ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
DONDERDAG 30 JANUARI 1936
m OPGEN
ZIERIKZEESCHE COURANT
DIENSTPLICHT.
BINNENLAN D
Uit Stad en Provincie
De M. S. S. - gewoonte
De Kern
ABONNEMENT:
Prijs per 3 maanden i 1,50, buiten Zierikzee I l,i
Voor het buitenl. p. jaar f 10,-
1797 - 1889
Alzonderlijke
nummers 5 oent. Verschijnt voorloopig iederen
werkdag. Tel. No. 32. Giro 137677
DirecteurA. J. DE LOOZE Uitgever-RedacteurM. J. KOSTEN
Uitgave: N.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE,jZIERIKZEE
92STE JAARGANG No. 12930
ADVERTENTIEN
ran 13 regels 60 cent, van 4 regels en
daarboven 20 cent per regel. Reclames 30 cent
per regel. Bij contract belangrijke korting
Inzending op den dag van uitgave vóór 10 uur
De BURGEMEESTER van Ziierikzee
brengt ter algemeene keniniis, dat de
Minister van Defensie bij beschikking vian
17. Januari 1936. VI Ie afdeeling, no. 220 V,
aan MARINUS VAN DER EST, ingeschre
vene voor den dienstplicht, lichting 1935,
met ingang van 16 Maart 1936 VOOR
GOED vrijstelling vian den dienstplicht
heeft verleend wegens kostwlniniersctup.
Omtrent het indienen van het verzoek
schrift, waarbij tegen deze uitspraak in
beroep Wordt gek|o|men, wiordt verwezen
naar de bekendmfaking, aangeplakt aa(n
het gemeentehuis.
Zierikzee, 30 Januari 1936.
De Burgemeester,
J. SCHUURBEQUE BOEIJE.
De komst van het Gas
In een lanjd' alls het oinze, dat o.a. de
bakermat is van een wereld-omviattenhe
verlichtingsinidustrie is er alle aanleiding
om zich te bezinnen op het Idlelnkbeel'd
dat ten grondslag ligt aan het melnsclhelij'k
verlangen om op kunstmatige Wijze idem
diag langer te imlaken dan hij doior loip
en ondergang/ vain de zon van nature is..
Dat verlangen is ongetwijfeld' even oud
als de mensthheid zelf en van het coge|n-
blik af, id'at de mensdhen hebben geleerd
vuiur te ontsteken om hun maaltijden
te bereidden, zich te .wlarmen en de roof
dieren op een afstand te houden, zullen
zij: in (de vlam het middel hebben gevon
den tevens het licht van de zon op heel
bescheiden schaal na te bootsen. Ju'st
omdlat men 'door de eeuw'en heen hard
nekkig in de vlam' de beste en zelfs
de eenig mogelijke lichtbron heeft ge
zien en eerst in Idje laatste eeuW heeft
ontdekt, dat niet een vlammejnde, maar
bepaalde tot gloeiïrtjgi gebrachte stoffen
het helderste licht verspreiden, heeft het
zoo lang geduurd eer een Werkelijk be
vredigende verlichting van het nachtelijk
duister -whs verkregen met alle zegen
rijke èn verderfelijke gevoljgien, die ont
staan, wanneer de melnschen van den
nacht een (dag willen makeln.
Gas als lichtbron
De geschiedenis van den wiejgi, die naar
onze tegen'woord%e ions volmaakt toe
schijnende electrische verlichting leidt,
doch die ons ongetwijfeld nog; verder
zal voeren, zou een belangwekkende his
torische 'wandeling opleveren, waarvMior
hier ruimte ontbreekt. "Bij een belangrij
ken mijlpaal op het laatste gedeelte van
dien weg willen wij' echter even stil
staan, daar namelijk, wlaar het steenkool-
gas zijn intrede deed als bron vain licht.
Het klinkt ons thans eefnigszins Wonder
lijk in kie ooren, dat het steenkopl, dat
ons thans honderden, ja misschien wiel
'duizenden waardevolle produc/ten .levert,
van geneesmiddelen, kleurstoffen tot
brandstof in onze kachels, eeu'wlem en
eeuWen in den scho.ot der aarde heeft
gerust en hier en daar zelfs voor 'de hand
bereikbaar aan fde oppervlakte lag, zon
der dat iemand de beteekenis van het
„zWlarte goud" heeft vermoed. De ont
dekking daarvan is eerst in de achttiende
eeuwl gedaan, maar toen volgden de be
langrijke vondsten elkaar id,a|n ook in
snel tempo op, daarmede beginnende,
dat het houtskool voor het uitsmelten
van ertsen met voordeel kion wlordclni
vervangen door steenk(o,ol veel later
eerst komt het ook in het huiselijk
haardvuur in de iplaats van de hout
blokken
De bruikbaarheid
Omstreeks de Wisseling van achttiende
naar negentiende eeuw' weid de brand
baarheid en daardoor de bruikbaarheid
voor verlichting van het steenkojol'gjas
ontdekt. Het Was William Murdoch, assis
tent van James Watt, die in (deze ontdek
king een belangrijk a,a|ndeel heeft gehad.
Hoe primitief zijn metho'dO voiocr de dis
tillatie van steenkool aanvankelijk oolk
w)as, toch slaagde hij er in om ter gele
genheid: v&h den vrede vain. Amiens, die
d'e nood'ige feestvreugde had ontketend
den gevel van het fabrieksgebouw van
Boukton en Watt te illumineereln met
een groot aantal gasvlammen, die w'el
d'e bewondering, maar tevens de vrees
van 'de toeschouwers gaande maakte,
omdat het experiment niet zonder brand
gevaar scheen.
De eerste wegverlichting
Het Was intusschen een Duitscher,
Winsor genaamd, Idie een belangrijken
stoot heeft igegjeven fot de prac'tische
toepassing van de gasverlichting idjoior
het oprichten van de eerste gasfabriek
te Londen. Op 28 Jam. 1807 verlichtte hij
met' I.Cet door hem geproduceerde gas
een van d'e drukste Londe|nsche straten,
Pall Mall, met een groot aantal gasvlam
men Dit was voor het eerst in (d'e
wereldgeschiedenis, dat een openbare weg
met gas werd verlicht en die datum ver
dient dus te Worden aangeteekehd. In
de volgende vijf-en-tWintig jaar werd
dlit voorbeeld in alle groote steden zoo
w'el in Engeland als op het vasteland'
van Europa nagevolgd. MerkJw'a'ardig is
het id'aarbij 'te herinneren aa|n den angst
Idien velen aanvankelijk hebben moeten
overwinnen voor zij het ook iin hun
huizen toelieten Zelfs toen i(n 'het Lon-
densche parlement gas zou Iwiord'en aan
gelegd', adviseerde de stadsbouwmeester,
dat de leidingen een flijrik' eind van den
muur zouden wlorden aangebracht, om
dat hij vreesde, dat zij heet zouden zijn
als het gas branldde!
Millioenen dansen om
de naam Stavisky
Volgens een voorloopige raming
zullen de kosten van het Sta-
visky-proces voor de Fransche
schatkist een millioen francs be
dragen.
Het Stavisky-proces is zooals men
weet zoo in het zand verloopen, dat
het resultaat in geen verhouding meer
staat tot de tijd van het proces en
thans ook, zooals men nu inziet, tot
de kosten ervan.
Dat' wil zeggen niet tot hét geld,
dat de slachtoffers van> de Stavisky-
practijken verloren hebben, maar tot het
geld van de Fransche schatkist, die voor
de kosten van het proces moet bloeden!
Voor iedere vrijspraak moet de staat
de proceskosten betalen. Van de 20 be
klaagden zijn er echter 11 vrijgespro
ken, dat is meer dan de helft, zoodal;
het heelemaal geen moeilijk rekensom,-
metje is, na te gaan, wat de schatkist
moet bijpassen.
Een dure grap
lp de geïllustreerde bladen zag men
ree.ds de bedden, die voor de gezworenen
en rechters in het gebouw van justitie
werden opgeslagen. Voor hen waren die
80 zittingsdagen een straf en zoo
grotesk als het ook moge klinken —i
zij waren eigenlijk de eenigen van het
proces, die geleden hebben, want de
beklaagden hebben het bést gehad. On
der de proceskosten wordt dan ook een
som van 50.000 francs het eerst ge-,
noemd, dat zijn de extra-vergoedingen
voor de jury-leden, waarvan het bedrag
nog op den laatsten procesdag werd uit
gerekend, opdat de kas van het ministerie
van Justitie reeds den volgenden dag
onmiddellijk met de uitbetaling zou kun
nen beginnen. Men kan het de jury
leden niet kwalijk nemen, dat zij reeds
den eersten dag van hun vrijheid
na afloop van het proces naar het
ministerie van Justitie trokken, om de
zuurverdiende francs in ontvangst te ne
men. Dat de vrijgesproken beklaagden
den Franschen staat duur te staan ko
men, blijkt reeds uit de monstrueuse
voorbereidselen voor dit groote procas.
Misschien is het millioen francs, dat
thans geschat wordt, nog te laag be
rekend. Men ziet: het was een kost
bare comedie en een dure grap!
Als mevr. Stavisky gaat vertellen
Het bedrag van een millioen francs
speelt een merkwaardige parallel-rol in
de geschiedenis van dit proces. Zoo hoog
was ongeveer het bedrag, dat een planter
uit Hawaï ervoor bood aan Arlette Sta
visky, wanneer zij zich van haar man
liet scheiden en met hem meeging naar
Hawaï. Hoewel Stavisky waarlijk niet
tegen schurkerijen opzag bij zijn zaken,
is hij op deze „aanbieding" toch niet
ingegaan; trouwens de heele verhou
ding van de twee echtelieden moet zeer
goed geweest zijn, een eigenaardig ver
schijnsel in een dergelijke samenleving.
Arlette Stavisky heeft steeds partij ge
trokken voor haar man, hem verdedigd
en aan haar kinderen voorgehouden als
de beste vader ter wereld.
Nu is zij vertrokken naar Amerika,
waar zij binnenkort in een variété zal
optreden. Daarna gaat zij filmen. En in
haar vrije uren zal zij haar memoires
schrijven; een New-Yorker krant heeft
reeds aangekondigd dat de eerste hoofd
stukken daarvan weldra zullen verschij
nen. En ook het honorarium daarvoor is
reeds genoemd: een millioen francs! Er
moeten echter menschen in Parijs zijn,
wien het verschijnen van deze memoires
zeer pijnlijk zou zijn. In het proces zijn
zij nog met een blauwe scheen er vu»
af gekomen, maar als mevrouw Stavisky
wérkelijk alles vertellen zou, wat zij
weetNieuwe millioenen verschijnen
aan den horizon
Afgevloeide kanonnen
Vragen van mr. Van Vessem
over geschut, dat wel betaald,
doch nooit gebruikt zou zijn
Het N.S.B.-lid der Eerste Kaïmier mir.
A. L .vajn Vessem', heeft tof dien minister
vam defensie ad interim eeeige vragen
gericht, zoo (oga. of het juist is, dalt het
imiillioenen guldens gekopt hebbende Zwiarte
geschut van 28 cm, wiaarven in '13 de
toenmalige (minister van Oiorliog m mi
nister van Marine ad interim, de heer
Qolijn, de lajanschaffing ten behoeve der
kustverdediging sterk heeft bevorderd,
nimmer gereed voior 's landsverdediging
is opgesteld, en lof (het juist is, dat dit
kostbaar meest tmtojderine geschut hojt oim-
streeks. 1919 doiar de 'firma Krupp 'is
geleverd en eenige jaren geleden voor
enkele honderden duizend guldeji .aan
een particulier (wapenhandelaar is ver
kocht. Vic|oirts vroeg im!r. Vian Vessem1,
of de minister bereid is, mede te deelen,
hoeveel stuks ziwlaar geschut de firma
Krupp naar aanleiding: van de -in 1913
genomen beslissing heeft geleverd, of de
levering doiotr den ioprlog is vertraagd
en fw'elke de kosten vio|Oir vervoer - en
opslag zijn geweest.
De Keuringsdienst van waren
in Zeeland
De dienst blijkt nog wel
reden van bestaan te hebben
De Provinciale Keuringsdienst van wa
ren publiceért zijn verslag over 1984.
[Medegedeeld wordt, dat in het labo
ratorium 11.798 monsters zijn onder
zocht, waarvan 8314 melk. De keurmees
ters hebben 9112 inspecties verricht. In
totaal werden 384 partijen buiten con
sumptie gebracht en 714 waarshuwingen
gegeven, terwijl in 51 gevallen proces
verbaal is opgemaakt.
Nog altijd worden bij inspecties in
winkels partijen waren aangetroffen, die
in ondèugdelijken toestand verkeeren,
Meestal worden deze ter plaatse vernie
tigd, maar op den duur zullen strengere
maatregelen moeten worden genomen.
Een bakker had zijn bewaarplaats voor
brood ingericht in een schuur. Deze
schuur diende tevens als varkenshok,
bergplaats voor hout en bovendien be
vond zich hier een privaat. Het spreekt
vanzelf, dat aan dezen toestand onmiddel
lijk een einde is gemaakt.
Een eigenaardig* staaltje van bedrog
werd geleverd door een fabrikant van
bronwater. Onder een klinkenden Duit-
schen naam werd het water uit zijn,
„Brunnen" in den handel gebracht. Bjj
een onderzoek ter plaatse bleek de bron
zich te bevinden in den regenbak van
den fabrikant.
Van de 236 monsters consumptie-ijs
voldeden 89 niet aan de gestelde eischen.
In den regel schuilt het kwaad in een
absolute onkunde van een aseptische be
handeling. Soms wordt ongekookt regen
water gebruikt om het vaatwerk na te
spoelen.
In een kruidenierswinkeltje werd een
partijtje eigenaardige jam aangetroffen,
bereid met meel en een klein beetje
suiker. Het geheel was bovendien nog
sterk beschimmeld. Het was eigen fabri
kaat van de winkelierster, die het recept
van een familielid had.
Achttien koeien werden opgespoord,
die, in plaats van melk, een etterige vloei
stof gaven. Eenmaal bracht de melk
veehouder, hoewel gewaarschuwd, déze
viezigheid toch in consumptie, zoodat pro-
ces-verbaal moest worden opgemaakt.
nopens het welk Koning Edward in den
loop van dit jaar, na zijn kroning, een
reis zal ondernemen naar alle Dominions
van 't Britsche Rijk. Tijdens zijn reis
wordt de taak van den Koning waar
genomen door een staatsraad, waarin
zitting hebben zijn moeder en de drie
broers.
Joodsche immigratie in Palestina
De Britsche Hooge Commissaris in Pa
lestina heeft het memorandum beant
woord, hetwelk de Arabische politieke
partijen hem onlangs hadden overhan
digd. Dit antwoord houdt o.a. in, dat
maatregelen genomen zullen worden ten
einde te verzekeren, dat de kleine Ara
bische grondeigenaars in het bezit van
hun land blijven.
Van een volkomen stopzetting der
Joodsche immigratie kan geen sprake
zijn. Doel is te komen tot een dèmo-
cratische regeering en volksvertegen-
woordigihg.
Draadlooze tafelspeeches
Tijdens een in den Dierentuin te
's-Gravenhage gehouden lunch, aan
geboden door de Nederlandsche orga
nisatie van de Graham Motor Company
aan de Europeesche agenten, is draad
loos een redevoering gehouden uit 'het
hoofdkantoor te Detroit. De gasten wer
den toegesproken door de heeren Ro
bert Graham en Joseph Graham, resp.
president en vice-president van de maat
schappij. Het gesprek, dat duidelijk over-
»kwam, duurde tien minuten.
Een Siameesche tweeling
Op een eilandje aan de Noorsche kust
heeft een visschersvrouw het leven ge
schonken aan twee meisjes, die met el
kaar waren vergroeid. Bij de geboorte
leek de tweeling volkomen levensvat
baar, maar drie uur daarna zijn de
meisjes plotseling gestorven. Bij de sec
tie bleek, dat zij samen slechts één
hart en één lever hadden.
KORTE BERICHTEN
De Koningin naar Zwitserland
De Koningin en de Prinses vertrek
ken Vrijdag voor eenigen tijd naar Igls
in Tirol. Igls is een wintersportplaats,
even ten Zuiden van Innsbrück, gelegen
op 900 M. boven den zeespiegel. In de
omgeving zijn hooge bergmassieven en
groote dennenbosschen.
Koning Edward VIII'
De Engelsche pers bevat een bericht
ZIERIKZEE. Op Dinsdag 4 Febrisrl
en Donderdag 6 Februari a.s, geeft
„Olympia" haar jaarlijksche uitvoeringen.
Als igevöl|gj van het groote aantal dona
teurs-lelden, genoo'digden e|n andere be
langstellenden geeft (deze vereeiniging dit
jaar fwiee uitvoeringen. Het is ongetwij
feld' een verblijdend teeken, dat „O 1 y m -
p; i a" zich idioor 'de groote belangstelling
iw'elke in breede kring voiqr haar en haar
iwlerk bestaat, zich genooldlzaakt ziet een
Idlubbele uitvoering te geven. Inderdaad
oiok thans wieer beliopft het programma,
tolaarvan een exemplaar hier voor mij
ligt, een schitterende avond; zohals iwij
kÜie van Olympia'" 'gewfoon zijn.
Kleutergym nastiek, sneeuwpret, Dans
der feeën, Libellen, dansen, in de Zonne
schijn, Diwlarrelenlde vlokken, Gymnasti
sche oefening [der heeren, enkele groepen
en ten laatste „De Zigeuneildejnis"
Ziehier enkele numlmers uit het (Welver
zorgde programma. Geheel afwijkend van
de rythim'ische dansen, iwjelke „Olyimpiia"
gewoonlijk geeft, is .de zigeunerdans, wel
ke ontwiorpen werd door mej. N. de Jong1.
Zonder schroom meenen We deze uit
voering in ulwl belangstelling te mogen
aanbevelen,
De R.-K. Propagandaolub houdt
Vrijdag a.s. in hotel „Juliana" 'haiar ihw'eede
sprekersavonld!, waar Pater Henrious ee|n
voordracht houdt io,ver: „Tragisch-grooft-
sche tijd".
Onze verzachting vian vOrig jaar
Piaschen dat, het Nieuw Zierikzee-
S'c'h D i le t tan t e n'to om ee 1 „geschie-
denis'1 zou (worden, is in het tijdvak tus-
schen toen en (nu gelukkig niet bewaar
heid geworden, wiant anders hadden we
Woensdagavond niet kunnen genieten van
„Baron voji Haberniks", dat deze ver
een, voor een vrij groot aaintal belangi-
lenden in de Concertzaal opvoerde.
Het bleek al spoedig dat imiet de keuze
van Id'it „kluchtige spel" een goede greep
iwlas gedaan, wiant, van het opengaan van
het doek iaf to,t aan het einde toe, Wiaren
de :aanw'ezigen vol aandacht, wiat slechts
(hoewel zeer vaak) wierd afgewisseld/dc|o)r
ide lachsalvo's 'die de diverse komische
situaties, die het s/tuk in riuiime (mate
bevatte, ontketenden en het spioptane ap
plaus na elk bedrijf, dat aan het einde
van de opvoering tjof een wiare ovatie
'aanzwol, waarbij enkele malen „gehaald,"
(moest wlorden.
Was ldu,s 'dé keuze van het stuk
gelukkig, ook Ide rolverdeeling bleek
weer in igoelde 'han'dem, terwijl tevens
wëd'erom uitkwam, over welke goede
Hoe verder Ge in de week komt, hoe meer
de vermoeienissen en jachtige beslomme
ringen van Uw dagtaak, in dezen ongun-
stigen tijd nog meer dan anders, van invloed
zijn op Uw spijsvertering en hoe trager
Uw stoelgang wordt, waardoor steeds meer
afval-stoffen zich in Uw ingewanden op
hoopen en Uw bloed verontreinigen, U
zoo moe, zoo mat en zoo. lusteloos maken.
En als Ge dan 's Zaterdags Uw weektaak
hebt beëindigd, dan voelt Ge U Zondags
te moe, te mat en te landerig om van Uw
welverdiende Zondags-rust ie genieten.
Maak het daarom tot een goede
geregelde wekeliiksche gewoonte
eiken VRIJDAG en ZATERDAG
één of twéé M.S.S.-cachets in te
nemen, voordat Ge naar bed gaat.
Uw haperende spijsvertering, Uw ver
traagde stoelgang, zal zich dan herstellen.
Uw met afval-stoffen gevulde darmen zullen
zich zacht ledigen en vol welbehagen be
merkt Ge, dat Ge U nu op Zondag-ochtend
eens lekker frisch en opgewekt gevoelt,
zoodal Ge van dezen rust-dag zonder eenige
belemmering naar Uw eigen opvatting
kunt gebruik maken. Dat Ge al Uw plannen
kunt volvoeren, dat Ge U kunt ontspannen
en kunt genieten, voor Uzelf, voor Uw
gezin, voor Uw huisgenooten een zegen.
En 's Maandags gaat Ge dan weer vol lust
en energie aan Uw nieuwe week-taak.
Volg dus de M.S.S.-gewoonle
Akkertjes) zijn verkrijgbaar bij alle apothekers
en drogisten en wel in blauwe ronde kokertjes
of in de nieuwe blauwe vierkante kokertjes. De
samenstelling is echter van beide geheel gelijk.
Als Uw gewone leverancier soms géén voorraad
mocht hebben, vraag hem dan ze even voor U
te willen bestellen. Ze kosten per 12 stuks 60 cent.
De komst van het gas
De millioenendans om Stavisky
Afgevloeide Kanonnen
Keuring van Waren is
nood-
zakelijk
Crisisvergadering Tholen
Gekochte overwinningen
Marktberichten
De 100.000 gevallen op
7208
krachten het N.Z.D.T. beschikt. Vooral
de hoofdrollen, die aan de vertolkers
ervan zwiare eischen stelden, waren uit
stekend bezet. De heeren en dan noemen
Iwle in het bizonder de Graaf (alias Baron
vion Haberniks) en zijn 8 respectievelijke
schoonzoons droegen iwiel de eerepalrm
ilwieg.
.De damesrollen eischten ditmlaal niet
zóveel „spel" maar wat Zij eischten,,
werd uitstekend uitgebeeld. Speciaal de
typiste dient hier vermelding! De bloe-
anenhulde hen na het 2e bedrijf gebracht
fwlas zeer zeker 'wel verdiend.
Een woorici1 van lof mag ook niet ont-
hould'en worden aaln de „onzichtbare" en/
I „onhoorbare" medewerker, die .op uit-
muntenid'e wijze zijja taak al jaren ver
vult.
Al (met al kan ;het N.Z.D.T. imiet vol
doening iop 'deze uitvoering terugzien,
Miaaraan 100k de grimeering en de aam-
kleeding van het .tooneel, welke de juiste
sfeer voior het stuk schiepen, in niet
geringe innate bijdroegen.
Wiaar de gelegenheid, mm! goed t|o|oneel
:te zien, hier meestal maar beperkt is tot
de kermisdagen, spreken iwle gaarne de
hoop uit dat het Nieuw Zierikzeesch'Dilet-
bantentooneel in|og een lang leven bescho
ren zij en Zij het Zierikzeesche publiek
nog 'Op imienige uitvoiermg als deze aal
vergasten. Laten iwie hopen dat het pu
bliek idlit dan ook meer en meer op
prijs zal gaan stellen,
HAAMSTEDE. Op 6 en 7 Februari
a.s. organiseeren resp. de departementen
Brouwershaven en Haamstede een voor
drachtavond.
De letterkundig voordrager Jan Hart
man uit Den Haag zal op deze avon
den een ernstig en vroolijk programme
ten gehoore brengen. Jan Hartman gaf
reeds vele radiovoordrachten voor de
A.V.R.O., de N.C.R.V., de „Phohl" en de
