ZIERIKZEESCHEB
IHHHjf
NIEUWSBODE
A
OPGENO]
ZIERIKZEESCHE COURANT
DE TOREN VAN K0UDEKERKE
De Kern
.VRIJDAG 13 AUGUSTUS 10^7 WAAKIW
ABONNEMENTi
Prijs per 3 maanden f 1,50, buiten Zieriksee f 1,80
Voor het buitenl. p. jaar f 10,—. Afzonderlijke
nummers 5 oent. Verschijnt dagelijks.
Tel. No. 32. - Giro 137677
1797 - 1889
Directeur 1 A. J. DE LOOZE Uitgever-Redacteur 1 M. J, KOSTEN
Uitgave 1 N.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE, ZIERIKZEE
93STE JAARGANG No. 13497
ADVERTENTIES
▼an 14 regels 80 oent, ran 4 regels en
daarboven 20 oent per regel. Reclames 40 oent
per regel. Bij contract belangrijke korting
Inzending op den dag van uitgave vóór 10 uur
CHINA-JAPAN
Spanning te Sjanghai
Donderdagmiddag is de gemengde wa
penstilstandscommissie, belast' met de con
trole op de uitvoering van de Sjanghai-
overeenkomst van 1932, bijeengeweest. Be
halve de burgemeester van Sjanghai, en
de Japansche consul-generaal, namen ook
de consulaire vertegenwoordigers van
Frankrijk, de Vereenigde Staten, Engeland
en Italië aan deze zitting deel.
De commissie heeft moeten constatee-
ren, dat de gebeurtenissen van de laat
ste dagen te Sjanghai een duidelijke
schending van het in 1932 door de Ja
panners en Chineezen gesloten accoord
beteekenan.
De door de Japanners tijdens de zit
ting herhaalde eisch, dat de Chineezen
hun troepen uit Sjanghai en de omga
ving van de stad moeten terugtrekken,
werd door den burgemeester van de hand
gewezen, die verklaarde, dat deze eisch
langs den gewonen diplomatieken weg
tot Nanking gericht moet worden.
Een door den Italiaansehen consul in
gediend voorstel, om een neutrale zAne
in te stellen, werd verworpen, aangezien
de buitenlandsche mogendheden geen
troepen ter beschikking willen stellen om
een dergelijke zone te beschermen.
De bijeenkomst werd dan ook zonder
dat men tot eenig resultaat was geko
men, opgeheven. Desalniettemin heeft de
commissie besloten, alles in het werk
te stellen, om een ernstig conflict te
Sjanghai te- voorkomen.
De Palestijnsche kwestie
De verdeeling van Palestina
in principe aanvaard
Het einde van den Zionistencongres te
Zürich, dat de meerderheidsresolutie heeft
aanvaard, waarbij aan de Executieve vol
macht wordt verleend om met de Bn-
gelscJhe regeering in onderhandeling te tre
den over den toekomstigen status van
Palestina, is het begin van een nieuwe
fase niet alleen in de geschiedenis van
Palestina, maar ook in die van het Zio
nisme.
De oppositie geeft zich door het vo
tum, dat een meerderheid van 142 sterns
men opleverde, niet gewonnen en het is
te voorzien, dat de beweging een nieuwe
crisis van interne verdeeldheid en feilen
strijd te wachten staat. Hetgeen haar
slechts zou verzwakken en haar aanzien
zou schaden.
De aanneming van de meerderheids-
resolutie door het Züricher congres be-
teekent, dat de Joden het principe van
een verdeeling van Palestina aanvaarden
en dat zij bereid zijn aan de verwezen-
lijking van een souvereinen staat mede
te werken. Zij verwerpen echter de in
het rapport der Britsche Koninklijke Com- j
missie vervatte voorwaarden en wen- j
schen de onderhandelingen op een aan-
merkelijk breeder basis te voeren dan
in het Britsche plan Wordt voorgesteld. j
De Plompe Toren gerestaureerd j
Nu de toren van Koudekerke zoo prach
tig is gerestaureerd, is het ons een ge
noegen het onderstaande aan den ouden
toren, bij alle Schouwenaars zoo goed
bekend, te mogen wijden.
Eerst een stukje geschiedenis, hetwelk
we ontleenen aan eeini bijdrage im
deze courant van 13 November 1922.
„Eens zag het er hier gansch anders
uit. Ruim vier honderd jaar geleden stond
deze toren nog een half uur landwaarts
in, zag neder op het kerkdak, op een
kring van huizen, op verspreide hoeven
en bouw- en weilanden aan de Zuidzijde
van zijn voet- Maar de 16e eeuw was
aangebroken, berucht wegens haar nim
mer eindigende watervloeden. Schouwen
vooral kent het geweld der wateren. Het
heeft heugenis van menig schrikkelijken
dag, van menig bangen nacht, als de
felle orkaan gierde door de zwarte lucht
en de opgezweepte zee met donderend
krijgsgeschreeuw hare golven tegen de
schuddende dijken joeg. Dan braken de
zeeweringen in, dorpen geraakten onder
water en werden prijs gegeven. Nieuwe
inlagen werden achter de buitendijken
gelegd om na korten tijd eveneens te
bezwijken. Zoo werd Schouwen's vorm
die eener halve maan en vrat de zee
diep in het land in. Oude dijkwerkers in 1
de 16e eeuw konden aan jonge mede
arbeiders vertellen, dat ze voor den toen
i
Voor kwallteit's
Wijnen, Gedistilleerd
en Likeuren
f° MOslVLlET 1
Wijnhandel vanJ731
1
ir
Het heet dat Londen niet onverzettelijk
staat tegenover de Joodsche verlangens
en zelf reeds gezinspeeld zou hebben
op een eventueele verruiming van de
grenzen van den toekomstigen Joodscheit
staat.
De stichting van dien Joodsehen staat,
in welken omvang dan ook, zou taj
van problemen oplossen, maar tevens vele
nieuwe scheppen. Het absprptievermógen
van den nieuwen staat wordt op.'twee
Im'illioen imenschen gesdhat over een tijd
vak van twintig jaren. Zullen al deze
mensehen een bestaansmogelijkheid kun
nen vinden?
Familiedrama te Glasgow
Daad van een waanzinnige
Woensdagavond heeft zich te Glas
gow een vreeselijk dram'a afgespeeld,
waarbij zes personen om1 het leven zijn
gekomen.
Upendra Raaja Biswas, een Egyptenaar
leefde sinds twee jaar gescheiden van
zijn vrouw. Dien avond" liet hij zich in
een taxi naar de woning van z'ijln schoon
ouders brengen, waar hij een, korte
woordenwisseling had met z'ijln vroufw',
de 17-jarige ^Alm'a iMiller Biswas. Plot
seling schoot hij op haar in een aanval
van razernij, waarbijl hij haar ernstig ver
wondde. Mevrouw Bi si was werd in kri
tieken toestand naar een ziekenhuis over
gebracht, waar zij is overleden.
De taxichauffeur snelde de ongeluk
kige vrouw te hulp, maar werd in de
worsteling met Biswas gedood. Drie po
litieagenten hoorden de schoten en be
gaven zich onmiddellijk derw'aarts. Daar
zij nog meer schoten nporden, liepen
Zij' het huis in en toen, zij1 een deur op
de eerste verdieping geforceerd hadden,
vonden Zij Biswas dood in een stoel,
een automatisch pistool naast zich op
den grond. In een andere kamer vonden
zij den 60-jarigen vader van MeVrouw
Biswas, in leven tandarts, dood lop den
vloer, en naast hem, eveneens levenloop,
mevrouw Biswas' negen maanden oude
dochtertje en de 14-jarige zuster Van
mevrouw1 Biswas
bestaanden buitendijk nog drie inlaag-»
dijken hadden gekend. Verloren gingen
de dorpen Sint Jacobskerke, Zuidkerke
en Brieskerke in de omgeving van ae
plaats, welker naam aan het hoofd van
dit opstel staat. Eindelijk naderde da
zee zoo dicht aan dit dorp, dat eert
in 1581 gelegde dijk dwars door del
kom getrokken moest worden en rakje-
lings lang de kerk ging. Zoo was ook
Koudekerke ten doode opgeschreven, daar
de grootere helft buiten gedijkt werd*
De laatste pastoor, Maarten Roberts, alias
Alexander, die in Februari 1568 hier ge
komen was in plaats van zijn overle
den voorganger Heer Pieter Corneliszoon,
op welk tijdstip gemeld wordt dat door
overstrooming de parochie veel grond
verloren had, is zeer waarschijnlijk in
1572 na het overgaan van Zierikzee en
geheel Schouwen tot 's Prinsen zijde, van
hier vertrokken. De Kerk geraakte buiten
gebruik en werd in 1583 afgebroken. Op
26 September van dat jaar werd het
afkomende houtwerk te Zierikzee ver
kocht en bracht f 60 op. Zoo kwam de
toren alleen te staan en toen in 1572
voor geschut en ter verdediging van Zie
rikzee veel metaal noodig was en enkele
dorpstorens op Schouwen en Duiveland
hunne klokken moesten missen, zal ook
ongetwijfeld Koudekerke's toren voor het
laatst de metalen stem des tijds doou
zijn galmgaten hebben doen klinken.
Hoe oud Koudekerke ukis, weten we
niet. Zeker dagteeken'de het van de 13e
Bal-Champêtre
Zaterdagavond 8 uur
Theetuin C A N N 9 O
Entree 30 cent
Een kleinzoon van Tsaar
Alexander II stervende
Ver van zijn vaderland
Prins ?*ndrej Bariatimski, kleinzoon van
Tsaar Alexander II van Rusland, is ster
vende laangetroffen in het hospitaal La
Pité te Parijs, onbemiddeld en eenzaam'-
Zijin imloeder wlas een (dbiC'hter uit (het
imoirgianistiisehe huwelijk vjan Tsaar Alexan
der II ,miet Prinses Dolgoroiefka, Küjat in
1880 gesloten werd, 'een jaar voor Iden
noodlottigen /moordaanslag op den tsaar.
De tsaar moet het voornemen hebben
gekoesterd zijn vroluiw, jdie den titel prin
ses Joerjevsjkii had gekregen tot tsaritsa
te (kronen.
Prins 'Biariaitinski, die 35 jaar oud is,
lijdt aan tuberculose in een vergevor
derd stadium1.
„Het is hard, zeifis geen scheermes of
een plaar pantoffels te bezitten", zieide
hij, toen hiji zijn tragische levensgeschie
denis vertelide. „Ilk! stond geheel alleen in
de werelld, zonder eenigle familie of "ken
nissen; ik probeerde werk te vinden en
naml ook' het zwaarste werk aan. Daar
door ben ikf tenslotte in Idit hospitaal
terecht gekioimlen. Silnds lang weet ik, dat
ik hier mijn einde zal vinden".
De Parijsche correspondent van de
„Evening Standard" vertelt, dat een ma
nicure van de „Normandië" Zich het lot
van den prins heeft aangetrokken. Zij is
'mille Annie le Guillen en was eertijds
'manicure Van de hertogin van Windsor
op het kasteel Candé, nabij! Toiuirs.
Zoo ging zij met vele geschenken den
Prins opzoeken in het liefdadigheids-
hospitaal De la Pitié, bracht hem1 een
scbeerm'es, een scheerkwast, een stuk
zeep, een tandenborstel, tandpasta en een
paar sokken. En er waren bloëm'en en
fruit olm1 den langen rusttijd te veraan
genamen.
Kort nadat zij weg was, kfwam1 er een
onbekende binnen die den Prins verder
wil helpen. Hij' is nu overgebracht naar
een sanatorium' buiten de stad.
Regeering en Middenstand
De Kon. Ned. Middenstandsbond
bepleit eenige urgente wenschen
Dezer dagen heeft een delegatie uit
het Hoofdbestuur vjan idien Kon. Nederl.
Middenstandsbond gelegenheid gehad ijn
/een audiëntie biji den Ministeiy van Econo
mische Zaken eenige urgente wenschen
te bepleiten.
Bij verhindering v;an den voorzitter
heeft de heer L. Jdie Groot als leider der
eeuw, maar vermoedelijk nog van vrij
wat vroeger.
De kerk was aan St. Maarten gewijd.
Blijkens een kohier van eene belasting
Uit 1543 waren toen 26; huizen te Koude
kerke aangeslagen. Rekent men daar
eenige onbelaste bij, dan is daaruit wel
af te leiden, dat de plaats destijds nieff
zoo heel groot was. Op eene kaart van
Schouwen uit het jaar 1510, waar het
dorp nog een eind landwaarts in ligt,
ziet men ten Zuiden er van een vlied
berg geteekend. Door inundatie is de
parochie wel zeer verminderd, maar vol
gens Smallegange was de grootte op het
eind der 17e eeuw toch nog 992 gemeten
187 roeden. De nu nog bestaande inlaag
is in 1654 gemaakt.
In het werk „Tegenwoordige Staat van
Zeeland", verschenen in het midden der
18e eeuw, wordt van Koudekerke ver
meld, dat het indertijd een goed dorp
en groote parochie met een voorname
jaarmarkt was. De kerk zal uit het mid*
den der 15e eeuw gedagteekend hebben
(ter vervanging van een andere).
De toren, die van baksteen is, uit drie
geledingen bestaat, vierkant is en in een
achtkant overgaat met een boogfrias,
schijnt toch wel ouder. Het ingangspoortjie
aan de Oostzijde gaf vroeger toegang
de kerk. Van binnen aan de Oostzijde
is een steenen spiltrap, en een aanzet
van een steenen gewelf. Sedert de laat
ste eeuwen dient de toren voor een
baak ten nutte van de zeevarenden, die
de Roompot binnenkwamen, aan welke
delegatie Jden Minister de verzekfaringf ge
geven, dut (diens wedenoptreden alsi hoofd
vjan het Departemlent van EicotnolmJische
Z|aken im'et voldoening wierid' vernomen,
Oimldiat imbn zich uit idiens vorige ambts
periode een h|ajrtelijkie samenwerking mót
de centr|ale landelijke organisaties eneain
daadwerkelijke belangstelling, voor imdd-
denstjan'dsa a n gel egenheden herin|n|erde. De
Minister verklaarde hierop, dat zijin op
vattingen te dien opzichte ongewijzigd
zijn gebleven en dat hij zich voorstelt
om ook in zijn tegenwoordige [ambtsperi
ode de im'iddenstiandsbelangen bij voort
during in het oog te vaitten.
Hierna besprak men oJml de praetische
toepassing der Vestigingswet Kleinbedrijf
ten aanz'ien waarvan de Milnister ver
klaarde het initiatief ien de Zelfwerkzaam
heid der organisatie primair te achten
de noodzakelijkheid van verlaging van
bedrijfslasten, waarbij gepleit werd voor
een soepele toepassing der üontigientele-
ring vlan den invoer, eeM gelei'delijikfe op
heffing der Handboowicirisismiaatregielen en
een spoedige verlaging van cirisisheffki-
gen, inzonderheid die op rundvleesch,
welke laatste geen reden van bestaan
Imóer heeft.
Onder overhandiging van de door het
34ste Nationaal MiddenstandJsldongres te
Zwolle iaangenoimen resolutie en het des
betreffende priae-advies, werd den Min.
vóórts verzócht zijn bijzóndere 'aandacht
te willen wijden aan [den nadeeligein in
vloed, welke 'de tariefpolitiek van vele
elektriciteitsbedrijven op het Nederland-
sdhe bedrijfsleven heeft.
Tenslotte bracht de delegatie do urgen
tie vón ,een wettelijke beteugeling van
het Cadeaustelsel ter sprakje, waarbij z!ij;
wees op de inmiddels gewijzigde omstan
digheden, welke de loprspronkelijke be
zwaren van het Departemlent, naar imag
worden aangenoimlen, goeddeels hebben
opgeheven.
De Minister Zegde ernstige overweging
van deze wenschen toe en verklaarde
zich gaarne bereid pjml nogj nader tmlet het
Hoofdbestuur vlan den K.N.M.B. over deze
en andere onderwerpen van actueel be
lang van gedachten te wisselen.
De Jamboree
ook een financieel succes
Veer het garantiefonds van de Wereld
jamboree werden destijds van particu
liere zijde toezeggingen ontvangen tot
een totaal 'bedrag van f30.000, van de
gemeente Bloemendaal f 20.000 en. van
de gemeente Haarlem f 10000.
Gep. generaal-majoor H. Behrens, waar
nemend hoofdcommissaris en, plaatsver
vangend leider heeft daar nog geen to
tale cijfers van ontvangsten en uitgaven
bekend zijn en het niet mogelijk is een
bindende verklaring af te leggen over de
financieele resultaten der daimbor&e, thans
reeds medegedeeld, dat de waarborgsom
niet zal behoeven aangesproken te wór
den. De Jamboree is dus ook een finan
cieel succes geweest.
reden het te danken is, dat hij zorg
vuldig in stand is gehouden. Zierikzee
zorgde daarvoor nog tot het begin der
19e eeuw. Zoo werd op stadskosten in
1764 de buitenkant geheel hersteld en 1
in 1794 werd de borstwering op den
toren aan de Noordwestzijde, die uitge
weken was, vernieuwd.
In het in 1824 verschenen boek „De
Provincie Zeellaind", wor|d,t de toiren ook
nog ials blaken voor de zeelieden vermeld
en oo^! de oorzaak genoemd, waarv'opr
hij in stónd wor|dt gehouden.
In het plaatwerk „Het Verheerlijkt Ne-
derlian|d" M&mlt «ene in 1743 vervaardigde
'afbeelding van Iden toren voor waarin
men zien Ikan, dat hiji sedert weinig pf
niiets ijs. verlandeijdi.
Diaar de toiren in vervallen toestand'
geraakte heeft zich in 1930 eene Cpoi[mtis-
sie gevptfmld tof restauratie van het ouldie
gebouw. Het Rijk had zich tot finaintieele
imledewerking verkl'aarjd, mlits dat ook
v'an particulieren f'inantieele steun werd
verkregen.
De restUuratiecoim|missie bestond oor
spronkelijk uit de Heeren:
Jhr. L. v[an Gitters, burgemeester van
Haamstede, voorzitter; J. A. Hubregtse,
oudheidkundige te Burgh, secretaris; W.
Boot, burgemie es ter v'an Burgh, penning
meester; Jhr. C. A. v'an Citters, hoofd
ingeland van het Waterschap Schouwen
te SchudjdebeursA. v'an der Weijde, lid
v'an Gedepiuteerjde Staten van Zeeland te
Zierikzee; R. Gerritsen, voorzitter V.V.V.
te Zierikzee; P. D. de Vos, archivaris te
In principe is de verdeeling van
Palestina aanvaard
De spanning in het Verre Oosten
duurt onverminderd voort
De Jamboree zal blijken ook
een financieel succes te zijn
Herinneringen bij de restauratie
van den Plompe Toren
Marktberichten en sport-
resultaten
Iets koeler
WEERBERICHT
Hoogste barolmeterst. 765,3 te Nordöyan
Laagste 741,3 te Isafjord
Verwacht tot den avond' van 14 Aug.:
Zwakke tot matige Zuidoostelijke tot Zuid
westelijke wind, zwaarbewolkt tot be
trokken, aanvankelijk regenbuien met kajns
op onweer, later opklarend, iets koeler.
Zoo op: Zon onder:
14 Augustus 4,42 7,26
Eerste Kwartier 2,47 n.m.
1 sssssss
Hoog- en laagwater ka Zierikzee
HoogwaterLaagwater
14 Augustus 7,33 19,44 1,00 13,23
Deze uren zijn genoteerd volgens zonnetijd
In New Brighton, in den staat New
Yorkl, zijn twee woonhuizen ingestort- Tot
dusverre Zijin 'dertien dooden tussohen de
puinhoop en gevonden. Het totale aantal
slachtoffers sitaat nog niet vast. Men ver
onderstelt, 'dat de zware regenval en bin
nendringend water de fundamenten* der
huizen hebben ondermijnd.
Doorzitten
Stukloof >en, Zonnebrand.
\>K/ btukloopen, Zonneb
PUROLM^
u^l\\ Beide In dooien van 30en60ct.
Zierikzee; Joh. Hoogenbooimi, architect te
Renesse; S. J. Gast, voprzitter van het
Waterschap Schouwen te Duivendijke,
Leden.
In den loop der jaren ontvielen aah
de icoimimïssAe idpor den dood de vóórz-
Jhr. L. Van Gitters, en de heeren Jhiif
C. A. van Citters en A,, van der Weijjdè.
Aan hunne nagedachtenis zij hog eejqj
weempiedige gedachte (gewijd.
De heer P. D. de Vos trok1 zich uit
de c|oim|miss.ie terug. Hem (dónkeni we voor
zijin kundige adviezen.
De icpimlmtissie [Wlas zóo gelukkig1, den bur
gemeester van Haamstede, Jhr. Röell,
lóter als voorzitter te mogen begroeten.
Z.E.A. heeft zop dikwijls in iden Haag
de belangen van onzen ouldeh toreja be
pleit.
De restauratieco;m'missie zond in April
1931 het volgende schrijven aan de vele
vrienden van den oudetni toreini irojód:
„Aan 'den Zuidelijken Zeedijk van
Schouwen, op het grondgebied der ge-
imieente Haamstede, staat een eenzamle,
vervallen kerktoren van het voormalige
dorp Koudekerke, bij alle Schouwenaars
van ouds als de Plompe Toren bekend.
Dak en spits ontbreken, deuren of ven
sters zijn er niet meer aan, aan de ij'zie-
ren staven in de galmgaten ontbreken de
klankborden, hier en daar zijn steenen
uitgevallen en tiert het onkruid, inwen
dig zijn gewelven, balken en zolderin
gen verdwenen.
Slot volgt,l
