ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
Ruwe handen
De Kern
MAANDAG 20 JANUARI 1936
ABONNEMENT:
Prijs per 3 maanden 11,50, buiten Zierikzee 11,80
Voor het buitenl. p. jaar f10,Aizonderlijke
nummers 5 cent. Verschijnt voorloopig iederen
werkdag. Tel. No. 32. Giro 137677
lRIN OPGENOI
ZIERIKZEESCHE COURANT
1797 - 1889
DirecteurA. J. DE LOOZE Uitgever-RedacteurM. J. KOSTEN
Uitgave: N.V. ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE, ZIERIKZEE
92STE JAARGANG No. 12921
ADVERTENTIEN'i
ran 13 regels 60 cent, van 4 regels en
daarboven 20 cent per regel. Reclames 30 cent
per regel. Bij contract belangrijke korting
Inzending op den dag van uitgave vóór 10 uur
H.H. Correspondenten
die hun nota over het 4 e kwar
taal 1935 nog niet hebben gezonden
gelieven ons deze omgaand te
doen toekomen.
De Directeur.
De Eerste Stoommachine
In den volksmond geldt te Sc'hotsche
instrumentmaker James Watt, wiens
tweehondersten geboortedag! [0,p. 19 Jan.
is gevierd hij is geboren in 1736
als de„uitvinder van de stoommachine".
En ten bewijze daarvan haalt men die le
gende aan want meer d.an een legiertjdte
is het niet dat hij bij zijn moeder
in de keuken zou hebben ontdekt, ;dat
de stoom uit de tuit van een te vuur
staainden waterketel, voldoende kracht op
een los daarvoor gehouden lepeltje kon
uitoefenen, om dit in beweging te bren
gen. Dit nu was geen ontdekking, jwlant
•idat stoom en Warme lucht, kracht kun
nen uitoefenen, Was reeds sinlds eeuwen
bekend.
Van een zekeren Hero, van Aléxalnj-
drië, wiskunstenaar en mechanicus, die
leefde omstreeks het begin van onze
jaartelling, 'wldrdlt immers reeds mee
gedeeld, dat hij een inrichtinjg (had uit
gevonden, waarmee de tempeldeuren als
door onzichtbare handen geopend wer
den kort nadat het vuur op het altaar
tolas ontstoken. Dat vuur bracht name'
lijk tevens water in een grooten ketel
aan de kook en de kracht van iden aldus
ontwikkelden stoom zette een hefboom
in beweging, die de tempeldeuren deed
opendraaien, tot ontzag van de aldus
beetgenomen ^leLoovigen.
Uit de vijfde eeuw hooren ivtlij, dat
de buurman van Zeno, iden redenaar,
Anthemiiis, die tegen iden eerste een
procis had' verloren naar aanleiding valni
de een of andere buren twist, zich daar
over wreekte door in Zeno's huis een
goed gleslaaglde imitatie van een aard
beving te verwekken met behulp van
stoomdruk, dien hij djoior lederen buizen
op de (dakbalken overbracht. En, O|0ik
later is nog herhaaldelijk sprake geweest
van /dergelijke apeelsche toepassingen
van de kracht van den stoom.
Met Leonardo' da Vin ei, die be
halve een van de grootste kunstenaars
zeker de grootste ingenieur van zijn tijd
was, begint het nuttig gebruik van deze
kracht: hij' heeft een praadspit uitge
vonden!, id at rondwfenteleehde bewe
ging verkreeg vait ide kracht der opstij
gende warme lucht van het vuur, Waar
boven het gebraad geroosterd weid.
En eindelijk op 21 Januari 1630 wordt
in Engeland aan eelrr zekeren David
Rams eye een patent verleend voor
een machine, die voor het eerst werke
lijk den naam van „stoommachine" ver
dient en die was ontworpen met het
doel om het grondwater uit de mijnen
te pompen.
Ol1 zij ook inderdaad OjOit tot dat doel
is aangewend, is niet bekend gewprlden;
het is echter niet waarschijnlijk, want,
het ipatentschrift lezende, krijgt men den
indruk, dat de daarin ontwikkelde denk
beelden voor practisehe verwezenlijking
vatbaar zijn. Als allereerste patent voor
'n stooim'mladhine heeft 't echter cultuur
historische beteekenis en, het is daarom,
dat het hier wordt vermeld', al verdient
ook Ramseye niet te worden beschouwd
als de werkelijke uitvinder van de
stoommachine.
Die titel komt toe aan Denis P a-
p i n, assistent van den grooten Neder-
landschen geleerde Christiaan Huijgens.
Deze laatste had zich geïnteresseerd voor
een soort explosiemotor, in 1673 uitge
vonden, waarbij het gevaarlijke buskruit
als drijfkracht werd gebruikt, en hij had
Papin opgedragen daar proeven mee te
nemen. En bij die gelegenheid vond deze
het beginsel van zuiger en cylinder uit
waarop de Engelschen Savary en New-
comen hebben voortgebouwd, zoodat in
Watt's tijd reeds heel wat stoommachi
nes bij de mijnen voor het oppompen
via,n het grondwater in bedrijf waren.
Watt's verdienste is nu gev/eest,
dat hij die machines niet alleen op tal
van punten verbeterde, zoodat zij veel
economischer werkten, maar haar ook
zoo veranderde, dat zij voor ander dan
pompwerk konden worden gebruikt en
geschikt werden b.v. voor het aandrijven
van machines.
Zooals het vrijwel altijd gaat bij we
reldveranderende uitvindingen en zoo
mag de stoommachine zeker worden ge
noemd zijn het ook hier vele han
den en vele vernuften geweest, die tot
het eindresultaat hebben bijgedragen en
het is een onmogelijke taak elks ver-
diest© daarbij nauwkeurig af te Wegen,
gen.
Zeeuwsche Kamer van Koophandel
Gematigd optimisme
In de Vrijidagavomldi gehouden verga
dering van, d'e Kamer van Koophanld'el
en Fabrieken vo,or de Zeeuwsche eilan
den, heeft id'e waarnemende voorzitter,,
id!e 'heer M. Laernoes, eeni rede gehou
den, waarin hij meende op enkele licht
punten in deze donkere tij|den te kunnen
wijzen. Spr. dacht in d'e eerste plaats
aan het 1 Februari a.s. in working tre
dende ihantdeisacöoord met de Vereenigde
Staten, wat z.i. ©pk vvio/r anderen een
spoorslag 'kan zijn om eenzelfden wejgi
te bewandelen en langzaam te komen
tot reorganisatie van het wereldverkeer.
Daarvoor is echter oiolk „aanpassen" nop,-
dig en opi (dit gebied] moeten de werk
gevers idan gevolgd Worden dopr Rijk
en Gemeente, zoowel als dopir d'e, wlerk-
gevers. Spr. vraagt of' niet het te laat
aanpassen de oorzaak is, dat Nederland
nog behoort tot de land-en, waarin het
aantal werklioozen; nog stijgende is.
Algemeeene voldoening gaf idie bespoe
diging van den bouw van de Moerdijk-
brug. De P. T. en T. bevindt zich op
den wieg van „aanpassing", doch bij de
spoorwegen 'gaat dit veel te langzaam.
Waar het bunkeren jn de haven vajn
Vlisssingem steeds in omvang .toefneemt,
zal na-ar spoedige vergroe ting van het
havengebied moeten worden gestreefd).
De middenstandsorganisaties klagjen,
cok landbouw, veeteelt, en tuibp/uw har
den met moeilijkheden, te kampen., voor
namelijk1 door vermin|d:ering van expprt.
Diaar het zeker niet in de bedoeling lijg't,
dat. van de steunmaatregelen alleen d'e
boeren en niet de arbeiders profiteeren,
zal 't goed zijn, dat de landbouWmnat-
schappijen een onderzoek instellen en zop
noodiigi stappen tot verbetering doen.
Betreffende het voor Zeeland zop be-
lagrijke pesterbedrijf luiden de rapporten
niet bemoedigend. Spr. hoopt dat men
eindelijk iden weg zal opgaan naar demi
lang giewenschten vrijhandel.
Op 31 December j.l. waren 2663 zaken
in het 'handelsregister ingeschreven. Er
kwamen hij' het bureau 4 aanvragen oim
vergunning tot opruimen ein 7 tot uit
verkoop in.
De 'heer Stofkoper, voorzitter der af-
deeling klein bedrijf, beantwoordde de
reide en wiensdhte dhr. Laernoes geluk
met z'ijn 75sten jaardag.
Hierna koos de Kamer met 19 van de
20 stemmen tot haar voorzitter den boer
W. Berdenis van Berlekom en dierkops
tot voorzitters der affdëelingeh jgroiot-
en kleinbedrijf resp. (de heeren M. Laer-
noes en- L. A. Stofkpper. Tot advisee-
rendi lid op ide vergadering, van het Cura
torium van de stichting Economisch Tech
nologisch Instituut in Zu,id -Holland
en Zeeland Ir. H. C. Wesseling en tot
z'ijn plaatsvervanger Ir. H. C. Ghijsen.
Hierna 'nam de nieuiwe voorzitter den
hamer over en daarna heeft hij zijn
taak met een rede aanvaard.
Hij' wees er daarbij op, dat zijn be
noeming valt in een periode valn idiepe
Crisis; een dichte economische nevel
heersdht alom, men kan nauwtelijks vijf
voet vioo-r zich uit zien. Laat men 'hiojpen,
dat de kleine lichtpunten die sommigen
meenen te zien... tot heldere fakkels
zullen oplaaien, maar de zwarte tob lk en
hangen toch lafjg. Ma,ar met prof. Hui-
zinga in zijn W'erk „In id'e schaduwen' van
morgen" erkent spr., dat hoop en ver
trouwen (geen verboden artikelen zijn-.
Zij' [copen niet over de clearing en zij
z'ijn niet gecJontingehteeerd.
De geheele geschiedenis van ons vader
land' getuigt ervan-, dat Wij de grootste
economische en staatkundige moeilijkhe
den wisten te overto'innan, door ons ver
trouwen en onze hpofp, die samengevoegd,
ons den moed' en 'd'e eendracht gaven,
om over elk 'probleem1 te zegevieren.
Met de hoop, dat de Kamer daarn-aia-r
zal handelen en Jdtit haar zal stimuleeren
tot het geven van de juiste objectieve
ad-vieZen, aanvaardde de heer Berdenis
van Berlekom het voorzitterschap.
VERSCHILLENDE BERICHTEN
Stier als brandstichter
Vrijdagavond is brand ontstaan in de
groote landbouwschuur van den heer Du-
sarduijn te Biervliet.
De schuur brandde tot den grond
toe -af. Het vee kan Wiarden ge-
60ct. Bij Apothjen Drogisten
red, dank zij de aanwezigheid van den
boer, die zich bij het uitbreken van den
brand in de schuur bevond. De brand
is veroorzaakt door een losgebroken stier.
Dit beest liep een in den schuur staan-
den benzinemotor omver, waardoor de
in de tanks aanwezige benzine wegvloei
de. De stier liep vervolgens een bran
dende lamp van de muur. Deze lamp
viel juist in de weggestroomde benzine,
zoodat het vuur zich snel uitbreidde.
De landbouwer D kon het vee geluk
kig nog in veiligheid brengen, doch vele
landbouwwerktuigen gingen in de vlam
men verloren. Alles was verzekerd.
Brutale roofoverval
Vrijdagavond heeft te Breda een bru
tale roofoverval plaats gehad. De heer
B. zat te omstreeks half 6 op zijn kan
toor aan den Hoogen Steenweg, waar
hij een kleinen leerhaandel drijft, aan
zijn schrijfmachine te werken, met den
rugi -naar de deur gekeerd, toen plot
seling twee onbekende mannen binnen
kwamen, waarvan een een wollen das
om 't hoofd droeg. Hij had een revol
ver in de hand, terwijl de tweede per
soon een soort ploertendooder hanteer
de. Zijn revolver richtende op B., riep
de eerste „geld, handen op", aan welk
bevel B. noodgedwongen gevolg gaf. B.
werd daarop met het gelaat tegen den
muur geplaatst. De roovers zochten zijn
zakken :af, ©mtniatmlen hem Zijd ip!oirt©m|otn-
naie en sleutels. Zij haalden uit de por-
temonnaie f 50. Na net vertrek te heb
ben afgezocht, sloeg een hunner de elec-
trische lamp stuk, waarna zij 't pand
verlieten. De deur van het kantoor werd
met den meegenomen sleutel afgesloten.
De heer B. belde aanstonds de politie
op, die een uitgebreid onderzoek instel
de, echter tot nu toe zonder resultaat.
De dieven hebben de sleutel aan den
buitenkant van het slot laten zitten. Bel
de indringers waren jeugdige personen.
Zigeuners aan de Zuidgrens
Op Maandag 3 Februari wordt in het
op ongeveer 27 K.M. van de Nederland-
sche grens gelegen Belgische stadje Turn
hout de groote jaarlijksche paarden- en
veulensmarkt gehouden, welke door de
paardenhandel/aars uit geheel België
wordt bezocht; natuurlijk ook door de
paardenhandelaars en paardenkenners bij
uitnemendheid, de zigeuiners, v,an Wde er
in België, tot groote ergernis der gen
darmen, nog zeer vele vertoeven.
Gedurende de laatste dagen trekt dit
nomadenvolk van alle richtingen op Turn
hout ,aan, welk optrekken door de gen
darmerie die de zigeuners als vrijwel
rusteloos van. plaats tot plaats voort
drijft, oogluikend wordt toegelaten.
In Turnhout toch zijn de zigeuenrs
slechts betrekkelijk kort van de Neder-
landsche grens verwijderd, zoodat men
kans meent te hebben een gedeelte van
deze lastige gasten, voorzoover zij al
thans niet in het bezit van een ver
blijfsvergunning zijn of voorzoover de
verblijfsvergunning is afgeloopen, op Ne-
derlandsch grondgebied te l,o|oizeitï.
In verband hiermede is een versterk
te grensbewaking ingevoerd. Alle maré-
chaussée zijn aan de Brabantsch-Belgi-
sche grens samengetrokken, waardoor
practisch gesproken, de geheele Zuid
grens van Wornhout tot aan Baarle-Nas-
sau toe, afgesloten is.
Met gloeiende pook mishandeld
Een vrouw te Magen heeft zich
schuldig (gemaakt aan schandelijke mis
handelingen aan bij haar olnder(gebra,c|lite
voog dij -k in/deren.
Het onderzoek i-n deze zaak, dal thans
geëindilg|d! is, heeft, aldus het „Hbl.",
afschuwelijke bijzonderheden aan fnet licht
gebraiciht. De zaak- werd bekend, toen
een der kinderen des middags weigjerde
van school inaar huis te gaan. Toen de
onderwijzer vro,eg W!at er aan de hannd
was, vertelde het hortend- ein stootend|,
diat het tmlet een gloeiende peiofk op d-e
voeten wias geslagen. De opdieiWiijzer 'con
stateerde (daarna, dat eenige teenen ge
heel verschroeid waren. De burgemeester
stelde een nader onderzoek in en daarbij
bleek, dat de rug van bet kind tien
tallen zware brandwonden vertoonde.
Overigens waren de sporen van hevijgje
slagen duidelijk zichtbaar. Ook de andere
kinderen bleken zoo behandeld te zijjm,
terwijl zij bovendien- in sterk ver-waar
loosden toestand! verkeerden en to,laai
ondervoed waren. Het bleek, dat de
vrouw de kleinen in een schuur op dein;
grond ein zbn'der 'dek liet slapen. Huh
voedsel bestond: grootemideels uit afval
De justitie te 's-Herto.genbosch is diar-
na iin de zaak -gemoeid en na vele ver-
hooren heeft de vrouw volledig bekend,
Zij zal op- 27 dezer terechtstaan.
Auto te water
De bestuurder verdronken
Zaterdagmiddag reed de 22-j. groen
tenhandelaar Buunders uit Beesd, die met
een auto naar Leerdam was geweest
o:m! ©enige kisten fruit te halen-, op
d-en Lingfedijk iin het dorp A ic q u o, y,
(Geldrl.) Door de gladheid van den weg
begon de auto te glijden en kantelde
in een sloot. De chauffeur, die met het
hoofd in het water terecht kwam, kreeg
de lading kisten op zich en kon zïeh
daardoor niet meer oprichten. Eenigen
tijd later passeerde een vrachtauto, waar
van de bestuurder ijlings eenige kisten
fruit uit den omgeslagen auto heeft ge
haald en het slachtoffer heeft bevrijd.
Toevallig was in de buurt een genees
heer aanwezig en ofschoon deze eenige
uren bezig was met kunstmatige adem
haling, mocht het niet gelukken bij B.
de levensgeesten op te wekken.
Aanvaring
Zondagmorgen heeft op den Nieuwen
Waiterweg, daar den ztonren mist, een
aanvaring plaats gehad tusschen het bin
nenkomende schip „Batavier II" en een
eveneens naar Rotterdam opvarend vaar
tuig van Japansche nationaliteit. De ste
ven van de Batavier II drong aan bak
boordzijde van het Japansche schip diep
in de boeien, zoodat de verschansing
ernstig werd beschadigd, eveneens een
deel van het achterschip en het dek.
Het Japansche schip was ter hoogte van
de Vulkaiamhjaven uit de koers geraakt,
waardoor de Batavier, die achter voer
in botsing kwam met den Japanner. De
laatste is naar Schiedam doorgevaren.
De Batavier naar Rotterdam. Persoon
lijke ongelukken hadden niet plaats.
Uit Stad en Provincie
ZIERIKZEE. Donderdagavond spreekt
voor de sociëteit „Landbouw en H a n-
d e 1" in het „Huis van Nassau" de heer
H. ten Kate Hoedemaker, over zijn zwerf
tochten door Zuid-Afrika. Gaarne wek
ken wij tot bezoek aan deze lezing op,
speciaal ook de leden van de Boerinnen-
bond en de ver. voor Huisvrouwen. Het
leven op de boerenhoeven in Z.-Afrika
zal hen zeker interesseeren.
KERKWERVE. In de j.l. Zaterdag ge
houden vergadering van de landb.ver.
„Landbouwbelang" werd tot secretaris
gekozen ide heer C. J. Heijboer en tot
bestuurslid in de plaats van den heer
M. J. der Weduwen, de heer G. van
der Sluis.
MORIAANSHOO-FD. Vrijdagavond hield
de Ghr. Jongelingsvereamging „Op Ger.
Grondslag", „Onder Qoids Vaam-del" haar
tweede Jaarvergadering onder leiding van
haar voorzitter, dhr. M. Ringelberg.
Het leegstaande sohaoJ]jo(kaiail, Waar de
J.V. eiken Vrijdag, haar Wekelijksche ver
gaderingen houdt iwlas feestelijk ingericht.
Een viertal inleidingen zwierden keurig
geleverd, ©ja.: Kor-ach, Datham en Abira'ir,
Desiderius Erasmus, Volkenbond en Ont
wapening eini Is streven naar lotsverbete
ring geoorloofd? Alleen op de eerste
inleiding 'volgde een ganimleerde bespre
king.
Het ledental bedraagt nu 13. De kas
sloot imet een batig sald|a van f 14. De
'collecte ten bate der sch,o|0|lvereenigiing
gehouden bracht pip f 3,82. De bibliotheek,
die slechts 19 boeken telt is vic/OIr uit
breiding vatbaar.
Verschillende vereeniginlgen uit de|n om
trek brachten hun felicitaties over. Na
mens het schoolbestuur -werd het lw|oprd
gevoerd dojoir den heer A. van Western-
brugge.
Door den heer Tazelaar wlerd de ver
gadering tmiet een passend sloüw!o|olrd ©n
dankzegging gesloten.
HAAMSTEDE. De afdeeling Haamstede
van de Chr. Boeren- en Tuindersbond
hield! Vrijldag j.l. in Ihótel B/om een le
denvergadering. De voorzitter, de heer
A. Leeuwe, opende met gebed, waarna
hij de aanwezigen het welkom toeriep,
inzonderheid de heer v. d. Rieten uit
Merxem (België), die een en ander zou
meedeelen over een paar nieuwere kunst
meststoffen.
De Eerste Stoommachine
Kamer van Koophandel
Crisisvergadering Z. L. M.
Zigeuners aan de Zuidgrens
Priester vermoord
De ziekte van den Engelschen
Koning
Vlasteeltregeling 1936
Na de opening verkreeg de heer v.
d. Rieten het woord, die op eenvoudige
wijze aan de vergadering over de groote
noodzakelijkheid van het gebruik van de
vier meststoffen, die wij steeds aan onze
gewassen toedienen, een en ander dui
delijk maakte. Hij wees er vooral op,
dat deze meststoffen in een goede ver
houding dienen gegeven te worden, daar
men zoo licht de stikstof in de meer
derheid geeft, omdat deze de meest zicht
bare resultaten geeft. De fosforzure- eu
kalimeststoffen zijn het vooral, die dc
planten sterkmaken, waardoor ze min
der vatbaar worden voor ziekten en be
schadigingen. Vervolgens Ideelde hij nu
iets mee over de twee nieuwe mest
stoffen, Fertiphos en Sulkaphos.
Na het vertoonen van een serie lan
taarnplaatjes, betrekking hebbende op de
fabrikatie van deze producten en proef
veldresultaten, beantwoordde de inleider
na d'e pauze, enkele door de aanwezigen
gestelde vragen. Hierna sloot de voorz.
de vergadering, nadat de secretaris, de
heer Lemson, met gebed geëindigd had.
Jammer dat er niet meer publiek aan
wezig was op deze leerzame avond-
BURGH. Zaterdag 18 Jam. ktolam in
Café C. Bakker de Varkenshoudersvereen.
„De Opgaande Zon", in vergadering bij
een.
Voorzitter dhr. Jioih.s Bevelander. Secr.-
Penningm'. dhr. A. J. Zijta, die rekening
en verantwoording deed io|ver het boek
jaar 1935, Iwlat imet een batig saldo: van
f 1333,74 sloof. T|oit bestuursleden wierden
de laftr. leden: A. J. Zijta, S. de Feiter
en in de plaats van Joh.s de Bruijne, J.
A. Wesdorp, gekozen. <To)t controleur werd
Wleer benoemd de heer C. Overbeeke, tot
de controle-clolmlmissie de heeren D. Dijk
graaf, B. Visser en J. Schoionaiard.
De voorzitter slioiot onder dank de ver
gadering allen opwekkend tot bloei der
Vereeniging mee te werken.
RENESSE. Donderdag 16 Deo. is ©r
een ialgemeene vergadering geweest van
„Renesse Voarui t". Na het loipenimgs-
Wooird van den voorzitter, de heer Joh.
Hoogenb'oo'm', zijn notulen en Jaarverslag
gelezen doior den secretaris, geviojlgd door
de rekening en verantwoording djopr den
penningmeester. Ten gevolge van con tri-
butieverhooging en zuinig beleid, is de
finantieele situatie wiet ongunstig.
Twiee aftredende bestuursleden zijn her
kozen, de heeren Stevenise en Borgimeijer,
wiaarvan liaatsgenoemide het secretariaat
waarneemt.
Dam volgt een iniadere uiteenzetting Idoior
den voorzitter inzake de sedert koirt op
gerichte mntaiet-oolmjmissiedie saitnien-
wierldng beoogt van de drie |o!p het eila|nid
gevestigde V.V.V.'s. Reeds zijn enkele po
sitieve plannen ontwierpen, waarop voor
loopig deze samenwerking tof stand IzJal
kolmen.
Aansluiting bij de Prov. ZeeuWsche
V.V.V. en deelnaimle aan de in A'mtsterdajm
te houden Tentoonstelling „Reis in Uw
eigen land" zijn thans definitief.
NauWer contact zal iwprden gezlolcht jmtet
de diverse imUziek- en zangevereemigmgen,
oim! gedurende de zomermaanden regel-
imiatiger openlucht-cjoncerten te kunnen
geven. Ook zal er Iwleer een* zomerfeest
georganiseerd wlorden.
Uit de vergadering zijn van bevoegde
Zijde stemlmlen opgegaan, <tiie op jo|ti)dubbel-
zinnige Wijze hun vertrouwen hebben [uit
gesproken over het huidige bestuur, dat
een groote vrijheid van handelen is toe
bedeeld, olm) in staat te zijn op krachtige
iwtijze, voor Zopver de beperkte ImJiddelen
dit toelaten, propaganda te imlakem.
Bij de rondvraag kwamen velen
hun imeeniingen en opimlerlringen vm|o|r den
zoiodat er lopgewekte discussies ont
stonden wlaarvan er verscheidene onder
werpen /aanleiding zullen worden tot ver
betering of althans daarvioloir het (noodige
zal Wlorden verricht.
DREISCHOR. Vrijdagavond 17 Januari
j.l. 'had op Ide bovenzaal van Aarnondlse
