ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
s 7-
MAANDAG 9 NOVEMBER 1936
OPüENOl
ZIERIKZEESCHE COURANT
DE REBELLEN
IN MADRID
MADRlDj
R A BA N C H E V^Tt
AlCORCO N/%
MOSTOlEi/C f
""TvenlabradaA
PAR LAy
PINTO
De Kern
ABONNEMENT.
1797 - 1889
Prijs per 3 maanden 11,50, baiten Zieriksee 11,80
Voor bet buitenl. p. jaar f 10.—. Aiionderlijka
nummers 5 oent Versohijnt dagelijks.
Tel. No. 32. Giro 137677
Directeur: A. J. DE LOOZE Uitgever-Redacteurt M J. KOSTER
Uitgave: N.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE, ZIERIKZEE
93STE JAARGANG No. 13268
ADVERTENTIENi
▼an 13 rageli 60 «ent, ren 4 regels ta
daarboven 20 aant par regel. Reclames 40 eant
per regel. By contract belangrijke korting
Inzending op den dag ran uitgave vóór 10 uur
Zaterdagmiddag hebben
Franco's troepen Spanje's
hoofdstad betreden
In de buitenwijken van
Madrid wordt hevig ge
vochten
Zaterdagmidag zijn de rebellen, komen
de van het Z. en W. Madrid binnen
getrokken. Een hevige strijd in de bui
tenwijken volgde. De regeering had de
stad verlaten en zich te Valencia in
veiligheid gesteld. Ook de Russische am
bassadeur Rosenberg heeft dit voorbeeld
gevolgd. De generale staf heeft 80 K.M.
Oostwaarts van Madrid zijn bureaux ver
plaatst.
De militie, die Madrid verdedigt, dreigt
voor haar terugtocht alle belangrijke ge
bouwen in de stad te zullen opblazen,
o.a. dat van den telefoondienst, de re-
geeringsgebouwen en het koninklijk pa
leis. De duizenden gevangenen, die in
de stad zijn opgesloten, koesteren nog
weinig hoop, dat zij gered zullen worden.
In diplomatieke kringen verwacht men
dat een van de eerste gevolgen van het
nemen van Madrid zal zijn dat Duitsch-
land, Italië en Portugal Franco's gou
vernement erkennen e(n aan de regeerimg
in Valencia zullen laten weten dat zij
haar niet langer als zoodanig kunnen
erkennen.
De regeering heeft voor haar vertrek
een verklaring afgelegd, dat zij tijdelijk
vertrok om militaire en politieke rede
nen, èn om het onnoodige bombardee
ren van regeeringsgeb'ouwen en het ver
lies van menschenlevens te voorkomen.
Vluchtende burgers op
weg naar Valencia
Zaterdagmiddag sloeg, op twee mijl
afstand van Madrid, een buitenlandsch
journalist, met een verrekijker de be
dreigde Spaansche hoofdstad nauwkeurig
gade. Stroomen burgers verlieten Ma
drid, elkaar verdringend op den eenigen
weg, die nog open was, de groote weg
naar Valencia, waarheen ook de regeering
de wijk had genomen.
In het midden van het terrein, dat hij
overzag, reed een lange reeks tanks en
pantserwagens. Eenige honderden meters
achter hen werden snel eenige witte bat
terijen in stelling gebracht en toen be
gon het lieve leven. De somberheid van
den dag werd nog meer geaccentueerd
door den rook van de granaten, de on
heilspellende vleekvlammen, die telkens
uitsloegen en het gerommel van de ont
ploffingen Gedekt door een vuurgordijn
schoof de pantsertrein der rebellen een
helling op. Toen het hoogste punt was
bereikt, brak een helsch geweervuur los,
gevolgd door een opmarsch der Moren,
die op de maat hunner krijgsliederen ten
aanval trokken. Ze waren zwaar beladen
met handgranaten. Madrid is verloren.
Cetafeê I
GENERAAL FRANCO
Wat zal er met de duizenden gijzelaars
gebeurd zijn? Dat is de bange vraag
van de steeds verder oprukkende re
bellen.
Oost-Madrid in handen der rebellen
Er begint thans éenigê klaarheid te
'komen in de positie van de Spaansche
hoofdstad. Nadat de nationalisten zich
in den loop van Zaterdag na hevige
gevechten hadden meester gemaakt van
de Oostelijke en Zuidelijke voorsteden
van Madrid, zijn zij Zondagmorgen be
gonnen met de verovering van de stad
zelf. Ondanks hevigen tegenstand slaag
den zij erin de rivier de Manzanares
te bereiken, die door het Oostelijk deel
der stad vloeit. Zij forceerden de brug
gen en drongen vandaar door in de
richting van het centrum der stad. He1
Oostelijk deel van Madrid is thans ge
heel in handen van de rechtschen en,
nog steeds worden de linksche troepen
teruggedrongen. De volkomen verovering
van> Madrid schijnt thans nog slechts
kwestie van uren te zijn.
Generaal Franco heeft een laatste proc
lamatie ter kennis van de bevolking ge
bracht, waarin hij zegt, dat de stad als
militair doel beschouwd wordt. Hij raadt
de bevolking, in het bijzonder vrouwen,
kinderen en ouden van dagen aan, zich
van de strategische punten te verwijde
ren. Hij heeft hun wijken aangewezen,
waar zij veilig zullen zijn voor den aan
val der rechtschen.
Minister-president Ca b all er o is per
vliegtuig naar Alicante vertrokken. Voor
zijn vertrek heeft hij de leden van het
corps diplomatique uitgenoodigd, de hoofd
stad eveneens te verlaten. De regeering,
te Burgos heeft maatregelen genomen,
opdat te Madrid zoo spoedig mogelijk
het normale leven terugkeert.
Waarom de wettige regeering
Madrid ontvluchtte?
De leden der regeering kwamen spoe
dig na aankomst te Valencia in minister
raad bijeen. Na afloop hiervan werd een
communiqué uitgegeven, waarin ze o.a.
verklaart, dat „indien zij langer te Ma
drid was gebleven, dit een nadeel had
kunnen beteekenen voor haar activiteit,
welke gericht is op de uiteindelijke over
winning van Spanje over het fascisme
en de bevrijding van de hoofdstad. Door
zich, zij het ook met een bloedend hart*
naar Valencia te begeven, heeft de re
geering de beste voorwaarden willen
scheppen voor de coördinatie van de
pogingen van alle gebieden, die zich op
maken om deel te nemen aan de ver
dediging van Madrid.
Reden van internationalen aard hebben
eveneens tot dit besluit geleid. Het is
volkomen duidelijk, dat de vijand zijn
aanvallen op Madrid concentreerde met
de bedoeling de wettige regering gevan- j
gen te nemen, teneinde de erkenning 1
van de opstandelingenregeering gemakke- I
lijker te maken. De verplaatsing van ze
tel beteekent noch een afstand doen, noch
een terugtrekken. Zij beteekent den
wensch een stoot te geven in de rich
ting van de uiteindelijke overwinning der 1
regeering.
KORTE BERICHTEN
De rlegeering zal binnenkort een
derde luitkeering idoen aan den tuinbouw
ad! f 3 a 3,^ imillioen.
Zaterdag is Eviangelina BpiOftJh, getie-
raüssima van het, Heilsleger, haar wereld
tournee aangevangen. Zij zal Engelsclh-
Indië, Ceylon, SinigaptOire, Ned.-Indië, Qii-
113, Korea en Japan bezoeken. In April
zal zij via de Ver. Staten van Amerika
naar Londen terugkeeren.
De omvang van de varkenspest
neemt steeds toe. Was de ziekte eerst
beperkt tot 'het westen van ions land
en het Land van Maas en Waal, thans
verbreidt ze zicih oio-k naar het Oosten
en NoiOlrden. Vooral de varkensmarkten
leveren een gevaar op. Aleen spoedige
maatregelen kiunnen een deel vam het
land redidien van een epidemie, die spe
ciaal oioik voor de kleine bedrijven in
'het ooisten en zuiden een rainfp Zou 'be
teekenen, daar de aangetaste idleren bijna
allen sterven.
Jhr. mr. B. C. de Jonge; lotud--
gouverneur-generaal van Ned. Indië, heeft
het. ziekenhuis aan den CoiOlsingei te Rot
terdam, waar hij eenige weken geleden
•dojO(r dr. J. G. Rem'ijnse is geopereeridj,
hersteld veriaten.
Het heeft Prinses Jiuliana behaagd, de
eerste (uiting te aanvaarden van de feest
vreugde, welke zic'h in een reeks van
onderdeelen zal openbaren in Idle dageïi
tussdhen 19 December en 7 Januari. Het
geschenk; "dat zijl aanvaardt, is een gou
den veder, waarvan zij zicih z[oio(wiel bij
de aanteekening als bij het onderteekenem
van de huwelijksakte Zal bedienen.
Het persagentschap Tass meldt, dat
het verkeersvliegtuig van de Deruluft,
de Duitsch-Russische luehtverkeersonder-
neming op 90 K.M. van M|0)sk|oü is ver
ongelukt De negen inzittende^, lOhderWie
de bestuurder Kossef, en Idle werktuig
kundige, zijn daarbij verongelukt.
Zaterdagochtend 7 November is
het 10.000ste schip van dit jaar uit zee,
via den Nieuwen Waterkileg, te Rotter
dam's angekomen. Het Wias het Zwfeed-
sche stoomschip Ingarö, met een lading
erts, komende van Köping.
Verleden jaar kwiam het Nederlanfd|sche
motorschip Mame als 10,000ste schip, pp
13 December te Rotterdam aan.
Volgens berichten juit de CoOgo-
kbJOnie Zou aldaar een groot schandaal
aan het licht Zijn gékbmlen. Een aan
zienlijke hoeveelheid goud blijkt uit de
mijn van Kilomoto verduisterd te zijn.
Een officieel ipnderzoek is geopend, idjat
steeds volgens dezelfld,e berichten reeds
tot opzienbarende ontdekkingen zou heb
ben geleid.
Zaterdag vond op het Rooldle Plein
te Moskou ter herdenking van de verjaar
dag der revolutie een groote parade
plaats van de troepen van het garni
zoen van die stad. Aan IdieZe parade na1-
mien oioik een aantal afdeeiingen gemoto
riseerde troepen vliegtuigen en gewa
pende afdeeiingen burgers idieel. De volks
commissaris voor de defensie maarschalk
Wonoisjilof nam1 de parade af.
Op een binnenkort te Weenem te
het herstel der Habsburgers ter sprake
houden conferentie, zal het vraagstuk van
konen. Onderlijnd dient in dit verband
ook te wörden, het bericht dat Ide ver
loving van aartshertog Otto vpn Habsbuug
en prinses Maria van Savoia, jongste
dochter van den koning van Italië in het
vooruitzicht wordt gesteld.
De heeren Hijmans en SLuijters, die,
zooals bekend, imiet een sportviiegtujg
ven Nederland naar Indië wilden vliege|n
zijn Zondag te Batavia aangekioimien.
Op de algemeene vergadering v.an
Volksonderwijs, ditmaal te Rotterdoml ge
houden, is aangenomen het voortel van
het hoofdbestuur, om te streven naar een
wijziging van de lager onderwijswet, die
Vooral gericht moet Zijn op versterking
van de positie van het openbaar onder
wijs.
Volgens een particulier bericht uit
Berlijn zou de Duitsclhe rijksdag op 13
Januari a.s. in plechtige zitting bijeen
komen, teneinde het bestuit te nemen
zichzelf te ontbinden en zich niet meer,
dopir een nieuwen rijksdag te dloen op
volgen.
In de plaats daarvan zou een sionrt
„senaat" komen, waarvan de leden idjojor
Hitier ^puden worden aangéw lezen.
Pacht en hypotheek
na de devaluatie
De drie centrale landbouworganisaties
hebben zich tot de ministers van land
bouw en justitie gewend met een request,
waarin zij dezen er op wijzen, dat de
Waardevermindering van den gulden op
het gebied van pacht en hypotheek moei
lijkheden veroorzaakt. In Zeeu;wsth—
Vlaanderen zeggen de Belgische eige
naren alle opzegbare pachten op, met
het doel, de pachtsommen te verhoog
gen. In sommige pachtcontracten komt
de goudclausule voor, waarvan de eige
naren thans toepassing eischen. lp. hy-
potheekacten komen bepalingen voor, dat
de hypotheek zal zijn opgezegd alleen
al door het feit, dat Nederland den gul
den van het goud losmaakt. Hypotheek
houders zien zich nu gedwongen de ge
leende geldsom terug te betalen en el
ders een hypotheek te sluiten, wat hun
in de meeste gevallen niet gelukt. Ook
is het voor de pachters zeer bezwaarlijk,
een hoogere pachtprijs te betalen. De 3
C.L.O. vragen om maatregelen tegen de
genoemde handelwijzen.
Herberekening van de pensioenen
en toegepaste kortingen
De onderwijs-eentrale heeft een adres
gericht aan den raad van ministers, waar
in zij herinneren 'aan haar adres van 1
Juli 1936, Waarin de onderwijs-eentrale
zich op principieele gronden verklaarde
tegen een herberekeaiing der pensioenen.
Adr. zijn van oordeel, dat van de ver
anderde monetaire politiek der regeerim©
een onvermijdelijk gevolg zal zijn, dat
de huren der woningen en de prijzen
der eerste levensbehoeften zullen stij
gen, waardoor de gepensionneerden fi
nancieel in slechteren toestand zullen ko
men, zoodat een verlaging van hun pen
sioen door een herberekening hen in
dubbele mate zou treffen.
Dezelfde adr. dring er bij den mi-'
ïiisterraad ernstig op aan in verband
met de dour [die regeering genomen en
nog te nemen monetaire maatregelen,
waarvan de gevolgen in den vorm v.an
prijsstijging van levensbehoeften en hu
ren zich in de naaste toekomst zeer
zeker zullen doen gevoelen, de door de
regeering gedurende de laatste jaren toe
gepaste kortingen op de salarissen der
onderwijzers terug te nemen.
Franco's troepen vechten in
Madridde regeering vlucht
Herstel der Habsburgers in
Oostenrijk zou aanstaande zijn
Pachten en hypotheken na den
val van den gulden
Met gouden veer zal de Prinses 't
huwelijkscontract onderteekenen
De sportvliegers op Java geland
Sport- en Marktberichten
Regen- en hagelbuien
Barometerstand van hedenmiddag 2 uur.
WEERBERICHT
Hoogste barometerst. 761.6 te Marseille
Laagste 731.2 te Malinhead
Verwacht tot den avond van 10 Noy.:
Stormachtige tot krachtige, later wellicht
afnemende Zuidwestelijke tot Westelijke
wind, zwaar bewolkt met tijdelijke op
klaringen, aanvankelijk nog regen- of
hagelbuien, weinig verandering in tem
peratuur.
Zon op: Zwn onder:
10 November 7.13 16.14
Hoog- en laagwater te Zlerikzee
HoogwaterLaagwater
10 November 12,08 5,40 18,00
DE SPAANSCHE HOOFDSTAD
Het ontstaan der stad
Onder de groote hoofdsteden van Euro
pa neemt Madrid een bijzondere plaats
in. De stad dankt haar ontstaan slechts
aan de omstandigheid, dat zij in het ge
ografisch middelpunt van'Spanje ligt en
wel, wijl slechts enkele kilometers hier
van verwijderd Philips II een geweldig
Christusbeeld liet oprichten, dat zijn han
den zegenend over Madrid en het Spaan
sche land uitstrekt. Wanneer in den na
middag de voorname Madrileensche we
reld op den Retiro flaneerde en bijl
het beeld van den „Angel Caido" den
hoek omsloeg, zag zij in de verte het
reusachtige Christusbeeld, beschenen door
de ondergaande zon, liggen. De men
schel sloegen dan een kruis en keerden
oiver de Castellena en de Calle Alcad©
jiaar den Puerta del Sol terug.
De Puerta del Sol, „de Zonnepoort",
is het middelpunt van Madrid. Maar
de tijden, dat daar inder(d'aad\ een poort
stond, zijn reeds lang vergeten. Daar
verzamelden zich eens bij zonsonder
gang de Moren en bogen zich naar het
toosten, in de richting van Mekka. Op
het oogenblik is de Puerta del Sol
slechts een langgerekt plein, zonder hoo
rnen, waar de hoofdverkeersaders elkaar
kruisen en waarop tot laat in den nacht
groote bedrijvigheid heerscht. Een van
de meest drukke zijstraten van den Puer
ta del Sol is de Calle Mayor, die in
de richting van het koninklijke paleis
loopt. Daar stuitten wij op de nog wat
middeleeuwsch aandoende Plaza Mayor,
met de ijzeren standbeelden van de ko
ningen, waarop koning Philips II zijn
brandstapels liet oprichten. Nog is er het
balcon, waarop hij met zijn hof het
verbranden der ketters gadesloeg. Bijna
parallel met de Calle Mayor 'loopt de
Calle Arenal, waar de groote Opera ge
legen is. In deze zelfde straat stond
vroeger eiken dag een bultenaar loten
te verkoopen. Hij vond het goed, dat
zijn koopers hem op de bult klopten.
Een Spanjaard gelooft, dat zulks geluk
aanbrengt. In den burgeroorlog is deze
man echter verdwenen.
In zuidelijke richting loopt van den
Puerta del Sol de Calle Alcala met haar
altijd drukke café's en een nooit tot
rust komend verkeer. De straat eindigt
bij de Plaza Cibeles, waarop links en
rechts de béide meest schitterende bou
levards van Madrid, de Castellana en
de Recolletos uitmonden. Hier ligt ook
ook de Gran Via met haar schitterende
woningen van minstens 10 verdiepingen.
De Madrileensche kunstschatten
Madrid is rijk aan architectonisch
schoone gebouwen. Het Alcazar, het ko-
ninklijk paleis aan den Manzaneres, met
een mooi uitzicht over het park van de
Casa del Campo, behoort tot de mooiste
koningssloten ter wereld. De troonzaal
herinnert aan de grootheid van het oude
Spaansche wereldrijk. De Ameria Real
bewaart karossen en schitterende klee-
dingstukken, die eens door de heerschers
van de halve Wereld gedragen werden,
en wanneer men de gouden wapenrus
tingen van Karei V en Philips II be
kijkt, verwondert men zich, hoe klein
deze groote heeren eigenlijk waren, want
slechts een smalgeschouderd man zou
ideze kunnen dragen. Wat is er van
de schatten en historische reliquien ge
worden, die het koninklijk paleis bevatte?
Nog is de inventaris niet opgemaakt,
maar men vreest wel met recht, dat
er heel wat verdwenen zal zijn. Het
beroemde Palacia de Liria van de her
togen van Alva bevatte schatten aan
schilderijen, die nauwelijks bij die van
het Prado Museum in schoonheid ten
achter staan, schilderijen van Raphael^
Tizian, Murillo enz., waarvan de waarde
in geld niet valt te schatten. Wat ont
breekt er echter in het Prado Museum),
de mooiste en rijkste schilderijenverza-
imeling ter wereld? Wat in het Muso
Moderno? Het zal nog weken duren,
voordat de lijst van wat verloren ge
gaan is, volledig zal zijn.