ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
Brand
wonden
MAANDAG 24 MEI 1937
OPOENOl
ZIERIKZEESCHE COURANT
bedek ze dadelijk met
akkers Klooster balsem
De Kern
ABONNEMENT i
Prijs per 3 maanden f 1,50, buiten Zierikiee f 1,80
Voor het bnitenl. p. jaar f 10,—. Afzonderlijke
nummers 5 oent. Versohijnt dagelijks.
TeU No. 32. - Giro 137677
1797 - 1889
Directeur i A. J DE LOOZE Opgever-Redacteur i M J, KOSTEN
Uitgave: N.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE, ZIERIKZEE
93STE JAARGANG No. 13427 l
ADVERTENTIEN
ran 14 regels 80 cent, ran 4 regels en
daarboven 20 cent per regel. Reolames 40 oent
per regel. Bij [contract belangrijke korting
Inzending op den dag van uitgave vóór 10 uur
ONS KIESSTELSEL
Evenredige Vertegenwoordiging
Hoe worden de stemmen berekend
De kiesdeeler Een waarborgsom
Woensdag a.s. hebben in ons land de
algemeene verkiezingen plaats. Ieder kie
zer- heeft zijn stem uit te brengen op
een van de vele candidaten, die op de
20 lijsten paradeeren. Keuze genoeg! Te
veel zelfs. Maar hoe, zal misschien me
nigeen vragen, zit nu heel de verkiezing
in elkaar? Aan den vooravond van de
stemming loont het de moeite, in groote
trekken, ons huidig kiesstelsel te be
lichten.
De Tweede Kamer besta,at mit honderd
leden, die worden gekozen voor een pe
riode van, vier jaren en wel op den)
grondslag van evenredige vertegenwoor
diging. Kiezers zijn de ingezetenen des
Rijks, die Nederlander zijn en den leef
tijd van 25 jaar hebben bereikt. Binnen
het kader van het algerrieen imlannen- en
vrouwenkiesrecht zijn eenige categorieën
zoo bijvoorbeeld zij, die rechtens van
huhne vrijheid zijn beroofd en zij', die
van de ouderlijke m'aidht of voogdij zijin
ontzet van het kiesrecht uitgesloten.
Daarentegen is de leeftijdsgillens voor het
passieve kiesrecht dus voor de ver
kiesbaarheid waarvan de ;andere nor
men thans buiten beschouwing blijven,
op 30 jaar gesteld.
Sinds de Grondwetsherziening van het
jaar 1917 kent men in Nederland het
stelsel der evenredige vertegenwoordi
ging. De groote tegenstelling met het
daarvoor geldende districten-stelsel, be
staat hierin, dat thans het geheele land
als één kiesgebied m'oet worden opgevat.
Wel mloet ongetwijfeld als voordeel van
het vroegere systeem worden geno'Cmd,
dat de bain'd tussdhen kiezer en gekloizen©
veel sterker was da,n tegenwoordig.
Doch daar tegenover staat dat toen de
verschillende politieke schakfeeringcn
geenszins op de juiste wijze tot uitinlgj
kwamen.
In hoofdzaak worden de stemmen als
volgt berekend: Het centrale stembureau
stelt eerst vast het totaal der in het
geheele land uitgebrachte stemmen. Door
dit cijfer te deelen door het aantal te
vervullen plaatsen in het geval van
de Tweede Kamer door 100 wordt
de kiesdeeler vastgesteld. Zoovele
malen nu 'de kiesdeeler opgaat in het
stem'cijfer dat is de som der stemmen,
welke op alle candidaten tezamen van
één lijst zijn uitgebracht zoo vele
zetels kunnen dadelijk aan die lijst wor
den toegekend. Daar echter, zoo,als van
zelf spreekt, deze deeling practisch nooit
zonder „resten" khn worden vol
bracht, begint de moeilijkheid met het
toewijzen der restzetels. Sinds de wijzi
ging van de kieswet in 1933 is voor
het stelsel der grootste overschotten, het
systeem1 der grootste gemiddel
den in de plaats gekomen. Art. 100b
der kieswet bepaalt hier, dat van de
nog te vervullen plaatsen achtereenvol
gens een wordt toegekend aan de lijst
die na toekenning der plaats het grootste
gemiddelde per toegekende plaats zou
aanwijzen. Indien twee of meer van deze
gemiddelden gelijk zijn, beslist zoo noo-
dig, het lot.
Eén der hoofdbezwaren, welke men
legen het Stelsel der evenredige verte
genwoordiging heeft ingebracht, is, dat
partij-versnippering er door
wordt in de hand gewerkt. Een toeloop
van 54 groepen gegadigden naar kamer
zetels, aLs in het jaar 1933 is geschied,
is niet in den haak.
Intusschen hebben wijzigingen der kies
wet hier reeds aanzienlijk uitkomst .ge
bracht. Geen partij, welke thans in stem-
men-aantal beneden den kiesdeeler blijft,
kan aanspraak op een zetel maken. In
de thans zittende Kamer zouden, indien
deze regel reeds in 1933 gegolden had,
niet 14 doch 12 partijen vertegenwoor
digd zijn geweest.
Ook de bepaling, dat men bij het in
dienen van een candidatenlijst in iederen
kieskring een waarborgsom van 250 gul
den moet storten, welke verbeurd is,
indien de lijst niet driekwart van den
kiesdeeler vermocht te behalen, heeft een
gunstigen invloed geoefend. Want bij
mededinging in alle 18 kieskringen, wor
den op deze wijze niet minder dan 4500
gulden geriskeerd.
Resumeerend kan men vaststellen, dat
van het stelsel van evenredige ver
tegenwoordiging, waaronder de kiezer
Woensdag a.s. zijn stem zal uitbrengen,
de ergste fouten zijn afgevijld. Al zal
verbetering op onderdeelen altijd moge
lijk blijven.
John Rockefeller overleden
De grootste petroleum-
magnaat ter wereld
Zondagmorgen 4 uuir is de bekende
Amerikaiainische petroleiimlk'o.ning John D.
Rockefeller oip 97-jarigen leeftijd in Zijn
winterverblijf „Daytorna Beach" in den
staat Florida, tengevolge van een hart
verlamming (overleden.
John Davison Rockefeller werd den 8
Jluli 1839 te Richm|oin'd, in den staat New
York, geboren. Op 14-jarigen leeftijd ver
huisde het gezin naar Cleveland, John
kreeg na de lagere school te hebben be
zocht eein betrekking als boekhouder, tot
dat hij in 1858 genoeg geld had overge
spaard om1 deelgenoot te worden in een
Comlmissiehandel.
Iin 1862 belegde Rockefeller 4000 dollar
in een onderneming van Andrew, die
een methode tot winning van petroleum
had uitgevonden. Reeds 8 jaar later hia|d'
deze f'irm'a een vijfde van de raffinade
rijen van Cleveland in "handen.
In het zelfde jaar, in 1870 dus, volgde
de oprichting van de Standarjd Oil met
een aandeelen kapitaial vSan 1 millioen
dollar. Rockefeller werd president en
nam 2667 van de 10.000 aandeelen.
John legde zich toe op zuivering van
de petroleum en toen hij daardoor groote
verliezen leed, ging hij andere methodes
toepassen, n.l. rationalisatie der industrie.
Links en rechts kocht Rockefeller ra-
finaderijen op, sloot ze, wanneer ze slecht
geïnstalleerd waren, breidde ze uit, als ze
voordeelig werkten. Na drie tot vier jaar
was hij de grootste leverancier van ge
raffineerde petroleum, na tien jaar con
troleerde hij de geheele industrie en
kon naar eigen goedvinden de prijzen
voor ruwe en geraffineerde petroleum
vaststellen. Een tweede periode van voor
spoed voor de Standard Oil zette in.
De maatschappij werd het „Licht van
Azië", want zij schonk aan de Ohineesche
koelies millioenen goedkoope lampen en
bijgevolg had China olie noodig, die uit
sluitend van de Amerikanen werd ge
kocht, totdat de Royal Dutch als coin-
Current optrad.
De levensdroom van Rockefeller was
de geheele petroleum-industrie onder één
leiding te "brepgen en zoo de productie
te controleeren en de prijzen te regelen.
Hij had succes bij zijn pogingen en in
1878 controleerde hij 90 pet. van raffi
naderijen in de Vereenigde Staten.
Iin 1888 bleek dat 39 maatschappijen
het recht van Controle op hun kapitaal
hadden overgedragen aan een lichalaimi,
dat geen wettelijke bestaansrechten had,
de) Standard Oil Trust, welke fdppr Rockie-
l
feller was opgericht iin 1885. Het begin
kapitaal vain deze trust wordt gena|a|mld
op zeventig imlillioen dollar.
Herhaaldelijk werd deze instelling on
wettig verklaard en veroordeeld, imlaar
zij bleef bestaain en mjaakte zelfs prach
tige zaken.
T|0|tj 4 (December I9il was Joihin Davison
Rockefeller president van de Standard
Oil Company of New Yersey. Hierna trok
hij zich terug tein gunste van zijn Z|Oioni-
Men raamde het vehmiogen van John D.
ina zijn terugtrekken uit het zakenleven
op duizend millioen dollar, waarvain hij
de helft aain liefdadige idioeleinden heeft
weggegeven.
Een slechte gelaatskleur.
behoeft niet zoo te blijven, kan zelfs
mooi worden indien deze verzorgd wordt
met witte Purol. De huidzuiverende, huid-
genezende en huidvoedende kracht welke
Purol bezit, maakt de huid jeugdig-frisch,
gezond en fluweelzacht en zuivert deze
tevens van alle huid-onreinheden, zooals
vetwormpjes, pukkels, vlekjes en uitslag.
Gebruik voor gelaatsverzorging witte
Purol. Deze is na inwrijving onzichtbaar
op de huid en daarom ook zeer geschikt
voor gebruik overdag.
Doos 30 en 60 ct. Tube 45 ct. Bij AT>oth. en Drog.
Het Prinselijk Paar thuis
Zaterdrgavond zijn Prinses Juliana en
Prins Bernhard van hun reis naar En ge
land met de kruiser „Java" te IJmhiden
aangekomen, waar zij doör duizenden
werden begroet.
De havenmeester was de eerste, die
aan boord van de „Java" ging. Het wais
9 uur toen de Prinses en de Prins af
scheid inamern van den ooimlmlandamit en .die
officieren van Hr. Ms. „Java" en, bege
leid door vice-admiraal Kruys, het sc'hip
verlieten. Op dat oogenblik zetten de
pijpers aan) boord het „Wilhelmlus" in, dat
aan wal en op den kruiser werd m'eege-
zO|ngen.
Op het oogenblik waarop het prinse
lijk paar den wal betrad, dreunlde het
eerste saluutschot. De Prinses en de
Prins keerden zich aan den wal naiar de
„Java" tot het einde van het saluut vjan
den kruiser, waarop het muziekcorps ,aan
den wal het „Wilhelmus" inzette.
Nog een oogenblik onderhielden de
Prinses en de Prins ziCh met de aanwe
zige autoriteiten, waarna de auto's be
stegen werden.
Zaterdagavond te half elf zijn Prinses
Juliana en Prins Bernhard, per auto op
het Paleis Soestdijk aangekomen. Zij wa
ren zonder eenig gevolg. De Prins, die
zelf chauffeerde, was nog gekleed in de
uniform! van luitenant ter zee. Een paar
honderd belangstellenden hebben, on
danks het late uur, de aanklomlst bij het
Paleis afgewacht om hen te kunnen be
groeten.
OTTO J. SCHMIDT,
de leider van de Russische luchtexp editie
naar de Noordpool, seinde Vrijdag dat het
vliegtuig, waarmede de tocht onderno
men wordt, 11.35 veilig op het pool
ijs, 20 K.M. van de Noordpool is geland.
De eerste poging is verricht door An-
dré, Frankel en Strindberg met den vrijen
ballon „De Adelaar" op 11 Juli 1897. De
poging is mislukt.
Pas ruim een kwart eeuw later, in
Mei 1925, volbrachten Amundsen en Ells
worth hun tocht met de Norge; zij vlo
gen over de Pool; later heeft Nobile
een poging gewaagd, welke eindigde met
het treurspel van de „Italia". Byrd vloog
over de Pool in een Fokker; thans voor
het eerst is het een expeditie Van vlieg
tuigen gelukt het stuk te volbrengen en
vlak bij de Pool te landen.
VERSCHILLENDE BERICHTEN
Meisje door vrachtauto overreden
Op het gevaarlijke kruispunt van den
weg Maasbree—Helden is Zaterdagoch
tend de 17-jarige mej. Feijen uit Maas
bree (L.) aangereden door een vracht
auto. Het meisje bleef na de aanrij1-
ding langs den weg liggen. Zij bleek
inwendige kneuzingen te hebben opge-
loopen, alsmede andere wonden. Zij werd
overgebracht naar het ziekenhuis te Venlo
waar zij is overleden. De auto is in
beslag genomen. De chauffeur is aan
gehouden.
Zoetelaarster gehuldigd
Voor het front der troepen, aange
treden op de markt te Bergen op
Zoom is Zaterdag de 86-jarige „Anneke
van Gin", die als garnizoenszoetelaarster
gedurende 75 jaar duizenden soldaten
van fruit en versnaperingen heeft voor
zien, door den garnizoenscommandant toe
gesproken en de bronzen medaille, ver
bonden aan de Orde van Oranje-Nassau
op de borst, gespeld. Daarna werd voor
haar gedefileerd. In haar woning wer
den haar geschenken aangeboden namens
de drie in Bergen gelegen regimenten,.
zijn pijnlijk, ze genezen
moeilijk en laten vaak
litteekens na. Behandel
zö daarom zorgvuldig,
de pijn verdwijnt direct, de wonden of
blaren blijven zuiver en genezen snel.
9
Hoe heeft de verkiezing voor
de Tweede Kamer plaats?
John D. Rockefeller, de olie
koning van Amerika, overleden
Het Prinselijk Paar Zaterdag in
ons land teruggekeerd
Een Russische expeditie landt
nabij de Noordpool
„Ajax" de Amsterdamsche club,
werd kampioen
Droog warm weer
S
Barometerstand van hedenmiddag 2 uur.
WEERBERICHT
Hoogste barometerst. 769.8 te Warschau
Laagste 753.2 te Valentia.
Verwacht tot den avond van 25 Mei:
Zwakke tot matige wind uit Zuidelijke
richtingen, gedeeltelijk bewolkt, droog
warm weer, behoudens geringe kans op
onweer.
Zoo op: Zon onder:
25 Mei 3,50 8,03
Volle Maan 7,58 uur
Hoog- en Eaagwater Ie Zierlkzee
HoogwaterLaagwater
25 Mei 2,46 15,13 8,25 20,37
Deze uren zijn genoteerd volgens zonnetijd
Twee jongens overreden en gedood
Zondagavond om kwart Voor elf lie
pen op den Hangeloschen weg, even bui
ten Enschede nabij ihet Tuindorp
„BrugigermOs", twee jongens, de 17-
jarigc R. Hoekslein en de 19-jarige M-
Klinker. Zij liepen op den rijweg naast
elkaar. Met groote snelheid naderde ach
ter hen 'n auto uit de richting Hengelo,
bestuurd door K. uit Enschedé, die de
jongens niet opmerkte. Beiden werden
door de auto gegrepen en vrijwel op
slag gedood.
De weg, Enschedé—Hegelo bestaat uit
een asphalt rijbaan. Er naast aan
weerszijden is een fietspad gelegen. De
rijweg, wordt gewoonlijk niet door voet
gangers gebruikt, daar de weg door het
intensieve autoverkeer zeer gevaarlijk is.
De autobestuurder reed rechts van den
weg, welke op de plaats van het ongeluk
nog buiten de bebouwde kom' ligt, zoodat
daar geen beperking van de maximum
snelheid geldt. Hij merkte de jongens
eerst op, toen hij vlak bij hen was en
uitwijken of stoppen was toen onmo
gelijk. Beide slachtoffers kwamen uit
Enschedé.
