels af te nemen binnen 12 maanden ;14 [cent per regel
500
n
ii
ii
ii
ii
12
ii
12
ii n
1000
ii
ii
h
ii
12
ii
10
a tl
2000
ii
ii
ii
ii
ii
12
ii
9
li
3000
ii
ii
ii
ii
ii
12
ii
8
4000
ii
ii
ii
ii
12
ii
l1/, ii
ii n
5000
ii
ii
it
ii
ii
12
ii.
7
II u
7500
u
ii
ii
ii
ii
12
ii
6
10000
ii
ii
ii
ii
ii
12
ii
5
li li
DE DIRECTEUR.
In de bedijkingen, na de Reformatie
gedaan, is altijd het 'ho-nder|dste gemat
aan de kerk afgestaan.
Onze bedoeling is géwieest een denk
beeld te geven van Wat aanleiding; beeft
gegeven voor den kom'vormigen boiulw'
van tal onzer dorpen in Zeeland, i|n het
algemeen natuurlijk, -want -er bestaan
meerdere afwijkingen daarvan. Elk gevail
staat op Zich zelf -en het ziou .misschien
Weieens, mogelijk Zijn in de -oude archie
ven pp te sporen, waarom 'het anders
is, maar opkj Waarbij: het wel een dui
stere vlek zal blijven, verbórgen in den
lppp der tijden.
TELEGRAMMEN
Sluiting der zitting der
Staten-Generaal
Bij Koninklijk besluit van 10 Sept. '37
is bepaald dat de tegenwoordige zitting
der Staten-Generaal zal worden gesloten
op Zaterdag 18 September a.s. des mid
dags omj 3 uur. De Minister van Binnen
landsche Zaken is in dit besluit gef-
machtigd deze zitting in naam der Ko
ningen te sluiten, terwijl voorts is be
paald dat bij ontstentenis van Z.Ex. Mi
nister van Boeyen deze machtiging is
overgegaan op den Minister van Alge
meene Zaken, Z.Ex. Dr. H. Cólijn.
Militair vjiegtuig neergestort
Naar uit Riio de Janeiro (Brazilië) ge
meld Wordt, is da-ar een militair vlieg
tuig neergestort, Waarbij 3 personen lom
het leven 'zijn gek-omen.
Laffe daad
Onbekende daders hebben Dinsdagnacht
in de textielfabriek van de firma Kas-
j tof a van Beurden N.V. te Tilburg de
kettingen van 39 weefgetouwen en van
een aantal losse boomen vernield.
De schade bedraagt eenige honderden
guldens. De fabriek ligt als gevolg van
een en ander gedeeltelijk stil. De N.V.
is tegen bedrijfsschade verzekerd. De po--
litie stelt een onderzoek in.
j
Herman Robbers overleden
Na een ziekte van eenige maanden is
in de Bo-erhaavekliniek te Amsterdam
overleden de 69-jarige ro,mans!ch'rijjver
Herman J. Robbers.
De begrafenis van Masarijk
vervroegd
De Tsj-eokoi-SloWiaa-kSiche Ministerraad
heeft besloten de begrafenis van Oud-
President Masaryk- een da,g te v-ervlroie-
geai. Deze zal niu a.s. Maandag 20 Sept.
om 10 (uur plaats vinden.
Zuld-Amerikaansche Stalen en
de Spaansche Burgeroorlog
Volgens aan het Amerikaansche De
partement van Bjuitenl. Zaken te Was
hington ontvangen mededeeli-ngen, meent
men te Weten dat Chili en Argentinië j
(Weldra een weigerend antwoord zullen j
geven pp het v-cjorstel van Uruguay om
Generaal Franco, den leider der opstan
delingen in Spanje, als porljoigvoerend te
erkennen.
DE STRIJD IN SPANJE
Front van Leon
Vluchtelingen uit Gijon, die deze stad
12 September hebben verlaten, verklaar
den dat de CNT meester van de stad
schijnt te zijn en dat de moordpartijen,
weer zijn begonnen. De extremisten, zeg
gen zij, hebben het vooral gemunt op
de republikeinen en de Russen. De Sov
jet-Russische consul en verscheidene Rus
sische -officieren hebben naar de bergen
moeten vluchten,
HET VERRE OOSTEN
Japan waarschuwt den Volkenbond
Naar aanleiding van het beroep van
China op den Volkenbond, waarschuwen
Japanneesche kringen het instituut te Ge
neve tegen het gevaar dat het wel eens
tot and-ere resultaten zou kunnen leiden
dan die welke worden verwaéht, indien
men zich,in het Japanneesch-Cjhineesahie
conflict zou mengen, zonder begrip te
toonen voor den waren toestand in Azië.
Generaal Katsoekl blijft
opperbevelhebber
Uit bevoegde Japanneesche 'br-on Wordt
bevestigd, dat generaal "Teroetsji v-oiort-
aan alle operaties in China zal leiden.
Generaal Katsoeki blijft opperbevelheb
ber yan het Japanmeesche garnizoen in
Npiord-Clina. Zijn hoofdkwartier is te
Sja-ntoeng gevestigd.
Chinepsche vliegtuigen in actie
De bewoners van, (Macao hebben Dins
dagavond een aanvial van de Chinees'che
vliegtuigen (Waargenomen pp- 2 Jap-ansche
torpedojagers, Welke zich binnen de ter
ritoriale tateren 'bevonden. De Chinee-
zen bélWeren, dat als resultaat van dit
'bombardement -een der torpedojagers la
ter oip- zee ter hoogte van SjokWan (bij
Hongkong) is gezonken. Een Rortugee-
séhe kanonneerboot daarentegen, welke
in -de omgeving van de plaats van het
gevecht patro,uileerde meldt, -dat de Ja-
pa-nmeezen, Voorzfoover men Van het
schip heeft kunnen Waarnemen, in het
geheel geen sc'hade Inebbern geleden.
BUITENLANDSCH WEEROVERZICHT
De depressie bij IJsland breidde zich
snel uit naar onze omgeving (en nani
bovendien nog in diepte toe. De kern
van deze lage drukking, w-elke een zeer
groot deel van ons waarnemingsgebied
beslaat, ligt thans tusschen IJsland en
Schotland. Over de Britsche Eilanden
heerscht regenachtig, somber weer, ter
wijl het reg-enfront aan de voorzijde van
de depressie is gelegen ook reeds tot
de kusten van Nederland en N.-Frankrijk
is doorgedrongen. De daling van de ba
rometers in het Wiesten deed de wind
ten onzent weer van Noord naar Zuid
west of Zuidoost omslaan. Terwijl de
temperatuur tijdens h-et opklarende weer
in Nederland in den afgeloopen nacht,
daalde, is het over IJsland, de Britsche
Eilanden en Noordwest Frankrijk weer
van gerechtigden tot het dragen van het
metalen kruis, -enz.
Hier was het, dat de Burgemeester, de
heer J. M. Locker de Bruijne aller wel
komstgroet aan den Koning overbracht.
Toen zette d-e lange stoet zich in be
weging: Voorop een twintigtal varens
gezellen; daarna het muziekkorps van de
schutterij te Zierikzee; vervolgens de
eerste sectie van de eerewacht te paard,
onder aanvoering van den onder-comman
dant, den heer L. Boogerd Az., toen het
rijtuig van den Koning met den Komr
mandant van de -eerewacht, den heer
J. de Kater, ter rechterzijde van hel]
portier; vervolgens de tweede sectie der
eerewacht, onder aanvoering van den
onder-kommandant den heer A. Hoogen-
boom Rooij; daarna de zich in de ge
meente bevindende gerechtigden tot het
dragen van het metalen kruis, enz., gaan
de vier aan vier; toen de eerewacht)
uit de burgerij, onder aanvoering van
den heer J. L. van der Lee, en tenslotte
de rijtuigen met het gevolg van den
Koning en de autoriteiten. Op verschil
lende punten van de stad waren prach
tige eerepoorten opgericht, de grootste
voor het oude stadhuis, welke eerepoort
behalve de woorden: „Hulde aan den
Koning" nog het opschrift had:
„Wees welkom, vader van het Volk,
Waai Cats als knaapje stond,
Waar langs ook de oogst van Java vloeit,
De zeerob voor oranje gloeit,
Wees welkom op dien grond."
Tegenover deze eerepoort prijkte het
in het jaar 1829 opgerichte standbeeld
van den dichter in een nis van groei}
en bloemen, met vlaggen, rijkelijk ge
tooid. Voor het huis, waar Vader Cats
zou geboren zijn, las men op een met)
een lauwerkrans omgeven schild, dit
vers:
„En desalniettemin, en eveaiwlel miogtans,
Wat dient er mleer gedicht:
Hier zag de groote Cats,
het eerste levenslicht".
Bij het standbeeld was een ruime mu
ziektent, in welke h-et korps van de Zie-
rikzeesche schutterij plaats nam. De stoet
trok daarna naar het stadhuis. Op de
voorzaal van het stadhuis waren 5 jonge
dames vereenigd, namens welke mej. J.
van de Watering, den Koning bij het!
binnentreden onder een gepaste toespraak
een prachtig bouquet aanbood. Dit werd
ook gedaan door een «twaalftal meisjes
in de nationale kleederdracht van Schou
wen, voor welke wej. A. de Hond het
woord voerde.
De Koning werd naar de Raadzaal ge
leid, waar alles tot Zijne ontvangst op
luisterrijke wijze in gereedheid was ge
bracht.
Z.M. bezichtigde het pracht-exemplaar
der werken van Jacob Cats, met de be
kende zilveren sloten, door den dichter
indertijd aan zijn geboorteplaats vereerd.
Op uitnoodiging van den Burgemeester
verklaarde de Koning zich bereid om
tot een blijvend aandenken aan zijn be
zoek aan Brouwershaven, een akte te
teekenen, die aan het boek van Vader
Cats zou worden gehecht.
Ter herinnering neem ik de inhoud
van die akte over:
/„Wij Willem III, bij de Gratie Gods,
Koning der Nederlanden, Prins van Oranje
Nassau, Groothertog van Luxemburg, enz.
enz. enz.
Gehoord het verzoek van onzen bur
gemeester van Brouwershaven, Jacob Ma-
rinus Locker de Bruijine;
-hebben ter gedachtenis aan ons bezoek
der gemeente Brouwershaven, deze ge-
teekend om te worden gehecht aan het
door den volksdichter Jacob Cats aan
zijne geboorteplaats geschonken pracht
exemplaar zijner Werken.
Gedaan te Brouwershaven den dertig
sten Mei 1862.
(W|as geteekeeid) WILLEM".
In de Raadzaal werd den Koning
een déjeinné aangeboden, naast vele -an
deren zaten mede aan de Commissaris
in de provincie Graaf van Lynden en
het Lid van de Eerste Kamér der Sta
ten-Generaal die heer Mr. C. van der Lek
de Clercq. De samenkomst op liet stad
huis duurde ongeveer anderhalf uur.
In dezelfde orde, als Wiaarin m!en naasr
het Stadhuis was opgetrokken, werd de
terugtocht weder aangevangen en het
merkwaardige van de stad bezichtigd.
iets warmer geworden. De secundaire,
die gisteren haar middelpunt boven de
FarÖereilanden had en welke in Neder
land zware regens gaf (de Bilt meldde
19 m.M.) trok naar West-Duitschland. Dé
depressie in Scandinavië nam in betee-
kenis af. Men mag verwachten, dat het
vrij gure, regenachtige weer in onze om
geving nog eenige dagen zal blijven aan
houden.
KERKNIEUWS
Geref. Gem.
8CHERPENIS8E. Donderdag 16 Sept.
7.30 ure, ds. Lichtenberg van Lisse.
SPORT
Het programma voor aanstaande Zondag
19 September luidt
K.N.V.&
AFDEELING IV.
2e klasse A.
Goes GoesHero.
Middelburg -. MiddelburgBreda.
Souburg R.C.S.De Baronie.
Vlissingen De ZeeuwenZeelandia.
RoosendaalR.B.C.Vlissingen.
3e klasse B'.
HansweertHansweert IGoessohe Boys I
Middelburg: Zeelandia IITerneuzen II.
Vlissingen E.M.M. IGoes II.
w Vlissingen IIMiddelburg II.
3e klasse C.
BurghBurgh IZ.8.C. Zierikzee I.
(2 uur, scheidsrechter P. Koster).
DinteloordDintel Boys IBoeimeer I.
Bergen op Zoom Dosko IE.K.C. I.
TilburgS.E.T. IAlliance I.
„De Trouwe Duif", Tholen
Wedvlucht van Offignies. Afstand 98k.m.
In concours 36 duiven. F. Nijs 1, 3; A.
Wagemaker 2, 11C. Baaij Nz. 4, 5, 6;
C. v. Luijl 7C. Hazen 8, 9, 10D.
Jansen 12. Gelost 12 uur. Aankomst le
duif 1.47.32. Laatste 2 8.46.
MARKTBERICHTEN
Coöp. Velling Zierikzee
Veiling van-14 Sept.
Fr&nken-thaler 2528; tomaten 47;
Herzogin Elzta 14; Triumf de Viènne
15—17; Benrré Hardy 8—15; bloemzoet
6—10; Ja© Lebel 6—7; Transparant Gon-
sel 8—10; princesseboonen 9—.13; spi
nazie 6; postelein 8; snijboon en 4—13
per .Jj'.g.; kropsla f 0.60—1.20; andijvie
f0.600.80 per 100 stuks; ro-ode klooi
f 1.80—2.50; savoye kopl f3.10 per 100
k.|g.; bloemkool f 6.30 per 100 stuks
ROTTERDAM, 14 Sept. Rotterdamsche
veiling, Warmoezierstr. Kippeneieren f 3
—5.25; de 100 stuks. Aanv. 100.000 stuks.
GOES, 14 Sept. De prijzen waren: kip
penei-eren f3.80 per 100 stuks: boeren-
bot-er fl.40 per k.g. VPZ. Aanvoer 3945
(eieren, prijs f 3;90 per 100 stuks.
SEPTEMBER
1937
Zon.
5
12
19
26
Ma.
6
13
20
27
Di.
7
14
21
28
Wc.
1
8
15
22
29 «4
Do
2
9
16
23
30 ii2
Vr.
3
10
17
21
e20
Za
4
11
18
25
M
De bevolking deed den Koning uitge
leide tot aan de grenspaal, terwijl de
eerewacht en -een deputatie uit den ge
meenteraad hem tot Schuddebeurs ver
gezelde
Hier nam Z.M. een hartelijk afscheid
en betuigde den Burgemeester zijn dank
voor de schitterende ontvangst in Brou
wershaven genoten.
Enkele dichtregelen bij de bloemen,
den Koning door de dames aangeboden
volgen hieronder:
„Sire, Uwer Majesteit
Zijn deez' tuilen voorbereid
Door de Zeeuwsche vrouwen.
Wil ze goed aanschouwen!
Onze hand heeft ze U geplukt
En ons hartje was verrukt
Bij het streelend denken
Ze U te mogen schenken.
Sire! elke bloem getuigt,
Hoe ons stadje joelt en juicht;
In de minste woning.
Klinkt het lied: wien Neêrlands bloed.
Sire, Brouwershaven groet
Neêrlands besten Koning!"
(Wordt veruolffd).
