DONDERDAG 16 APRIL 1936
OPGENOr
ZIER1KZEESCHE COURANT
De Kern
ABONNEMENT:
Prijs per 3 maanden i 1,50, buiten Zierikiee 11,80
Voor het buitenl. p. jaar f 10,—. Afzonderlijke
nummers 5 cent Verschijnt dagelijks.
Tel. No. 32. Giro 137677
1797 - 1889
Directeur: A. J. DE LOOZE Uitgever-Redacteurs M J. KOSTEN
Uitgave: N.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE, ZIERIKZEE
92STE JAARGANG No. 12995
ADVERTENTIEN
ran 13 regels 60 oent, v»d 4 regels eo
daarboven 20 cent per regel Reclames 40 cent
per regel. Bij contract belangrijke korting
Inzending op den dag Tan uitgave vóór 10 uur
Toelating van leerlingen tot de
Openbare Lagere School A
met ingang van 1 Mei 1936
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van Zierikzee maken bekend, dat de aan
gifte voor toelating van leerlingen tot
de openbare lagere school A kan plaats
vinden op Dinsdag 21 April a. s.,
aan het schoolgebouw aan de Zuidzijde
van het Kerkhof, des avonds tusschen 7
|en 8 uur.
De leerlingen moeten vóór 1 April
1986 den leeftijd van 6 jaren bereikt
hebben en moeten dus geboren zijn vóór
1 April 1930.
'Zierikzee, 16 April 1936.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. SCHUURBEQUE BOEIJE, Burgemeester
P. F. WITTERMANS, Secretaris.
De Oorlog in Oost-Afrika
Italië vlagt over de val van Dessié
Het bericht- van de bezetting van Des-
sie door de Italiaansche troepen heeft
in Italië groote geestdrift verwekt. Mus
solini heeft bevel gegeven, dat heden
in het geheele land van zonsopgang tot
zonsondergang gevlagd zal worden.
Algemeen is men in militaire kringen
van meening, dat thans de dagen van
het Ethiopische keizerrijk, geteld zijn. Men
is overtuigd, dat m a a r s ch a 1 k Ba
d o gl i o tot den laatsten beslissenden op
marsch zal overgaan, zoodra generaal
Graziani aan het Somalifront door een
succesvol optreden tegen het eenige Abes-
sinische leger, dat nog intact is na
melijk dat van ras Nasiboe in staat
is de flanken van het noordelijk leger
te dekken. In dit licht bezien zijn de
berichten omtrent een krachtig offensief,
dat door Graziani aan het zuidelijk front
zou zijn ingezet, van bijzonder belang
Deze berichten zijn tot dusverre van of-
ficieele zijde noch bevestigd noch tegen
gesproken.
De lezing der Abessynen
Inmiddels wordt de bezetting van Des-
sie van Abessinische zijde niet toegege
ven. Men wekt den indruk, dat de troe
pen var. den negus zich nog ten noor
den van deze stad bevinden, doch men
weigert de positie van de Abessiniërs
nader te preciseeren, uit vrees daardoor
het gevaar van Italiaansche luchtaanval
len te vergrooten.
De verslaggever van het D.N.B. meldt
uit Addis Abeba, dat aldaar van het
noordelijk front berichten binnenkomen,
die den indruk wekken, dat de situa
tie van de keizerlijke troepeh
in de laatste dagen weer iets verbe
terd zou zijn. In Abessinische kringen
is men van oordeel, dat de Italiaan
sche strijdtactiek om sterke afdeelingen,
langs begaanbare wegen te doen opruk
ken den Abessiniërs de mogelijkheid biedt
wederom tot hun guerillamethoden terug
te keeren.
In een van deze berichten wordt b.v.
de bezetting van Gondar door
de Italianen gezien als slechts van
tij del ij ken aard. Reeds doen geruch
ten de ronde, dat het den Abessiniërs
nog voor Paschen gelukt zou zijn de
Italiaansche bezetting bij verrassing te
overvallen en te verdrijven.
Spanje, broeinest van communisme
Tweede Sovjet-republiek in
Europa in zicht
De aan Lenin toegeschreven uitspraak'.
„Spanje zal de tweede Sovjetrepubliek
van Europa worden", wordt sedert de
overwinning van het Volksfront te Ma
drid steeds meer en meer met stijgen
den nadruk geciteerd, en de redenen,
voor zijn tegenwoordige actualiteit lig
gen voor de hand. In de eerste plaats1
is het vereenigde proletarische front een
feit geworden; de bewegingen, die het
Volksfront aan de overwinning hielpen,
waren niet alleen het proletariaat toe
gedaan, móar voor een goed deel ook
de midden-klasse. De doorslaggevende
meerderheid van de Spaansche Socia
listen heeft programma en taktiek ver
anderd en de kloven, welke haar van
het communisme scheidden, overbrugd,
en tenslotte speelden zich op straat de
monstraties af, welke alle in het teeken
van „sikkel en hamer" stonden; roode
vaandels wapperden in den wind, gebal
de vuisten verhieven zich en het „Viva
Rusia!" weerklonk van de huizen.
Vanzelfsprekend kan men op 't oogen-
blik nog niet weten, of de desbetref -
fende uitspraak van Lenin uiteindelijkj
wanneer alles gezegd en gedaan is, méér
beteekenen zal dan een hoop eenerzijds
en een vrees anderzijds. Dat hangt in
hoofdzaak af van de actie en reactie
van de tegenpartijen, want, zooals de
verkiezingen aangetoond hebben, houden
de rechter- en linkerpartijen elkaar be
trekkelijk nauwkeurig in evenwicht. In
ieder geval wijdt de gezamenlijke pers,
zonder onderscheid van politieke gezind
heid en ondanks de krachtig gehandhaaf
de censuur, dagelijks haar aandacht aan
dit vraagstuk. Vele bladen behandelen het
thema met een tikje ironie, andere weer
beschouwen een communistisch Spanje
reeds als een voldongen feit, en sommige
roepen in gezwollen klanken tot den
strijd op en willen hun lezers daarop;
voorbereiden.
Spanje een kolonie van Rusland
In de uiteenzetting van de plannen
der Spaansche economische partij, waar
in men de kiezers opwekt aan de ko
mende gemeenteraads-verkiezingen deel te
nemen, wordt dit besluit als volgt re-
argumenteerd„Wanneer de huidige con
stellatie van Spanje door een algemeene
ineenstorting haar einde vinden zal, zo.o
moge deze de ineenstorting komen,
zonder dat wij haar zullen uitlokken,
maar ook zonder dat wij ons aanstellen
als verschrikte vrouwen". En het rechts
georiënteerde dagblad „Ya". keert zich in
een hoofdartikel energiek tegen de vrees,
welke zich nu en dan in de conserva
tieve partij openbaart. „Wij zijn de meer
derheid, en wij zijn de beteren", ver
klaart het blad. „Een beschaving en een
Godsdienst mogen niet in één nacht door
wilde Sovjet-horden vernietigd worden.
De strijd is reeds onvermijdelijk gewor
den en het kritieke oogenblik nadert
steeds meer; maar als wij moed bezitten,
zullen wij overwinnen en zal Spanje
geen kolonie van Rusland worden".
Met betrekking tot den angst, dat het.
communisme bij de komende gemeente
raads-verkiezingen een overwinning zal
behalen, welke het voorgoed aan de macht
zou brengen, uit zich het linksche dag
blad „EI Liberal": „Het is zeer goed
mogelijk, dat op den dag na de ver
kiezingen 2500 roode vaandels op even
zooveel Spaansche raadhuizen wapperen.
Maar tenslotte zal het verstand toch den
boventoon voeren en weldra zal men
weer binnen het kader van de grond
wet terugkeeren".
Ondanks alles mag men niet vergeten,
dat het communisme in Spanje als ge
organiseerde partij steeds een minderheid
vertegenwoordigt, al groeit zij ook in
een tijd van politieke vrijheid; men mag
niet vergeten, dat de socialistische mas
sa's, die in deze dagen een aan com
munisme grenzende houding hebben aan
genomen, geen werkelijk begrip van dit
regeeringssysteem bezitten, en dat men
de meerderheid van de bevolking van
Spanje als volstrekt burgerlijk aanduiden
kan, daar bij de rechtsche partijen, ach
ter i welke precies de helft van het aantal
kiezers staat, ook nog de linksche repu
blikeinen komen.
De parade der
schoonste Frangaises
Ter gelegenheid van de
Parijsche Wereldtentoonstelling
Parijs, 14 April 1936 (ATP) Parijs
is ncgl lang niet Frankrijk. Dat is een
overtuiging, die den laatsten tijd meer
en meer veld Wint. Parijs 'heeft z'idh
eigenlijk een plaats in 'het Fra|msdhe le
ven aangematigd, die het niet toekomt.
Hoe meer de hoofdstad zich op den
voorgrond stelde, hoe meer de provincies
op den achtergrond geraakten, jia-, onder
drukt Werden. Toen, tijdens de groioite
revolutie, de Fransche reg.eering ward
gecentraliseerd in Parijs en iin zekeren
zin een „abstract" Frankrijk op papier
Werd gezet, heeft men een groote flo|ut
begaan. Men heeft geen rekelning gehou
den met de belamgen elm eigenschappen
van de verschillende provincies en hiun
eigenaardige gebruiken. Bretagne, Nor-
mandië, de Provehee, streken imet een
speciaal eigen karakter, vormen thans
geen eenheid op zichzelf meer, doch z'ijn
■willekeurig verbrokkeld.
Sinds een tiental jarön1 evenWel open
baart zich een beweging, welke ten doel
heeft, een einde te maken aam dit be
gane onrecht. Deze beweging, welke mein
in Frankrijk „regionalisme" noemt, streeft I
er naar om de umifonmeering en centrali
seering uit te wissehem, de locale eigen
aardigheden Weder tot hun recht te bren-
gen en mede te Werken tot het in stand
houden van kleederdrachten, bouwstijlen
I traditioneele handWIerken en culinaire
specialiteiten.
j Eerherstel voor de Provincies
j In dat opzicht zal de Wiereldtemtoon.-
stelling te Parijs in 1937 een groote sühre-
de vooruit beteekenen voor de.provincies.
1 Hier zal hun de gedegenheid Worden ge-
1 loden om zich van den besten kant te
leeren 'kennen, zonder afbreuk te doen
aan de nationale eenheid en de eigen-
schappen naar voren te brengen, die
te zamen een juiste voorstelling zullen
geven van het Wlare Frankrijk.
Reeds vroeger heeft men op gr,cup te
tentoonstellingen getracht, een oplossing
i te vinden voor dit „provinciale" pro
bleem, b.v. in Chicago in 1890 en ook
op de Parijsche Wereldtentoonstelling van
1900. Op deze laatste had men in een
hoek ver van het centrum verschillende
modellen [neergezet van eigenaardige
bouwwerken Uiit de Provence, Auvergne,
Bretagne, enz. HoeWiel zeer interessant,
vermocht dit complex weinig bezoekers
te trekken, omdat het te ver afgelegen
Was.
Op de tentoonstelling vain 1937 event-
Wel zal men beter aanleggen. In weer
wil van het succes, dat recomstriuidties
als het „Spaansche dorp" te Barcelona
en „Oud-Brussel" te Brussel plegemi te
hebben, is het tentoomstellimgsbestuiur
Vastbesloten, geen imitatie te brengein,
die een verkeerd denkbeeld bij idien be
zoeker vestigt. Een dergelijke wederop
bouw! van scheppingen uit het verleden
Zoiuden alleen tot gevolg hebben, dat
de vormen d,er oudheid in hun verstar
ring zonden blijven voortleven. Men wiil
integendeel doen uitkomen, dat de pro|-
vinciale eigenaardigheden jnüet den vorm
moeten aannemen van „cultus van het
verleden".
i Geen filmcoulissen, maar werkelijkheid
Op dez'e tentoonstelling zhllen de hui-
j zen uit de Fransche provincies taan den
j ouden tijd alleen de hootfldlijnen (optlee-
nen, waarvan de ondervinding heeft ge
leerd, dat iz'iji z'ich het beste aanpassen
aan de eischen yan [het kliim|aat en het
olm'ringende landschap'. Voor den bioiuwi
iz'ali gebruik Iwlorden gemankt van de beste
Materialen, onder toepassing van de Mo
dernste Methoden. De gebouwen zlulLen
dus Wiel traditioneel worden in [dien zin,
datf z'iji aan elke streek die elementen ont-
leenen, (Welke hun karakter het beste, doan
uitköimfen, doch [Zij zullen tevens Miodern
'z'ijn 'als gevlolg vlam een breede opvatting
van de traditie, Moderne constructie en
toepassing van (mpderne gemakken.
Naast dez'e schoone bou'wJwerken zal
imien er nog andere schoonheden kunnen
bewonderenin elk departement mannelijk
is| tmien op zoek naar de knapste [muisjes,
oM haar geboortegrond waardig te ver
tegenwoordigen en dqor haar bekoorlijk
heid nog imleer glans ite verleenen aan
de tentoonstelling! Zij1 ztullen den bezoe
kers de Wijnen uit haar streek schenken
en een warme steMming oM 'zich heen
Weten-te scheppen, (die in de kouide pracht
van wiereldtentoonstellingen vaak jmlaar
al te veel ontbreekt.
Tallooze Meisjes verbeiden .Met onge
duld de beslissing van Idle keu.zeco(m}m!issie.
Zijl dropmen al van carrière maken bij
de film' of pp de planken ;of van een
schitterend huwelijk De uitverkorenen
zullen zich evenwel contractueel moeten
verbinden, niet in het huwielijk te treden
tijdens den duur van jd'e tentoonstelling;
'anders izou Iman een te groiofe ros^vO
Moeten aanstellen.....!
Het spreekt (wiel vlanzelf, dat Men uit
de schoonheden, do|or Idle 'departementen
maar Parijs afgevaardigd, een koningin
zlal kiezen. Het uitroepen van een konin
gin is in Frankrijk nu eenmaal een
geWoionte geworden bij elke feestelijke
gelegenheid
Jaarvergadering C.-H. Unie
Jhr. de Geer houdt de openingsrede
In het gebouw „Bellevue" te Amster
dam heeft de Chr. Hist. Unie haar jaar
vergadering gehouden, in welke bijeen
komst oud-minister de Geer de openings
rede uitsprak.
Zonder vooruit te loopen op wal de
grondwetsherziening-commissie zal over
wegen, mag er volgens spï. .wel
eens aan herinnerd worden, dat m»en
evenredig kiesrecht kan hebben, zonde,r
dit vast te leggen in de grondwet; het
zou nog allerminst afschaffing van het
eenredig kiesrecht beteekenen, indien men.
de zaak voortaan geheel aan den ge
wonen wetgever overliet. Het is echter
gemakkelijker de schaduwzijden ervan op
te sommen, dan een stelsel aan te ge
ven, dat beter is.
Met rusteloozen ijver is de regeering
voortgegaan op den weg van verzach
ting van het leed der werkloosheid, steun
aan de zwaarst getroffen deelen van 't
bedrijfsleven, afsluiting van handelsver
dragen om van het internationaal ruil
verkeer te redden, wat gered kon wor
den, aanpassing der staathuishouding aan
de dalende inkomsten, en tenslotte het
scheppen van de voorwaarden voor
zoover dit althans voor een regeering
mogelijk is waaronder ook de volks
huishouding zich zal kunnen aanpassen.
„Spaansch"
In Spanje gaat.het
toe
De komencle Parijsche Wereld
tentoonstelling
De oorlog in Oost-Afrika
Wie bezit Dessié?
Crisisheffing op koffie
„De Kapel" 1836-1936
Een nieuwe serie zomerpost-
zegels
Sportuitslagen
Dat de resultaten nog weinig hoop
gevend zijn, en zelfs ongunstiger dan in
menig ander land, is bekend. Dat de
oorzaak daarvan in het hier te lande
gevolgde beleid moet worden gezocht,
wordt door sommigen beweerd, door
•studeren betwist. Spr. waarschuwde in
dit '/verband tegen de tactiek van hen,
die .zelf geen enkel constructief denk
beeld .aangevende, al het leed van dezen
tijd benutten .tot roekelooze aanvallen
op het huidig staatsbestel en de 3 fungee-
rende bewindslieden.
Jhr. de Geer besprak tenslottede po
sitie der Christelijk-Historischen in dezen
donkeren tijd en eindigde: laat ons naar
mate het buiten .donkerder wordt, te
meer binnen de Tampen brandende
houden.
KORTE BERICHTEN
De Negus geeft zich niet gewonnen
ln een interview dat den correspon
dent van Reuter 'w'ard toegestaan, heeft
de gemalin van. den Negus verklaard;
,„De keizer is nog niet overwonnen. Hij
rzal tot het einde doorvechten. Zelfs al
mocht hij den oorlog' verliezen, verdient
hij jnog' tot overwinnaar te worden uit
geroepen, daar hij heeft moeten strijden
tegen elementen, (wlaarvam de miodern;isee-
riiigi de kracht vormt".
De 'keizerin verleende -dit interview
na haar boodschap voor de radio. De
radiouitzending was een smartelijk
schouwspel. De keizerin had juist een
brief ontvangen van -den keizer, Waarin
hij de gTiifWeien van den gasoorloig be
schreef. ZóoWel de keizerin .als prinses
Tsahai, diehaar toespraak vertaald had,
"barstten na de uitzending in tranen uit.
Industrie op Schouwen-Duiveland
De meestoof »De Kapel«
Van meekrap tot cichorei
Vorige Week werd do,or notarls M. C.
v. d. Bout te Renesse, te Zierikzee pu
bliek' verkocht, de chic'boreifabriek „de
Kapel", staande te Capelle bij Zierikzee.
Oorspronkelijk is deze fabriek gebouwd
voor de bereiding van meekrap.
Uit de aanteekeningen hiervan willen
wij enkele grepen doen:
Op den 25en Januari 1836 zijn bij eene
onderhandsche acte overeengekomen tot
het doen bouwen van een nieuwe mee
stoof en gevolgen, bij het gehucht Ca
pelle in Duiveland, ieder voor. een gelijk
Vip aandeel de heeren mr. Jacobus
Boeije, Abraham Caland, Ingenieur bij
's-Rijks Waterstaat, mr. Abraham Jaco
bus Frederik Egter, Rechter ter Instruc
tie, Dingeman van der Vliet, makelaar,
Adriaan Frederik Broeksmit, koopman,
Frans Keller, Med. chir., et Obstr. Doctor,
Christoffel de Wit, grondeigenaar, Me-
jufvrouw Adriana Dekker, rentenierster,
allen wonende te Zierikzee, de heeren
Pieter Douw Lz., onderwijzer, Dirk La-
brijs, timmerman, beide wonende te Nieu-
werkerk, Johannis Bal, landbouwer, Maar
ten Krepel, idem, Cornells Kostense, id.,
allen te Nieuwerkerk, Jacobus Verstraate,
marktschipper te Viane, Cornelis Boom,
Ontvanger der Registratie, wonende bin
nen de Stad Tholen, en Bartel de Glop-
per, landbouwer, onder Oosterland.
Op 10 Februari van dat jaar werd
door de deelhebbers een terrein van 50
Roeden 48 Ellen Ned. maat aangekocht
van Marinus Paase voor vijf honderd
gulden, verleden voor notaris Mr. Ja
cob Jan Ermerins te Zierikzee.
Nadat op 26 Februari 1836, door Ged,
Staten, authorisatie verleend was tot op
bouw der meestoof is op den eerstvol-
genden 5 Maart, de bouw en levering
van al de gereedschappen tot de werk
zaamheden der stoof benoodigd aanbe
steed aan Dirk Labrijn te Nieuwerkerk
en Pieter van der Linden, mr. metselaar
te Zierikzee, voor de som van drie en
twintig duizend een honderd en vijftig
gulden.
Het begin in 1836
De eerste steen van „de Kapel"
is 16 April 1836 gelegd* door A.m
Caland, waarbij de geïntresseerden ten
herberge van Marinus Eijke te Capelle
werden onthaald.
Opmerkelijk is het, dat Heeren uit de
stad, hier >in de stichting der boeren bij
staan, door zelf aandeelhouder te zijn.
Nu zullen vele boeren pachters zijn van
heeren aandeelhouders. Het komt in som
mige pachtcontracten voor, dat de pach
ter zijn groene mee in een aangewezen
meestoof moet brengen ter bereiding. De
meestoven voorzagen in een handelsbe
hoefte. Tot nog toe werden de wortels
alleen tot racijn gedroogd. In het ver
volg kon nu ook bij de nieuwere berei
ding gemalen worden en het product
in poedervorm in vaten worden afgele
verd.
In die dagen (was de meekrap een
vrucht! (w'aiar de landbouw pp dreef. Door
een was de opbrengst goed. Harde win
ters Waren niet gewenscht voor het ge-
iwlicht der wortels.
Den 22 Februari 1869 is de miee-
stopf, 'v'ofoir het igroptste deel, dooir
b r iaj ii d v e r n i e d. In datzelfde jaiar
Ivvlerd het verbrande, voorheen in hopt,
doch nu in steen, herbo)u|wd do/cvr H,.
C.; v- d. Bnde, [ror. Metselaar en aaninemOr
te Zierikzee, ivppr f16375.
Door het gebruik vian ajiz'arine, Napel-
sche lw(o-rtels en verfstoffen uit de ko|oi-
teer getrokken, gerankte de meekrap Min
der Igevraiaigd; zobdat in het jaar 1880
„de Kapel" niet kon 'werken wegens ge
brek laan grondstoffen.. Toit 1908 is de
stoof nog in gang gebleven, doch op
19 Maart 1909 heeft ten overstaan van
Notaris J. Franse, publieken verkoop
.pHaats gehad. Voor vijf duizend oen gul
den iwierden een 12-tal landbouwers eige-
Maar .der meekrapfabriek, om- nog eens
te beproeven de m©ekrapte©Jt in leven
j te houden. Onder den naam* van Bwrge-
j 'flijke Maatschap is hun dit gelukt tot
1 1914.
De 'm'eekrapt.eelt had nu voor goed af-
rgedaan, aangezien er in de bouwjlanden
,geen laanpjlant, in de voorgaande jaren
umieer.had plaats gehad. Er werd besloten
de fabriek publiek te verkoppen hetgeen
<dan Gok geschied is. Kpfoiper wend de
Tirana Kans dorp en Cjo,., vppjr f 5700. Op
«eigen risicp.
Het einde in 1936
'Ma veel verbouwing zijn de panden
imgericht tot droegen van groenten, tot
'.bereiding van meststoffen uit vischafval
-enzi. Het Iwias in de jaren van den groo-
ten ^Wereldoorlog. Alles werd gevraagldi,
alles kon gebruikt Iworden en alles kou
koopers vinden. Van de toenmaligen eige
naars en exploitanten was het gped ge-
••zien, dat :&an den porlog eens toph een
•eind mloest komen, en moest iworden uit
gezien naar de bereiding vain anidere
grondstoffen. Het iopg viel op den cicho
reiwortel en tevens werden deelnemers
gezocht, die do,or het nemen van één jojf
:meer laandeelen, me de eigenaar werdien.
Er Werd dus een N.V. opgericht. Door
iden Öruk der tijden is ide teelt ien b«-
iceiding der cichorei niet meer loonenidj.
iDit 'z'ijn de reden Waarom het Bestuur
i9overgegaan tpt liquidatie, na een leven
vmi veel Wederwaardigheden, (mloeite,
.•Strijd en verlies. „De Kapel" bracht
nog f4000 op en verdwijnt (na een
:>100-jiarig bestaan voor goed.
Onze Regeering Moge wel aanzetten
tot industrieëele ondernemingen, o|mi he
itere toestanden en unieer warkgedegen-
Iheid te doen geboren worden, djochIdle
^resultaten op onze eilanden verkregen
izijn niet aanlokkend, uitgezonderd iop het
.igebied van het bakkersbedrijf.
