ZIEMKZEESCHE
NIEUWSBODE
WOENSDAG 10 FEBRUARI 1937
OPGENO!
ZIERIKZEESCHE COURANT
De Kern
Hoest bij kinderen
rampo lucht op en geneest!
ABONNEMENTi
Prijs per 3 maanden f1,50, buiten Zierikzee f 1,80
Voor het buitenl. p. jaar f 10,Afzonderlijke
nummers 5 oent. Verschijnt dagelijks.
Tel. No. 32. - Giro 137677
1797 - 1889
Directeur t A. i. DE LOOZE Uitgever-Redacteur i M J. KOSTEfó
Uitgave: N.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE, ZIERIKZEE
93STE JAARGANG No. 13342
ADVERTENTIENi
ran 13 regels 60 cent, van 4 regels en
daarboven 20 cent per regel. Reclames 40 cent
per regel. Bij contract belangrijke korting
Inzending op den dag van uitgave vóór 10 uur
Vreemdelingen in
Middeleeuwsch Zierikzee
i
Dezer dagen konden we in de Nieuws
bode lezen, dat in 1936 276 personen Zie
rikzee metterwoon verlaten hebben en
dat er zich 223 nieuw hebben gevestigd.
Meer dan 7 pet. der inwoners is dus
van woonplaats veranderd. We mogen
aannemen, dat bij de vertrekkenden ve
len waren, die geen geboren Zierik-
zeeënaar zijn. Toch is duidelijk, dat de
samenstelling der bevolking aan sterke
wisseling onderhevig is. Is dit nu een
modern verschijnsel, voortkomend uit de
onrust van onzen tijd? Hoe ging daft
vroeger, Joen de verkeersmiddelen zoo
veel gebrekkiger waren?
Toevallig zijn voor Zierikzee oude ge
gevens beschikbaar over de menschen,
die zich eeuwen geleden in de stad ves
tigden. Het stedelijk archief, dat oud
tijds bijzonder rijk voorzien was, is zoo
als men weet in 1811 grootendeels ver
nietigd, omdat op het stadhuis plaats te
kort kwam. Bijna 600 francs bedroeg de
opbrengst van den berg oud papier, die
toen is weggeruimd, O.a. zijn 6ij die ge
legenheid alle Middeleeuwsche stadsre
keningen, een eenige bron van kennis
van het Middeleeuwsche leven, verdwe
nen. Tot de weinige stukken, die aar*
dit vandalistisch bedrijf ontkomen zijn,
behooren de beide poorterboeken, die
de meer dan 13000 namen bevatten van
al degenen, die in de jaren 1302—1810
het burgerschap van Zierikzee verwier
ven. Deze merkwaardige lijsten, die ze
ker in weinig steden zoo volledig be
waard zullen wezen, zijn door archiva
ris dhr. De Vos in maandenlange arbeid
overgeschreven en daardoor gemakkelijk
toegankelijk geworden ook voor hen, die
met het oude schrift moeite hebben.
Het oudste poortersboek loopt van 12
Juni 1302 tot 18 October 1649. Het be
staat uit losse bladen perkament, die in
gebonden zijn. Op de schutbladen komen
de gebruikelijke grapjes van diverse se
cretarissen voor en ook in den eigen-,
lijken tekst vinden we hier en daar la
ter bijgevoegde aanteekeningen, o.a. van
de hand van Lieven Jansz. Kaersemaker,
die zich in 1572 in den strijd tegen de
Spanjaarden onderscheidde.
In het begin zijn het enkel reeksen
namen met slechts nu en dan een me-
dedeeling omtrent beroep, plaats van her
komst, betaald poortersgeld e.d. Allengs
worden deze aanteekeningen uitgebreider.
Maar in den oudsten tijd stuiten we
soms op notities, die een modern amb
tenaar van den burgerlijken stand de
haren te berge zouden doen rijzen. Zoo
vinden we als nieuwe burgers vermeld:
Westvalinc (1312), Walekiin (1313), Ko-
kenaere (1314), Hoeijmaeijere (1390) zon
der eenige nadere aanduiding. Vaste ach
ternamen zijn zeldzaam. De mannen hee-
ten Jan, Pieter, Clays, Andries, Willem
enz. of Colin, Hughe, Borrekiin, Hanne-
kiin, Boudekiin, Meeus, Lem, Poppelin,
Coppin, Danckaerd, Wilgif, Zwane, Van-
ne, Scaepkiin, Doedin, Goeswiin, Oelkiin,
Godekiin, Oelaerd enz., de vrouwen b.v,
Marie, Balaghe, Lanne, Wivin, 'Heijlif,
Ouwekiin, Kallekiin, Machtelt, Lysbeth,
Kateline enz. Om personen met gelijke
namen van elkaar te onderscheidde, ver
meldde men den naam van een familie
lid, de plaats van herkomst, het beroep
of persoonlijke eigenaardigheden. Het is
bekend, dat de meeste van onze achter- j
namen uit dergelijke bijvoegsels ontstaan
zijn. Vaak is moeilijk te zien, waar wq
al met een vasten familienaam te doen
hebben en niet meer met een persoon-
lijken bijnaam. l
Als een familielid genoemd wordt, komt
natuurlijk allereerst de vader in aan
merking: Pieter Hughensone, Heer Clays
tsheer Willemsone. Er zijn echter veel
meer mogelijkheden: Pieter meester Jans
neve, Jan Jan Joncfrouwe Marie neve,
Clays Gillis coman (koopman), Heynen
Zwagher. Herhaaldelijk wordt iemand pa-
pensone of capelaenssone genoemd, één
zelfs priorensonssone, dus de kleinzoon
van een prior. Dit is een bevestiging,
van het bekende feit, dat de Middeleeuw-
sche geestelijkheid het met het celibaat
niet zoo nauw nam. Was niet zelfs de
beroemde Erasmus de zoon van een
priester? Eenmaal staat er een vrighe-
sellesone. Ook gravenzonen zijn niet zeld
zaam en dat het niet altijd de bestenl
waren bewijst Willem Zot Heine tsgra-
vensone (1348). Of zou Zot Hein alleen
voor de grap „die grave" genoemd zijn?
Een eigenaardige verschijning is Aecht-
kiin Bereijds vriendinne (1355).
Dat Maesur die linemakere (touwsla
ger) van Kaleis (1310) uit Calais afkom
stig was, behoeven we niet te betwijfe
len. Even duidelijk zijn Bartout van Rot-
tersdamme (1319) en Heynekiin van Bri-
dorpsluijs (1317). Voorzichtigheid leert ons
echter Gheeraerd van Utrecht die Hol-
landere. „Van Utrecht" is hier blijkbaar
al een vaste achternaam. Evenzoo komt
een zekere Jan van Gent uit Mechelen
en een andere uit Brugge. Zou Wiskiin
Brabandere een echte Brabander zijn of
een Zeeuw, die een tijdlang in Brabant
had verblijf gehouden? Dezelfde vraag
rijst bij Pieterkiin Arregoen, Willem Janss.
van Inghelant, Jan die Walsche, Pieter
Fransoys, Cole Janss. van Hongherien.
Volkomen zekerheid is niet te verkrijgen.
Soms geeft de voornaam een aanwijzing.
Zoo zal Ludic die Oesterlinc wel een
Duitscher geweest zijn en zullen Hesser
die Vriese en Volleer van Stavoren in
derdaad uit Friesland en Boudin die Vla-
minc uit Vlaanderen gekomen zijn. Er
komen nogal wat Vlamingen voor, geen
wonder, gezien de sterke economische
en cultureele invloed van Vlaanderen op
ons gewest, waarvan de machtige Sint-
Li^venstoren nog getuigt. Soms verras
sen ons namen van niet meer bestaande
of in vergetelheid geraakte plaatsen:
Grutaersdijc, Emelisse (Noord-Beveland),
Hildernisse (Zuid-Beveland), Borrendam-
m-e, Reimerswaal.
Een anderen keer maakt de oude
schrijfwijze herkenning moeilijk: Helgher-
zee (1302) voor Eikerzee, tseer Oelaerds-
kerke (1378) voor Seroos'kerke.
Diederio metten krkke, Hannekiin die
roode, Coppin die dunne, Hughe Lanooere
Jacob Goedlijf, Boudin Blideleven en Lam-
mekiin Wimnegöed spreken voor zichzelf.
Hughe Clocstrate (1314) zal zijn vvöning
in het Klokstraait-je gehad hebben. We
kunnen met kans op sut'ces raden naar
de persoonlijke eigenaardigheden van Sij-
mon metter m'onde, Hainoekiim Slep'tab-
baerd, Mathijs Sputebaerd, Dieric- die die-
vel (naast Clays die goede!), Pieter Co-
renmuys, Pieter die Wandelaar en Pieter
Couiwesclure. Maar hoe te verklaren
Heine Crassemoelie, Heynrio Roode rieme,
Poppe vor die bant, Wisse die Witaterre,
Pieter Hellebrekere, Joeskiin Blijfhier,
Qais Janssen die Hantsititere en bijnamen
als: Pao, Vaetseelts., Avenlture, Bussen
Klas, Binne zin go-e-t, Hahstepe, Cop Boil,
Dane mit Jhesus, Cleefkiin enz.? We moe
ten vraagteekens plaaltsen en erkennen,
dat onze Mi d del eeinvsoh e sta dgeno,often
even vindingrijk waren in het benoemen
van hun medeburgers als de hedendaag-
sUhe. Vrij vaak wordt iemand die bisc'op,
die donin-c, die k-eyser, die grave ge
noemd. Ieder w'eet, dat hieruit achterna
men omtstaan zijn, maar het is niet dui
delijk, hoe de eerste dragers aan die
wel lyvlat eigenwijs klinkende titels kwa
men.
De overstroomingen in Amerika
Het water zakt - Vele slacht-
offers Krachtige hulpactie
Van de 415 slachtoffers, die de over-
strcom'ingen in de Ver. Staten vo|o|rzoo-
ver imlen weet hebben geëischt, hebben ©r
285 te Louisville het leven gelaten.
Het water van de Mississippi en de
Ohio blijft langzaam -vlaaien, en de inge
nieurs Zij'n viol vertrouwen, dat de dijken
het ziullen uithouden. Talrijke gezinnen
këeren thans terug baar hun vernielde
woningen, waar alles Im'et een dikke laaig
slijk is overdekt. i
President Roosevelt heeft Zijn goed
keuring gehecht aan de instelling van 'n
organ ism'e, dat maatregelen Zal nelmlen
voor het in to|0jm houden van den was
der Ohio-rivier en het weder in orde f
brengen ivan de overstroomde gebieden-
Het -congres heeft cbedieten inglewil- J
ligd, ten bedrage Van 950 anillioen dollar
voior het brengen va|n hulp laan werk- j
1 oio-zen en slachtoffers der lojverstroiolm'in-
gen. De bijdragen vlan particulieren, ver
zameld idoio-r het Ro)o|de Kru-is Zijn in to
taal gestegen tot ruim 18 millioen dollar.
Tijdens het vliegen is brand ont
staan aan boord van een verkeersvlieg
tuig der Pan-American Airways do Bra
zil. Het toestel |ha(dl 13 passagiers en
een bemanning van 4 koppen aan boord.
De vlieger verloor geen oogenblik zijn
tegenwoordigheid van geest, keerde om
en zette met volle vaart koers naar
Victoria, vanwaar het toestel vertrokken
was. Hij mocht er in slagen met zijn
toestel veilig te landen.
ALEXANDER PUSJKIN
(1799-1837)
wiens sterfdag, een eeuw geleden, in
Rusland, heden 10 Februari herdacht
wordt, is de klassieke Russische dichter,
die door de romantiek (Byron) tot zui
ver nationale kunst kwam. Te Leningrad
is heden de eerste steen gelegd voor
een nieuw monument te zijner eere.
De reis
van het Kroonprinselijk Paar
Per auto uit Krynica vertrokken
naar Boedapest
Dinsdagmorgen is het Prinselijk pa,ar
v,an Krynicla per auto Snaar Boedapest
Vertrokken. Zij zouden de reis via
Tsj-ethoislo wakij-e maken
Het afscheid v;an Kryinida. wlals bijzonder
hartelijk. De diredteur van de hoiteil!-
en b&don der nemingen NowDitarski, de
zanger Jan Ki-epura en zijjn vrouw' Martha
Egigerth, boden Prinses Juliana, bloemen
aan.
De schoolkinderen stonden voor het
hotel opgesteld. Zij wiensclhiten het Prin
selijk paar een goede reis.
Prinses Juliana en Pri|nis Bomhard wer
den tot de grens vergezeld) door den ver
tegenwoordiger van het ministerie vajn-
boitenlandsdhe zaken.
De aankomst te Boedapest
Een later 'bericht meldt uit Boedapest:
Het Prinselijk echtpaar is om half ne
gen hier aangekomen.
De Prinses, en de Prins haddejn des
mio.rgens te Bartfeid in Tisjecihoslölwlaj-
kije ontbeten en wareln) om tfiwiee uur te
Hidasneoneti in Hongarije aangekomen.
Daar vandaan ging de reis verder naar
LiUafured, wiaar in het Wonderschoon
gelegen zoogenaamde Paleis Hotel ge
luncht werd. Hier verbleef het Prinselijk
echtpaar twee uur, waarna diredt naar
Boedapest verder werd gereden. Naar
verluidt, zo.u het plan Zijn hier drie tot
vier dagen te 'blijiven.
De Koninkiijljke Hongaarsche autoim-o-
bieldub stuurde Prinses Juliana te Ba
rer begroeting een auto tegemoet!
In het hotel waar hek Prinselijk echt
paar afgestapt is, kwam hun aankomst
Zoo. onverwacht, dat er niemand ih de hal
ter begroeting aanwezig Wlas. De begiei-
der van het Prinselijk paar vertelde*
dat hij: de Prinses, en den Priins het
laatst 's middags in helt Hongaarsche
stadje Miskoki had gezien; daarna- wias
de auto,, door den Prins zelf bestuurd,
vooruit gereden. Bij hun aankomst z'ijln-
de Prinsesi en de Prins direct maar boven
gegaan en 'boven gebïevein. De groote
menigte journalisten em fotografen, die
daarna arriveerden, Vond- iniets meer te
verslaan of te fotograf'eeren.
KORTE BERICHTEN
Een verpleegster is boven Straat
Cook (Nieuw Zeeland) uit -een vliegtuig
gesprongen, waarin zij de eenige pas
sagier was. De vrouw, die zelf ook had
leeren vliegen, had eerst nog grapjes
gemaakt met den vlieger. Toen zou zij
ha'ar tasdhje gapn halen achter pit het
vliegtuig* Opeens voelde de vlieger een
tocht en het toestel draaide een slag
om. Toen de vlieger omkeek, zag hij-,
dat de deur van de kajuit openstond
en dat de vrouw in de opening stond.
Hij trachtte met zijn eene hand het
vliegtuig bij te sturen en met de andere
hand de vrouw vast te grijpen. Zijn po
ging faalde echter en de vrouw viel in
de zee, die op dat oogenblik zeer ruwi
was.
VERGETEN
Jantje kreeg met Zijn verjaardag
Van z'n ,oom een groote doos,
Toen hij' 't ideksel openmaakte
Zat hij' even sprakeloos!
Heel een leger van soldaten
Lag (er netjjes ingepakt,
Rpiters, tamboers en kanonnen,
Rotoid en geel en zwart
Maar 'toen Jan er m'ee wop spelen
Nam 'z'n moeder stil z'n hand,
Bn ize zei: „M'n lieve jongeaa,
Doe Idat speelgoed aan -den kant,
Dat is niets ivioioir kleine Jantje!
Waarom mi-et, m'n lieve vent?
Dat 'z;al imloeder je vertelden,
Als je groot gewenden bent!"
Jaren fat-er, op Jan's jaarldag
Kwam -er weer een flink pjakiklet,
En ide inhopd werd aandachtig
Op Ide tafel neergezet.
Toen marcheerden, g,alopeerden
Legers, 'keprig in id-e 1-a-k,
Tamboers, muiters en soldaten,
Langs het breëd-e tafelvlak!
Jantje lachte, ooinfmandeerde:
„Moeder, ik ben generaal!"
Én z'n kinlder-famtasietje
Spon Idaarbij! een heel verbaal-
Vader glunderde aandachtig,
Moeder -kwam eens bij hem staan
Maar, wat z' eenmaal stil gezegd had,
Kijk, |da;ar dac'ht ze niet meer aan!
O Zoovele kleine Jantjes
Spelen weer het oiujde spel
Met hpn kleurige soldaatjes
Of -ze hoiu|den weer appèl!
En Ide wereld zegt: „Natuurlijk!
Dit ligt alles in Ide lijn!"
Oimjdat we in en'k'le ja-ren
Toch zoio véél vergeten z'ijnü
I-n het Zuid-Slavische dorp Gunji
heeft de 97-jarige Mijat Vedra zooeven
zijn achttiende vrouw getrouwd. Van zijn
vroegere vrouwen zijn er twee gestor
ven, van de overige vijftien is hij ge
scheiden. De gescheiden vrouwen heb
ben elk een huis -en genoeg geld voor
hun verder levensonderhoud gekregen.
Het resultaat is, dat in een op de tien,
huizen van het dorp een gescheiden
vrouw van den oude woont. Hij heeft
echter nog twee eerzuchten: hij wil 100
jaar worden en dan 20 maal gehuwd!
geweest zijn....
Op een bergweg in ide b|uprt va-n de
stad! Beguio (ongeveer 220 K.M. ten Noio|r-
idien van Manilla, op de Pihilippijtnen) is
een lautobus in een 70 imleter diepe ravijn
gestoirt. De 23 inzittenden, allen bewo
ners Ider Pihilippijnen, kwamen om het
leven. De bergkloof is zeer ontoeganke
lijk, zooidat imlen met de bergingswerk
zaamheden -groote moeilijkheden |o|nder-
v'indt.
Een Italiaansdh bo|mbiar|dieervli-egtpig d-a,t
van Wo-llega op weg was naar A-didis
Abeba, is (aangevallen 'door -een gier.
De luitenant-vlieger richtte zijn ma
chinegeweer op ide-n -vogel en verwondde
het idier, dat dlaaro.p mp-g fell-er werd-
Het sloeg im'et Zij'n snavel (het windscherm
stuk en gaf iden vlieger een tile op zijn
Voorho|0|f!d:, waardoor hij een bloedende
wonde kreeg en het bewustzijn verloor.
De tweede vlieger nam' toen dadelijk het
roer ,in 'handen, doch de eerste vlieger
kwam spoedig bij en nam toen weer
zelf iden stuiurknuppel, wa-ama hij- in het
Veld da'alde. De igier was lal doodgevallen.
Het uit vijf verdiepingen bestaande
hcofdmagazijn van de meikcierntrale te
Stockholm is door brand vernield-. Bij
het blussclhingsw-erk Werd -een brand
weerman ged-ood -en 'Werden, er vijf ge
wond, van Wie enkele zwaar.
Militairen moesten helpen bij de afzet
ting en bij het opruimingsw'erk.
In Polen heersclht op het oogeu-
bSi)k! de griep in zeer sterke mate. In
talrijke departementen is de helft der
ambtenaren ziek. De ziekenhuizen Zijn
zoo vol, dat sommige pati-enlten op veld
bedden in de gangen moeten slapen. De
scholen zijn gesloten.
Ook in Monterey im Mexic|0) is een
ernstige griepepidemie uitgebroken. De
auto-riteiiten hebben opdracht gegeven, de
scholen en schouwburgen te sluiten.
Het Kroonprinselijk paar te
Boedapest
Afname der overstroomingen
in Amerika
Diverse overvallen
Het sportprogramma voor
a.s. Zondag
Regen- of sneeuwbuien
Barometerstand van hedenmiddag 2 uur.
WEERBERICHT
Hoogste barometerst. 763.8 te Toulouse.
Laagste 739.5 te Skudesnaes
Verwacht tot den avond van 11 Febr.:
Matige Westelijke tot Noordwestelijke
wind, half- tot zwaar bewolkt, waar
schijnlijk enkele regen- of sneeuwbuien,
des inachts temperatuur om het vries
punt, overdag weinig verandering intem.-
peratuur.
Zon op: Zon onder:
11 Februari 7,27 5,04
Hoog- en faagwater te Zferfkzee
HoogwaterLaagwater
11 Februari 2,52 15,15 8,32 20,36
Het borstje inwrijven met Dampo.
Pot SO, Doos 30 ct. Bij Apotb. en Drogisten.
De afdeling Rotterdam—Schiedam
van de Hollandsche Maatschappij v-an
Landbouw' heeft Sir Henry Deterdiog
uitgenoodigd een bezoek te brengen aan
de Paascbveetenteon,s<tel 1 iogdie zij', als
ieder voorjaar, ook dit jaar houdt, op
de Rio-tterdamsche veemarkt, zulks uit
sympathie met heit plan-Deterding.
VERSCHILLENDE BERICHTEN
Bewaker overvallen
Een der gevangenen in de strafgevan
genis te Arnhem heeft een overval ge
pleegd op den bewaard-er R. Kuyt, die
met een stuk ijzer zoodanig op het
hoofd w-erd geslagen, dat een ernstige
wonde ontstond. Het gebeurde op de
tweede etage der gevangenis, voor eel
120, waarin opgesloten was H., uit Steen-
wijk, veroordeeld tot drie jaar gev.sti*.
wegens diefstal met braak. De bewaar
der K. deed zijn gewone ronde langs
de cellen voor het opnemen van extra-
cantine. Toen hij de deur van oei 12Q
ontsloot, werd hij door H. onverhoeds'
met een ijzeren gewicht van de machine,
die de gevangene voor het verrichten
van arbeid in zijn cel had, op 't hoofd
geslagen. Hij bekwam zulk een ernstige
wonde aan het achterhoofd, dat hij he
vig bloedend ineenzakte. Op zijn hulp
geroep schoot de werkmeester van V.
toe en met behulp van meer toegesneld
personeel werd H. overmand en opgeslo
ten. De zwaar gewonde bewaarder werd
maar de ziekenzaal gebracht en daar
door een militairen dokter behandeld.
K. is later per auto maar zijn woning
vervoerd. Zijn toestand f^eft reden tot
ongerustheid.
