ZIERIKZEESCHE
KIEUWSBODE
de spaansche burgeroorlog
ZATERDAG 5 SEPTEMBER 1936
r f
Ik OPGENol
ZIERIKZEESCHE COURANT
De Kern
ABONNEMENT.
1797 - 1889
Prijs per 3 maanden f 1,50, bniten Zieriksee f 1,80
Voor het buitenl. p. jaar f 10,—Afzonderlijke
nummers 5 cent, Versohijnt dagelijks.
Tel. No. 32. Giro 137677
DirecteurA. J. DE LOOZE Uitgever-Redacteur t M J KOSTEN
Uitgave: N.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE, ZIERIKZEE
93STE JAARGANG No. 13214
ADVERTENTIENi
ran 13 regels 60 eent, ran 4 regels ei
daarboven 20 eent per regel. Reclames 40 eent
per regel. Bij eontraot belangrijke korting
Inzending op den dag ran uitgave vóór 10 uur
.Irun gevallen
Na taaien tegenstand vermeesterd
Het lot van San Sebastiaan bezegeld
Vrijdagmorgen hebben: de troepen: van
„Mola", 2J00 als <w!e reeds gisterenavond
konden publiceeren, de onmiddellijk aan
de Spaansdh-Fransche grens gelegen stad
Irun, WaaroTU 2)00 hevig* is gevochten,
ingenomen.
Begunstigd door den mlorgen|nevel, die
hun optoilarsdh verborg, nukten de rebel
len op 1 angs de grensrivier Bidassoa en
den weg van San Marcial. Uit de bergen
naderde een twteede Golototoe, Dezie stra
tegische opstelling had ten doel de re-
geeringstroepen te Iruin af te snijden van
de Fransohe grens. Eerst op ongeveer
een K.M. afstand bemerkten de militie-
troepen dent aainrukkejnden vijand. Ter
stond 'wlerd' alarm geblazen, dat de rebel
len mföt een moorddadig* vuur beaint-
Vioiordden. Van twee zijden stormden |die
rebellen op: Irun los, dat 0|m| 7 iU|Ur do|0!r
de twlee colonnes werd bereikt.
Verschrikkelijke moordpartijen
speelden zich af
Nadat de sta!d in handen |der nationa
listen Was geko,m!en, drongen dezien ver
der vooruit en stonden Vrijdagochtend
oml aCht uur vlak votor de internationale
brug1, die in het spervuur der ïriachine-
gevleren ligt* kioodat de stroo|m| van vluch
telingen, die kort tevtoren nog bij hon
derden in Hendaye aankvv|aim|en, plotseling
is stopgezet. Niet alleen vrouwen, kinde
ren en lieden, die vioor den strijd onge
schikt Izlijn, im'aar ook leden der noojdjef
militie hebben fcKüh in 'wilde vlucht over
de grens begeven, u laarbij izlij zich be
dienden van vrachtauto's, die nog rooide
vlaggen droegen.
Verschrikkelijke onto pird p ar -
tijen hebben teti'ch afgespeeld.
De verdedigers der stad begonnen (dlezle
reeds tel ontruimen, toen de strijdkrachten
van generaal Mola hun aanval deden. De
regeeringsaanhanigers staken, terwijl de
vrouwien en kinderen' zli'Ch opmaakten om
naar Frankrijk te vluchten, de gebouwen
in brand. Na door twlee (opstalnldeliinjgen-
üolonnes letterlijk verrast te 'zijn, (wierd
onder de Volksfronttroepen een (wlare
slachting aangericht.
Na den val van Iruln Wlordt O|0k' het
lot vap San Sebastian als bezlegeld be-
schouWld, daar de stad tzloolwlel vian (dé
land- als Waterzijde geheel afgesloten is.
De stad in vlammen
Oml halfdrie gistermiddag hielden zich
bij de brug v,an inun toog slechts enkele
soldaten van het volksfnotot staande. In
de 3tad vuurden nog enkele verspreide
mitrailleurs, 'wielke de algeheel© bezietting
vertraagden-. Een| oud karretje reed steeds
heen en 'wleer naar Frankrijk en braicht
in groepjes van. vier iem vijf de laatste ver-
LARGO CABALLERO
dedigers {m'et hun w|ap:ens over die gretos,
Wfaar zij door Fransdie gendarmes (wor
den ontwlapend. De tegenstand <wias op dat
oogenblik practisCh gebroken, bijtoa alle
imilitiesol daten- jwlaren de grens overge
trokken en de st,ad stoind vrijwel
geheel ün- v 1 ia ml men.
De huisjes, die des ochtends npg eeni
vrool'ij'ken-aanblik b)odeto, Wiareu des tmid'-
dajgs slechts ronkende puinjhoiapeto. Vap.
de internationale brug af tot pain de
],aatste huizen van Ir|u|n stegen vlammen
en- rook de luo'ht in. De opstandelingen
(hadden de stad nog niet geheel in hun
bezit en rukten l;un|gZaam| pp, vreezend
voor een hinderlaag.
De beteekenis van Irun's inname
Met den v'al van Irun e(n de groote
kans op nieuw te suiööesseto va|n de opstan
delingen in het Noorden vermindert de
hoop oimj met succes een internationale
(Commissie tot 'Coördinatie Van de toiet-
inimlenginig te Vormejni.
Andere redenen, idle het 'wélslagen der
diplomatieke besprekingen ito twijfel stel
len, Izlijn het bericht, dat zich. te Madrid
.een socialistischJc|umtaunistisc!he regee
ring heeft gevormd met als premier den
minister Van oorlog, Largo Gabialler|o|, en
dat Italië Zich Zijn vrijheid van handelen
heeft voorbehouden pa den laatsten,im|o(oitdi
op .een) v,an z'ijni onderdanen. Ook gelo|o|ft
men, dat de houding van Dpitschland en
Portugal ten aanzien van 'de miet-inmie|n)-
glng ini de Spaainsche gebeurtenissen aan
merkelijk geïnfluenceerd Zal Wïordendpor
de gebeurtenissen van 't laatste etmaal.
In dei kringen', die gehoopt hadden, (dat de
Coördinatie-commissie onmiddellijk zlou
wforden bijeengerpiepeni toont im!en zich
Zeer pessimistisch.
De toestand van ons land
eenigszins verbeterd
Eenige lichtpunten
Indië is ons voor
In de Vrijdag gehouden vergadering
van de Nederlandsche Werkgevers heeft
de voorzitter de heer H. P. Gelderman
een rede uitgesproken, waarin hij er op
wees, dat de toestand van ons land, mis
schien in enkele opzichten wel wat ver
beterd, in het algemeen nog zeer ern
stig is. Maar er zijn lichtpunten.
De algemeene wereldconjunctuur ver
toont ontegenzeggelijk een verbetering,
die uit verschillende gegevens is af te
leiden. Zoo is het indexcijfer van de
industrieele wereldproductie weer op het
niveau van 1929 aangeland.
(Hierbij moet men echter terdege in
aanmerking nemen de geweldige uitbrei
ding der bewapeningsindustrie in vele
landen).
Verder zijn de prijzen der grondstoï-
fen, speciaal voor landbouwproducten, ge
leidelijk gestegen, ofschoon in vele lan
den de dispariteit tusschen de prijzen
van landbouwproducten en fabrikaten nog
lang niet verdwenen is. Ook is de werke
loosheid van die landen, die gegevens'
verstrekken, in 1935 met 15 pet. afgeno
men, hetgeen een totale vermindering
feedert 1932 beteekent van 37 pet.
Nederland moet de opleving
opvangen
In Indië, waar men den lijdensweg
der aanpassing reeds goeddeels heeft af
gelegd, is de toestand over het geheefl
genomen veel beter.
Bij ons is de verbetering zeer ten
achter gebleven bij de wereldconjunctuur.
Dit behoeft geen verwondering te wek
ken als men ziet onder welke moeilijke
voorwaarden het bedrijfsleven in ons
land nog steeds te werken heeft. Deze
voorwaarden zijn in menig opzicht be
langrijk ongunstiger dan in het ons omt
(ringende concurreerende buitenland.
Ons Nederlandsche bedrijfsleven moet
in de gelegenheid worden gesteld zijn 1
deel op te vangen van de opleving el-
ders. Een te dure productie tengevolge
van te hooge nationale kosten en lasten
brengt ons achterop en vóór alles moet
worden voorkomen dat een opleving van
het wereldverkeer aan de grenzen van
ions land halt houdt doordat hier te
lande genoemde dispariteiten niet tijdig
en afdoende zijn opgeheven.
Sprekende cijfers
In verband met de trage verbetering
der conjunctuur, beijveren sommige po
litieke groepen zich, de regeering te ver
wijten, dat haar aanpassingspolitiek mis
lukt is, maar zij verliezen dan blijkbaar
luit het oog, dat zij het juist zelf zijd,
die de zooeven genoemde aanpassings
politiek zoo hard mogelijk hebben tegen
gewerkt. Als men de internationale ver
gelijking van kosten van levensonderhoud
beziet, dan blijkt, in goud omgerekend,
dat Nederland op 100 gerekend, alleen
Frankrijk op 107 komt en alle andere
landen lager zijn, terwijl Engeland zelfs
met 64 te voorschijn treedt. Dergelijke
cijfers spreken een duidelijke taal. De
regeering ga voor dergelijke onverant
woordelijke opposanten niet uit den weg.
Het dualisme in de regeeringspolitiek
De regeeringspolitiek is dualistisch,
©enerzijds aanpassing, anderzijds steun,
Dat is in sommige opzichten onvermij
delijk. Zoo hebben wij in principe nooit
bezwaar gemaakt tegen steun aan den
landbouw, zegt de heer Gelderman. Toch
zal men niet eeuwig kunnen doorgaan
ons volk met een paar honderd millioen
te belasten terwille van de landbouwers^
die op den' duur zelf de wrange vruch
ten moeten plukken van een steeds ar
mer wordende gemeenschap, die perslot
van rekening de landbouwproducten moet
eohsumeeren. Men kan dezen steun ze
ker nog niet geheel opheffen, maar In-
inkrimping binnen afzienbaren tijd is een
gebiedende eisch.
KORTE BERICHTEN
Berlijn Tokio te voet
De 27-jarige Amlerikiaato v|an DiuitsChe
origine, de heer Ronald, staat Vjopr niets,
en 'daar hij bovendien izeker iwlil Zijn niet
te laatj te koimlen Vjoior de Olympische S'pie-
lein 'die in 1940 te Tokio Zullen iw|ordeto
gehouden', is hij' den ten September reeds
uit Berlijn vertrokken. "Hij denkt voior
Zijn reis, die door Tgj ecbosk>|w!akijie, Tur
kije, Perzië en Ghina zal gaiato, 31/2; jaar
nop,dig te hebben, daar hiji den afstapd te
voet zal afleggen, ito de hoioip op' deze
|wRjZe beslag te kunnen leggien qp een
gouden (medaille. Het Olympisch -comité
Zal den| heer Bias gedurende zijn reis vafn
Meeding en voeding voorzien.
De reis van Koning Edward
Koning EjdwIard Zal begiin vplgcnde iw'eek
(mlet de Orient Express Stamboel verlateuw
Hij blijft dan nog; twlee o,f drie dagen
te Weenen en' <wfo.rdt half September i|n
Engeland terug verwiacht. Na een ver
blijf vian enkele dagen' te Lopiden zal de
Koning toaar Bakn|oral gaan, twlaar lhij:
voor het eerst sinds Zijn troonsbestijging
eenigen tijd Zal resideerenv Te Lo|nden
Zal Eduard VIII nog Zijn intrek (tiemien in
York Hoiuse, Zijh omde residentie in het
paleis van) St. Jaimles.
Het zwarte legioen
Men iwleet, dat in soimtmigie staten van
Amlerika het Ztwtarte Legioen Zijn geheim-
'zinninige IwlerkzJaambeid uitoefent, iwharbij
de organisatie niet terugdeinst vpor ont
voering, mishandeling en moord van lie
den die Zij gevaarlijk acht. Thans is te
Pontine in den staat Michigan, een groote
jury belast mlet een onderzoek naar de
actie van het Zlwlarte Legioen^ Bij dit
onderzfoek Iwlerd een, rapport overgelegd,
Iwlaaruit blijkt, dat 64 ia|mbtenaren in die
plaats, het district of den staalt actief
deelnemlen aan de actie viajn het Zlwlarte
Legioen-, je er (zelfs 's nachts op uit
trekken (mlet de ruiters, die een terreur
uitoefenen.
Anarchist wilde Roosevelt vermoorden
De 67-jarige anarchist Joseph Kühnel
is tot een imiaand gevangenisstraf veroor
deeld wlegens het (maken vap eep bom
en het in Zijn bezit hebben v!an ontplof
bare stoffen.
Volgens da Newl York Daily Ntowls wordt
h'ij vlerdaicht een- Colmlplot te hebben ge-
slmleed om RooseVelt te vermoerden en
zou hij reeds 'n bekentenis hebben afge
legd. Hijl wlas vioornamlens paar dep presi
dent toe te gaan lefnr op het oogepblik
'wfaarop hij1 ham) de hand drukte de bom,
'wielke hij' onder zlijto kleerep had ver
borgen-, tot ontploffing te brengen.
Kordate moeder boven den Oceaan
De jeugdige mevrouw! Beryl .Mark
ham, een bekende figuur uit het Lon-
densche society-leven, de moodier van
een jongetje van zeven jaar, is gisteren
pvond om 6,50 met haar PerCivaJ Vega
GuJl-vliegtuig van het militaire vliegveld
Abingdon qjpgestegen, om geheel alleen
naar Ncwl York te vliegen. Zij hoopt de
Amerikaansche .Wereldstad in 22 u,ur te
bereiken. Radio heeft zij niet aan boord.
De troebelen in Palestina
Gesteund dooir niet minidier dan zes
tien vliegtuigen hebben sterke Britsche
tnoepenatdeelingen het terrein van den
strijd van Dondeiid(a|g in Palestina door
zocht. Zij' stieten daarbij op verschillende
a [deelingen zwaarbewapende Arabieren,
Dezen boden op verscheidene punten te
genstand, w|aarop de Engeisdhen het vpur
openden, voornamelijk van hun vlieg
tuigen uit. Uren achtereen ratelden de
mitrailleurs der Britsche toestellen, die
den Weerspannigen Arabieren aanzien
lijke verliezen moeten hebben toegebracht.
Reuter meent te weten, dat het Brit-
slice ministerie van Oorlog zeer binnen
kort de lichting A van de reserve zal
(oproepen, om de troepen van de eerste
divisie te vervangen, die naar verluidlt,
naar Palestina zullen wlorden gezonden.
De eerste divisie van het Britsche leger
bestaat uit ongeveer 12.000 man.
Fransche volksfronters betoogen
voor Spanje
Vrijdagavond, op den 65éni verjaardag
v:an der Fransche Republiek, heeft 't Volks
front een syirtopathiebetooging vO|o|r de
Spaanstóhe regeering gehouden.
De demonstranten defileerden voor het
standbeeld vatol de republiek, aap dep voet
iwlaarvlan earn kratos vap roode blioetoi'en
iwfajs peergelegd, getooid met de linten
in de Spaansche en de Fransche kleu
ren. Op die linten iwlas te leziep: „Het
Fransche volk! aan de heldhaftige strijders
gevlallen voor de verdediging van de
Sp'aapsche republiek".
De demonstratie Zelf bood een wieiinig
beliangjw'ekkendeni aanblik.) Zij onderscheid
de Zicih in geen enkel opzicht vlap haar
talrijke voorgangsters, .mlet dit verschil
dan dat het socialistische elemlent veel
minder sterk dan anders, (het radicale
element zooi goed lals in het geheel niet
vertegenwoordigd iwias. Op de imleege-
voerde doeken! Zag toi|en vr'ijwfel toiets ap-
ders dan het Sovjet-embleem.
De gevolgen van den val van
Irun
Largo Cabellero vormt een
nieuwe Spaansche regeering
De economische toestand van
ons land
Een solovlucht over den Atlan-
tischen Oceaan
De mosselkweekers vragen
vrijen handel
„Sparta" houdt morgen
spannende races
Iets kouder
Barometerstand van hedenmiddag 12 uur.
Zon op: Zop onder:
6 September 5.20 6.35
1 n 5.22 6.33
Fransche wapens voor Spanje
Data, cijfers en feiten
P a r ij s, 3 September.
Wanneer alle berichten van de laatste
weken in de Parijsche oppositie-pers
waarheid zouden bevatten, moest het
Fransche ministerie van Luchtvaart de
Madrileensche regeering geheele eskaders
vliegtuigen en luchtschepen gezonden heb
ben en de wapenfabrieken van Schnet-
derSCreuzot dag en nacht met de ver
vaardiging van granaten, gasbommen en
machinegeweren voor de vernietiging vanl
de troepen van Franco, Quipo de Llano
en Mola bezig zijn geweest.
De kwestie der wapen-aankoopen
De eerste poging van de Madrileensche
regeering om Fransche wapens aan te
koopen vond plaats op Woensdag 21
Juli. Op dezen dag landde een Spaansch
(regeeringstoestel op het vliegveld van
Le Bourget en twee inzittenden, (officie
ren), begaven zich naar ministerpresi
dent Blum en den minister van Lucht
vaart, Pierre Cot, om aan de voor oor-
logsmateriaalbestellingen van een buiten-
landsche regeering voorgeschreven for
maliteiten te voldoen.
Hiervoor was, na het op 11 Septenu-
ber in den „Journal Officiel" gepubliceer
de decreet van 3 September, echter ook
de formeele goedkeuring van den Minis
ter van iBuitenlandsche Zaken noodig.
paar de heeren Blum en Cot van de
toestemming hunner collega Delbos zon
der meer zeker waren, hebben zij, met
het oog op den. spoed, waaraan deze
zaak gebonden was, zich niet aan voor
noemd voorschrift gehouden.
Op 22 Juli landde daarop een SpaanV-
sche regeeringsboot met 1 officier, 30
hiatrozen en 12 soldaten te Bayonnej
om een door den daar gevestigden Spaan-
schen consul bestelde kleine hoeveelheid
wapens en munitie aan boord te nemen.
De havenmeester, die van de voorlod-
pige toestemming van de regeering nog
niet op de hoogte was, verhinderde ech
ter volgens zijn dienstvoorschriften lan
ding en lading en stelde het ministerie
van Binnenlandsche Zaken telefonisch op
de hoogte. Door een indiscretie vond dit
voorval zijn weg naar de pers van de
oppositie.
Den volgenden dag landden de Spaan
sche torpedoboot „17" en het vrachtsdhip
„Ciudad de Saragossa" met dezelfde op
dracht in Marseille en moesten evenzoo
onverrichter zake terugkeer en.
De müiister van Luchtvaart Pierre Cot
PIERRE COT,
had op grond van de voorloopige over
eenkomst met de beide Spaansche ge
volmachtigden onder voorbehoud den aan
koop van 25 toestellen goedgekeurd. De
Spaansche ambassade wenschte echter
bovendien nog vliegtuigbommen, machi
negeweren, 7.5 c.M.-kanonnen en geweer-
en machinegeweerkogels te ontvangen.
In werkelijkheid kreeg zij noch het een,
noch het ander.
De regeering onthield zich
Onmiddellijk na het uitbreken van den
burgeroorlog zond de Madrileensche re
geering den vroegeren Spaanschen Vol
kenbondsgedelegeerde, don Fernando do
los Rios, naar Parijs, om de werkzaam!»
heden der ambassade te controleeren en
tegelijkertijd een wakend oog op de
leverantie van het beloofde oorlogsma
teriaal te houden. Toen op 23 Juli de
eerste vier vliegtuigen voor het Vertrek
naar Madrid gereed stonden, weigerde
de zaakgelastigde, (die intusschen afge
zet is), de voor de betaling van de vliegr
tuigen bestemde chèques te teekenen.
Den volgendén dag kwam de minis
ter van Buitenlandsche Zaken Delbos uit
(Londen terug en had nog denzelfden
.dag een onderhoud van eenige uren
met' zijn collega's Léom Blum, Pierre
Cot en Camille Chautemps. 's Zaterdags
vroeg vergaderde daarop de ministerraad
en besloot, onder uitdrukkelijke erkenning
van de rechtmatigheid van de tot nog
toe door eenige leden van de regeering
getroffen maatregelen, met het oog op
de buitenlandsche politieke situatie, zdch
verder van elke inmenging in de Spaan;-
sche aangelegenheid strikt te onthouden*