ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
ZATERDAG 11 JULI 1936
IN OPOENo!
ZIERIKZEESCHE COURANT
H E R IJ K
MATEN EN GEWICHTEN
Tandarts v. d. Velde
Havenpark412
De Kern
ABONNEMENT!
Prijs per 3 maanden 11,50, bniten Zierikxee f 1,80
Voor het bnitenl. p. jaar f 10,—, Alxonderlijke
nummers 5 cent Versohijnt dagelijks.
Tel. No. 32. Giro 137677
1797 - 1889
Directeur: A. J. DE LOOZE Uitgever-Redacteur: M J. KOSTER
Uitgave: N.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE, ZIERIKZEE
92STE JAARGANG No. 13167
ADVERTENTIEN i
fan 13 regels 60 eent, ran 4 regels ea
daarboven 20 oent per regel. Reclames 40 oent
per regel. Bij eontraot belangrijke korting
Inzending op den dag van uitgave vóór 10 uur
Toelating van Leerlingen tot
de Openbare U.L.O. School
met ingang van 1 Sept. 1936
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van Zierikzee maken bekend, dat de
aangifte voor toelating van leerlingen
tot de openbare school voor uitgebreid
lager onderwijs in deze gemeente kan
geschieden vóór 22 Juli a. s., bij het
hoofd dier school in het schoolgebouw
aan de Lange Sint-Janstraat en wel el-
ken werkdag van 12—12.30 uur.
Tóegelaten kunnen worden leerlingen,
die het zesde leerjaar van een school
voor gewoon lager onderwijs met goeden
uitslag hebben doorloopen en wier ont
wikkeling en aanleg naar het oordeel
van - het hoofd der U.L.O.-School zoo
danig zijn, dat met grond mag worden
verwacht, dat zij het onderwijs der school
voor uitgebreid lager onderwijs zonder
bezwaar zullen kunnen volgen.
Zierikzee, 26 Juni 1936.
Burgemleester en Wethouders viclorjnoemd,
J. SCHUURBEQUE BOEIJE, Burgemeester
P. F. WlTTERMANS, Secretaris.
van
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van Zierikzee maken bekend:
dat dit jaar voor den herijk der ma
ten en gewichten zitting zal worden
gehouden in het IJ k 1 o k a a 1 in het
Raadhuis te Zierikzee op 22 -, 23 -,
24 -, 25 -, 28 -, 29 - en 30 Juli a.s., en
wel als volgt:
voor Verkoopers van nieuwe maten en
gewichten op Woensdag 22 Juli van
9—101/2 uur;
voor hen, wier familienaam, naam van
firma of vennootschap begint met een
der letters
A en B, op Woensdag 22 Juli van
IOV2—12 en van I.31/2—I6I/2 uur;
C, D, E, F- en G, op Donderdag 23
Jiuli van 9—12 en van 131/2T6V2 uur;
H, I en J. op Vrijdag 24 Juli va4
I31/0—I6I/2 uur;
K en L, op Zaterdag 25 Juli van 9—12
uur;
M, N, O. P, Q en R, op Dinsdag 28
Juli van 9—12 en van 13V2I6V2 uur;
S, T, U en W op Woensdag 29 Juli
van 9—12 en van 131/2—'I6I/2 uur;
V, X, Y en Z, op Donderdag 30 Juli,
van 9—12 en van 131/216^2 uur.
De slag der Gulden Sporen
(11 Juli 1302)
In het licht van verleden,
heden en toekomst
Brief uit Brussel.
De periode der dertiende eeuw, iw|a.ar-
in de slag der Gulden Sporen geleverd
werd, was een periode viain fejoidale ve
ten en oorlogen. Het was de achtergrond,
waaro pzlioh afspeelde de gnoote worste
ling tusschem Vlaanderen en den Fran-
schen koning, Philips IV.
Er was in diein tijd een (Wonderbaren
groei geweest van de Vlaamsche steden.
Zij werden aangemoedigd in hm (op
komst door de graven, die haar zelfbe
stuur verleenden en geen mensch had
te dien tijde klupnen vermoeden, welk
een macht zlij naderhand zouden betee-
kenen in het politieke en soich'ale leven
van hun tijd. Zij waren Volkrijk: maar
ootk het platteland was in (Welvaart toe
genomen, begunstigd door de giften van
de rijlke burgers en de kloosters, die er
hun geld in belegden en daardoor zlich
een macht over het land verzekerden,.
Brugge was een rijke handelsstad. Gent
en Iepieren waren nijverheidscentra, van
Eurotpeesche beteekenis, waren, trojtsch op
hun zelfstandigheid tegenover ihun land
heer. De kapitalisten, die zich al spoedig
van de regeeriing der steden hadden
meester gemaakt, hadden zich allengs
afgescheiden van de massa der hand
werkslieden. Zij voelden zlich één met
de edelen, waarmede zlij zich zelfs trach
ten te verz|wa,geren en maakten geen
vijandig front meer tegenofver de feodale
maatschappij met de triomfeerende
edonomische b eweging fwlaren zlij mede
naair boven- gekomen. Zij vormden een
forsch verband 'viain stadsregeerders te-
Aan belanghebbenden wprdt in her
innering gebracht:
,1°. dat de maten en gewichten schoon,
droog en roestvrij moeten worden aan
geboden om onderzocht te kunnen wor
den;
IJzeren maten binnen en buiten ge
verfd. Blikken maten blank geschuurd.
Koperen gewichten afgewasschen en ook
de gaten gereinigd. IJzeren gewichten
mogen niet gepotlood zijn, doch moeten
roestvrij zijn gemaakt en daarna inge
wreven met gekookte lijnolie;
[2°,. dat de maten en gewichten vóór
1 October 1937 gestempeld moeten zijn
met de letter ken dat er, bij verzuim
of verhindering om van de zitting ge
bruik te maken, nog gelegenheid bestaat
maten en gewichten te laten herijken
aan het ijkkantoor te Middelburg op
10 - en 11 September van 9—12 en van
13VaI6I/2 uur en verder volgens aan
kondiging;
'3°. dat de maten en gewichten, welke
worden gestempeld met het afkeurings-
merk niet in winkels enz. mogen
teruggebracht worden;
4°. dat betaald moet worden voor het
onderzoek van maten en gewichten (ijk-
loop) en v,oor het justeeren van gewich
ten (justeerloon) en wel ten bate van
's-Rijks schatkist
5°, dat de milligram-gewichten niet op
de hërijkzitting maar alleen aan het ijk
kantoor herijkt kunnen worden. (Opzen
ding pér post franco met insluiting van
een postbewijs tot een bedrag, overeen
komende met de som van 10 cent voor
elk gewicht. Dit bedrag kan ook op
postrekening no. 9877 van Ijkkantoor
1 Middelburg worden«gestort. Ook is mede
te zhnden de bij- de liaitste verificatie
afgegeven gezhgelde enveloppe, daar de
gewichtjes anders aan de eischen, ge
steld voor nieuwe, zullen moeten vol
doen).
Zierikzee, 9 Juli 1936.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
f J. SCHUURBEQUE BOEIJE, Burgemeester
1 P. F. WlTTERMANS, Secretaris.
Uit het land van den dollar
Amerika's oud-strijders koopen auto's
Verkiezingsweddenschappen: 7 5
voor Roosevelt
De Amerikaansche automobielproductie
twlordt sinds het einde van den wereld
oorlog als een zeer betrouwbare con
junctuur-barometer voor de Vereenigde
Staten beschouwd en met reclht, Wan
neer men bedenkt, dat het bezit van
een auto hier geen luxe is, doch tot de
„uitrusting" van een modern burger be
hoort; evenals in Europa b.v. het radio-
j gen de arbeiders, waint (wla.ar industrie
en de groothandel in Vlaanderen waren
1 opgekomen en, zkh in sociaal-politieke
organisaties hadden vastgelegd, daar
opntstiojnd de klassenstrijd met Zijn on-
1 vervreemdbaar kenmerk: solidariteit tus-
scben machthebbers eenerzjjjds en tus-
j sdhen bezfitioiozew anderzijds.
Straatoproer
De regeeringskiieken- in alle steden van
van Vlaanderen waren bij het volk ge
haat om Ihiun willekeur, hun uitspattingen,
hiun dorruptie en hun oligarchie. Het kon
niet uitblijven er kwam verziet, er
volgde 1 oproer met zlijn straatgevechten
en /uitbarstingen viain volkswoede. De wie
vers, dit machtige gilde, bestormde de
huizen der patriciërs; het arbeidende volk
kwam1 vergelding vragen van rijke stads
regeerders. Na vele storingen v|a,n IpcJale
beteekenis en doelloos straatoproer, kwa
men de gilden eindelijk met een gesloten
programmal van hervormingen voor den
dag. Men riep de hulp in van den graaf,
die hierin een welkome aangelegenheid
z|ag om 't stedelijk partkluilurisme fee beteu
gelen, maar de „Negen-en-dertig" in
Gent, het gehate regeerin|gsc!ollege, be
dreigd in z'ijn autonomie, wendde zich
tot den koning van Frankrijk, Philips
de Sc'homne, om fmulp- Dez|e greep met
sterke hand in, het bestuur van Vlaande
ren in. overal zlette hij Fransche ambte-
narenl neer en de vlag der Leliaarts woei
van de stadhuizien. Bij de Leliaarts slo
ten ziich de stadsbestuurders der oli
garchie laan en zftj samen vormden n,u
de partij van de stadsregeeriingen en
den adel, die bij den koning heil en steun
zloclht.... tegen de vjodksjpartij, die der
Klaiuwaerts, die het grafelijk leeuWen-
va.andel voerde.
Men verwarre hier eventwlel niet: de
is verhuisd
naar
toestel. In de laatste 18 maanden heeft
de productie zich nu in een stijgende
lijn bewogen, die slechts in het vorige
jaar door de steeds in den zomer af
nemende vraag onderbroken werd. Dit
jaar heeft het er achter allen schrijn
van, dat ook in de stille zomermaanden
de auto-productie records zal behalen.
Een van de meest vooraanstaande fabrie
ken van het General Motor-Concern, Che
vrolet, bericht dat sinds haar bestaan
de productie in de maand Juni nog nim
mer zoo hoog is geweest als in dit
jaar. In de Fordfabrieken te Detroit,
waai men indertijd een werkweek van
vier dagen had ingevoerd heeft men thans
weer zijn toevlucht moeten nemen tot
een werkweek van vijf dagen. In de
laatste drie of vier maanden produceer
den de Amerikaansche automobielfabrie
ken ongeveer 100.000 wagens per week.
Indien de vraag niet plotseling afneemt
zullen de Amerikaansche automobielfa
brieken nog wieken lang iop, volle capaci
teit werken. Op het oogenblik is overi
gens een afnemende vraag niet waar
schijnlijk, want de uitbetaling van den
bonus aan de oud-strijders heeft de koop
lust der Amerikaansche bevolking sterk
doen stijgen. Bijna 2 milliard dollars
zijn in den vorm van chèques in de
maand Juni onder de Amerikaansche oud-
strijders verdeeld. Dit geld, voor zoo
ver het reeds geïnd is, is door de vroe
gere soldaten op twee ïrssnieren gebruikt:
(men kocht er een huis of een auto
voor. Men schat, dat er eenige honderd
duizenden auto's door oud-strijders be
steld zijn.
Deze bijzondere conjunctuur voor auto
mobielen heeft twee directe gevolgen
voor het Amerikaansche bedrijfsleven. In
de eerste plaats hebben de auto-aankoo-
pen tengevolge, dat er niet alleen in
de automobielenfabrieken, doch ook in
de staalindustrie veel meer werk is. Dit
is trouwens ook het geval bij de andere
leveranciers van de auto-industrie, zoo
als de bandenfabrieken enz. Een ander
gevolg van de auto-conjunctuur is echter j
minder aangenaam. De meeste koopers
van nieuwe wagens geven, tegelijkertijd J
hun oude wagen mede in betaling. Zij j
eischen daarvoor een zeer hooge verre- j
keningsprijs, die de handelaar inwilligt,
om hen niet naar zijn concurrenten te j
drijven. Wat doet men echter met ge-
AUTONIEUWS
Wanneer iemand zich tegenwoordig
een nieuwe auto wensoht aan te schaffen
en indien dan een auto met de laagst
mogelijke wegenbelasting en extra laag
benzineverbruik gewensoht is, dan is er
tegenwoordig ook in die kleinere auto's,
een groote verscheidenheid van merken
en modellen.
Velen kenmerken zich echter door een
typische //klein wagen" bouw die ze niet
altijd tot de fraaiste auto's maakt, terwijl
sommige in zooverre ook weer van de
grootere afwijken, dat olie en benzine bij
iedere brandstofvoorziening gemengd
moeten worden, wat indien men gekleed
is, nu niet zoo prettig is, afgezien nog
van het feit, dat, mocht men onderweg
wegens benzinegebrek blijven steken, die
olie voorziening op de dichtstbijzijnde
boerderij of anderszins natuurlijk in 't
geheel spaak loopt.
Daarom is het 't prettigst een wagentje
met geheel dezelfde moderne lijnen en
constructie als de normale auto's, die toch
minder dan 800 K G. weegt en toch even
zuinig is in benzine verbruik. Feitelijk
lijkt dit teveel gevergd en tooh vindt U
een dergelijk type in de Ford Junior,
waarvan ook de prijs elke ooocurrentie
slaat. Vraagt inlichtingen bij Garage Anker,
Zierikzee. (adv.)
bruikte wagens? Er heerseht op 't oogen
blik op de markten voor gebruikte wa
gens zoo'n overvloed, dat de handel over
weegt, bijzondere verkoopsorganisaties
voor oude wagens in het leven te roe
pen en dat wil zeggen, dat het auto
rijden nog populairder zal worden dan
tot nog toe.
Roosevelt's verkiezingskans
En nu Jiog iets over de presidents
verkiezingen en weddenschappen. Bij
alle groote politieke verkiezingen is het
in de Vereenigde Staten van oudsher ge
bruikelijk, op een van de candidaten te
wedden. De verkiezingsstrijd tusschen de
beide groote partijen, democraten en re
publikeinen, beteekent voor vele Ameri
kanen niet veel anders dan een belang
rijke sportieve gebeurtenis. En evenals
bij sportwedstrijden wordt er dan ook
hier, dikwijls om zeer hooge inzetten'
Leliaarts (naar de Fransche lelie in het
vaandel) waren daarom geen Fransc'h-
gezlinden; inlijving bij Frankrijk zopden
2|ij niet hebben gewensdht; zij wpren
alleen z|o|Q niaief te denken, dat zij den
Franschen koning kenden gebruiken en
uitspelen tegen den graaf ter bestrijding
van de voikeischen en ter versterking
of handhaving van hub (partitlularjjstis)c)b
stadsbestuur.
Anderziijds denke men niet, dat de
partij der Kl.apw a erts een bewust zig.
Dietsche groep was, die zich doelbewlast
tegen iedere verfransching kiantte; anders
ihaddeu z fijizic'h niet geschaard achter den
graaf, Guy van Dampierre, die van Fran
sdie afstamming was.
Voor den slag
Toen het clomHict zich toespitste en
de wioiaanviojer uit Engeland 'werd stop-
gezlet, leed de Vlaamsche nijverheid
grooite schade. Guy van Dampierre zocht
steun, bij (Engeland, slojoit een verdrag van
troiuw met den Engelschen honing, ver
klaarde Frankrijk niet alleen den oprlog
maar zlegde den Franschen koning zijn
vazjaiiteit p|p.
In de Vlaamsche steden werden de
Leliaarts uit de stadsbesturen en organi
saties gedrongen en vervangen dolor
Klauwaerts. Oude regeeringen Werden af-
gezlet en doioir nieuwe, democratische ver
vangen. Frankrijk beslolof daarop een le
ger te z'enden om vjojlk en graaf te straf
fen. Hulp uit Engeland daagde niet op
en toen in 1298 een vrede tusschen Frank
rijk en Enigeland gesloten werd, w|as j
meer dan d e helft van het graaschafpi J
Vlaianderen in handen van Philips de i
Schoüne. Overal kwamen (wleer de Leli-
aiarts aan het bestuur. Frankrijk scheen
over het Viaiamsche v(oUc, de Vlaamsche
demodratie te zlegevieren. Miaar in de
harten vfajn het volk kookte het: in Brug-
Diwl Jones, een. zeer groote firma in
Wallstreet, meldde nog kort geleden,
dat de weddenschappen 7 5 Voor Roo
sevelt stonden. Nadat de benoeming van
Landon als tegencandidaat der republi
keinen bekend geworden is, heeft deze
verhouding zich intusschen iets ten gun
ste der republikeinen verschoven. De be
dragen, waarom gewed wordt, zijn dit
keer wel buitengewoon hoog. Zoo heeft
eenige dagen geleden een schatrijke bui
tenlander, wiens naam helaas door Jones
«Sc Co. wordt geheim gehouden, er een
som van een half millioen dollar op
gezet, dat Roosevelt niet herkozen zal
worden. Weinige dagen later heeft een
syndicaat van acht Amerikanen 600.000
dollar bijeengebracht om op de wedden
schap van dezen buitenlander te kunnen
ingaan. De firma deelt mede, dat dit
de hoogste weddenschap is, die ooit
door haar bemiddeling werd afgesloten.
Kleinere sommen van 25.000 tot 50.000
dollar vormen geen uitzondering.
Het feit, dat er zoo druk gewed
wordt, laat zekere conclusies toe, niet
slechts ten aanzien van de bekende speel
woede van alle Angelsaksen, doch spe
ciaal ten aanzien van de graad der eco
nomische opleving in de Ver. Staten.
Bovendien valt uit de wijze, waarop de
inzetten zijn geplaatst, op te majten(i
dat de herkiezing van Roosevelt wel'
is waar waarschijnlijk wordt geacht, doch'
geenszins een reeds uitgemaakte zaak
is, zooals de democraten het zoo gaarne-
voorstellen. t
9
Herdenking Gulden Sporenslag
Gaat Sir Henry Deterding heen?
Loonsverlaging bij Philips aan
staande
Nieuw Beginselprogram S.D.A.P.
Flinke branden
Nog geen Zomerweer
(ge brak (oprloier uit Jan Breidel en' Poe
ier de Kun ink vioier de massa aan,
samen met Willem van Gul ik,. Miaar de
legers van Jacques de Chatilloin «over
wonnen Brugge en den Bruggenaar restte
alleen de wnaiak1 der bekende „Brpgsche
messen" rond den strijdkreet „Schild en
Vriend".
Ridders lijden een nederlaag
De wraak van Frankrijk bleef niet pit.
De 8en Juli 1302 rukt een leger van Phi
lips de SChopne Vlaanderen binnen on
der Robert van Artois: het 'bevatte een
10.000 ridders en 10.000 Itaiiaansc'he boog
schutters- Zij daagden oipi bij den Pottel-
berg en hun gelederen botsten iop de
Vlakte vian Groeningen lojp de Vlaamsche
vplksmassa, gewapend met enkel lansen
en kn/odsen de Goedendags. Op 11
Juli dalen de Franschen in de vlakte
af; het lijkt of de Vlamingen wijken,
maar de Fransche ridderschap vindt bo-
hoipeliops den dood in greppels en sloten,
waar zlij sneuvelden op' de pieken en
lansen der Vliamingen. Robert van Artois
zlelf en duizenden ridders met hem, sneu
velden, hun gulden sporen in het Koirt-
rijksche land ladhterlatend. Zevenhonderd
ervan kan men in de kerk van Kprt-
rijk npg aanschouwen.
Vlaianderen had op den machtigen Fran
schen koning gezlegevierdDe democratie
had iop Viaamschen bodem den adel,
de arist|0!cnatie, de Leliaarts geslagen!
Vlaanderen plukt geen vruchten
van de overwinning
Hela(as heeft men daar nimmer de
vruchten van geplukt en langzamerhand
kwam men Iwleer onder yaizjaiiteit van
den Franschen koning. Miaar hio|e dit ook
zpj: de Guldensporenslag is in de histiojliie
van d©n Nederlandschen stam een ge-
Barometerstand van hedenmiddag 12 uur.
beurtenis van ontzaglijke beteekenis. Pas
de laatste generaties, der 19e eeuw hebben,
dat ingezlien en op romantische wjjze
heeft men dit geweldig feit overal om
Vlaanderen verheerlijkt. De Vlamingen
zjien welisWlaair in de Klauwaerts, die bij
Groeninige streden, geen bewpste Diet-
sdhers, maar wel voorposten van een
in wezjen Diefcsch, ma/ar onbqwjust v>Oilk,
dat leefde in feodaliteit en bestond ulit
burgers van steden met een eigen eco
nomisch karakter, die spontaan en in
stinctief pp. een moment van uiterste
gevaar van sublieme en zegenrijke uit
val deden om «aan. zijn belagers te ton
nen, dat het wel züjn nuggegnajat (kon
kmmtmien, maiar niet breken.
Vlaanderen een voorpost
Vlaanderen leeft van Vla&mseh stand
punt uit gezKen, nog steeds in vaaaliteit.
Het. worstelt met een Belgisth centrajii-
seerend landsbestuur, diafe Frankrijk in
vele dingen naar de oogen kijkt. Het
feodale regiem der dertiende eeuw is
vervallen, maar onder anderen vorm te
ruggekeerd. Cultureel en ecOnomisth
voelt Vlaanderen zich gebonden aan het
Zuiden; de Fransch-Beigische banker^-
dieten hop d en de macJht in 'handen, die
door een Fransch-georiënteerde politiek!
bezegeld en bevestigd wordt.
Volgens Vlaamsche meening piriolbieert
men, onder het mom van vriendschappe
lijke betrekkingen., van het Zuiden uit,
in „vreedzfame penetratie" den Neder
landschen stam over Vlaanderen heen
steeds verder naar het Noorden teiuig
te dringen; economie en bankkapitaal
zlouden deze manoeuvre bevruchten. De
Vlamingen beschouwen zich ais voorpos
ten va,n een ontwakend Dietschland en
evenals Ln 1302 meenen zlij op den bres
te staan tegen het steeds verder opdrin
gende Zuiden.
