ZIER1KZEESCHE
KIEUWSBODE
WOENSDAG 29 JULI 1936
MN OPOENO]
ZIER1KZEESCHE COURANT
DE BURGEROORLOG IN SPANJE
De Kern
Mét "Akk&r^es''(mn tocitf
ÜCffillwvt-eugcte ongestoord
ABONNEMENT.
Prijs per 3 maanden 11,50, buiten Zierikxee 11,80
Voor het buitenl. p. jaar f 10,—. Alionderlijke
nummers 5 cent, Versohijnt dagelijks.
Tel. No. 32. Giro 137677
1797 - 1889
Directeur: A. J. DE LOOZE Uitgever-Redacteuri M J KOSTER
Uitgave: N.V. ZlERIKZEESCHE NIEUWSBODE, ZIERIKZEE
92STE JAARGANG. No. 13181
ADVERtENTIENi
ran 13 regels 60 eent, ran 4 regels en
daarboven 20 eent per regel. Reclames 40 oent
per regel. By eontraot belangrijke korting
Inzending op den dag van uitgave vóór 10 uur
Largo Caballero
de Spaansche Lenin
«Wij zullen overwinnen
Onderstaand artikel is langs otm>-
wegen va|n iqn'zietn ^medewerker uit
San Sehastiain ©ptvafngen. Deztein
was het gelukt, begin vorige week
Oviedo in Asturië te bereiken',
waar de (arbeiders verizjaptfeld wor
den, ,o|mj (n^ar hel izluiden gezonden
te worden pim.' djajar de regieerings-
t roep en te helpen. Eenige uretn
verbleef <o(ok de socialistische
der Largiot Caballero in
Onzlen 'mledewerker te Sa
tian gelukte het, Cabal?
terviewen. Wij' geve)n hit
verslag, dat (qngesdhojndeu
Biiaritz aankwam'.
Largo Caballero was reeds vOior het
begin van den huidigen burgeroorlog voor
een gropt deel der arbeiders Idie oin'ge-
knopnde koning. Zal de revolutie worden
onderdrukt, dan fcjal het Caballero. zijn,
die in de toekomfst ijn het bestuur van
Spanje een; hartig w|oprd (mlede Zal spre
ken.
Hij' kwalml per vliegtuig van Madrid en
landde kart voor Labiana, waar de bevol
king heimi ee|n enthousiaste ontvangst be
reidde. Maar Ih'iji bleef rustig, lachend wees
hij olp de kogelgaten in de draagvlakken
van izijn vliegtuig. „Driemaal zijn Wij* be-
schojten, (m[aar wij tejijU doorgevlogen. Thajas
is er geen tijd (mieer te verliezlen. Waar
is het bestuur van het plaatselijk; oojmité?"
Caballero) bleef een uur Im'et eenige
(rrJensehen praten on intusschc|ni wachtte
ik bij 'het vliegtuig, waarvan de ta|nks weer
gevuld werden. Tojen Caballero. terug-
kwajml, gelukte het mij', de ketting, die
ziijin vrienden .ojmi hem gevormd hadden,
te doorbreken. Hij wierp een korten blik
iQ|p 'z'ijn horloge: „Tien imlmute|n", zeide hij
ernstig, „'niet slechts ik, [maar iopk U moet
weg, anders is de terugweg afgesneden.
Wij hebben berichten uit Bilbao, ontvan
gen, dat de fascisten oprukken."
„Ik Zal het kort imlaken, senoij Caballero.
Boe zlal deze burgeroorlog afloopen?"
Caballero keek imlij1 eenige opgenbliklkfen
scherp aan, to,en liet hij t&yn blik vallen
>op 'zlijn vrienden, die ijn een, dichtejn kring
randolmi ons heen stupiden: „To.t |nlog toe
waren de Spaansche arbeiders verdeeld]
in drie groepen. Vele tegenstellingen zlijlrt
in de laatste inlaajnden reeds verjdweinen.
Maqr er w,as n|og Veel, dat/ oihs van elkaar
scheidde- Maar bij; 't hop ren vaini de eerste
berichten, dat de generaals hand in han|d'
imiet de geheele reactie een besliss einden
slag wilden leveren, was de eenheid voor
honderd procent hersteld. Met een slag
zijn alle imeeningsverschillen verdweneni.
Wij hebben b.v. in1 Madrid direct verlde-
digingscloimlité's gevormd, die uit vertegen
woordigers van alle partijen en richtingen
Zijn aangesteld. Ja, er bestaan Zelfs
geen partijen en richtingen meer
doch slechts de groote tmlassa dergenen,
die van z'iins zijin, hu(n leven er vlopr te
geven, dat Spain je eindelijk bevrijd wlondt
van dein druk der lopenl'ijke en heiimlelijke
reaictie, vain ,al die elejmlemten, Zijin. hel nu
generaals iojF grootgrondbezitters, die sinds
een twaalftal jaren steeds weer trachten,
iedere vooruitgang,, lederen socialen op
bouw van het lain'd in bloed; te verstikken.
LARGO CABELLERO
U vraagt (m'ij, i0if wij izfullen overwinnen?
Jawel, wij' Zullen overwinnen. En ditlmjaal
vopr eens en altijd. Het SpiaanSc'he volk
zal eindelijk Imlet al Zijn vijanden. afreke-
oen. De Voilksfmnt-regeeriing en alle ain-
dere linksche regeeriingen wareln Veel te
toegeeflijk en te liberaal. Omzie tegienstatn-
ders 'Zijln liberaal iniojcfh. imiedelijdenjdi. Over-
j al in het Zuiden, wnair het tot nog toe
j den Manoikkaansche troepen vatn Franco
gelukte, steden en dorpen te böZett'en,
j werden de leiders van het Volksfront
neergeschoten en hum huizen Verhield",
j Deze woorden spreekt Caballero heel
rustig, bijna fluisterend en schijnbaar 'Zan
der eenige pipwinding. Zijn energiek, glad
geschoren gezicht ImJet den vöpruitsprin-
genden kin blijft .o|nbewogen. Hij; SChij|n|t
geen pose te kennen, ppk z'ijln ha|n|den
blijven onbeweeglijk, terwijl hij spreekt.
Ik stel de tweede vraag:
J „Wat Zal er gebeuren, indien de regee-
ring den (militairen opstand neerslaat?
Zal de huidige regeering (aan het bewind
blijven?''
Caballero 'zwijgt een oogenbli'k en steekt
i een eflgaret iajaia: „DeZe Vraag is jop het
j opgenblik inog niet actueel. De huidige
regeering geniet het vertrouwen va(n het
Volksfront. Zij1 heeft, tpon Wij' de uïtdee-
ling van wapens aan de arbeiders ötec-hten,
hiertoe direct toestemming verleend. Toch
geliopf i'k 'niet, dat de regeering in 'haar
huidigen samenstelling, |na het onderdruk
ken van den !Opstja|njd, Zal blij'ven bestaa|ri.
Wat Spanje Injopdig heeft is eemj
zuiver socialistische regeering,
die alle groote hervpr|m|inge|n, die het.
land behoeft oimi Zich eindelijk voprwiaarts
te kunlnen |cjntwikkelen, desfkjulrldig, do|Ch
in snel temlpia ten uitvp.er brengt. Wij IZijn
hier nog 'zeer achterlijk. Het hoerenvraag-
stuk is nog niet opgelost, de sociale om
standigheden der (arbeiders en kleine be
dienden Zijn erbarimlelijk. Im Spanje is
n|og bijna evenveel te doe|n lals) in Ruslf(n]d
in 1917, toen de bolsjewisten a,am het
bewind kwamjen".
Cabialleroi geeft (mlij' de hand: „Ik moet
thans w3g. en /ojojk' U (m|oet zich zopi sppe-
dig als het kan Van hiei\ verw'ijderen. Drie
leden vpn .den iarbeidersstrij'dbo|ad izullen
U een stuk begeleiden".
Drie jonge Irniapnem met nopde banden.
0)m) den arm brengen Jm)i> jna.ar <m)ijn M^agefm.
Thans heb ik tijd, tover Caballero^ na te
dehken. Ik weet eenige dijngen uit zijln
leven.
Rust in Madrid Sevilla
Saragossa in het nauw
Na de successen der regeering op Zon
dag hebben de rebellen van hun kant
voordeelen behaald echter nog geenszins
van doorslaande beteekenis. In den loop
der gevechten van Zaterdag en Zondag
was het den regeerings troep en gelukt
den ijzeren ring om Madrid op 2 punten
te doorbreken: in het Noorden door den
stoot bij Leon; in het Zuiden door het
veroveren van Albacete en van Villa-
robledo, waar het knooppunt der wegen
en spoorlijnen is, langs welke Madrid
van levensmiddelen uit het Zuiden wordt
vp<arzfien. D,oordat Alb;a,cete aldus w'eer
bij de regeering behoort en ook Cata-
lonië van rebellen gezuiverd is, he%ft
Madrid weer zeggenschap over het heele
Oosten.
In het Zuiden beperkte zich de
actie der rebellen tot Maandag er toe
zich te handhaven in Sevilla op de weg
ten Oosten dezer stad tot Cordoba en
in de Zuidwestelijke havensteden (vooral
Cadiz!) teneinde laldus de verblinding met
Spaansch Marokko, het reservoir der re
bellen, open te houden. Maandag heeft
dit tot resultaat gehad, dat zij in staaf
waren versterkingen uit het vreemde
lingenlegioen te laten aanrukken. De re
geering tracht dit door vlootactie te ver
hinderen.
In het Noorden des lands zijn
de leiders der rebellen meester van de
oeconomisch belangrijke provincies Gali-
cië, Asturië, Aragon en de stad Sara
gossa. ASeen enkele belajngrijke kustste
den, namelijk San Sebastian, Bilbao en
Gijon zijn in handen der regeering.
Een heftige strijd wordt gevoerd om
Saragossa. Zou Madrid er in slagen deze
stad te nemen, dan kon het met zijn
troepen generaal Mola in de flank aan
vallen.
Te (Madrid is het rusting. In de
binnenstad heerscht een druk verkeer.
De tram en de ondergrondsche spoor
weg zijn op normale wijze in bedrijf.
De koffiehuizen worden druk bezocht
en ook de bioscooptheaters zijn geopend.
Het autoverkeer voor particulieren is ge
staakt, daar de auto's voor patrouillesi
en transportdiensten gerequireerd zijn.
Zeer druk is het op straat door de
ziekenauto's, die van den ochtend tot
den avond van het gevechtsterrein naar
de ziekenhuizen en hospitalen van Ma
drid rijden. In het bureau, dat het di
plomatieke corps te Madrid heeft inge
richt, worden maatregelen genomen om
zooveel mogelijk buitenlanders met een
extratrein, welke waarschijnlijk pas Vrij
dag a.s. zal kunnen vertrekken, naar vei
liger oorden over te brengen.
Het Ministerie van Binnenlandsche Za
ken heeft medegedeeld, dat Logrono
door de regeeringsvliegtuigen werd ge
bombardeerd, terw'ijl Geuitai en iMelilla door
oorlogsschepen onder vuur werden ge
nomen. De kring rondom Cordoba en
Saragossa wordt nauwer. Volgens door
de regeering onderschepte radioberich
ten uit Sevilla en Saragossa zou de toe
stand in die plaatsen zijn precair zijnl
Nu de ring om Madrid verbroken is,
verwacht men een wellicht beslissen-
den strijd om Sar.ag'assa. Er
liggen daar tien regimenten der opstan
delingen, die men rekent tot de. beste
uit Spanje. Zij bezetten een strategisch
gunstige stelling en zijn bovendien uitste
kend gewapend. Saragossa is ook het
eenige garnizoen in Spanje, dat met tanks
is uitgerust. Reeds sedert de tweede
helft van de vorige week hebben zich
afdeelingen regeeringstroepen uit Barce
lona naar dit punt begeven en de laat
ste dagen zijn ook troepen uit Madrid
derwaarts vertrokken.
Een K.L.M.-machine naar Madrid
Onze regeering overweegt ernstig om
een vliegtuig van de K.L.M. naar Madrid
te sturen en om de daar verblijvende
Nederiaanders, in de eerste plaats de
vrouwen en kinderen, te ontzetten.
De bemanning zal bestaan uit Evert
van Dijk en Verhoef. De andere leden
van de bemanning zijn nog niet bekend,
doordat hier geen personen voor zijn
aangewezen, maar vrijwilligers zijn op
geroepen. De vlucht zal van Amsterdam
via Parijs en Biarritz naar Madrid gaan.
Aan de Spaansche regeering is toestem
ming gevraagd om te Madrid te mogen
landen er. vertrefk'ken. Zoadna. die toe
stemming is verleend zal het vliegtuig
starten.
De keuze van het vliegtuig is aan de
K.L.M. overgelaten. De E 36 komt als
grootste vliegtuig, ernstig in aanmerking1.
Dit vier-motorige vliegtuig heeft o.m.
slaapaccomodatie. Het kan onder nor
male omstandigheden 40 personen beman-
mannngi inbegrepen, vervperen.
Wanneer het echter mogelijk zal blij
ken, dat onze Iandgenooten Valencia be
reiken, zal getracht worden hen vandaar
per schip af te halen.
Wethouders van buiten den raad
Het denkbeeld, om de Gemeentewet
zoo te wijzigen, dat keuze van wethou
ders uit niet-raadsleden mogelijk wordt
gemaakt, heeft zijn actueelen kant, nu
de Anti-Cumulatie-Wet wethouderspen-
nen onmogelijk maakt en het afloopende
wachtgeld bij aftreden tot ten hoogste
drie jaren beperkt, zullen er stellig wei
gevallen voorkomen dat iemand, die zich
vroeger wel beschikbaar had willen stel
len, het voortaan niet meer (Toet, of
doen kan. En de keus was toch al niet
groot, gezien de wijze waarop onze ge
meenteraden zijn samengesteld.
Het kan voorkomen, dat een met-ge
meenteraadslid in een of andere gemeen
te, zoowel een grootere als een kleinere,
voor het ambt van wethouder „aange
wezen" zou zijn, om organisatorische, fi-
nancieele of andere talenten, als hij maar
benoemd worden mocht; het kan iemand
zijn, die politiek niet op den voorgrond
treedt, niet als raadslid herkozen is, of
wat dan ook. Al tientallen jaren geleden
heeft men dit als een gemis ondervon
den, ofschoon het wethoudersschap toen
meestal nog wat eenvoudiger en beperk-
ter in omvang was dan in den tegen-
woordigen tijd.
Leidende persoonlijkheden
Het bezwaar, dat men tegen het denk- j
beeld aanvoert, is dit: zulk een wet-
houder-niet-raadslid zal in het gemeente-
bestuur een vreemde eend in de bijt
zijn en niet voor vol worden aangezien, j
Dit bezwaar schijnt vrij gemakkelijk te j
ondervangen: men zou, gelijk prof. mr. j
C. W. van der Pot verleden maand op
de jaarvergadering der Ned. Maatschap-
pij voor Nijverheid en Handel heeft ge-
zegd, dezen wethouders een adviseeren- i
Barometerstand van hedenmiddag 2 uur.
de stem in den gemeenteraad kunnen
geven: de burgemeester, die meestal geen
lid van den gemeenteraad is, stemt dan
toch ook niet mede, 'en moeilijkheid geeft
dat nooit.
Het hangt geheel van iemands persoon
lijkheid en bekwaamheid af, of hij op
deze manier leiding zou weten te geven,
zooals het trouwens met de tegenwoorp.
dige wethouders ook het geval is. In
werkelijkheid is er veel voor, en de
groote moeite, die de gemeenten in de
zen tijd hebben om haar beheer te voe
ren en het hoofd boven water te hou
den maakt het eer noodig, alle maatre
gelen te nemen om elke goede, kundige
kracht eventueel beschikbaar te maken.
Leidende persoonlijkheden zijn altijd
moeilijk te vinden en het heeft minder
dan ooit zin om den kring waaruit zij
gemobiliseerd zouden kunnen worden
niet zoo groot mogelijk te maken.
Largo Caballero/ de'Spaansche
Lenin
De burgeroorlog in Spanje
Saragossa het brandpunt
De tuinbouw in Zeeland
De Derde Scheldevlucht
Motorwedstrijden
Weinig verandering
want "AKKERTJES" zijn 'n probaat,
snel werkend middel legen datgene
wat Uw uitstapje kan bederven,
zooals "zeeziekte", hoofdpijn door
de felle zon, over-vermoeidheid,
rheumatische-, spier- en zenuwpijn.
ACHTER DE COULISSEN
Gemis aan eensgezindheid bij
de Spaansche rebellen
Sp aansch-Fransche grens -
2 7 Juli.
Hedenmorgen kreeg ik door middel
van twee mannen, wien het gelukt was,
van Burgos over Victoria naar San Se
bastian te vluchten, eenige zeer interes
sante bijzonderheden over de door de
opstandige generaals in Burgos gevorm
de tegen-regeering.
De oude vestingstad Burgos, bevindt
zich sinds twaalf dagen stevig in han
den van de opstandelingen. Van hier
uit rukten de troepen van generaal (Mcfcla
in het midden van de vorige week naar
het zuiden, in de richting van Madrid,
op. Mola zelf bleef Donderdag nog in
Burgos, waar de vioorloopige regeering
werd uitgeroepen. Tot minister-president
werd generaal Cabanellas benoemd. Mi
nister van Oorlog werd Mola. Daarmede
was de lijst der ministers ten einde.
Verder kwam men namelijk niet, daar
er tusschen de verschillende generaals
hevige verschillen van meening waren
uitgebroken.
Carlisten, fascisten en republikeinen
Een van de geheimen, waarin de re-
bellei: nog geen beslissende overwinning
hebben kunnen halen, is het feit, dat
zij innerlijk zoo verdeeld zijn.
Daar zijn in de eerste plaats de Car
listen. Dat zijn zij, die de monarchie
willen herstellen. Een Carlist is b.v. ge
neraal Mola.
Wie zijn de zoogenaamde Carlisten?
Zij noemen zich naar den Spaanschen
tegenkoning don Carlos, die onder den
naam Karei V, omstreeks 1830 een ver
bitterden strijd voerde tegen de op den
troon zittende regentes Maria. Christina.
Aan Karel's zijde stond bijna geheel N.
Spanje. De Carlisten werden echter ver
slagen en Karei moest naar Frankrijk
vluchten. Een tweede Carlistische op
stand in 1848 werd eveneens neergesla
gen en hetzelfde lot onderging een der-
de opstand in 1860 onder leiding van
Karel's oudsten zoon. In 1874 mislukte
een vierde Carlistische opstand, die 2
jaren lang het land had geteisterd.
Terwijl Mola Carlist is, noemt gene
raal Cabanelias zich rechts-republikein.
Tusschen hem en Mola kwam het in Bur
gos tot een twist en Cabanellas verklaar
de, dat hij zijn troepen niet verder zou
laten strijden, indien Mola zich niet ver
plichtte, in geval van een overwinning
van de uitroeping van de monarchie af
te zien. Mola moest toegeven.
En .nju slioiten de 'beide mannen ziieh
aianeen tegen de beide .andere generals,
vooral tegen Franco en generaal Queipo
de Llano, die Sevilla tegen de regee
ringstroepen, verdedigt. Het gevolg lis,
dus sinds het uitroepen, van de vaor-
loppige 'regeering 'iedere verbinding
tusschen de beide in het Noorden striji-
dende generaals Mola en Cabanellas
Llano (onderbroken is.
Generaal Franco
Om dat te begrijpen moet men weten,
dat .alle opstandige generaals weken vppr
den opstand besloten hadden, dat Franco
en San Jurjp, die ziich im Lissabon op
hield, niet slechts het opperbevel olver
alle miiitanre operaties zouden krijgen,
doch na het einde van den burgeroorlog,
indien deze tenminste door de rebellen
gewonnen werd, ©pk de leiders van de
nieuwe regeering zbuden wlocrden. Maar
San Jiurjo's vliegtuig stortte neer en de
troepen van generaal Franco stuitten in
het Zuiden op veel tegenstand, terwijl de
andere generaals met imeer suic'ces ope
reerden, Generaal Franco had reeds tij
dens de voorbesprekingen met de fascis
tische 'groepen (overleg gepleegd een
handeling, die men (hem zfeer 'kwalijk:
genomen heeft, daar de andere generaals
de conciurrentie van primo de RiVera
vreezien.
Carlisten en Fascisten
Inderdaad is er in. het Nojorden van
Spanje tusschen de regulaire troepen van
generaial Mpla en het fascistis'dhe hulp-
c(orps, die eerst zijde aan zijde streden,
een hevige twist ontstaan. De aanhangers
van Primp de Ri'veqai hebben verklaard,
dat tz|ij' (niet verder zouden strijden, in
dien de troepen van M|Oila hun Carlisten-
speldjes niet van; hun unifjorm verwij
derden. Bovendien heeft men jn Burgos
een telegram v(an de Rivera pntvangen,
waarin geez|gd wordt, dat de Fascistische
„PhaLanx", de door de generaals ge
vormde vOorloopige regeering miet kan
erkennen, omdat het Spaansche fascisme
er niet in vertegenwoordigd is.
In het geheele Noorden en wel overal
daiair, waar de opstandelingen heer en
metster zlijn, d,us vooral in Burgos, Pa,L
lencda„ Pamplona heerscht een groiote ver
warring in het regeening vijandige, kamp.
Daiar komt niag bij, dat zich in Burgos
talrijke aanhangers van Gil Robles bevin
den, die eveneens woedend zijn, dat de
generaals klaarblijkelijk vap plan z'ijn,
geheel naiar eigen inzichten te hande
len en hun partners iaIs ongewenschte
concurrenten ter iz|ijde te schuiven.
