ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
DONDERDAG 22 OCTOBER 1936
m OPGENOl
ZIERIKZEESCHE COURANT
1797 - 1889
DE SCHEEPSRAMP IN INDIE
De Kern
ABONNEMENTi
Prijs per 3 maanden 11,50, buiten Zierikiee 11,80
Voor het buitenl. p, jaar f 10,—. Alaonderlijka
nummers 5 cent. Versohijnt dagelijks.
Tel. No. 32. Giro 137677
Directeur: A. J. DE LOOZE Uitgever-Redacteur: M J. KOSTEH
Uitgave: N.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBQDE, ZIERIKZEE
93STE JAARGANG No. 13253
ADVERTENTIES i
ree 13 regel. 60 «ent, ren 4 regel.
daarboven 20 eant per regel. Reolames 40 oent
per regel. Bij contract belangrijk, korting
Iniending op den dag van uitgave vóór 10 uur
Hartroerende tooneelen speelden zich al
De marconist bleet seinen
Inlanders snelden te hulp
Verhalen van ooggetuigen
Pet was aanvankelijk moeilijk zkJh vl>ir
te stellen, welk een ontzettende ramp
de ondergang van de Van der Wijdt be-
teekende, maar toen alleeigs de details
meer bekend werden en de eerste gered
den zicih op het agentschap van de KPM
kwamen melden en daar hun verhalen
deden, ging men pas ten volle den [Tim-
vang van deze verpletterende ramp ge
voelen.
De verhalen, in allen eenvoud gedaan,
klonken bijna alle gelijkluidend. Zij ga
ven weer hoe plotseling de ram'p ge
komen w as, zio|t absoluut onverwacht, ter
wijl iederen sliep. Het schip helde ge
weldig en het water drong binnen.
Niemand kon zich verder staainde hjoiu-
den en eem ieder gleed in zee.
De gezagvoerder, de heer Akkerman,
werd tot het laatste toë aan boord ge
zien en men kon waarnemen- 'h|0|e hlij'
alle krachten inspainde om de sirene te
doen lioieien.
Trouwens er bestaat io|nder de ge
redden slechts één meeuing: De equi
page heeft zich uiterst flink' gehouden
Hartroerende tooneelen speelden zich
al 'op zee, toen de drenkelingen z|ich
trachtten drijvende te houden, zich vast
klampend aan nlles wiat zij maar onder
het bereik konden krijgen.
Ooggetuigen verhalen hioe bijna ieder
een gilde uit doiodsangst. Doch weldra
werd het stiller en probeerde iedereen
zich zioo goed mogelijk op de golven
drijvende te houden.
De j.Plancius" voer door
De toestand was angstwekkend totdat
in den vroegen lodhtend de PlanciuS (even
eens van de K.PJM.), voorbij voer op
ongeveer 100 meter afstand van de
plaats des ohheils, waar de drenkelingen
ronddreven.
Toen begjoin opnieuw1 het gegil, opdat
men hen op de Plamdus z|ou hooren en
m'en vandaar redding zou kunnen brengen
Een ontzettende teleurstelling en de
grootste wanhoop maakte zich mees
ter van de drenkelingen, toen m'en be
speurde dat de bemanning van de Plan-
ttius niets van dit alles had gehoiord
en doorvoer in de richting van Soerabaja.
Deze ontztetting, tioetn de redding nabij
scheen en men het sclhip voorbij zag
gaan, was W'el het vreeselijkste moment
in dit verschrikkelijke dram'a. Verder
was ook de doodsangst voor de haaien
de voornaamste reden tot olntZetting van
de ronddrijvende drenkelingen.
Het reddingswerk
Bij het reddingswerk doiör de Domier-
vliegtuigen, welke van de mariinebasis
Soerabaja onmiddellijk waren afgezonden,
speelden zich ontroierehde tooneelen af.
Een 7-jarig meisje, het dochtertje van
mevrouw Hartman, die bovenop een tafel
ronddreef, wilde daar z'eifs -niet vandaan,
toen de bemanning van de D|Ornier haar
probeerde Weg te halen. Voortdurend
schreeuwde zij mammie" en toen zij
eeUmlaal gered Was en op het Soerabaja,-
sche vliegveld was aangebracht, bleef'zij
dopdversclhrikt in een hoekje zitten.
;Mevroulw; Wisse Iwlerd bij de redding
noig levend aahgetrofffen, dodh te jMoriok-
rembangan het vliegveld te Soera
baja bleek zij reeds te zijn over
leden, tof lOptzettende ontsteltenis van
haar echtgenoot, dr. Wisse, uit Mod-
jokerto, die reeds zeer vroeg gewaar
schuwd (wlas en wien m'en aanvankelijk
had medegedeeld, dat zijn vroiuiw mog
leefde.
De hulp der inlanders
Het aandeel dat de visscJhersbevolking
van Brondiong in het reddingswerk heeft
gehad, mag zonder overdrijving zleer
groot genoemld wlorden. Zonder hun hulp
zou het aantal dioioden aanzpenilijkigroioi-
tev zijh geweest. Verscheidene vaartui
gen namen aan dit reddingswerk deel.
Te Brondiong was uiteraard niets ver
krijgbaar wat noodzakelijk' W|as voorde
allereerste behoeften van de geredden,
zciOials, Meeding, voedsel, en een plaats
'waa- de uitgeputte mensthen vam. hun
ontzettenden schrik ietwat konden beko-
m'en.
Daarom werden uit Tiqebang alle be
schikbare auto's gerequireerd om de ge
redden zoo snel mogelijk weg te brengen.
Het grootste deel van de drenkelingen
werd via den puden DaendeLsiweg toit
de veerpont tusschen Bajak gebracht,
waar de autobus van den Imarimelucht-
vaartdienst uit Soerabaja gereed stioind
om hen inaar Soerabaja over te brengen.
Enkele geredden en speciaal de gewon-
iden werden naar het ziekienhjuis over
gebracht.
De moedige marconist verdronk
Da gezagvoerder vian het vergaine schip,
kapitein Akker|m|a!n, verklaarde nog steeds
niet te weten, aia|n| Iwlelke oprzaiak de
raimp moet worden toegeschreven.
„Ik! sta hier voor een raadsel", was het
eenige wat hij' kon zeggen,. Hij iwlas vol
deelneming over het lot, dat den marco
nist heeft getroffen. „En die artm'e jon
gen aan het radio-toestel, die Oog heeft
getracht zijn noodseinen uit te zeimden,
is slachtoffer geworden va;n zijn internis
plichtsgevoel", Zoo zeide hij ontroerd.
Uytermerk is op het veld van eer ge
storven, als een Imlensch, die eerst aan
de uitoefening van Zijn hoogst verant
woordelijke taak dacht en die tot het
laatste moment voor het kapseizen yaU
het schip heeft getracht imtet andere sche
pen en den vasten wal i|nj verbinding
ta onderhouden, zonder o|0|k maar te den
ken aan den steeds gevaarlijker toestand,
waarin hij kw|a|m te vierkeeren. Hoogst
waarschijnlijk is Uyterlmjerk met de (kop
telefoon aan het hoofd mot het schip in
dei diepte verdwenen.
Aan helm1 hebben de vele geredden hun
leven te danken.
UytermOrk, die ongehuwd Wlas, zou 17
December met de Dempio. mlet Eurqpeesch
verlof vertrekken.
Verdediging tegen luchtaanvallen
Machines om gassen te neutraliseeren
De Engelscbe regeering| houdt zich 'bezig
(met een plan voor de verdediginjg vian
Londen en' andere groote stedeln tegen
aanvalleni uit de luic'ht. Voor dit doel zijn
contracten gesloten jmlet Britsche machine
fabrieken voor '©en bedrug van niet imiW-
deiJ dan 4 ImJillioien poind. Er wor|dit thans
dag en nacht gearbeid iaau de voltooiing
van (machines, besteld dour de (departe
menten van luchtvaart en oorlog krach
tens het coördinafiestelsel vian (minister
Inskip's departement.
Hoewel onder de grootste geheimhou
ding wordt gewierkt, weet de „Star" toch
(mtede te deelen, dat een van Ide nieuwe
uitvindingen een uiterst gemakkelijk) ver
plaatsbare machine is, die evenals de
brandweer doet bij' brand zich onmiddel
lijk naar de plaats begeeft waar gasbom
men zijn neergevallen e(ni het gas op een
of andere wijze neutraliseert. Hoie dit
gebeurt, wordt niet gemeld. WeJL wordt
gezegd, dat dit een omwenteling kan be-
teekenen, in de verdediging tege|ni lucht
aanvallen. m co'mbinatle hiermede zullepl
ook nieuwe aanvalswap enen em vliegtui
gen worden aangemaakt. Er moeten be
stellingen Zijlni gedaan vajni een nieuw
soort tractor vo|or het snel verplaatsen
van speciale luchtafweerkanonnejii!.
„Zwart Ethiopië wordt
een blank land"
In een barok-paleis op de PiazZa del
Quirinale te Rome huist het Italiaan-
sdhe Ministerie van Koloniën. Karre-
vraiclhten brieven zijn hier in de laatste
weken bezorgd. De stro|0|m van Itali
anen, die in Abessinië het beloofde laud
Zien, groeit voortdurend.
Ook het groote Oost-Afrikaansidhe im
perium ondergaat het lot van alle nieuw
ontdekte 'contimentejn; naiast ondernemen
de kooplieden en vlijtige ambachtslieden,
wensc'ht ook 'een groot aantal uv|ofnturiers
het nieuwe land te betreden.
In het Italiaansche ministerie va'n ko
loniën houdt een speciale afdeelingi zidbl
uitsluitend bezig met het onderzoeken
van de binnengekomen aanlvragen. Van
ieder kolonist wil men het naadje van
de kous weten en men is volstrekt niet
gemakkelijk van alle aanvragen heb
ben slechts 10 pot. genade in de pogen
van de autoriteiten kunnen vinden.
Meer dan de helft buitenlanders
Het Zijn werkelijk niet slechts de Ita
lianen zelf', die naar Ethiopië wil trekken.
Meer dan de helft van de aanvragen
stamt van buitenlanders. Zij worden ech
ter eerst in de tweede plaats behan
deld, want vanzelfsprekend Iwfensclht men
eerst de eigen landslieden een plaatsje
in de nieuwe kolonie te verschaffen. Na
tuurlijk onderhandelen talrijke onderne
mingen - waaronder oiOik buitenlaindsdhe
miet de Ifoliaansche regeering pver
de vestiging van bijkantoren in Abes
sinië. Ook bij' het verleenen van c|on-
oessies gaat de Italiaansche regeering
echter zeer spaarz'aam te werk.
Het lot van de nieuwe kolonie hangt
tenslotte af van een goede organisatie.
Indien de regeering maar zonder selec
tie vergunningen tot vestiging in Abes
sinië Zou verstrekken, z|ou het O|0|st-
Ai'rikaansthe land welis'wlaar spoedig! be
volkt Zijn, maar voplc het grootste ge
deelte m!et elementen, aan wie slechts
een gemakkelijk bestaan vopr de pogen
zweeft. Wanneer deZe droom1 van ge
makkelijk' geld verdienen uitgedroomd
Zou 'zTijh, zouden groote groepen het land
weer verlaten en pile offers Wiarep vppr
niets gebracht.
De zwarthemden de kolonisten
De Italiaansche regeering heeft daar
om de methode van een zeer langzaam
werkende, Imaar grondige bevolkingspo
litiek gekozen. Zij is van plan, jaarlijks
slechts een bepaald aantal boeren, am
bachtslieden, kooplieden en industri-
ëelen naar Abessinië omigreeren.
Het 'grootste deel der kolonisten wordt
uit de rijën der z'wiartheinden gerec'ru-
teerd. Tot nogitOe hebben ongeveer 40.000
Zwarthemden verklaard, zich in het ver
overde gebied met hun families te wil
len vestigen. Merkwaardig is, dat deze
legioenen hun militair karakter opk in
de toekomst Zullen behouden. De boeren
vap de nieuwe kolonie zullen soldaten
Zijh. Tegelijkertijd zullen zij vopr hoinderd
proecht Italiaan moeten blijven. Geen
„koloniale Italianen", maar Zopals het
desbetreffende wetsontwerp zegt „in
de koloniën wonende Italianen, met alle
rechten en plichten van de in Europa
wonende staptsburgers".
KORTE BERICHTEN
Het huwelijk van Prinses Juliana
en Prins Bernard
De Centrale Vereeniging voor school-
werktuigen en boomplantdagen in Neder
land heeft aan de gemeentebesturen in
Nederland een mededeeling gezonden,
waarin o.m. gezegd wordt: Allerwegen t
is men in den lande bezig voorberei
dingen te treffen voor feestelijkheden
ter gelegenheid van het huwelijk van
Prinses Juliana en Prins Bernard. Daar
nu deze bijzondere gebeurtenis valt in
een jaargetijde waarin boomen geplant
kunnen worden, zal er wellicht in vele
gemeenten als onderdeel van de fees
telijkheden gedacht worden aan het
planten van een herinnerings
boom.
Het bestuur van de centrale vereeniging
verklaart gaarne voorlichting te willen
geven bij het organiseeren van een fees-
telijken boomplantdag met de jeugd.
De K.L.M. diensten en de storm
De K.L.M. deelt mede, dat haar dien
sten in deze stormachtige dagen zoo
goed als geen vertraging hebben onder
vonden op de Europeesche lijnen. Het
Douglas-vliegtuig uit Kopenhagen kwam1
tegen den vliegenden zuid-wester storm
in slechts met vijf minuten vertraging
op Schiphol binnen. Zelfs de nacht-post-
vluchten naar Keulen en de avonddien
sten naar en van Engeland werden ge
heel volgens de dienstregeling uitgevoerd.
Opmerkelijk is het levendige verkeer
van deze dagen op het Europeesche
luchtnet. Zondag j.l. vlogen van Amster
dam nog vijftig luchtreizigers naar Lon
den, zoodat een extra-vliegtuig moest
worden ingelegd. Ook gisteren meldden
zich zooveel passagiers voor een vlucht
naar Londen aan, dat een extra-Douglas-
vliegtuig moest worden ingelegd.
De Spaansche president
naar Barcelona uitgeweken
Dezer dpgen werd gemeld dat Azana,
de president der Spaansche republiek,
te Barcelona was aangekomen voor een
officieel bezoek. Het heette dat dit het
eerste van een reeks bezoeken was, die
de president zou brengen aan de gebie
den, welke zich in den strijd tegen de
der
Hoe de K.P.M.'er „Van
Wijck" ten onder ging
Blanke kolonisten in het Zwarte
Ethiopië
De K.L.M.-diensten tijdens het
stormweer
Bezwaren van grondbezitters
tegen de nieuwe Pachtwet
Buitengewone Vergadering der
Zeeuwsche Landbouw-M.pij
Markt- en sportberichten
Iets kouder sj
Barometerstand van hedenmiddag 2 uur.
WEERBERICHT
Hoogste barometerst. 771,3 te Roehefart
Laagste 739,5 te Isafjord
Verwacht toft den avond van 23 Oct.:
Zwakke tot matige Westelijke tot Zuide
lijke wind, nevelig tot zwaarbewolkt,
aanvankelijk weinig of geen regefni, waar
schijnlijk aanvankelijk iets kouder. Later
weinig verandering in temperatuur.
23 October
Zon op:
6.41
Zlon ouder:
16.48
Eerste kwartier 13,14
Hoog- en laagwater te Zlerikzee
HoogwaterLaagwater
22 October 6,59 19,33 0,46 13,13
opstandelingen hebben onderscheiden.
Uit Burgos echter werd toen het bericht
gelanceerd, dat de president met het
oog op de komende gebeurtenissen de
hoofdstad definitief had verlaten.
Thans meldt Reuter uit Barcelona dat
er in het Katalaansche parlementsgebouw
een officieel bureau voor Azana is in
gericht.
Zijn vrouw is per vliegtuig naar Tou
louse vertrokken en vandaar verder
doorgereisd naar Parijs.
6i
De ramp op de
Noordkust van Java
Aan de Noordkust van Java
is het stoomschip van der
Wyck" van de Kon. PaJcet-
vaartmaatschappij, op weg
van Soerabaja naar Sema-
rang, 15 mijlen ten Noorden
van Tandjong Pakisge
kapseisd en binnen twee
minuten gezonken.
De oorzaak van de ramp
is nog niet bekendde ge
zagvoerder staat voor een
raadsel. Aan het heldhaftig
gedrag van den marconist
is het te danken hij
bleef op z'n post dat
zeer velen gered konden
ivorden. De jonge man zélf
ging met het schip naar de
diepte, evenals 14 andere
Europeanen en 20 inlanders
