ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
DONDERDAG 3 SEPTEMBER 1936
OPGENl
ZIERIKZEESCHE COURANT
DE SPAANSCHE BURGEROORLOG
De Kern
ABONNEMENT.
Prijs per 3 maanden f1,50, buiten Zierikiee I 1,80
Voor het buitenl. p. jaar f 10,Afzonderlijke
nummers 5 oent Verschijnt dagelijks.
Tel. No. 32. Giro 137677
1797 - 1889
DirecteurA. J. DE LOOZE Uitgever-Redacteur M J KOSTEN
Uitgave: N.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE, ZIERIKZEE
93STE JAARGANG No. 13212
ADVERTENTIEN.
ven 13 regels 60 eent, van 4 regels
daarboven 20 eent per regel. Reolames 40 eent
per regel. Bij eontraet belangrijke koTting
Inzending op den dag ran uitgave vóór 10 uur
Het leven te Madrid
Steun voor beide partijen
Lissabon de basis der rebellen
De autoriteit zoek
Het ergste van het leven in Madrid,/
aldus een inwoner van die stad van Ne-
derlandsche origine, die uit de hel in
de Spaansche hoofdstad een toevlucht
heeft gezocht in het rustige vaderland,
het ergste is, dat er geen autoriteit meer
is. Men kan zich dat in een stad als
Rotterdam niet indenken, verklaarde de
man aan de N. R. Ct. Overkomt u hier
wat, ge spreekt den eersten agent van
politie aan, dien ge tegenkomt en deze
komt voor uw rechten op. Maar in,
(Madrid is dat anders, daar regeert in
naam wel de officieele en wettelijk ge
kozen regeering, maar in de praetijk;
heeft het grauw het heft in handen.
Gezag is nu wel nooit zoo'n alles-
overheerschend begrip geweest in Spanje,
maar thans is het de slungel, de jongen
of meid uit de heffe des volks, did
u zegt, wat ge te doen of te laten
hebt. Vroeger was het ook wel zoo,
dat ge bijvoorbeeld als automohilist u
van een stoplicht, al stond er een agent
naast, niets aantrok, of dat de con
ducteur van de métro, de eerste was,
die onder een bpfrd: Verboden te noo-
ken, zeer gevaarlijk! een sigaret op
stak, maar dit is alles niets bij wat
ge tegenwoordig ontmoet. Stapt ge nu,
om maar een voorbeeld te geven, een
café uit, de een of andere boardelpoze
knaap of jonge dame in overall vindt
uw boord verdacht en heeft zin in uw:
schoenen, welnu, het wapen, waar ze
zelf nog zoo weinig mee vertrouwds
zijn, dat het trilt in hun handen, als
ze het op uw hart zetten wat op
zich zelf al een heel gevaarlijke situatie
vormt gaat gemakkelijk af.
Een ongeordende bende, heeft in Ma
drid de macht in handen. In het Volks
front regeert het extremisme en men
kan zich voorstellen wat dat beteekent
in een land met 60 pet. analphabeten*
die stelselmatig sinds jaar en dag zijn
opgezet. Al wat meer gematigd was1
en nu ziet tot welk een verwording
het in Spanje is gekomen, ziet nu nog
zijn eenige heil in het fascisme, waar
van het orde en regel verwacht. De
linksche meerderheid, die zes maanden
aan het bewind is geweest, heeft niets,
maar ook niets gedaan voor den ar
beider. Men kan zich dat in ons land
met zijn misschien wat te veel- aan.
sociale wetten niet voorstellen, maar al
dien tijd heeft de regeering, met een
zoo sterke meerderheid achter zich, niets
gedaan dan afbreken.
Vreemde strijdkrachten door
Mola gevraagd
Naar de correspondent van Havas.
meldt heeft de „nationale junta" esn
decreet uitgevaardigd, waarbij de gele
genheid wordt opengesteld om dienst
te nemen in een Vreemdelingenlegioen.
Recruteeringsbureaux zijn geopend te
Burgos, Valladolid, Caceres en Seville,
en vele gegadigden hebben zich daar
reeds aangemeld.
Dit besluit is genomen in verband met
het groote aantal verzoeken, ontvangen
van de zijde van buitenlanders, die de
zaak der opstandelingen willen dienen,
en als reactie op de aanwezigheid van
talrijke buitenlanders in de gelederen,
van het Volksfront.
Tot dusver heeft generaal Mola zich.
nog steeds afkeerig getoond van de me
dewerking van buitenlanders.
Sympathiebetuigingen uit Frankrijk
De bladen van bet Fransche Volks
front, de „Oeuvre", „Populaire" en „Hu-
manité" publiceeren een oproep tot deel
neming aan de sympathiebetooging voor
de Spaansche republiek, die op 4 Sep
tember, den jaardag van de stichting
der Spaansche republiek, in Parijs zal
worden gehouden.
Het ligt in het voornemen een krans
op de Place da la République neer te
leggen. Den volgenden dag zal deze krans
die „aan de heldhaftige verdedigers der
Spaansche vrijheden" is gewijd, door een
delegatie van het Volksfront naar de
Spaansche ambassade worden gebracht
en aan den ambassadeur worden over
handigd, die hem dan naar Spanje zal
doen brengen.
De communistische „Humanité" weet
te vartellen dat de collecte tot steun-
verleening aan de Spaansche marxisten,
reeds drie millioen heeft opgebracht.
Lissabon, de basis der opstandelingen
De „NewIs Chronicle" verneemt vah een
van haar correspondenten, dat ondanks
alle vertoogen van de Engelsche en Fran
sche ambassadeurs te Lissabon, Portu
gal nog altijd de militaire en politieke
basis van de Spaansche opstandelingen is.
Hun hoofdkwartier bevindt zich in hotel
Aviz te Lissabon. Aan het hoofd staat
Hernandez Davila, alias Miguel Franco,
een broer van generaal Franco, bijge
staan door Gil Robles, den clericaal-fas-
cistischen leider, dan markies van Quin.-
tanar en de markies de la Vega de
Anzo, de leiders van den fascistischen
phalanx, Mariano de Amoedo y Galaiv
mendi, gewezen eerste secretaris van de
Spaansche ambassade te Lissabon en nu
„ambassadeur" van de militaire junta.
Zij noemen zich de Lissabonsche ver
tegenwoordiging van de junta van Bur
gos, treden op, alsof zij de wettige ver
tegenwoordigers van Spanje zijn en won
den half officieel prkend en openlijk
gesteund door de Portugeesche regeering.
Zij zamelen geld in en werven vrijwil
ligers aan voor het leger van Franco;
De Portugeesche grensautoriteiten erken
nen de door hen afgeleverde paspoor
ten als officieel.
Intusschen bevindt de wettige ambas
sadeur van Madrid zich eenzaam in de
ambassade, geboycot door de Portugee
sche regeering en omgeven door spion,-,
nen. Het hotel Aviz staat in directe-
telefonische verbinding met het hoofd
kwartier van generaal Franco in Sevilla
en daar de verbinding tusschen generaal
Franco en generaal Mola nog altijd on
zeker is, loopt deze over Lissabon.
De strijd om Irun
Na dagenlange worsteling hebben de'
rebellen hun vlag op het fort San Mar,«-
cial, de voornaamste hinderpaal op den
weg naar Irun, geplaatst.
Nadat gisteren de ochtepd in volka
men rust was verstreken, openden de
«opstandelingen plotseling om één uur
des middags een krachtig vuur op de
regeeringstellingen, welke van het oude
fort San Marcial omlaag naar de grens
rivier Bidassao loopen. Ongeveer een half
uur later vielen zij de laatste hoogten
van Irun in stormloop aan; om half
drie kon men van den Franschen oever
der Bidassao de rood-geel-roode kleuren
de vlag der troepen van Franco, van
deze hoogten zien waaien.
Terwijl de te hulp geroepen verster
kingen. der regeeringstroepen er de voor
keur aan gaven, halverwege terug te
keeren, verplaatste de artillerie het vuur
belangrijk naar achteren en bestookte de
naar Irun leidende helling, teneinde een
verder oprukken der opstandelingen te
voorkomen.
Een af deeling rebellen veroverde in
stormloop de eerste stelling der regee
ringstroepen, iets boven Behobie gelegen.
Uit deze laatste plaats werden de re
bellen hevig beschoten, maar toch ge
lukte het den Marokkanen binnen de
stad te dringen, waar hevige straatge
vechten zijn geleverd. Vrouwen, kinde
ren en grijsaards hadden te voren de
stad verlaten over de Fransche grens.
San Maricial ingenomen
Na Behobie is ook La Puncha inge
nomen, na een taaie verdediging. Toen
La Puncha was veroverd, deden de re
bellen een feilen aanval pp San Mate
rial, de hoogte, die de stad Irun lxi-
heerscht. Stormenderhand is deze hoogte
door de opstandelingen daarop genomen.
Hevige straatgevechten speelden zich
af toen de eerste afdeelingen der op
standelingen onder dekking van pantser
auto's Behobie binnenrukten. Sommige
der verdedigers trachtten zich te ver
schansen achter de muren, anderen gin
gen de huizen binnen en schoten van.
daaruit op de aanvallers.
Gedurende de straatgevechten sprongen
plotseling 200 militiesoldaten in de ï$-
dassoa ioim te trachten zWemmend den
Franschen oever te bereiken. Zoowel de
militie, als de troepen der opstandelingen,
openden onmiddellijk op de vluchtelin
gen het vuur, zoodat het slechts aan min
der dan de helft gelukte den overkant
te bereiken. Daar werden zij door de
Fransche gendarmerie opgewacht en in
vrachtauto's naar Hendaye gebracht.
Koning GustaafSV van Zweden,
die 78 jaar is, moet, tengevolge van gevatte
zware koude, het bed houden.
KORTE BERICHTEN
Het derde vijfjaarplan
De bevoegde Sovjet-Russische instan
ties zijn thans begonnen, voorbereidin
gen te treffen voor het derde vijfjaar-
plan, hetwelk zal loopen van 1937-'38
tot 1942-'43. Gedurende dit tijdperk wil
men 50 milliard roebel investeeren in
de industrie. 6000 nieuwe industrieën zou
den worden opgericht. De uitvoering van
dit derde plan zal echter niet zeer ge
makkelijk gaan, daar er groot gebrek!
heerscht aan geschoolde arbeidskrachten.
Het zou in de bedoeling van de Sovjet-
regeering liggen eventueel vakarbeiders
uit het buitenland te doen overkomen;
mits deze er zich mede kunnen vereeni
gen niet in buitenlandsche valuta tae
worden betaald.
De vliegende Engelschman
Kapitein Frank Osborne, gezagvoerder
van de Girl Pat en zijn broer, zijn
na hun aankomst te Gravesend per po-
litie-auto naar Bond Street gebracht,
waar zij formeel beschuldigd werden van
diefstal van den stoomtreiler, ten na-
deele van de Marstrand Visschprij Mpij.
te Grimsby. Kapitein Osborne nam alle
schuld op zich, maar ontkende den op
zet van diefstal. Aangezien bij den ver
dediger verscheiden aanbiedingen waren
ingekomen van bewonderaars van het
avontuurlijke om borg te staan voor
de beklaagden, liet de rechter hen te
gen borgstelling van 500 pond op vrije
voeten.
Haar zieken man vermoord
Te Esschen, het Belgische grensdorp,
heeft Dinsdagavond een 63-jarige vrouw-
haar 70-jarigen man, die sedert onge
veer drie jaar ziek te bed lag, ver
moedelijk in een vlaag van verstands
verbijstering met een broodmes den hals
afgesneden. De gruwelijke daad werd pas
Woensdagmorgen bekend, toen de vrouw
haar buren ging roepen om deze te
toonen wat zij had gedaan. De gendar
merie heeft de vrouw na het eerste
verhoor naar een gesticht doen over
brengen.
Honderdjarigen in Spanje
Wanneer men de statistieken daarom'-
trent raadpleegt, dan schijnt Spanje in
normale tijden een gezond land te zijn,
althans er leven vele personen, die den
eerbiedwaardigen leeftijd van 100 jaar
hebben overschreden. Van 1908 tot 1930
zouden jaarlijks 144 tot 203 personen
op dezen respectabelen leeftijd zijn over
leden. Vermeldenswaard hierbij is, dat
het zwakkere geslacht zich te dien op
zichte als het meest „taai" ontpopt; er
plegen zich onder de 100-jarige oudjes
in het land der toredo's meer vrouwen
dan mannen te bevinden.
De mazelen-epidemie in Engeland
Naar wij indertijd berichtten, heerschte
er onlangs in Engeland eenige maanden
achtereen eeni epidemie vam maizele^.
Den 20en April werden er, gelijk een
statistiek leerde, flri 12 hospitalen te
Londen niet minder dan 2800 patiënten
voor deze ziekte behandeld. Gedurende
de eerste 12 weken van dit jaar wer
den 13.800 schoolkinderen te Londen ziek;
volgens de laatste berichten zijn sinds
den aanvang van dit jaar in Engeland
en Wales 1116 menschen aan de ma
zelen overleden.
Het roode leger
Volgens bericht uit Moskou aan de
„Daily Telegraph" is gisteren bekend ge
maakt, dat de in 1914 geboren lichting
en de helft der in 1915 geboren lich
ting onder de wapenen zijn geroepen.
Eveneens alle lotelingen, die in het jaar
1935 werden vrijgesteld van militairen
dienst. Dit is een uitvloeisel van het
decreet van 11 Augustus, waarbij de
(dienstplichtige leeftijd van 21 tot 19
jaar werd verlaagd. Het Roode Leger
'wordt daardoor naar men verwacht met
900.000 man versterkt. Wanneer men re
kening houdt imlet het aantal spldaftejn,
dat wordt afgedankt, zal het leger
1.600.000 man sterk zijn.
Verlenging diensttijd in Frankrijk
In gezaghebbende kringen verklaart
imlen maar aamleidi|ng twain het bericht,
dat de regeering verlenging van den
diensttijd zou overwegen, dat er slechts
sprake van is, dat Daladier in de a.s.
'zitting van het kabinet, Maandag of
Dinsdag a.s., de maatregelen zou uit
eenzetten, welke zouden kunnen worden
genomen naar aanleiding van het door
Duitschland genomen besluit inzake den
dienstplicht.
VERSCHILLENDE BERICHTEN
Overreden en gedood
Gistermiddag is te Bi r e s k ie n s het 17-j
/meisje Louise de Clerc'k uit Aardenburg,
die per fiets aichfer een auto vandaan
kjw'alml, door een uit de anldere richting
'koimienden auto gegrepen e(n op slag ge-
i dópd.
Toen gistermiddag die- heer J. Luykx
aan den rijksweg! RoosendaalBredia, ter
hoogte van Zijn wlomipg uit een zijweg
Wwlalmi en den Weg wilde oversteken, is
Wij gegrepen door een passeèremdepi auto.
Met een bloedende hoioüdlwlonde is het
slachtoffer in betwlus élopzem toestand paar
het r.k. ziekenhuis Charitas te Rodsen-
t d a a 1 vervoerd, fwlaar Wij' in den looip] vain
j den avond is overleden.
Gisteravond is door een autobus, be-
stuprd door P. H. te Hoiek van Hol
land, het 21/2 jarige kind van. de fiamilie
Guarmeau te Delft, opi den Sdhelplwjeg te
Hoek van Hod land, tpem het den
(wieg overstak, overreden en gedood.
De 59-jarige gepensionneerde tramcon
ducteur A. J. Bderens is op deni Gustow'eg
te Rotter daim; tegen een vrachtauttp
Spaansch economisch leven
en de burgeroorlog
Wereldhandel zwaar geschokt
Wat zijn de gevolgen van den Spaan-
1 sclhen burgeroorlog? De gevolgen voior het
land zelf en de gevolgen vopr het puiten-
lend, vooir den 'wereldhandel, voor de
grondslniffenroarkten De tot nog Hoe be
kend gemaakte rapporten laten niet to|e,
reeds nu ai ook maar een eenigszins
d|uidelij(k beeld te construeer en. Dat er
aan de Spaansche nationale (Welvaart
enorme schade is toegebracht, staat bui
ten alien tiWij'f'el; eenige symptomen wij
zen er op, dat er met verschillende
indutstriëele bedrij'ven lw|ordt rondgespron
gen op een Wijze, die men slechts kan
betitelen als een systematische rujiinee-
ring van het particuliere kapitaal. Oolk
hoepen de berichten zich1 op over nati
onaliseering van bedrijven, wiaarvam de
eigenaars niet gevlucht of vermoprd zijn.
In Welken ecbimotmischen staat het land
tenslotte uit den burgeroorlog to voor
schijn til al komen, is opi het oogenblik,
nu nog geenszins vaststaat Wie de over
winnaar zal zijn, met geen mogelijkheid
te zeggen. EvenzioO vermag niemand te
zeggen, of het mogelijk zal zijn Spanje
te zjj'ner tijd Weer geheel in het proces
van den wereldhandel in te schakelen.
In de eerste plaats is op het oogenblik
het scheepsverkeer volkomen in de War
en gedeeltelijk z«jjfs geheel onmogelijk
gemaakt. Daar komt dian nog bij, dat
zekere voor den buitenlandsche bande*
van Spanje en voor de Wereldmarkten
bijzonder belangrijke plaatsen van pro
ductie midden in het gebied van den
burgeroorlog liggen, zoodat bepaalde
gevolgen voor de situatie op de Wereld-
marlet onvermijdelijk schijnen en tendee-
le dan mok al reeds duidelijk te be
speuren zijin.
Kali en ijzererts
Ingrijpend kunnen de gevolgen zijn van
een zelf maar tijdelijke staking van den
Spaanschen kail-export. Met een waar
de van ongeveeer 15 millioen goud-pose-
De rebellen boeken successen
rond Irun
Wat zullen de economische
gevolgen van den Spaanschen
Burgeroorlog zijn?
De Zweedsche Koning Gustaaf V
ongesteld
New York-Londen; heen enterug
over den Oceaan
Een mislukte ballonjacht
Rusland's derde Vijfjarenplan
Kans op onweer
Barometerstand van hedenmiddag 2 uur.
opgeloopen. Hij Iwlerd tegen de straat ge
slingerd en, kreeg 'een schedelbreuk, waar
aan hij vrij kort da/aima is overleden. Het
stoffelijk overschot is naar het ziekenhuis
laian den Coolsiqgel gebracht.
Een zakkenroller steelt 5000 gulden
Een employé Van de Amsterdajmsche
Rijtuigmaatschappiji is gisteren in 't Geld
kantoor, op- de N.Z. Voiotrburgiwlal te Aim-
s ter daim, het slachtoffer geworden van
•een zakkenroller. Een bedrag van f5000
(had hijl in den ztejk, aan dep; buitenkant yap
zlijm jas, gestoken, terwijl hij aan eeau der
loketten geld wisselde. Toen hij de f 5000
jzlou opbergen, wias het geld pit Zijn zak
verdwenen. Niemand heeft iets van den
diefstal gezien.
ta's in het jaar 1935 Was deze exporlt
Weliswaar niet bijzonder hoog, maar men
herinnert zich, dat de eerst in den iootp
van de laatste tien jaren ontwikkelde
Spaansche 'kali-industrie storende uitwer
kingen op de prijspolitiek van de
Duitsch-Fransdhe kali-export organisatie
heef Jgehad en dat eerst in het vorige
jaar door overeenkomsten met de Span
jaarden een eind is gemaakt aan het
steeds verder dalen der kaliprijzen. De
sindsdien (waarneembare langzame prijs
verbetering zou /ongetwijfeld een krach
tige n steun ontvangen door een uitscha
keling, of zelfs een vermindering, van
den Spaanschen uitvoer.
Tenslotte zij nog gefwlezten op den ex
port van ijzerertsen, die in de laatste
jaren regelmatig ongeveer tWee imillfl-
oon ton bedroeg, Iwlaarvan een zeer aam-
zieniijfel deel naar Engeland ging. Uit
Engeland heeft men reeds vernomen, dat
de hoioigtoven-bedrijven hun ertsen thans
in Zwieden kooipen. Opi de Zweedsche ver
schep ingspiaatsen heerscht oen koorts
achtige bedrijvigheid.
Dat de Spaansche ijzerertswinning min
der dan 20 püt. van de Wereldproductie
Uitmaakt, zegt Weinig of niets ton aan
zien van haar belangrijkheid voor de
Wlereldmarkt; want de meeste ertslanden
Iver'wlerken hun erts in de hoogovens
van het eigen land en de buitenlandsche
handel in erts maakt slechts een klein
gedeelte uit van de totale predueftiev
Zeker zijn er op het oogenblik, zoo-
als de drie hier behandelde prodiuclten
aantoOnen, ondernemingen, die voordeel
trekken luit den Spaanschen burgenojcwl&g.
Vo|»r Iwlat ijzerertsen en kali betreft,
vallen aan Z(wleden, Frankrijk en Diuitsch-
land meer leveranties tpe. Maar niemand
zal hierover vreugde kunnen gevoelen,
Want de algemeen© terugslag in het
economisch verkeer met Spanje, die hl
de eerste plaats al zijn afnemers en
ieverandiers moet treffen, is belangrijker
en in zijn materiëeie gevolgen zeker ook
veel ingrijpender dan de voordeden van
het oogenblik voor eenige ondernemingen.