ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
KING
ZATERDAG 27 FEBRUARI 1937
OPGENOI
ZIERIKZEESCHE COURANT
King houdt U
fris en monter!
FtFtRMUNT
De Kern
ABONNEMENT.
Prijs per 3 maanden f 1,50, buiten Zierikzee f 1,80
1797 - 1889
Voor het buitenl. p. jaar f 10,Afzonderlijke
nummers 5 oent. Verschijnt dagelijks.
Tel. No. 32. - Giro 137677
Directeur A. i. DE LOOZE Uitgever-Redacteuri ML J. KOST EU
Uitgave: N.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE. ZIERIKZEE
93STE JAARGANG No. 13357
ADVERTENTIENi
ran 13 regels 60 oent, ran 4 regels en
daarboven 20 oent per regel. Reclames 40 oent
per regel. Bij oontraot belangrijke korting
Inzending op den dag van uitgave vóór 10 uur
De groote trek over de Oceanen
Het verkeersmiddel der toekomst
I
Sedert de jonge Lindbergh op 20 Mei
1927 in de „Spirit of St. Louis" den
Atlantis<'hen Oceaan overvloog ein zonder
tussc'henlanding ijn. Parijs neerkwam, is
het Otcaanvliegen als het ware in de
mode gekomen. Tevoren hadden Alciock j
en Brown in Juni 1919 reeds een *non- I
stop vlucht van New' Foundland inaar
Ierland gemaakt, en een paar bestuurbare
luchtschepen hadden den overtocht vol
bracht. Maar de groote „trek" over den
odeaan zou voor de luchtvaart pas later
komen. En cok nog heel wat slachtoffers
eisohen.
Nu, in 1937, vieren wij reeds vergevor
derde Oceaan-vliegers-lustra. Zoo heeft
men kunnen lezen dat de Frainsche ver
keersvlieger Guillaiunet van de „Air
Franoe" gehuldigd is, omdat hij voor de
vijftigste maal het Oceaan-traject tus-
schen Natal en Dakar heeft afgelegd op
den geregelden wekelijksdhen dienst op
Zuid-Amerika. En 09k bestaat er al se
dert eenige jaren een internationale ver-
eeniging van Oceaainvliegers.
De Zeppelin-dienst op Noord-Amerika
functioneert des zomensmet de regelmaat
van gen klok en in-a den AtlantiscJhen
Oceaan oie, zuidelijk, in 1934 ook door
onze „Snip", op w:eg naar Curasao jwferd
overgestoken is met de „China Clip
per" c.s. ook de Stille Zuidzee over
wonnen £tm ontwikkelt zich ook daar
reeds een verkeers-net 'ïn de lucht, met
zijlijnen van de Hawaï-eilaiaden naar
Nieuw' Zeeland en Australië en straks
wanneer de heeren Plesman en Rendorp
in Washington, waarheen zij op wieg zijn,
slagen met aansluitingslijmen tusdhem
Batavia en Manilla. De vlucht rondom de
wereld komt op die wijze meer en meer
binnen het Inprmale kader van nuchtere
„spoorboekjes-mentaliteit".
Men spreekt van „zoo vrij als een
vogel in'de lucht". En inderdaad lijkt het
logisch dat de luchtruim'te w4aar geen
natuurlijke obstakels, behalve het weer,
het vrije verkeer steeds volmaakter tech
niek, een vrije vlucht de ontwikkeling
van het luchttransport zou moeten waar
borgen. I11 bet Februari-nummer van het
tijdschrift van de Int. Kamer van Koop
handel, dat geheel aan commercieele
luchtvaart is gewijd, hebben verschillende
gezaghebbende schrijvers die onwikke-
ling nog eens herdacht.
De voorzitter der tbmimissie vo,or lucht
verkeer van de Kamer, dr. Kurt Weigeit,
herinnert eraan dat het wereldluchtver-
keer thans bijna alle steden vain boven
de 500.000 inwoners en bijba alle landen
omspant; behalve Instanboel, Toronto,
drie Chineesche en alle zes de groote
Japanschs steden en 'wat de landen be
treft, behalve Turkije, Arabië, Afgha
nistan, Japan e'n Perzië, die niet zijn aan
gesloten bij het eigenlijke wereldlucht-
verkeer. Maar deze opsomming bewijst
slechts hoeveel er wel bij het internatio
nale net is aangesloten.
De wintertijd van de vrijheid
Critiek werkt heilzaam
De Vrijz. Chr. Jongeren-Bond heeft in
de Remonstrantsche Kerk te Den Haag
een „geluigenisavond vcor geestelijke vrij
heid" gehouden. Als voorzitter der ver
gadering fungeerde ds. D. Drijver, Evang.
Lutersdh predikant te Den Haag, die de
drukbezochte bijeenkomst met een woord
Van hartelijk welkom en een korte uiteen
zetting van het doel van dezein avond
het getuigen voor het vrijzinnige geloof
en voor de geestelijke vrijheid opende.
In deze vergadering heeft o.m. minister
P. J. Oud het woord gevoerd. Niet zoo-
tveel behoeven wij terug te gaan, aldus
spr., om een tijd te vinden, waarijn het
ondenkbaar was, dal 'wlij vcor de geeste
lijke vrijheid zouden moeten vechten,
doch zooals het zoo 'vaak gaat, eenmaal
(verkregen goed kan licht in gevaar ko-
(men. Doch dit beeft ook een goede zijde.
Het leert ons dat dierbare goed de
geestelijke vrijheid naar waarde schat
ten; de verhouding van den menstlh tot
de gemeenschap is door alle tijden heen
een onderwerp van bespreking gew'leest.
Persoonlijke belangen komein vaak in
botsing met gemeenschapsbelangen, maar,
aldus mr. Oud, het gemeenschapsbelang
staat niet in Scherpe tegenstelling tot het
persoonlijk belang. Het welzijn van den
mensch is het uiteindellijk doel van alle
regelingen. Verdraagzaamheid zou spr.
een beteren steun vinden tegenover vrij
heid, dan het veel gebruikte woord: ge
bondenheid. Het is het respet'teeren vain
een anders vrijheid. Het fjezag van de
ic|verheid houdt bij het persoonlijk gew'e-
ten van den melnisch op. Gestreefd m'oet
worden naar een zoodanige verhouding
van gezag tot vrijheid, dat deze geen
tegenstellingen meer zijn1- Een zekere m!a-
te van stoffelijke en geestelijke welvaart
moet de mensch in de eerste plaaits be
zitten om in volle mate de geestelijke
vrijheid deelachtig te worden.
Mr. Oud besprak vervolgen? de idee
van de vrijheid op internationaal en po
litiek terrein. Nog te veel leeft slechts
hij in de vrijheid, die macht over een
ander heeft, z;oo krijgt men groepeeringein,
vian landen tegenover elkaar en van groe
pen in een land, alleen uit overwegingen,
óm de m'acht te verkrijgen. En zoo: heeft
men in spmhiige landen de overtuiging
gekregen, dat het daarom beter is, dat
besluiten door een Leider moeten wordeim
genomen en kritiekloos inbeten Worden
opgelvolgd.
Maar het mooie van de geestelijke
Vrijheid is nu juist die critiek. De cri
tiek, die zich Vrij' kan uiten, haar heilzame
werking kan hebben ein zich niet behoeft
pp te hoopen, totdat zij als een geweldige
'bom losbarst. Dezen tijd noem'de spr. den
Wintertijd van de vrijheid. Maar op den
winter zal weer de lente volgen, waarin
onze idealen zullen opbloeiein,- Wij'moeten
hel geloof in onszelf blijven behoudelni
en gezamenlijk naar eeinl beteren tijd
streken.
De Zeeuwsche Luchtlijn
De dienst naar Haamstede wordt
weer doorgetrokken tot Vlissingen
Behoudens, goedkeuring door den mi
nister van waterstaat zal de K.L.M. den
thans bestaanden luchtdienst (Amsterdam)
—Rotterdam—Haamstede v.v. welke op
Maandag, Woensdag en Zaterdag wordt
uitgevoerd, weer doortrekken tot Vlis
singen; de dienst zal dan tevens' tot
een dagelijkschen (2 maal per dag in
beide richtingen) worden uitgebreid.
Deze verlenging en uitbreiding van den
dienst zal ingaan op Maandag 22 Maarü.
Bij 't afscheid van Dr. Vermet
Men schrijft ons:
De heer Vermet, arts te Oud-VASseimeer,
heeft gemeend uit zijn betrekking ontslag
te moeten nemen ma het bereiken van
den 65-jarigen leeftijd.
Het zou te veel ruimte vragen om' alles
te membreeren, wat hij in den loop vam
bijna 40 jaren in deze gemeente als
•medibus heeft verricht, maar een-woord
van hulde en waardeering voor alles
wat bij, als zoodanig presteerde, mag
zeker in £et openbaar vermeld worden.
Een reeks van dankbare patiënten zal
ongetwijfeld daarmede instemmen. Ge
durende al die jaren heeft hij zich te
Oud-Vossemeer in den waren z'in des
wioords aan velen leeren kennen als een
serieus plichtbetrachtend geneeskundige,
terwijl hij ook gedurende vele jaren te
Nieuw'-Vosmeer als gemeente-geneesheer
werkzaam 'wlas en daar in hoog aanzien
stond.
Ook guiten zijn betrekking was hij
steeds een ijverig medewerkend persoon
om de belangen der ingezetenen te hel
pen bevorderen. Als raadslid en tevens
eenigen tijd wëthouder, wlas hij bereid
zijn krachten ten beste te geven; in het
Kerkbestuur der Ned. Herv, Gemeente
al eveneens. In verschillende besturen
en commissies was hij een trouwl voor
ganger, het Grpene Kruis kwam op zijn
initiatief tot stand, waarbij hij' onafgebro
ken als bestuurslid en adviseer optrad.
De aanstelling van een, wijkverpleegster
volgde later en cok daarin was hij mede
werkzaam. In de commissie van leerplicht
had Ihij lang zitting; het Fonds Huijsseini
van Kattendijke, dat door persoonlijk op
treden van zijn vriend wijlen Burgemees
ter De Graaf tot stand kwam en tot doel
heeft aan behoeftigen versterkende mid
delen te verschaffen, heeft voortdurend
zijn medewerking ondervonden. Het hou
den van lange redevoeringen in de ver
gaderingen lag niet in zijn lijn; kort en
zakelijk; een rake zet, een vroolijke
kwinkslag, zonder eenig sarcasme, bracht
daar vaak een opgewekte stemming.
Wars van grootdoenerij zou verder
gaan dan hel hierboven vermelde, hem'
zeker niet welgevallig zijn. Laten wij ho
pen, dat T\ij, met zijn echtgenoote, die
steeds met hem meeleefde, wat zijn pa
tiënten aangaat, nog een reeks van jaren
in Zijn geboorteplaats 's Heer Arendskerke
waar hij' zich gaat vestigen, zijn 'welver
diende rust zal genieten.
Het Stoomgemaal „Schouwen"
werkt 60 jaar
1 Maart 1877 draaiden de schepraderen
De Bilt voorspelt: „Zwaar beW|olkt, re
gen of hagelbuien". En wij zeggeirn: „nog
meer regen?" „Nog meer regen", zegt
de melkboer, die c"J straat op .moet en
„nog meer regen" zegt de moeder, als
zij haar kinderen door de regen maar
school zendt. En „nog meer regem", zegt
de boer, en hij kijkt naar zijn lamd.
Ja, dat land is de laatste maanden wel
dikwijls nat geregend. Maar de Sdhouiwi-
sdhe hoer (niet die van het vliegveld)
weet ook dat al dit w|ater weer kan af
vloeien in watergangem en sloot en, om
dat daar aan Flaauwers een Stoomge
maal staat., dat dit waiter als. door een
magische kracht naar zich toe trekt. En
in een regenperiode als deze lijkt het
mij voor vele lezers interessant eens te
beschrijven wat er alzoo gebeurt in dat
gebouw, dat daar zoo, eenzaam als mid
den in het water staat.
Voor een dergelijke beschrijving 'is er
nog een reden. Maalndagi 1 Maart zal het
juist 60 jaar geleden zijn, dat het stoom
gemaal in werking trad. In dit verband
is het aardig eens na te gaan, de stem
men van het voor en tegem uit dien tijd.
Verschillende ingezonden, stukken in de
Nieuwsbode van die dagen, getuigen vam
de oppositie, die de toenmalige voor
zitter van het Waterschap Schouwen, mr.
'Bi. P. C a u en de Waterbouw'kjU|ndig Amb
tenaar P. L a b r ij n Dz. hadden te over
winnen. En toen- iri cfe algemeene ver
gadering van 21 September 1875 met 16
tegen 6 stemimien tol Stichting vam een
Stoomgemaal was 'besloten, was men er
nog niet.
De bezwaarde ingelanden legden in het
toenmalige hötel „De Weert" een request
ter teehening, waarmede men maar Mid
delburg toog. De beztaaren Wfaren drieër
lei. Ten eerste kostte het 'te veel. Ten
tweede was men bang dat door de lage
waterstand de .slooten zouden volslib-
ben en het vee in andersmans weiden
zou gaan. En tenslotte voorzag mejni dat
de drinkputten doorloopend zouden droog
staan. Gedeputeerde Staten echter keur
den het besluit van het Waterschap goed
en op 13 October 1876 werd door Mr.
Cau de eerste steen gelegd, waarna het
gemaal, het eerste Stoomgemaal in Zee
land, op 1 Maart 1877 in werking kon
worden gesteld.
De waterstanden met 1 M. verlaagd
Kwamen vogr de stichting van het
Stoomgemaal in den winter waterstanden
■voor van 70 a 75 e.M. boven Zomerpeil,
nu beheerscht men het v^ater tolt op 25
a 30 C.M. beneuen Zomerpeil. Een ver
schil dus, van 1 M. Stellen we ons eeinis
voor dat Schouwen op dit oogenblik np»
geen 'Stoomgemaal kende, dan komden
wij ons Wielli'dht gemakkelijker per boo tj e
dan per autoi over de wegen verplaat
sen. Bij' de ingebruikneming, van het ge
maal bediende men zklh van 2 motoren
met schepraderen met een wa.terverplaat-
sing van maximaal 24000 M3 p. uur. De
schepradbemaling werd, de eerste in 1904,
de tweede in 1920, vervangen door cJe|ni-
trifugaal-pompbem'aling, waardoor de Ca
paciteit w'erd opgevoerd tot maximaal
40.000 M3. per uur.
Aan de bedrijfszekerheid der beide ma
chines wiorden vanzelfsprekend hooge
eischen gesteld. Wanneer da|n ook in
den zomer voor de machines de rust
is aangebroken, wordt alles aan eqn nauW!-
keurige controle onderworpen e|n onder-
deelen vernieuwd of bijgesteld w|aar noo-
dig. En het is de chef-machinist, de heer
P. G.. van Dijk, die over alles zij'n
waakzaam oog laat gaan. Want hier zijn
we in het Rijk Iwlaar de heer van Dijk
in Augustus' a.s. reeds 25 jaar den
scepter zwaait. En men zou meer dan
schrijver dezes onderlegd moeten zijn
in de geheimen der machinekamer, om
ten volle te kunnejni beschrijven, wat daar
Zoo al aan vast zit. Ik, als gewone be
zoeker, misschien wat nieuwsgieriger
dan anderen word door hem' roimdgle"
leid. Doch ik zie niets dan blinkende
schijven (wat blinkt hier alles je tegen)
krukassen, vluohtwielen, manometers, ko
len en olie.
En "Slles draait, wentelt en bew'eegt.
Maar waarom alles draat, 'w|entelt en be
weegt, ik Iw'eet het niet. Alleen weet ik,
dat alles wat voor mij zoo onbegrijpelijk
is, voo mijn geleider is als een open
boek. Dat hij' begrijpt den zin van bet
kleinste schroefje en ieder boutje. En
ik ben vol bewondering voor dit vak, dat
de techniek van deze 300 P.K. machines
tot in alle onderdeelen omvat.
Abnormale regelval eischt veel maaluren
Bij deze rondgang zegt mijn geleider,
dat niet alleen dit stoomgem'aal de eerste
in onze provincie Was, ook nog pp een
ander gebied had „Schouwen" de primeur. 1
Het was in 1904 toen voor 't eerst hier
in Schouwen—Duiveland eeini electrische
installatie werd opgesteld, wlaardoor de
bedrijfsgebouwen alle Iwlerden verlicht. En
tot op dezen dag vervult noig dezelfde
installatie steeds zijn lichtende plicht. i
De regenval der laatste weken is a.aai-
mlerkelijk groio.tër dan (normaal. Volgens
de b'iji het gemlaal geplaatste regenmeter j
bedroeg de neerslag dezen winter vam
1 Jan. tot 23 Febr. 174 m.M. In 1935
was dit 95 mf.M., in 1934 59 m.M. en in
1983 slechts 55 mi.M. Men begrijpt dus
wel dat deze 174 mM. 'neerslag menige
nacht .dr,aaien het gevplg heeft gehad, j
Voor hen die van getallen hojudem
wpirdt het dan aardig eens ma te gaan
hoeveel water er dan eigenlijk gevallen
is. Santen, met de op het Waterschap
Sdhoiuwen sueerende polders, bedraagt'de
bemalingsoppervlakte 13,000 H,A. Er viel
dus in deze waterrijke dagen niet min
der dan ruimi 22,6 millioen M.3 water
op deze polders. Z|0|o als de regenval
uit elkaar loiopt, zpo schommelt ook net
aantal maialuren. Deze iviarieeren van
minstens 1500 toit faOiOjgsten 3000 per
jaar. Vanaf 1 Jian. heeft men dit jaar
reeds 1100 'mhalpren geboekt. Maaluren
wil in dit verband zeggengedraafde |urein'
per 'machine. Draait men dus een etmaal
mtet beide machines, dan boekt men hier-
v|oor 48 maaluren.
Het Osse gemaal ontlastte
Noord-Schouwen
Neemt men een gemiddelde aam vlam
18000 M3. per imlaaluur, dan komt men
aan een totale waterverplaatsing in 1100
uur, v,an 19,8 millioen M3. Het peil in
watergangen en sloptejn is |0|p dit oogen
blik vrijwei hetzelfde als pp 1 Jan. En
waar ook in deze tijd de verdamping
van het water geen rpl speelt, volgjt
daaruit dat de resteerende 2,8 millioen
M3. water werd iverwierk't doior het Osse-
gernaal. Want ook hier heeft het Wa
terschap Schouwen in 1928 een gehi'aal
gesticht, waarin bij1 eb een sühroefpomp
werkt met een capaciteit van 6000 MB.
per uur. Voor het Noordelijk gedeelte
van Schouwen beteekemt ojojk dit eeln
ontlasting'.
Diank Zij: dus fvjopr een grpiot deel heb nu
60-jarige w,atergem!aal te Fla|a|uwers, heeft
Belhouwen, o.ndamks de talrijke regeias der
laatste weken geen last vlam :het over
tollige water. De stokers vlullen maar
de hongerige 'mlagen der vluirn. Meer dan
5000 kilo: kolen per uur verteren zij1, als
alles draait. Het technisch personeel waakt
voor iedere loinregelmlatigheid der machi
nes, en geeft olie wa,ar em waintaaer dit
noodig is. En ziojoi draait alles geregeld
door, en zal dit 'blijven dpiem, Zoo laing
de waterstand in SchoiUiwen dit hoioldig
mlaakt.
Met een hartelijk woord van dank
nam de bezoeker afscheid, en reed weg
,...i..„door den regen!" En een zwarte
rookpluim uit de hooge schoorsteen deed
hem uitgeleide, als 'een belofte dat
„Schouwen" paraat blijft.
„SCHOUWENAAR".
lederen morgen hevige hoofd
pijnen 1
Nu is zij een ander mensch
„Zeven jaren leed ik aan hoofdpijnen,
die in den morgen zoo hevig waren, dat
ik bijna niet op kon staan. Ik probeerde
alle mogelijke middelen, doch niets
hielp afdoende. Sinds ik echter Kruschen
Salts nam, waren de pijnen verdwenen)
en ben ik op het oogenblik al zevea
weken vrij van pijn". Mevr. J. A.
Chronische hoofdpijnen, rheumatische
pijnen etc. ontstaan meestal wanneer Uw
organisme verontreinigd wordt door op
gehoopte afvalstoffen. Kruschen Salts
spoort de afvoerorganen aan tot actie*
vere werking, waardoor alle afvalstoffen
snel en volkomen worden verwijderd*
zoodat de oorzaak van Uw klachten)
wordt weggenomen en de pijnen dan
ook weldra geheel verdwenen zullen zijn.
De „kleine dagelijksche dosis" zorgt er
voor, dat deze niet meer kunnen optre
den en houdt U frisch, jong en gezond.
Kruschen Salts is uitsluitend verkrijg
baar bij alle apothekers en erkende dro
gisten a 0.40, 0.75 en 1.60 per
flacon. Let op, dat op het etiket op da
flesch zoowei als op de buitenverpak
king de naam Rowntree Handels Maat
schappij, Amsterdam voorkomt.
Een natuurlijke verkwikking'
TQNöÉMA CIE. FA&B..VAN KING PEPERMUNT 5NEEK
Deze tijd is de wintertijd van
de vrijheid
Het luchtverkeer omspant bijna
alle landen der wereld
Het Stoomgemaal Schouwen
draait Maandag 60 jaar
De Zeeuwsche luchtlijn wordt
doorgetrokken tot Vlissingen
Inspecteur Stoopman nam
afscheid van ons eiland
Dr. Vermet herdacht
Later iets kouder
Barometerstand van hedehmiddag 12 uur.
WEERBERICHT
Hoogste barometers!. 772.3 te Isafjord.
Laagste 731.3 te Holyhead.
Verwacht tot den avond van 28 Febr.:
Matige tot krachtige, tijdelijk stormach
tige Zuidelijke tot Zuidwestelijke of Wes
telijke wind, zwaar bewolkt met tijde
lijke opklaringen, aanvankelijk regen, la
ter hagelbuien, aanvankelijk weinig ver
andering, later iets kouder.
Zon op: Zm ottder:
28 Februari 6,50 5,36
1 Maart 6,48 5,39
Hoog* en laagwater Ie Zferfkzea
HoogwaterLaagwater
28 Februari 4,36 17,01 10,10 22,13
l Maart 5,08 17,31 10,45 22,45
Zich geheel geven is de eenige tueg
oni alles te ontvangen: rust, vrede, le
venslust, vertrouwen in het leven4
