TWEEDE BLAD
DE WINTER KOMT
BINNENLAND.
H Oud vedfiowtodmedi.
OUWE EGBERTS
bihoorendi bl] d«
fii Vrijdag 16 Ho» 1934, No. 13697.
Op den drempel
Lang hebben de late najaarsbloemen
ons met hun kleurenpracht willen laten
gelooven, dat het met de komst van
het barre getij, nog zojö'n vaart niet zal
loopen.
Lang hebben we hun bloeiend bestaan
geëerbiedigd, langer 'dan technisch ver
antwoord was, maar nu zijn de perken
voor het overgroote deel ontruimd en
de dahlia-knollen op „een vjorstvrije"
plaats gedeponeerd, zootals de geijkte
term uit de catalogi voorschrijft.
Nog bloeien in enkele hoven late bloe
men en heeft de tuin dit jaar weer ex
tra „zomertjes" mogen beleven, toen het
al November was.
Maar, 11 November is verschenen, St.-
Maarten is op zijn witten schimmel ge
komen en de na-nacht-nachtvorstjes wij
zen Öhherropelijk heen naar den Over
gang van den herfst in den winter. We
staan op den drempc-1; het winter jaar
getij is begonnen!
....IJle nevelsluiers trekken traag over
de velden en hullen alles in vale, teere
gewaden; takken en tw'ijgen druipen van
vreemde tranen, geschreid bij 't afscheid
van den zoelen zomer.
Met die teere, ragfijne gewaden, dek
ken de nevels de bezaaide voren der
akkers en de verlaten lage weiden; ze
dekken de zorgen der menschen, gelijk
zij de graven der dooden dekt, die er
slapen onder de groen bemoste steenen.
En het is of zij 't ons duidelijker wil
laten verstaan, als straks met Kerstmis
het nieuwe licht, geboren iwlordt, laat
het dan vrede wezen in uw 'hart en
blijdschap in uwe ziel.
Als de kou gaat nijpen, straks mis
schien bij felle vorst, dan trekt de vreug
de binnenshuis zich warmer samen om
den veel bezongen, nooit volprezen hui-
selijken haard; of als straks de sneeuw
de velden dekt en de. boomen in hun
donkere twijgnetten de donzen vlokken
vangen, zoodat ze wonderlijk zw'art-wit
afstegen tegen de grijs-grauwe sneeuwv
luchten in de „donkere dagen" voor
Kerstmis, dat komt, nu wij den drem
pel van den winter hebben overschreden.
De dagen worden donker kille dingen
En krimpen tot een vale vlek
Het zijn de vochte schemeringen
Die 't wijde leven samendringen
Naar klein bestek.
Dit is 't seizoen der stilgeworden men
schen,
Die bij den ijlen avonddamp,
Van 't groote leven niet meer wenschen
Dan rondom zich de kleine grenzen
Dei* gouden lamp.
(Wegens de slechtetijdsomstandig heden
geven vele bekeurden; er de voorkeur
aan een paar dagen te brommen in-
plaats van boete te betalen).
Het Nut van 't Algemeen
Bij haar 150-jarig bestaan
De Maatschappij Tot Nut van 't Alge-
gemeen viert heden Vrijdag haar
150-jarig bestaan.
Tegen het einde van 1754 werd in
de toenmalige republiek de Vereenigde
Nederlanden, een circulaire verspreid,
waarin toetreding Iw'erd gevraagd tot een
genootschap, dat de verbetering beoog
de van hel burger- en schoolwezen.
Het plan was uitgegaan van Jan Nieu-
wenhuijzen, doopsgezind predikant le
Monnikendam. Den 16 Nov. 1784 kwamen
te Edam, de geestelijke vader van hot
denkbeeld; opheffing van Iden minderen
man uit (onkunde en onwetendheid, die
identiek met zedeloosheid word geacht,
was in die dagen een geliefkoosd denk
beeld.
Na een politiek conflict in de aan
strubbelingen zoo vruchtbare patriotten
tijd, in 1787, besloot men het hoofdbe
stuur der Mpij. voortaan in Amsterdam
te vestigen, waar men vrijer kon ademen
en zich zelfstandiger kon ontwikkelen.
Daar is het Nut pas goed begonnen en
in 't verschenen Gedenkboek der Mpij.
vindt men een lange reeks van artikelen
van diverse medewerkers, Waarin uitvoe
rig wordt uiteengezet, wat het „Nut" in
de li/2 eeuw van zijn bestaan heeft ver
richt betreffende het onderwijs en de
opvoeding, volksontwikkeling en volksbi
bliotheken, spaarbankwezen en woeker
bestrijding, maatschappelijken steun en
woningvraagstuk. Dit alles betreft de his
torie. Wat het „Nut" voor onzen moder
nen tijd beteekent, zet de algem. secre
taris der Mpij. uiteen.
De Maatschappij tot Nut van 't Al
gemeen beoogt krachtens artikel één van
haar statuten: naar 'de beginselen van den
Ghristelijken godsdienst, algemeen volks
geluk te bevorderen.
Om dit grootsch 'omschreven doel te
bereiken, tracht de Mpij. mede te wer
ken „tot verbetering van den verstande
lijken, zedelijken en maatschappelijken
toestand van ,het volk, bepaaldelijk door
invloed te oefenen lop de opvoeding en
het onderwijs, de veredeling van volks
begrippen en de verheffing zoowel van
het arbeidsvermogen als van den levens
standaard".
Het valt niet te ontkennen dat doloir
de ontwikkeling tusschen de doelstelling
der Mpij. en haar werkzaamheden af en
toe een kloof ligt, die niet (gedempt
Alle Huizen van Bewaring
Zijn verbazend druk beklant
Er is gro.ot gebrek aan cellen
Vrijwel in het heele land.
Dagelijks maakt een groep cel-listen
Weer een vruchteloozen tocht:
Voor 't hotel de „Houten Lepel"
Hangt het bordje „uitverkocht".
Tal van boetelingen geven
Thans de voorkeur aan de cel;
'n Tientje boete uit te sparen
Past de meesten wonderWjel.
Voor de Staat beteekent echter
Dit in dubb'len zin verlies:
Eerst het derven van de boete
En dan 't kosteloos logies!
Het Parket zit hiermee stellig
In een moeielijk parket,
Want waar blijft, bij straffeloosheid,
Het prestige van de wet?
't Is nog mogelijk dat de „gasten"
Ergens worden uitbesteed,
Want de meeste pensionhoudsters
Hebben het toch niet te breed.
Heusdh, dat soort regeeringjsgasten
Vordert niet zooveel gerief,
Zelfs een hoekje van de zolder
Neemt men voor een keer voor lief.
Nu 't hotel de „Houten Lepel"
Toch niet allen bergen kan
Zal er wel van vele zijden
Sympathie zijn voor dit plan! J. S.
maar ten hoogste overbrugd kan wor
den. In de tijden, die komen, zal die
kloof minder diep rpoeten worden ge
maakt en zal het aantal bruggen moe
ten worden vermenigvuldigd.
Het Nut... is een vereeniging van bur
gers en niet van arbeiders. Het eigenaar
dige is nu, dat deze vereeniging niet al
leen de belangen van zijn burgers-leden
nastreeft, maar ook de belangen van de
groote massa arbeiders-niet-leden. Ja, dat
eigenlijk oorspronkelijk de belangen der
leden zelf nauwelijks een rol speelden
en dat deze pas geleidelijk ter wille
van den algemeenen bloei der departe
menten in meer of mindere mate aan
dacht zijn gaan vragen.
....Als de Maatschappij wat iwen-
schelijk ware nog eens een vereeni
ging van burjgiers èn arbeiders wordt,
look dan zal Zij', wil Zij' zich zelf blijven,
niet het belang der aangeslotenen in de
eerste plaats, maar dat der gemeenschap,
aangesloten of niet, hebben te dienen.
De Maatschappij1 telt over het geheele
land verspreid ruim 300 departementen.
Het centraal bureau is gevestigd te Am
sterdam.
Indien men „wat doet het Nut?"
dan zal men veelal ten antwoord
krijgen: „Het houdt lezingen". Inderdaad
is de „Nutslezing" een typisch Neder-
landsche verschijning.
De goed geordende Nutslezing is juist
even boven het niveau van het gemiddel
de Nutslid dat ernaar luistert. De massa
der leden pleegt hier met haar eisühen
naar omlaag te trekken, het leiding ge
vende departementsbestuur trekt naar
omhoog
De Nutslezing leeft nog, al heeft zij
zich uit sommige igrojotere plaatsen terug
getrokken. In hoeverre zij bestand zal
blijken tegen radiomuziek en radio-lezing
zal de tijd moeten leeren....
Uit de lezing heeft zich de korte cur
sus ontwikkeld. In de grootere plaatsen
heeft deze geleid tot de volksuniversitei
ten, die in het algemeen een geheel zelf
standig leven voeren.
Verder worden in de laatste jaren too-
neel-, muziek- en filmavonden gegeven.
Dit alles betreft het werk ten behoeve
van de leden. Wat den overigen arbeid
aangaat, het Gedenkboek bevat een lijst
van de 85 soorten, waarin de 930 In
stellingen, welke door de departementen
worden onderhouden, zijn verdeeld'. Hier
onder zijn 254 lalgemeene bibliotheken, be
nevens 41 bibliotheken voor jongelieden
en 7 schoolbibliotheken. Een aparte Nuts-
commissie voor Bibliotheekwezen is door
het Hoofdbestuur ingesteld.
De herziening van den wettelijken tijd
Afschaffing van den
zomert ij d
In de memorie van antwoord aan de
Tweede Kamer inzake bovenbedoeld
wetsontwerp, verklaart de minister van
binnenlandsche zaken dat hij het aanvan
kelijk voorgestelde systeem wil verla
ten en thans voorstelt', den Middel-Eurp)-
peeeschen tijd als tijdregeling voor het
geheele jaar te aanvaarden. De aanvaar
ding van den Mididel-Europeeschen tijd
is te beschouwen als een compromis,
waarbij als winst geldt de afschaffing
van den zomertijd.
De" werkeloosheid
Het aantal werkzoekenden.
De directeur van den rijksdienst der
1 werkloosheidsverzekering en arbeidsbe-
I bemiddeling [deelt mede, dat in de week
van 22 tot en met 27 October het aan
tal leden van ingevolge het werkloos-
heidsbesluit 1917 gesubsidieerde vereeni-
gingen bedroeg 568.000, waarvan 82.600
landarbeiders.
Bij 1064 organen der openbare arbeids
bemiddeling stonden op 27 October in
totaal 343.190 werkzoekenden ingeschre
ven, waaronder 323.946 mannen. Hiervaai
waren werkloos 321.993 personen, waar
onder 308.178 mannen. Op 13 October
1934 bedroeg het aantal ingeschrevenen
bij een ongeveer gelijk aantal organen
335.106. Hiervan waren werkloos 313.926
personen, waaronder 300.008 mannen. Het
aantal ingeschreven werkzoekenden is
sedert 13 October gestagen met 8084, het
aantal werkloozen met 8067. In vergelij
king met het overeenkomstige tijdstip
van het vorig jaar wijst het aantal bij
de organen der openbare arbeidsbemid
deling ingeschreven werkzoekenden een
stijgin/g aan van rond 20.000.
De Amsterdamsche Raad
So'cvDem. tot besturen
geneigd.
De jaren dat de hoofdstedelijke ge
meenteraad 50 en meer zittingen „deed"
pver de behandeling van de begroeting,
Zijn voorbij. Thans is gerekend iqp 20
zittingen. Veel praten heeft geen zin en
dezen keer is zelfs van de leider van
de oppositie, den heer De Miranda, de
gedachte uitgegaan, den spreektijd nog
meer te beperken, dan aanvankelijk in
het voornemen lag. ZjOp is de verwach
ting, dat de eindstemming op den laat-
sten dag van deze maand zal kunnen
plaats hebben.
Wat de geruchten over de verwer
ping der begrootinig' betreft, en dat dan
de oppositie niet het bestuur der stad
op zich zou kunnen nemen verklaarde
De Miranda, dat als de brooting wioirdt
verworpen, mede doordat de S.D.A.P.
tegen zou stemmen, en de wethouders
dan zouden aftreden, spr.'s fractie daaruit
de gewone politieke, democratische con
sequenties zou trekisen.
Biggenmerken voor het seizoen 1935
Door de Nederlandsche Veehouderijcen-
trale wordt het navolgende bekend ge
maakt
Gedurende het seizoen 1934 (1 Januari
1934 tot 1 Januari 1935) werden aan
de gewesten in totaal 2.520.000 stuks big
genmerken toegewezen.
Op grond van deze cijfers betreffende
binnenlandsche consumptie, export en
huisslachtingen is het bestuur der Cen
trale van meening, dat ten aanzien vain
de periode 1935 (1 Januari 1935 tot 1
Januari 1936) een toewijzing van 2.200.000
stuks biggenmerken rationeel te achten is.
Voor 1935 zullen aan Zeeland 47000
biggenmerken worden toegewezen.
VERSCHILLENDS BEMCHTEJS,
PSEUDO-KLOOSTERBROEDER
Sedert de laatste maanden opereerde
in de Noord-Limburgsche |d|arpen een man
die zidh uitgaf voor een kloosterbroeder
in de orde van Ide barmhartige broeders
van Trier. Hij was in de kleeding van
die orde gestoken. Alvorens zijn slag
te slaan bezocht hij de parochie-geeste
lijken in verschillende dorpen onder me-
dedeeling, dat hij handeteekeningen ver
zamelde voor de zaligverklaring van den
ECHTE PRIESCHE HEEREN-BAAI
10 15*20-25cCp.halfons
K UO&Ul*. VOA Cf&KXft.
Men söfieppe zich een inwendig be
staan, dat onafhankelijk is van de toe
juichingen en berispingen der menschep.
stichter van de orde. Op Ideze wijze
wist hij alle mogelijke parochiestempels
en handteekeningen van vooraanstaande
geestelijken te verzamelen. Daarop bracht
hij' bezoeken aan Noioird-Limburgsche dor
pen teneinde geld in te zamelen z.ig. voor
Zijn kloosterorde. Om te bewijzen, dat
dit de goedkeuring wegdroeg van het
episcopaat en "de parochieherders toonde
hij de lijst met handteekeningen, zoodat
de menschen er gemakkelijk inliepen.
Het totaal bedrag is moeilijk te schat
ten maar er is gebleken, dat hij in het
dorp Horst alleen al een bedrag van
ongeveer 1000 gulden heeft bemachtigd.
Bij het bezoek aan een der dorpen trof
hij toevallig een vrouw; aan, die eenigen
tijd in het klooster, waartoe hij zeide
te behooren, had vertoefd. De bedrie
gerij kwam nu aan het licht. Hij bleek
te zijn zekere A. uit Houthem (Zuid-Lim
burg), die eenigen tijd in een klooster
heeft gewerkt en zoo de kloostergebrui
ken had leeren kennen. De oplichter is
voortvluchtig.
VALSCHE MUNTERS
Te 's-Gravenhage zijn twee kantoor
bedienden aangehouden Idie er hun werk
van maakten, valsche rijksdaalders en
guldens uit te igeven, terwijl ten huize
van één hunner een valschgeldinstallatia
en een partij van deze valsche munten
in beslag werden genomen. De zaak werd
ontdeki door een winkelier in de Wei-
marstraat, die telkens valsche guldens
in zijn filmverkoop-automaat aantrof en
die toen op de loer ging liggen wie hem
dat leverde. Dat bleek een 18-jarige jon
gen uit genoemde straat te zijn, die be
kende na verhoor bij de politie, dat
hij geholpen werd door een 17-jarige
jongen met einddiploma H.B.S. De 18-j.
had dezen 'zomer als kellner op Duin-
digt herhaaldelijk valsche guldens en
rijksdaalders teruggegeven, wanneer hij
een bankbiljet ter betaling van consump
tie in handen kreeg. Voorts waren tal
van valsche guldens gebruikt bij auto
maten, waaruit dan behalve de filmpak
ketten ook nog wisselmunt terug werd
ontvangen.
ZE WIST DE WEG
In een Deenseh provinciaal blad ver
telt een inzender van een merrie die
op haar ouden dag ziek werd en her
haaldelijk naar den veearts moest gaan.
Op een nacht meende de veearts dat
er op Zijn deur geklopt werd. Hij stoind
op, opende een raam en vroeg of er
iemand was. Niemand gaf antwoord. De
veearts nam aan dat hij gedroomd had,
doch even later meende hij weer te hoo-
ren kloppen maar weer kreeg hij geen
antwoord. Den volgenden morgen vond
men de 'merrie dood voor de deur lig
gen. Des nachts was het arme dier erg
ziek geworden; Ihet had kans gezien zon
der hulp nit den stal te komen en had
daarop den bekenden weg naar Iden vee
arts afgelegd, waar het met een der
voorbeenen aan de deur had gekloipt.
VAK HEINDE EM YE5L
Uit Washington wordt gemeld, dat
een uitgebreid programma van openbare
werken, ter Waarde van een miljard dol
lar, zal worden opgesteld, dat op den
duur in de plaats van alle vormen
v,a,n rechtstreeksc'hen steun zou moe
ten komen. Het zou o.a. de eleetrifica-
tie van het platteland, den aanleg van
een transcontinentalen weg en verbete
ring van den woningbouw omvatten.
Het parket van het Seine-departe-
ment is een onderzoek begonnen in de
kwestie van feite valsche zegels der
sociale verzekering. Volgens het Jou'rnal
is het waarschijnlijk, dat de staat se
dert 1932 voor ten minste 20 millioen
is benadeeld. De schuldigen, die de po
litie niet* meer heeft kunnen aanhouden,
behooren text een internationale bende;
zij zijn ontkomen.
Toen ingenieur Tobler, die een der
vermogendste bewoners van Zürich is,
van zijn villa naar zijn kantoor in de
stad wilde gaan, wierp een onbekende
hem van achteren een doek over het
hoofd en naderde een au O, waarin men
hem met geweld wilde duwen. Hij slaaf
de er echter in zich te verzetten, aoo-
dat de overvallers hun poging moesten
staken en er vandoor gingen. De po
litie neemt aan dat de onbekenden iden
ingenieur hadden willen ontvoeren, ten
einde een losgeld af te persen.
Evenals verleden jaar komen uit het
Noorden van Scandinavië wederom be
richten over 'ngeheimzinnig vlieg
tuig dat door de bevolking aldaar is
gehoord, doch omtrent welks aard en
herkomst men nog altijd in het duister
verkeert. Svenska Dagbladet zoekt ver
band tusschen deze berichten en een
Engelsch bericht, dat Scotland Yard in
Londen onontcijferbare code-signalen vain
een schip in de Noordzee heeft opgevan
gen, die verband zouden houden met de
verdwijning van een aantal personen uit
Huil, terwijl tegelijkertijd een in den in
ternationalen wapenhandel vooraanstaand
persoon met onbekende bestemming uit
Londen verdween.
Te Boekarest en in heel Roemenië
is een vreemdelingenrazia gehou
den, om te zien, of de vreemdelingen wel
in het bezit van geldige papieren zijn.
Te Boekarest zijn ongeveer 400 menschen
wier papieren niet in orde waren, naar
het politiebureau gebracht. Degenen, die
onverdacht waren, zijn terstond weer OP
vrije voeten gesteld.
In Zuid-Afrikaansehe luchtvaartkrin
gen zijn er op het oioigenblik plannen in
bespreking, voor het |organiseeren van een
wedvludht Londen—Ka apstad, naar
het voorbeeld van de wedvlucht Linden-
Melbourne, waartoe het zilveren jubi
leum van koning George voor het vol
gend jaar en tevens het 25-jarig bestaan
van de Unie van Zuid-Afrika aanleiding
zou geven.
Een voetbalwedstrijd, welke
te Oceanport (New Yersey, V.S.) gespeeld
werd en 'waarbij de gasten met 12—0
leidden, werd 'plotseling gestoord door
een aantal politie-agenten, die het veld
opwandelden en Ide 'gastspelers arresteer
den. Ze werden voor den politierechter
geleid en werden ervan beschuldigd!,
heksen, schuttingen en uithangborden den
vorigen avond in een dronken bui ver
nield te hebben. Men sloot hen in het
politiebureau op.
De Zwitserscüe Bondsraad heeft tot
het parlement een boodschap gericht in
zake de begrooting vioior 1935 waarin
de financieele toestand van
Zwitserland wordt uiteengezet en
vastgesteld wordt, Idat er geen reden
bestaat aan de stabiliteit van de Zwit-
sersche valuta te twijfelen.
Verschenen is het twaalfde kwar-
taalsrapport van den heer Rost van Ton-
ningen, den vertegenwoordiger te Wee-
nen van het financieele VolkenbondscO-
mité. Volgens den heer Rost van Ton-
ningen is Oostenrijk een der weinige
landen in Centraal-Europa, die weerstand
boden aan de bankpaniek, zonder over
te gaan tot een moratorium in binnen-
lof buitenland. Men kan constateeren, zegt
het rapport, dat het Weensche bankstel-
sel thans een der gezondste in Centraal-
Europa geworden is.
Korte berichten
Vrijdagmiddag, om 2 uur is dcör
het bestuur van het marinerampenfonds
een krans gelegd op het heldenjgraf
te West-Kapelle, ter herdenking van
de marine-mannen, die vielen in dienst
van Koningin en Vaderland bij ide mijn
ramp te West-Kapelle op 16 November
1914 tijdens het demonteeren van een
aangespoelde mijn op de kust.
De vertegenwoordigers van de be
sturen der verschillende vereenigingen
van overheidspersoneel hebben vergaderd
ter bespreking van het ontwerp herclas
sificatie-voorstel der regeering. Unaniem
stond men op op 't standpunt dat een
herclassificatie, gebaseerd op het plaat
selijk loon |0)f de verschillen in loonpeil
verwerpelijk moet worden geacht.
De maand October gaf op de wei
nige dagen, die goed' vliegweer brach
ten, veel belangstelling te zien voor de
vliegsport. Nauwelijks was het eenigszins
behoorlijk weer lof de leerlingen en ge-
brevetteerden overstroioimden de scholen.
De eerste tien maanden van 1934 wer
den 67 pet. meer vlieguren gemaakt dan
in dezelfde periode over 1933. Als ge
volg van de algemeene waardeering| van
onze K.L.M.-mannen, kwamen zeer velen
een proefles nemen en werden vele leer
lingen ingeschreven, waaronder een heer
van 53 jaren. Het aantal leerlingen be
droeg op 31 October 177.
B>. en W. van Middelburg hebben
tthans het reeds eerder toegezegde voor
stel tot vermindering van de prijzen van
het gas bij den gemeenteraad ingediend.
Zij stellen o.m. voor de meterhuur voor
alle categorieën af te schaffen, wat de
gem., althans de gasfabriek f 10.750.80
zal kosten.
Aan B'. en W. te Amsterdam is
thans het reeds eerder toegezegde voor-
waarbij het college wordt uitgenoodigjd
om binnen een termijn van drie maan
den, ter herziening van de loon- en
salarisregelingen en andere regelingen
van de arbeidsvoorwaarden voor de ge
meente-werklieden en -ambtenaren, re
gelingen van de arbeidsvoorwaarden voor
1
