ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
MAANDAG 27 JULI 1936
OP6ENOI
ZIERIKZEESCHE COURANT
ONTZAG
De Kern
T-
ABONNEMENT:
Prijs per 3 maanden I1,50, buiten Zierikzee f1,80
Voor het buitenl. p, jaar f 10,—AJsonderlijke
nummers 5 oent. Verschijnt dagelijks.
Tel. No. 32. Giro 137677
1797 - 1889
DirecteurA. J. DE LOOZE Uitgever-RedacteurM J KOSTEN
Uitgave: N.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE, ZIERIKZEE
92STE JAARGANG No. 13180
ADVERTENTIENi
ran 13 regels 60 eent, ran 4 regels en
daarboven 20 eent per regel. Keolames 40 eent
per regel. Bij eontraot belangrijke korting
Inzending op den dag van uitgave vóór 10 uur
„Er is geen ontzlag meer"; ziedaar
een in onz'e dagen dikwijls aangehaald
wo,cxrd.
.Men wii het dan doen schijnen alspif
alle eerbiedige vrees voioir iets of iemand
verdwenen is.
Men twijfelt aam het geestelijk over
wicht van bepaalde personen, misschien
en men houde mij dit ten giaede
hi|oigelij'k twijfelt Imcn aain het geestelijk
overwicht van zichzelf.
Ont20g vindt z'ijn oorsprong in .gezag,
in z'eggemtij
Dit zeggen houdt in een zekere wéts-
bevoegdheid en dezle bevoegdheid is
macht.
Om nu gezjag zóó uit te oefenen, da-t
dit ontzlag wordt, is het moodig dat de
dragers van dit gezlag hartelijk mede
gevoelende menschen zijn, die hun macht
niet misbruiken maar persoonlijk vervuld
ajljn van het groi&te igewidht, van de
heilige roeping van hun hoogheerlijke
taak.
Ter illustratie het volgende:
'tWas in den zlomer van het jaar 1924.
De lichtingen waren opgeroepen voor
Hiefhaling-ssoiefeningejn en de tenten wa
ren jöpgesiage.n achter de igroiote straf
gevangenis te Breda.
In dat kiamlp Waren saimien .gelegerd
4000 mam.
Onder hen. (wlaren er uit lalle oorden jdes
lands, Oioik yit het overj'ordaam&che, uit
ZeeuwscJn-Viaanderen.
Als altijd gingen de mannen 's avonds
de stad in en dronken hun glas bier,
mogelijk dat eenigen wel eens meer ge
bruikten da,n dat voor henzlelf en an
deren goed was. Maar de vrojlijkheid,
die er onder hen heerschte, veranderde
spoedig, daar de Vlamingen schijnbaar
te veel hadden gebruikt.
Door het ontactisch optreden door een
sergeant der militaire politie, .ojntstond
een tumult, da,t in razlarnij dreigde om
te slaan.
Het regenachtige weer had medege
werkt om 'het nachtverblijf' in de tenten
niet tot het aangenaamste 'te doen be-
hooiren en de toch reeds geprikkelde
gemoederen veroorzaakten relletjes.
Tenten werden in brand gestoken en
de officieren waren hun pntz'ag kwijt
en ten einde raad.
Doch in den meur gen, volgende na de-
zien rumoerigen nacht, verscheen te
.paard op de plaats des onheils generaal
C. J. Snijders. Midden in het kamp zult
ge denken, liet hij de oproerkraaiers
desnoods hen die ontactisch opjtraden
vo.0r 'Zich brengen, nam zijn rijzweep
en rostte als een waanzinnige op1 de
in opstand geweest zijnde personen.
Niet alzjO|ö mijne lezers!
Langzjaam liet hij zijn lier paard dat
Van loingeduld trappelde gaan (maar idle plaats
die hij vooir dit oogenbiik had verkozlen.
Weemoedig stonden zijn fiere oogen
toen hij den chaos overzlag. Op1 de uit
gekochte plaats stpnd hij stil en staar
de ofm 'zk'h heen.
De generaal! de generaal! ZO|0: klonk
het van tent tot tent.
Ais bedeesde kinderen vergaderden
ziclhiailen 0m de plaats waar hun mees-
Ier stond.
Dan hief de generaal z'idh op in het
zjadei met een vain hartzeer trillende
stern, riep hij het uit zfopdat het de
verste hoeken va.n het terrein vervujde
MANNEN!!
Dit woiOrd, mannen, het doortrilde
iedere zenuw van. de harten van ai deze
jonge mannen.
Dit „mannen" had geklonken en zjij
gaven zich over en luisterden naar de
woorden die hun. generaal sprak.
Hij verzjöcht hun om toch te gehoor
zamen, om elke baldadigheid te vermij
den, om rich te .neigen t,o.t hunne supe
rieuren.
En de jongens? Sommigen hadden tra
nen in de obgen, sommigen maaikten
zfidhzeif verwijten om hunne domheid,
maair het rumoer was gestild.
De dagbladen hebben, er in die dagen
kolommen aam. gewijd en zoover mij
bekend zijn er geen straffen gevallen.
En zjoo iets is ontzagwekkend. Ui|t
zjuik een da,ad spreekt ontzag. Ontzag
is niet een. overdadige .uitoefentimg van
een rechtsbevoegdheid van bepaalde per
sonen, lOntzjag is niet misbruik maken
van de hem geschonken o»f opgedragen
madht, Ontzlaig is geestel lij k ove r-
w i oh t.
Niet dopr kracJhts- of macihitsdaden
krijgt men ontzjag, maar door diep men
schel 'jk medegevoel.
En dit medegevoel moet men niet zoe
ken bij den egoïst, niet b|ij hen, die
Zichzelven voelen, omdat zij, zooals Mul-
tatuii het uitdrukt, „door gebrek aan
gewicht naar boven. 'rijn gevallen", maar
men moet het zloeken bij de welwillende
menschen, die doioir hun daden betoonen
dat zfij groot zijn, hoe klein zij ook
mogen schijnen.
Ontzjag het is het dement der maat
schappij, dat 'zlóó hecht wekt, dat geen
storm van revolutie in staat is, heit
bouiwfwerk te verbreken.
DE WAANZINNIGE WERELD
Pacifisten worden bewapenaars
De armste landen hebben een
kostbaar oorlogsapparaat
Het opschrift boven dit artikel zou aan
leiding kunnen geven, dat men de ge
volgtrekking maakt: zeker weer een pas
verschenen boek. Niet alzoo mijne le
zers! In dezen natten zomer willen we
even wijzen op droge feiten van den
dag, op de beurs nog wel, de baro
meter van het politieke weer. En die
staat niet gunstig, hoewel daar eenige
levendigheid, valt te bespeuren, doch niet
in den goeden hoek.
1 De ijzer- en staalwaarden zijn ge
vraagd; de bewapeningsaandeelen zijn in
trek.
Europa is aan 't potverteeren
Meer dan iets anders teekent dit de
huidige situatie in ons oude wereld
deel, want iedereen heeft het over be
wapening en bewapeningsuitgaven. Deze
invloed strekt zich zeer ver uit; zoo
wordt b.v. in de laatste weken de ef
fectenbeurs te Stockholm omhooggetrok
ken door de .aaindeelen Grapgesberg, 'net
bekende ijzererts-concern. Deze aandee-
len zijn sedert begin 1935 toen ze nog
slechts 521/2 °/o noteerden gestegen tot
176 0/0 op 17 dezer, terwijl ze begin
1936 nog 69 stonden.
Ware het nu, dat het economisch her
stel zulke vorderingen had gemaakt en
het ijzer- en staalverbruik daardoor zoo
sterk toiegenoimlem, men zJou 't toej.uichejn,
imlaar ioip het Oiogenblik kam men dezo
stijging van dat verbruik hoofdzakelijk
toeschrijven aan de grootere vraag naar
kanonnen en oorlogsschepen. Op die ma
nier gebruikt het al zoo zwaar geteis
terde Europa zijn laatste middelen op.
De bewapeningswedloop
moet ophouden
Misschien omdat wij dit opsoupeeren
nu al een reeks jaren aanschouwen, zijn
we al wat afgestompt op dit punt. Maar
wanneer een scherp opmerker als prof.
Butler, de president van het Amerikaan-
sche Carnegie concern, na een reis door
Europa, verklaart, dat het hopeloos mis
gaat, tenzij dadelijk hulp wordt gebo
den, dan geeft dit toch aanleiding om
eens even te bedenken waar we naar toe
gaan.
Prof. Butler richtte een oproep tot
het Amerikaansche volk om het hhndels-
crediet weer te herstellen. De vraag is
echter: wie is nog bereid om crediet
te verstrekken aan de verschillende lan
den, die alle deviezen, waarover ze de
beschikking kunnen krijgen omzetten in
directe en indirecte oorlogsvoorbereidin
gen? Prof. Butler heeft zijn oproep tot
het verkeerde adres gericht: het is niet
Amerika, dat weigert crediet te verlee-
nen, het zijn de credietbehoevenden, wel
ke die verstrekking onmogelijk maken
door hun houding. De oproep had daar
om tot Europa moeten gericht zijn om
op te houden met den bewapenings-»
wedloop.
De wereld van tegenstrijdigheden
Het is overigens niet onbegrijpelijk,
dat prof. Butler zich vergist heeft. Het
is of alles de „omgekeerde wereld" is.
Niet alleen zijn de pacifisten van giste
ren de bloeddorstigste bewapenaars van
heden en vormen de armste landen zich
het kostbaarste oorlogsapparaat. Ook op
ander terrein zien we de meest zonder
lingen ommekeer: terwijl bijvoorbeeld de
handelsvloot v^fri onze lage landen aan
de zee, vanouds bekend als zeevaarders,
nog steeds inkrimpt, treedt.... Zwitser
land onder de rij der zeevarende naties
met een eigen dienst BazelLonden!
Symptomen van een overeenkomstige
actie 'zJij'n reeds in io|ns land te ontdek
ken: met grooten aandrang wenscht men
in den Amsterdamschen gemeenteraad
den aanleg van bergen in het nieuwe
Amsterdamsche bosch! Dit zijn teekenen
des tijds: gelukkig onschuldige teekenen,
maar helaas typeerend voor wat er in
het groot in onze wereld thans gebeurt.
De crisis zou zeker al lang volkomen
z'ijn geliquideerd, wanneer ïben niet zop-
lang op dë verkeerde manier had gedok
terd. Daardoor is de wereldhandel extra
ingekrompen, en hoe krijgen we nu alle
overheidsbemoeiing weer weg?
Auto stort in een ravijn
Zondagmiddag heeft op een hellenden
weg bij Besenfeld een zeer ernstig on
geluk plaats gehad, waarbij 20 menschen
het leven hebben verloren.
Een S.A.-afdeeling uit Mannheim maak
te een uitstapje naar het Zwarte woud.
In een vrachtauto met aanhangwagen
hadden 63 mannen plaats genomen. De
auto reed uit het Neckerdal over Alten-
steig napn- Besenfeld en moest vandaar
langs de Besenfelder helling naar 'het
Murgdal afdalen.
De bestuurder kende dezen weg blijk
baar niet en reed op de verkeerde ver
snelling, zoodat de vaart van 3e wan
gens steeds gromt er werd en tenslotte
minstens 60 kilometer bedroeg.
In een bocht gebeurde het ongeluk.
De wagens reden over den wegrand en
stortten bijna verticaal naar beneden.
Zij vielen ongeveer 8 Meter. Alle inzit
tenden werden uit de wagens geslingerd
en verschillenden kwamen daaronder te
recht. Vijftien S.A^-mannen waren op slag
(dood, vier stierven korten tijd later.
Bovendien is een meisje bij het ongeluk
om het leven gekomen.
De overige inzittenden werden allen
gewond, sommigen zwaar, anderen min
der ernstig.
De bestuurder is gearresteerd en in
een cel van een ziekenhuis opgenomen.
Mussert eri »De Groene«
Een verzonnen persgesprek
De aandachtige lezer zal zich onge
twijfeld het artikel herinneren, dat vo
rige week door ons werd gelanceerd over
een Interview, gehouden tusschen den
leider van de N.SJ3.-beweging in ons
'land en de heer Brouwer, redacteur
van de „Groene Amsterdammer", het be
kende radicale weekblad.
Op dit persgesprek is een ander ge
volgd, n.l. in het Utrechtsch Dagblad,
waarin de heer Mussert verklaarde, dat
het gesprek in de Groene van A—Z ver-
OPSTAND IN SPANJE
»Nog houdt het schrikkelijk pleit
om dwang of vrijheid aan
Nog draagt des Spanjaard's erf
de revolutievaan«
Met een viarpnit |0ip Tollen's gedicht
zlo|u imlan, heèl kort, den' Spaansicbqn. war-
bioiel kunnen schetsen. Nog steeds woedt
met grioote verbittering dez'e burgerstrijd,
die uitlioiopt op fascisme of 'comtmiunistm'e.
Thans gaat de eindspurt in. Madrid' wordt
bedreigd, p|f juister Lospya, waar Izjie'h de
bnopmen bevinden, .die de hoofjdlstad v,a|n
drinkwater moeten voorzien.
Indien Llosoya genomen wordt, zjal Ma
drid binnen de zlevein idjagen z)o|mder wa
ter zijn en het zial zich, dian |m[0|ete|n over
geven. Diaanoim spaininejn 'zfoowel de reeht-
sche trioepen nis de rooiden zich tot het
uiterste in lolm1 Liosoya in hun macht te
krijgen. Op het |opgeniblik zijn de recht-
sche troepen bez'ig iajl hun troepen, te ver
zamelen |0|m Ze te icioinic'entreerem op Lo-
stoiya en de verdedigers vain Majdrid, die
zieer gioed beseffen welk belang de strijd
heeft, welke binnenk|oirt zjal uitbreken,
vechten frnet huin rug tegen den mu:ur.
Indien de rechtóchen suces hebben en
de watervioiorrieniinig van Madrid afsnij
den, zal de rioiode Spaansche regeering
vian het Freinte Popular vallen. I|ndien de
rechtschen het verliezlen, dan beteekfent,
dat nnver.miijdelijk dat (die regeeripig en
het land icloirnhnunistisch worden. Indien
Spanje clom'muniistis'dli wordt, kan Frank
rijk aangestoken worden. Hitier heeft ver
klaard, dat h'ij; in'iet kan toestaan, dat
Duitschland een. 'doimlmunistischem nabuur
krijgt en dat hiji dan z'al Imloeten aa|nVal
len. Zoo friet (m!em, dat hetj lot van Europa
afhangt van den strijd die zlal uitbreken
|o)mi de beheersching vian 'dat onbekende
plaatsje in Spanje, dat het water aan
Madrid levert.
De Spaansche regeering optimist
„Een vreeselijke strijd wioiedt op het
|0|0ge:nblik tusschen de krachten via|n de
demlocratie en die van: het fascisme. De
reactie va|n dan uitslag, waarover de re
geering iraiet den (masten twijfel koestert,
Zial zich tenislioitte voelbaar |m|aken, tot
ver loiver de grenzen van Spanje!"
Deze verklaring legde de Spiauitisehe
Im'i'nister-presideint José Giral iaf in den
loop van eein interview aan een öorres-
piond-ent van het Intern. Nieuws Bureau.
„De regeering was het slachtoffer van
'm'i'litaire krachten iln Spanje met slechts
enkele uitzjoh'deringen die van zijns
waren tie regeeriing te vernietigein door
lomverwaiahts toe te slaan. Wij (wisten
echter van hu|n, plannen af. H,u|n plannen
werd vopral de bodem: ingeslagen 'dioor
den 'steun en de loyaliteit van »de vloot
en 'het gnoptste gedeelte vian de lucht-
Imlacht".
„Het is waai' dat de rev|oilutie ver ver
breid was en sterk", ziop ging1 de |minister
president Giral voprt. „De rebellen: imleen-
den daanoim, dat zlij' Majdrid omsimgekli
hadden en dat (die regeering iitil de val Zat.
Vertrouwende op dan imloreelen steuin van
het SpaianSche v|0|lk, sloeg de regeering,
Ofschoon zlij' op dat opgenblik nog zwak
ker was dan de Vijand, (dieze bij Madridi
snel en stoutmtoedig terug en vërnietig'de
daardpor alle illusies van de revolutiom-
nairem".
Overgaande tot .het politieke aspect z)ei
de imiinister-presideint: „Dit is de groptste
en fineest uitgebreide revolutie, welke
JOSÉ GIRAL,
de Spaansche minister-president
Spanje iopit gekénd heeft en de gevplgem
ervan zullen zopveel gewicht voor de
historie van Spanje zijn als dit land in
de laatste 100 jaar nog niet heeft im'ede-
gemiaakt. H,et (zlal een gevecht tjojt het
bittere einde zJijin en die hetl Verliest..." 1
De president (mlaakte een ziwaai met
zJijn 'hand, die duidelijker was dan (woor
den konden Z'ijn. Hij zeide vopirts nog
dat het vertrouwen van de regeering
niet alléén1 gebaseerd was op de suCCesslen
vian het slagveld, im|aar ook opr den. praich-
tigen geest bij' heft vjotlk, in, het bijzonder
bij' de jeugd, die 'zingéad ten strijde trekt,
wetend, dat (rij vedht v|0|or de vrijheid
•en' hojoge idealen".
,?De loyaliteit vian de vloot", aldus be
sloot Giral het interview, „verhinderde
Volkomlen het plan, het vreemdelingen
legioen en lajndere troepen van Marokko
naar Spanje jpver te brengen. Sleclhts1 een
1000-tal manschappen rijn de Straat vian
Gibraltar jo;ver kunnen komen en die le-
genmlaicht is thans vernietigd. Algericas
is weer in handen vian de regeering".
Vele vreemden vluchten
De Amerikaansche gezant Bpwers heeft
Spanje mtet vrouw en dochter per schip
verlaten. Het Italiaaiasche schip „Prinses
Maria", kwam met 1600 vluchtelingen uit
Barcelona te Genua aan, waar twee Brit-
sc'he terpedojiagers 300 vluchtelingen, van
verschillende nationaliteit, aap land zet
ten. Te Gibraltar aangekomen vluchtelin
gen verklaarden dat zlij hebben gezien,
hpe te Malaga een honderdtal perspinén,
priesters, fascisten en anderen, werden
ineeigesidhiofen, in hoofdzlaak door kinde
ren tusschen 14 en 17 jaar, die roipde
dassen en, hemlden droegen en gewapemld
waren met pistolen, geweren, bijlen en
knuppels. Iin de hoofdstraten z'ijln 52 ge
bouwen Vrij'wiel door brand verwoest.
Hpnderden rijln gedopjd, terwijl het aan
tal gewenden volgens dezefn zegsinlan de
duizend overschrijdt.
Te Gibraltar is een Britsche torpedo
jager aangekomen met een 150-tal Brit
sche en Amerikaansche vluchtelingen uit
Malaga aan boord. Zij verklaarden, dat
te Malaga minstens 500 en 2000 gewon
den zijn gevallen. De 300 voornaamste
gebouwen van de stad zijn vernield.
Een andere Britsche oorlogsbodem zag
bij het passeeren van de straat van,
Gibraltar, dat twee onderzeeërs Tarifa
bombardeerden.
Barometerstand van hedenmiddag: 2 uur.
De waanzinnige wereld
De toestand in Spanje nog steeds
onzeker.
Het „verzonnen" persgesprek
De Zeeuwsche Polderbond ver
gadert te Tholen
De macht der 200 families ge
broken
Voetbal, Korfbal en Athletiek
Later iets koeler
zonnen was. Een krasse beschuldiging.
In het pas verschenen nummer van
„Vova" schrijft de redactie een uit haar
duim gezogen persgesprek met „De
Groene", om het „gelogen" persgesprek
bespottelijk te maken. Een verweer is
dit artikel niet, wat jammer is, want
deze kwestie had men ernstiger dienen,
te behandelen. „Vova" maakt zich er af
met een ironisch artikeltje.
Op Mussert's ontkenning antwoordt de
heer Brouwer, dat hij zijn persgesprek
letter voor letter staande houdt.
Het spreekt vanzelf, dat „De Groene"
niet tot de publicatie van het verslag
over is gegaan, dan nadat de heer Brour
wer verzekerd had, dat zijn verslag vol
komen betrouwbaar was.
Van groot belang is ook de vraag, of
het behoorlijk is den inhoud van een
dergelijk gesprek aan de openbaarheid
prijs te geven zonder machtiging van
de wederpartij. Bij een interview is het
veelal gebruikelijk de andere partij den
tekst van het verslag ter goedkeuring
voor te leggen. Maar regel is dat niet,
Het gesprek van de heeren Mussert en
Brouwer was echter geen» interview.
De redactie van „De Groene" meent
stellig niet onbehoorlijk te hebben ge
handeld. Allerminst past dat verwijt van
onbehoorlijkheid aan de N.S.B.* die zich
niet heeft gegeneerd een brief via|n den
heer Heldring aan den heer Asscher,
die kennelijk een vertrouwelijk karakter
droeg en die toevallig aan het ver
keerde adres was bezorgd en door een
ander dan den geadresseerde geopend,
te publiceeren. En die bovendien onlangs
een verslag publiceerde, van een ver
gadering van den Vrijheidsbond, welke
vergadering eveneens kennelijk van ver-
trouwelijken aard was.
VERSCHILLENDE BERICHTEN
Alleenwonend heer vermoord
In het Groningsche dorp Opende, ge
meente Grootegast, is in den nacht van
Vrijdag op Zaterdag, de 72-jarige heer
Zetsma door inbrekers overViaillen en ge-
wolrgd. Een bedrag via|n ruimt f 100 "wiordt
vermist.
Men gelooft, dat de oude man nog
getracht heeft door te schieten de aan
dacht van de buren te trekken. Een zieke
vrouw heeft wel schoten gehoord en haar
man geroepen, doch deze heeft er ver
der geen aandacht aiau geschonken, den
kende dat er weer op kipen werd ge-
Bij het onderzoek is aan het licht
gekomen, dat de heer Zetsma juist Za
terdag voor twee weken uit logeeren
zou gaan. In verband daarmee had hij:
een geldsom in huis, grooter dan gewoon
lijk, 11.I. f700 a f800, daar hij uitkeer