ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
VRIJDAG 31 JULI ;1936
OPGENOl
ZIERIKZEESCHE COURANT
De Kern
Y
ABONNEMENT.
Prijs per 3 maanden 11,50, buiten Zieriksee 11,80
Voor het buitenl. p. jaar f 10,—. Aixonderlijke
nummers 5 oent. Verschijnt dagelijks.
Tel. No. 32. Giro 137677
1797 - 1889
Directeur: A. J. DE LOOZE Uitgever-Redacteuri M. J. KOSTEN
Uitgave: N.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE, ZIERIKZEE
92STE JAARGANG No. 13183
ADVERTENTIENi
ran 13 regels 60 eent, ran 4 regels ea
daarboven 20 eent per regel. Reclames 40 oent
per regel. Bij eontraot belangrijke korting
Inxending op den dag van uitgave vóór 10 uur
DE SPAANSCHE FURIE
De strijd golft heen en weer
De colonnes van de regeering, die van
uit het Zuidoosten door het Ebrodal op
Saragosse aanrukten, hebben een ge
voelige nederlaag geleden. De mogelijk
heid moet zelfs onder de oogen worden
gezien, dat als gevolg van de jongste
ontwikkeling van den strijd in dit ge
bied, de geheele actie tegen deze in han
den der nationalisten zijnde stad gestaakt
zal dienen te worden.
Een afdeeling Catalaansche militie, die
van Barcelona uit naar Saragossa op
marcheerde geraakte bij het krieken van
den dag op ongeveer veertig kilometer
van haar doe lin een nationalistische
hinderlaag en werd grootendeels ver
nietigd. De oorzaak van deze nederlaag
is voornamelijk daarin gelegen, dat de
reusachtige steenarenden in majestueuze
waagden, zonder behoorlijke dekking op
de flanken, zonder behoorlijke verken
ningspatrouilles pok'.
De Carlisten in het nauw
Bijna tegelijkertijd hebben de nationa
listen bij San Sebastian een derge
lijke nederlaag geleden. De achterhoede
van een op de havenplaats Pasajes aan
rukkende colonne (zij bestond vrijwel
geheel uit Carlisten uit Navarra) geraak
te namelijk bij het fort San Marcos tus-
schen de batterijen van den vijand be
kneld. Van twee kanten werden de Car
listen door het hevig artillerievuur van
de loyale troepen bestookt.
Behalve bij den opmarsch naar Sara
gossa zou de Madrileensche regeering
nog met een tweeden ernstigen tegen
slag te kampen hebben gehad. Geheel
onverwachts kwam namelijk uit het kamp
van generaal Mola het bericht, dat het
(garnizoen, /te Valencia zich onder-
de banier van den opstand zou hebben
geschaard. Het bericht wordt echter door
de regeering te Madrid formeel tegen
gesproken.
Ondanks al deze optimistische berich
ten hoort men niets meer van het op
rukken van generaal Franco in het zui
den, terwijl een week geleden gespro
ken werd over het bezetten van Madrid
als een kwestie van dagen, spreekt men
er thans over als een kwestie van we
ken of maanden.
Terreur viert hoogtij
De bevolking achter de linie echter
leeft in een gestadigen doodsangst on
der de terreur, die thans het land teis
tert. Executies zijn nu aan de orde van
den dag in dezen burgeroorlog, die meer
en meer gaat gelijken op de eerste fases
van de bolsjewistische revolutie in Rus
land, toen Kornilov's witte troepen op
rukten naar het roode Petrograd. In
vele sectoren wordt geen pardon meer
verleend en de gevangenen worden te
gen den muur gezet en gefusilleerd. El-
ken nacht doen de salvo's van de exe-
eutie-peletons de lucht van Burgos tril
len.
Nederlanders in Spanje
In verband met den critieken toestand
in Spanje bestaat bij de directies van
de Hollandsche Kunstzijde Industrie te
Breda en de N.V. Philips' Fabrieken te
Eindhoven, welke beide vennootschappen
groote belangen in Spanje hebben, het
voornemen een schip te charteren en
voor de Spaansche kust te stationnee-
iren, teneinde zoo noodig de nog in
Spanje verblijvende Nederlanders aan
boord te nemen.
Over dit voornemen is telefonisch over
leg gepleegd met de regeering en ver
schillende scheepvaartmaatschappijen. De
bedoeling van hét overleg is, het zen
den van een schip officieel van de Ne-
derlandsche regeering te doen uitgaan,
terwijl de industrieën met directe belan
gen in Spanje in de kosten zouden bij
dragen. Een beslissing dienaangaande
wordt in den loop van heden verwacht.
De kerkstrijd in Duitschland
De brief aan Hitier
Het protestschrïjven, dat de Deutsche
Evangelische Kirche geruimen tijd gele
den aan Hitier gezonden heeft, doch dat,
naar onlangs bericht werd, den Rijks
kanselier nimmer bereikt heeft, is thans
in de „Basler Nachrichten" gepubliceerd.
De brief begint mét een eerbiedigien
groet aan den Führer en motiveert ver
volgens punt voor punt de bezwaren te
gen de houding der partij-instanties je
gens de kerk.
Na een herinnering aan de grenzen,
welke allen aardschen machten gesteld
zijn, zegt de brief o.a. het volgende:
De voorloopige leiding weet het te
waardeeren, wat het in 1933 en ook
later beteekend heeft, dat de dragers
der nationaal-sociali^tische revolutie na
drukkelijk verklaren konden: „Wij heb
ben met onze overwinning op het bols
jewisme tevens den vijand overwonnen,
die ook het Christendom en de Chris
telijke kerken bestreed en dreigde te
vernietigen".
„In ongeloof verstrikt"
Wij echter bleven, dat de strijd tegen
de Christelijke kerk, als nimmer sedert
1918, in het Duitsche volk leeft en werkt.
Nu naast den nood en de verwarring
van den geloofsstrijd in deze dagen zelfs
hooge instanties in staat en partij het
Christelijk geloof openlijk aanvallen, wor
den steeds meer Christenen in het' on
geloof verstrikt en bestaat zelfs het ge-
Ivaar, dat de Evangelische jeugd van
haar eenigen Heiland afgehouden wordt.
Daarom moeten wij den Führer en
rijkskanselier duidelijk de vraag stellen,
of de poging, het Duitsche volk van
de Schrift te vervreemden, door verdere
medewerking van verantwoordelijke
staatslieden of ook enkel door lijdelijk
toezien, de officieele koers der regee
ring moet worden?"
Het gebod der naastenliefde
Veelvuldig wordt de nationaal-socia-
listische wereldbeschouwing als een po
sitief vervangingsmiddel voor het te over
winnen Christendom voorgesteld.
Doch wanneer daarbij, bloed, ras, volles-
wezen en eer den rang van eeuwige
waarden krijgen, dan wordt de evange
lische christen door het eerste gebod
gedwongen, deze waardeering van de
hand te wijzen.
Wanneer de „arische" mensch verheer
lijkt wordt, dan betuigt daartegenover
Gods woord de zondigheid van ieder
mensch.
Wanneer den christen in het kader
der nat.-socialistische wereldbeschouwing
een anti-semistisme opgedrongen wordt,
dat tot Jodenhaat verplicht, dan staat
voor hem daartegenover het christelijke
gebod der naastenliefde".
De Rijksdagverkiezing
Dan spreekt de brief over behandeling
van Christenen individueel. De beoor
deeling van de stembriefjes bij de laat
ste Rijksdag verkiezingen heeft vele Evani
gelische Christenen in een gewetenscon
flict gebracht. (Wie blanco stemde, werd
geacht voorgestemd te hebben. Red.)
Zij, die ter wille van de waarachtigheid
hun besluit openlijk bekend gemaakt heb
ben, zijn gehoond en zelfs mishandeld".
De evangelische Christenen zijn op
grond van de Heilige Schrift overtuigd,
dat God de Beschermer van recht en
rechtloozen is. Daarom gevoelen wij het
als een zich afkeeren van Hem, wan-
injeer willekeur ,im| de rechtsgedingen treedt
en er dingen gebeuren, die voor God
niet te verantwoorden zijn.
Het evangelische geweten, dat zich
mede verantwoordelijk weet voor volk
en regeering, wordt ten zeerste belast
door het feit, dat er in Duitschland,
dat zichzelf als rechtstaat kenmerkt, nog
steeds concentratiekampen zijn en dat de
maatregelen der geheime staatspolitie aan
elke rechterlijke controle onttrokken zijn.
KORTE BERICHTEN
Een koelbloedig Hollander
Hioie (heet het bij den aanvang vaia den
Spaanschein opstand vooral te Sapi Se
bastian: is toegegaan, aldus de „Tilm'es",
•mloge nog eens blijken uit de ervaringen
van een Nederlander, die tijjdiefns een es-
oapade uit izJijtn hotel ternauwernood aam
de kogels der vechtende partijen ont-
kwaiim Terwijl |otveral in de stad het ge
weervuur lOplaaide verliet de m|an ZijO
hotel, slechts begeleid door een arbeider
die tot een der linfkische groepen behoor
de. Daarop wandelde hij naar het station,
waar hij' een tweetal kjolffers afhaalde.
Te miidden van een plotseling losbarstend
heftig 'Vuurgevecht keerde hij imlet Zijn
kiojffers, één iim elke hand naar 'Zijn hotel
terug, waarbij' hij wpjnder boveln wonder
diopr geen der kogels werd geraakt.
Op 't nippertje I
In Ceehoislovakij'e is een; ongewo|o|n vlieg-
(otngevlal gebeurd. Wegenis oen mnlaChime-
Z LISZT
31 JULI 1886
31 J|uli, een halve eeuW1 geledeni,
in 1886, overleed de beroemde Hongaar-
sche componist Framz LisZt.
Als wonderkind begon hij' Zijn kunste-
naarslioiopbaan, ontving-van den Hongaar-
sichen adel een beurs voior Zes jaren
en genoot van 1821—'23 te Weenen voor
treffelijk muziekonderwijs van K- Czerny
(piano). In 1823 trok hij naar Parijs,
waar hij' Zich, na eenige concertreizen
vestigde als pianoleeraar en virtiulops.
Van ingrijpende beteekenis voioir Zijn spel
waren Paganini en Chopin. Van 1835—'47
bereisde hij Epjropa. overal als de eerste
der pianisten erkend! In 1848 vestigde hij
zfreh tc Weimar, waiar hij reeds sinds
1842 „bpitengewoion" dirigent van de hof
kapel wias en in 1861 te Rome,
maar van 1870 af bracht Wij jaarlijks
de zomermaanden in V^eimar door en
sinds 1875 te Budapest. Een groote
schare van verafgodende leerlingen olm-
ringde hem en volgtle hem Zelfs bijzijn
telkens weder'keerende verplaatsingen.
Diepgaanden invloed |op LisZt hébhen
de gravin [Miarie d'Agppilt de Floyigny
gehad met "wie hij van 1835—'39 samen
leefde en die hem 3 (kinderen, schonk, van
wie Cosima, geb. 1840, de vrio|uw van
H. von Buloiw' en later vain Wagner (wierd.
In nog' sterker mate heeft de vprstin
Karolyne Saijh Wittgenstein invloed op
hem [uitgeoefend. Zij bracht hem er toe
de virtuozlenlOoipbaam op te geven en
Zich uitsluitend aam 't dirigeeren en corn-
jponeeren to (Wijden.
Liszt was een zeldzaam nobele figluur,
die met de grootste onbaatzuchtigheid
zlijn gezag inzette voor door hem opi
prijs gestelde composities en jonge talen
ten. Gebleken is, dat een gro|0)t deel
van Liszt omvangrijk werk geen blijvende
waarde bezit. In de werken, die stand
hebben gehouden, bewondert men ex
pansieve melodievorming, rijke kleuren
pracht en karakteristieke uitbeelding. Van
historisch belang is zijn verz|u|iming van
het harmoniesysteem. Óp 'het gebied van
de pianomuziek wordt hem de groote
verdienste toegeschreven, dat hij de uit-
drukkingsCapla;Citeiten van den modernen
vleugel ontdekt heeft.
defect smoest een militair vliegtuig een
noodlanding Imlakem, waartoe het den
spoorlijn PnaagPilsen uitkoos. Ongeluk
kigerwijze naderde echter even nadat het
vliegtuig was neergestreken in razende
vaart een trein, dien de machinist niet
vopr de machine tot stilstaan kon bren
gen. De beide inzittenden van het vlieg
tuig konden nog bijtijds ontkomen, doch
de (mlachine Zelf werd geheel versplinterd.
Luchtlijn EngelandCanada
De Britsche |o|nderstaatssecretaris v!a|n
Luchtvaart, sir Philip Sassjopn, heeft in
het Lagerhuis medegedeeld, (diat de regie
ringen van Canada, den lerscheh Vrijstaat
en New FiOiuhdland haar goedkeuring heb
ben gehecht iaan de schikkingen in Zake
de lorganisatie van een Noprdatlamtischen
luiChtdienst.
2o|o spoedig mogelijk Zullen proefvluch
ten voor het vervper van luchtpost wor
den loudennoimlen, die te gelegener tijd-
dioior passagiersdiensten gevolgd zullen
wondert. Wekelijks Zal de route tmöinstens
tweemaal in beide richtingen gevlogen
Warden.
Luchtballon in brand gevlogen
In eéni kabelballjoln, waarmee twee Pool-
sche (officieren in de nabijheid van de
havenstad Gdynia' |0pgestegen waren, is
de bliksem ingeslagen. De balljOfn vlopg
in brand, waarop de beide officieren er
uit sp nongen. Een Va|n hen kwam) door
middel van Zijn valscherm behouden op
den gr,o|nid, doidh jdie ander viel te pletter
d]0jordat zijn parachute aan de neerval
lende goindel bleef haken. De bliksem:
schopt verder omlaag langs den kabel,
waarmede de ballon dopr een aantal sol
daten vastgehouden; werd en verwofnjdide
elf imlanschappeini.
Naar huis gestuurd I
De leden der A;mlerika|ainSehe Olympi
sche ploeg, schijnen zich-niet bepaald als
„brave kinderen" te gedragen, want na
het lopZienbare „geval-Eleanior Holm1", de
Zwemkampiioene die lichtelijk „tipsy"
werd bevonden, heeft het Amlerikaamsch
Olympisch Comité Zich thans weer ge-
mlo|odZaakt gezien, de beide boksers Joe
Church (vedergewicht) en Howell King
(weitergewicht), wegens wlanigedrag naar
Amerika terug te sturen. Met hetzelfde
schip als waarmlede Zij' maar Europa ge-
kolmlen Zijn de „Manthattah" Zijn, de
twee boksers reeds van Hamburg; ver
trokken.
69 soldaten voor den krijgsraad
Doinderdag versohenen vopr den krijgs
raad der provincie Antwerpen 69 miiü-
iciens van de genietroepen die, op 21 Juni
j'J., dienst weigerden als protest tegen
de Onbepaalde verlenging van hun aictie-
Ven diensttijd. Zij: verlieten de kazerne
na het middaguur, verschenen niet op
het appél en keerden eerst olm, 10 uur
's iavlo|nids- terug,. Vier hu'nner werdeta dade
lijk gearresteerd daar (Zij de leiding bleken
te hebben genomen. Ook de andere 65
SiOjldaten stonden gisteren terecht wegens
,jmuiterij" en vulden bijna geheel de zaal.
Het gebouw waar de krijgsraad zetelt
was diopr een sterke gemdarmieriewaeht
bewaakt. Slechts enkele burgers werden
binnengelaten1.
De burgeroorlog in Spanje.
Generaal Mola over den toestand
De Kerkstrijd in Duitschland.
Brief aan Hitier
Franz Liszt herdacht
De route van de Scheldevlucht
op Zaterdag
De Duitsche Olympiade
Iets warmer
Barometerstand van hedenmiddag 2 uur.
VERSCHILLENDE BERICHTEN
Verkeersongelukken
Op den rijksstraatweg te Velsent-
NpOrd is een ongeluk gebeurd, dat den
In het hoofdkwartier
van de opstandelingen
'n Gesprek met generaal Mola
Onze speciale correspondent, die
per iaut|oi Via St. Jean de LpZ bij
Dianlcharia |o|ver de Fralasche grens
in het diopr de ppstandelinge|n be
zette Spaansche gebied van Na-
rvlaraa heeft weten dioior te drin
gen eln wien het gelukte het 100
K.M. Zuidelijker gelegen hoofd
kwartier Van dein Woordgroep van
Generaal Mojla te Pamplona te
bereiken, Zendt lojns vandaar den
V(0ilgenden brief.
Nia een rit van een*uur diopr het prach
tige landschap bij; de Fransche grens
posten van Dancharia aangekomen, wer
den enkele kleine moeilijkheden overwon
nen dioior een schriftelijke verklaring, dat
loindergeteekemde geen politiek vluchteling
is en Zich V erbindt, (op eigen risico Spanje
bininen te gaap. Enkele schreden over de
|0|Ude brug en ik betreed den Spiaan-
Schen bodem. Spaansche douanesoldaten,
de Guardia Civil, en de Co|m'missirjls van
ploiitie behandelden Jmjij' met de gropitste
Voorkomendheid.
Biegeleid diopr de beste wenschen voor
het slagen va)n imiijin |olndernemilng> ging
het langs uitstekende wegen vérder, het
kleurige, bO|9Chrijke, met dieve ravijnen
diojorsneden berglandschap vaU het oufde
kioinikrijk Navarra in. Het eerste dorp
kwam in zicht. De historische Spaainsdic
banier ropd-geel-rood wapperde van (da
ken en gevels. Het trof mij. hoeveel blijde
geziehten ik overal zag; men, scheen hier
alle vertrouwen te hebben in het welsla
gen van de |opstandige beweging. „Wij
willen ons niet latefn verkoopen. Moskou
Zal hier geen kans krijgen! Wij willen
Spanjaarden zijn e(n geen slavejn vam het
buitenland! Weg m)et de vreemde indrin
gers len ia! die buitenliaindsöhe iustellingein!
Zoo klinkt het overal o(m! mij1 heen in
heftige, hartstochtelijke bewoordingen. In
alle dioirpen, waar ik dopr bojml, hetzelfde
beeld. Overal hopp en vertrouwen, in de
Overwinning. i
De laatste hopge pas, waarboven de
reusachtige steenarenden in majestueuze
rust rondcirkelen. De Zon breekt door
en scheurt tmfèt heldere stralen den ma|n-
tel van (nevels en wolke(nflarden uitee|n,
die inog iin de diepe ravijnen hango(n(. H,et
is 'een gnoptsdh landschap, waarin Zich
dit Onstuimige gebeuren v,an de laatste
weken lafspeelt. Ik guini .mijzelf een korte
rustpiops in de pverweldigende eenzaam
heid vam deze beigiep.
Verder gaat het nu iin snelle vaart
kwartier van het Noordelijk deel van de
strijdkrachten Vam generaal Mola, dep. lei
der der 'opstandelingen. De feestelijk ver
sierde hoofdstad van Navarra viert juist
het feest van Spanje's natiomalen heilige,
Ridder Santiago;, den schutspatroon vam
Castilië, die dopr de republiek verbannen
was. Er is juist een plechtige veldgoids-
dienstpefeming op het marktplein aan dem
gang. Het is een bp[nt schouwspel: het
khaki van de (militairen, naast het grijs
van de civiele garde en de dlomkerblauwe
unifloirm1 van de karabinieri's, de roode
Biaskische mtutsen van de Carlisten en
bet groen vian hun zusterorgamisaties.
Daar klinken plotseling scherpe dom;*
mandors. Generaal Cabanellas, het hoofd
van 'de inieuwe regeering, die de ppstajn-
deiingen hebben ingesteld, is uit Burgos
vlopr de plechtigheid pvergekomen. Een
luid gejubel stijgt uit de dicht saamlge-
pakte imienigte (op.
In het hoofdkwartier
Het geluk schijnt jmüj gu'nstig te blijven
iop mijn tocht. Met betrekkelijk weimig
(mopite slaag ik erin, toegang te ver
krijgen tot het hoofdkwartier. De be
velhebber, Generaal Mola, is Zooi wel
willend (mlij1 eem |omderhoud toe te staajn.
In heldere bewoprdiingen Zet hij miij het
Ontstaan (Vam de opstajndige beweging, het
verliopp en het doel van den strijd, uiteein.
„Meer en meer giing men inzien zoo,
Zpgt hij1 dat het voprtbestaan vam den
toestand, waarin Spanje sinds het Volks-
fijomt de macht iin handen nam, was ge-
komPn, d.w.z. een toestand vam toenemen
de lafhankelijkheid van; Mioskou, onver
mijdelijk tof den olndergang vam het land
molest leiden. De noodzakelijkheid van
een directe actie diio|ng zich steeds inieer
OP, doiöh wij' (mto'ohten iniet overijld te
werk gaan. Het geheele plan voor den
militairen opstand, iZooials dit in hopfdzaak
dioor de generaals Framcp, Mola en Go-
ded is |o|ntworpen., werd tot in idei kleijnste
details loiverwogen em uitgewerkt. Ons
diojel is: het Marxisme uit te roeien, Spanje
uit de klauwen van Moskou te bevrijden;
het parlelmtentaire stelsel en het daar
mede samengaande kiesstelsel af te schaf
fen, dein staat fop corporatieven grond
slag en vplgens de fascistische begin
selen |0p te bouwen. Hebben wij maar
een)m!aal de macht iin handen, dain zal
een (militaire dictatuur ons in staat stel
len, het land aan een grondige zuivering
van alle lomgewenschte elementen te on
derwerpen; eerst daarinia ®a' het het werk
van onze politieke leiders zijn, den op-
bpuw vian deni staat ter hand te (nemen".
