IZIERIKZEESCHE KIEUWSBODE ZATERDAG 13 FEBRUARI 1937 OPOENOI ZIEMKZEESCHE COURANT HINDERWET. Nationaal Socialistische Beweging Openbare Vergadering HOUTEN S AMERICO'S EEN CHOCOLADELICATESSE „RUST ROEST" De Kern ABONNEMENT i Prijs per 3 maanden f 1,50, buiten Zierikzee f 1,80 Voor het buitenl. p. jaar f 10,Afzonderlijke nummers 5 cent. Verschijnt dagelijks. Tel* No. 32. - Giro 137677 1797 - 1889 Directeur t A. J. DE LOOZE Uitgever-Redacteur i M J. KOSTEF- Uitgaves N.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE, ZIERIKZEE 93STE JAARGANG No. 13345 ADVERTENTIENi ran 1—3 regels 60 oent, van 4 regels en daarboven 20 oent per regel. Reclames 40 cent per regel. Bij contract belangrijke korting Inzending op den dag van uitgave vóór 10 uur BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zierikzee maken bekend, dat het /ver zoek van E. SAMAN, smjd te Zierikzee, om in het perceel D 269, kadastraal be kend in sectie B, no. 1930, een electros motor van 2 P.K. te mogen plaatsen, door hen is ingewilligd. Zierikzee, 12 Februari 1937. Burgemeester en Wethouders voornoemd, J. SCHUURBEQUE BOEIJE, Burgemeester P. F. WITTERMANS, Secretaris. Vreemdelingen in Middeleeuwsch Zierikzee ïi De sporadische vermeldingen van het vak van den nieuwbakkemi poorter geven een levendig beeld van de bo|nte ver scheidenheid, die de Middeleeuwsohe stad kenmerkte, ito,en alles nog kleinbe drijf was en de industrieën jniog niet in bepaalde streken waren geconcentreerd. De 198 gegevens van dien aard tussdhefa 1302 en 1351 zijn verdeeld oyer niet minder dan 82 beroepen. Daar Zijp brou wers 'bij en kuipers, timmerlui en dakdek kers, potgieters en keltelboeters, bak ker.; en isLlagers, metselaars en touwsla gers, messen-, beurzen-, hodden-, sclhoemi- wagen-, lantaarn- elni kaarsenmakers. Het talrijkst zijn de smeden en mole naars (13),- merkwaardig aangezien wind molens pas nauwelijks 100 jaar in ops iaud bekend waren en het aantal water molens in het vlakke land niet groeit ge weest kan zijn (in 1220 Wordt voor het eerst de graefiijke watermolen 'te Zierik zee vermeid). Daar.op volgen de wevers en de ververs, die samen met vollers, tapijtwevers en borduurwerkers a&nitoio- nen, dat hier een niet onbelangrijke tex tielnijverheid bestond. Bontwerkers be dienden de beter gesitueerden ein ook de komst van de goudsmeden Midhiel en Goiekiin en van de pasteibakkers Matijs en Ostin wijst op zekere Iw'elvaart. Er bestond gelegenheid geld te beleggen of tegen onderpand op te nemen bij de zoo genaamde lombarden, oorspronkelijk Ita lianen uit Lombardije. Het poon'terboek noemt eenige, b.v. Koenraed die -cleijine lombaert (1353), Willem van Cortövéfcs Oddins (1380), Bertolmeeus Ruw et (1416) Jennyn Nichoeï factoir van den tafele der lombarden (1477). Wouter die Keetridder (1302) herin nert ons aan een industrie, die van bij zonder belang geweest is voor Zierikzee: de zfcritbereiding. Meester Gheeraerd die beeideimakere zal voor de kerk' hebben gewerkt en allicht ook wiel eens een crucifix voor een particulier gesnedep hébben. Muntmeesters en valkeniers ken nen wij thans (niet meer. Hannekiin die stratemakere (1313) bewijst den ouder- doln. van het Zierikzeesclhe plaveisel en bevestigt dus het verhaal van Melis Stoke, dat Itijdens het Vlaamsche beleg in 1304 aè vrouwen straatsteen ein, los woelden om de belegeraars te bombar deeren. In Lemmekiin die vedeiare, Hain tarr.buijrman, Jannekiin Hüghens, die ghittaerneman en Dane die pipere mogen we geestelijke voorouders van „Kunst en Eer" begroeten. De wapenindustrie Wlas ook van gewicht, getuige de bogerumakers Robin, Kelliber e.a., de Zwaardvegers (wapensmeden) UWIeiaer Gheenekiip en Heerman en ettelijke harnasmakers. In het jaar van het Vlaamsche beleg werd meester Lam'min die bïidemakere inge schreven om voor afweergeschut te zor gen (blijden waren groote kaïtapul'tepom zWare stoenen wieg te sliuigerep). In dezelfde eeuw werd het buskruit uitgevonden en als in 1477 de stad weer bedreigd' wiordtin verband met de Hoek- sche en Kabeljauwsche twiisten, haal't'men dus liever een Jan van Geilekerkem, in de stad „overmits hii ien Constenaer is van byissen ende busc'ruut te maken", en 12 jaar later nog eens eep busmeester uit Wijk-bij-Duurstede. Hooge personages niet den tijtel „Heer" zijn niet zeldzlaam. Geestelijken en artsen w'ordep al vroeg venreld, b.v. meester Jan die visikere (physkés!) van den Briele. We zouden nog jRijcfejn die oudedeederqopere ten tooneele kunneh voeren en zoovele an derenmaar ik moet vreezen reeds te veel van het geduld van den lezer gevergd te hebben, In 1364 werden tegelijk 10 molenaars ingeschreven, die te voren het poorter schap verbeurd hadden, vermoedelijk als stra Ivoor een overtreding. Dit kwam feitelijk neer op een boete, want het In Nederland Algemeen Leider: Ir. A. A. Mussert Hoofdkwartier: Maliebaan 35, Utrecht op DINSDAG 16 FEBRUARI a.s. in Hotel „Juliana" te Zzee. Aanvang 8.15 uur n.m., waar zal spreken Kam. C. van Geelkerken, Alg. Secr. der N.S.B., over „Onze Strijd" Ruime gelegenheid tot het stellen van vragen! Toegangsprijs 20 cent. Werkeloozen 5 cent, op vertoon van stempelkaart burgerrecht moest betaald worden met het z.g. poortergeld, berekend naar even- I redigheid van het inkomen. Armen wer den vaak gratis opgenomen, terwijl de rijken soms duchtig moesten bloeden. Zoo betaalden Gillis van Eenvliet (1378) en Harman Mulaerd van Steenbergen (1383) 250 pond, Jacop Jan Zoetens (1392) 600 pond (een pond was ongeveer een gul den) en Hèynric van den Abeele (1395) 1000 nobels. De duurste was de dragei? van den beroemden naam Witte van Haemstede ende van Moermont, die in 1485 niet minder dan 1200 pond moest! neertellen. Dan gaat het tegenwoordig wel gemakkelijker, nu we het burger recht van Zierikzee automatisch verkrij gen door er een jaar gewoond te hebben. We moeten echter liever vergelijken met naturalisatie tot Nederlander, het geen minder eenvoudig is. Immers men beriep zich bij moeilijkheden binnen- en buitensland steeds op zijn stedelijk bur gerschap. De steden waren destijds een soort van republiekjes, die eventueel op eigen gezag legertjes en eskaders uit zonden om de belangen van hun onder danen te ondersteunen. Zoo staat in het poorterboek vermeld, dat in 1418 de Dor- drechtenaren wegens een handelskwestie met een vloot voor de stad kwamen. Men deelde als burger in alle privile ges, die de stad in den loop der tijden vaak voor veel geld had verworven en telkens opnieuw door de elkaar opvol gende landsvorsten liet bekrachtigen. Zierikzee was in dit opzicht rijkelijk bedacht. Reeds in 1248 had Roomsch- Koning Willem II den Zierikzeeschen burger gelijkgeschakeld met den Zeeuw- sehew edelman. In 1418 en volgende jaren werd het poortergeld geheven in den vorm van levering van een aantal roeden muurs. Blijkbaar had de Dordtsche bedreiging aangetoond, dat reparatie der vesting werken dringend noodig was. Enkelen werden gratis aanvaard op grond van bijzondere diensten. Aldus 7 man in 1398 „doe men te Vryessen voer" (expeditie tegen Friesland!) Evenzoo Anthonis van Bruielis in 1475 wegens zijn bemiddeling bij het hevige oproer van 1472 en Zwane IJe Huge Wisse Bennenz. in 1481 we gens diensten in de Sont bij Helsingör, waar de beroemde tol geheven werd. In 1477 werd een groot aantal weversi en vollers uit Schouwen en Duiveland „om niet" opgenomen op voorwaarde dat ze hun bedrijf niet buiten de stad zouden uitoefenen. Behalve geld was een borg noodig. Dat konden ook eenvoudige lieden zijn als Jan die stratemakere, Copkiin die clocludere en Dankaert Jacopss. die brief drager (1386). Ook wel een instelling: Helighe Geest-Algemeene armen. Soms zaten er hooge Jreeren achter. lm 1366 werd Willem tsheer Claijss. gratis inge- schreven op voorspraak van hertog Al- 1 brecht van Beieren en zijn gemalin, den abt van Middelburg en de vrouwe van 1 Voorne en in 1403 niet minder dan 5 man op verzoek van den graaf vara Holland (denzelfden Albrecht). Een daar van, Philip Wittellens, was het volgende jaar al burgemeester. Het is natuur lijk mogelijk', dat de mlan hier ial langer woonde, maar het heeft er veel van, dat de graaf eenige trouwe aanhangers in het stadsbestuur heeft willen stoppen. Voorts moest men den volgenden eed afleggn: „Hijer sweerdi poorter te lAleesen der stede Zierk'zee, de grave van Zeeiant mitsgaders de jw'de stadt van Zieriézee houwe efïde gbetrouu'e te weesen, de Privilegiën, Hantvestein ende oude Her- cloimmen der seiver .stede ie helpen sftij- ven ende sterekan nae U vemrogén, Baeiiu Burgemeesters Schepenen ende Raeden der seiver stede te ghehooh- saemen ende voorts al te do ene dat een goiet ende ghetrou poorter scihuididh es ende 'behoort te do,ene., soo waerlijk modt U Godt almachtich helpen". Vrouwen en kinderen talerden blijk baar automatisch met den man mee ge naturaliseerd. Hoeveel personen a:n de stad verblijf hielden zonder poorter schap kunnen we niet zeggen. Vermoe delijk niet velen. Het burgerschap was Zoo belangrijk voor de uitoefening van een bedrijf, yoor de rechtspraak en zoo veel meer, dat welhaast ieder getracht zal hébben het te verkrijgen. Tot slot een beé.tje (Statistiek. We merkten al ofp, dat in de ruim 5 eeuwep, waarover de poorterboeken toopen, meer dan 13000 namen zijn ingeschreven. Daar van kpmen echter 'bijlma drievijfde voor rekening vam de 'beide eerste eeuwen. De veertiende eeuw boekte bijna alleen meer dan 5000 personen, zooda.l we den indruk krijgen, dat deze eeuw', w laar in Zierikzee den huidigen omvang bereikte en dus wel eveniveel, misschien zelfs meer, inwoners zal^ hébben geteld als thans, het hoogbepunt iis. geweest in de bewogen geschiedenis, van het oude stadje. A! in 1302 werden 72 nieuwfe burgers ingeschreven. Om het midden v.an de eeuw iw'aren de getallen nog honger, in 1353 zelfs het reclotrdclijïer 130. Gemiddeïdl Zijn bet er 72 in de jaren 1351 —1360 tegen 18 in 1451—1460. Hierbij moeten de vrouwen en kinderen ta|orde|n opgeteld, die in den regel niet apart Venmeid zijn, In 1477 worden bij 55 nieuwe poorters 71 kinderen genoemd, waarbij iwte ,o,ns toch oiok een 50-tal vrou wen zullen moeten voorstellen. Nemen we dit gegeven tolt maatstaf, dan ziemi we, dat de getallen mejü 3 a 4 ivermenigj- vuldigd moeten worden om den toltalen bevolkingsaanwas te bepalem Zoo. komen 'we tot de eenigszins verrassende Conclu sie, dat de bevolkingsbeweging van Zie rikzee 6 eeuwen geleden even sterk W|as als tegenwoordig. Dr. J. J. Westendorp Boerm'a. Huldiging Burgemeester Boogerd Vrijdagmiddag vond op het Gemeente huis te Kerkwerve de huldiging plaats van den Burgemeester, ter gelegenheid van diens 40-jarig ambtsjubileum. Te half drie was de raadszaal geheel ge vuld met belangstellenden, toen de ju bilaris en zijn gezin werden binnenge leid. Verscheidene bloemstukken versier den de tafel. De heer L. van der Wek ken Mz. opende als oudste lid in jaren, de bijeenkomst, en hield een rede, waar in hij, mede namens- de medie-raadsdeicSicjnt den jubilaris dank bracht voor het vele dat op Kerkwerve onder zijn leiding was tot stand gebracht. Het zal U, aldus spr„ in hooge mate tot dankbaarheid! stemmen, om door Gods goedheid 40 jaren Burgemeester te hebben mogen zijn van een gemeente waarin Ge Uw\ prille jeugd hebt doorgebracht, waar ge op school hebt gegaan, waar gij Uw jeugd hebt gevierd, en later Uw kinde ren zijn geboren. Kerkwerve is meet1 voor U dan een holle klank. Het is Uw geheele leven, Uw leven is met Kerk werve vastgegroeid. Verder bracht hij hem hulde voor de leiding van de ver gaderingen van den gemeenteraad, en nipt in het minst voor de wijze waarop hij steeds voor iedereen gereed staat wanneer men hem voor raad of daad noodig heeft. In deze 40 jaren is veel werk door hem verricht, en heden, zullen zoowel droeve als blijde herin- neringen bij hem boven komen. Als blijk van waardeering bood spreker namens de raadsleden den Burgemeester een wandelstok aan met zilveren kmop en inscriptie en sprak daarbij de hoop uit, dat hij daar nog vele jaren een nuttig gebruik van zal mogen maken. Spreker VERENIGING VOOR LICHAMELIJKE ONTWIKKELING UITVOERING DONDERDAG 11 MAART 1937 CONCERTZAAL ZIERIKZEE j eindigde met de aanwezigen te verzoe- i ken den jubilaris staande toe te zingen het 4e vers van psalm 121. Als jongste raadslid sprak daarna de heer J. Boot Nz. Als men talles zoo na gaat, aldus deze spreker, kan menj wel zeggen dat Kerkwerve nog zoo'n slechte Burgemeester niet heeft. Spreker herinnert aan de festiviteiten bij het 25-jarig ambtsjubileum, en aan de Ko ninklijke onderscheiding, die destijds den Burgemeester ten deel viel. Hij hoopt dat de Burgemeester nog vele jaren, op dezen dag mag terugzien. De heer C. J. Heij'boer verkreeg daar na het woord namens de ambtenaren, van hoog tot laag dezer gemeente. Deze spreker bracht den Burgemeester hulde voor de wijze waarop hij als Hoofd der Gemeente de gemeente-ambtenaren be handelt, en voor de vriendelijke, joviale manier waarop hij met hen omgaat. Dit geldt niet voor één hunner, doch het geldt zoo goed voor de dorps-genees heer, als de gemeente-wierkman. Dit wil niet zeggen, dat hij alles maar goed vindt. Neen, dit zou aanleiding tot fou ten geven, doch wanneer zij tot heml komen, weten zij dat zij tot iemand gaan die hen begrijpt. Na 40-jarige arbeid is het goed rusten, en dies bood hij' den jubilaris een le deren fauteuil aan, als geschenk van het gemeente-personeel, Ds. Post sprak daarna als hoofd der kerkelijke gemeente alhier, Deze gewaag de van de goede verstandhouding welke er steeds heerseht tusschen de gemeen telijke en kerkelijke autoriteiten. Gezien de ervaring in het buitenland, kan het niet anders dan tot zegen van beiden zijn, wanneer Burgerlijke en Kerkelijke overheden eensgezind zijn. Voor de ver nieuwing van het Kerkplein, waarvan de Burgemeester de geestelijke vader is, bracht spr. hem ook nog gaarne hul de. Ook voor het vele dat hij als Pre sident-Kerkvoogd voor de Kerk heeft gedaan, betuigde hij zijn dank. Dr. van Eldik memoreerde hierna de totstandkoming van de tegenwoordige ge neeskundige armenverzorging. Spr. was nog niet lang hier, toen de bespre kingen over dat punt dreigden een on aangenaam karakter aan te nemen, doch spreker beaamt ten volle, dat het Bur gemeester Boogerd was, die met tact de wrijving heeft afgewimpeld. En hij weet zich de tolk van alle armlastige zieken, als hij den Burgemeester dank zegt voor de wijze waarop hier de ge nreen te -zieken v e r zo rg irtig plaats vindt. Namens de burgerij spraken de hoe ren L. N. den Boer en P. G. van Dijk}. De heer den Boer deed in dichtvorm! den geheelen ambtstijd van den bur gemeester aan ons geestesoog voorbij gaan. Men zegt dan wel eens, er ver andert niet veel op zoo'n dorp, maar als men alle feiten zoo ziet voorbijtrek ken, blijkt wel terdege veel veranderd en verbeterd te zijn. Zichtbaar ontroerd beantwoordde de Burgemeester toen de verschillende spre kers. Het was hem niet mogelijk veel te zeggen. Vele gedachten bestormden hem. Kerkwerve heeft steeds een groote plaats in zijn hart ingenomen. Kerk werve is zijn leven geweest en hij hoopt zijn leven lang te mogen blijven wer ken in het belang der gemeente. Voor Wijziging Crisispachtwet Grondwetsherziening in de Tweede Kamer aangenomen Familiekwestie voor de Bredasche Rechtbank Huldiging Burgemeester van Kerkwerve Burgemeestersbenoeming te Burgh Nog buien en kouder Barometerstand van hedenmiddag 12 uiur. WEERBERICHT Hoogste barometerst. 767.3 te Knopio (Finland). Laagste 733.4 te Isafjord. Verwacht tot den avond van 14 Febr.: Zwakke tot matige wind uit Oostelijke richtingen, betrokken tot zwaar bewolkt^ waarschijnlijk eenige regen of sneeuw, vooral in het Zuiden, temperatuur om het vriespunt, in het Noorden wellicht lichte vorst. Zon op: Zm onder: 14 Februari 7,20 5,10 15 Februari 7,18 5,11 Hoog- en laagwater te Zierikzee Hoogwater Laagwater *4 Februari 4,42 17,09 10,17 22,16 15 Februari 5.18 17,43 10,47 22,51 de vele hartelijke woorden, en de mooie cadeaux zegde hij allen dank. De eerewijn werd daarna aangeboden, waarbij het glas geledigd werd op het welzijn van den burgemeester en zijn gezin. Verscheidene burgers kwiaimen jniog den jubileerenden burgemeester de hand drukken. Voor men uiteenging verklaarde de ju bilaris, dat, hoewel de herdenking op zijn verzoek in allen eenvoud is ge schied, dezen middag voor hem en zijn gezin onvergeeflijk zullen zijn. KORTE BERICHTEN De Mexicannséhe Fédérale troepen hebben 'den burgemeester, drie wethou ders en een inspecteur van politie van het iderp Valtierrilla gevangen genomen, aangezien zij in staat vian idironkénséhap zich per auto naar Villaeran hadden be geven en ide'ar ieen aanval hadden oinder- nom'en op ide gevangenis, met het dioel pogingen in het werk te stellen gevange nen in vrijheid te stellen. Zij doodden twee agenten vfcm politie en verwotniddem twee andere. De troepen amoeste/n tus- séhenbeiide komen om te beletten dat de woédende bevolking de schuldigen zou lynchen.

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1937 | | pagina 1