WRIGLEY
abonnement:
Maandag 24 April 1933. zierikzeesche courant. d®9as!e0ejf0jergaiï,g,
advertentien
EERSTE BLAD
Inzending Advertentiën
D l. C0IIESP8NDENTEH
BINNENLAND.
Huiduitslag.
Uit Stad en Provinole.
Prijs p. S maanden 'j 1X0, franco
p. post 1.80, Voor hat bulten!,
per (aar ƒ10.—Afzonderlijke
nummers i oent Verschijnt das
Maandags, Woensdags en Vrij
dags. TeL Na 31 Postgiro 187677.
Zierikzeesche Nieuwsbode
- No. 12456
Uitg.-Redicteiir ll j KOSTEN
san 1—S regels 60 ets., van 4
regels en daarboven 20 ets. per
regel. Reclames 80 ets. per regel.
BIJ contract belangrijke korting.
Inzending op den dag van uit
gave vóór 10 nre.
Dit luRimar baitiat «It 2 bilden.
Uiterlijk 10 uur op den dag v. uitgaaf
gelieven ons Woensdag 26
April a.s., na het bekend worden
van den stembnsuitslag in hunne
gemeente, direct op te bellen (tel.
32) en de lljsttotalen van
iedere partij op te geven.
DE REDACTIE
WILLEM VAN ORANJE.
(1533_1584).
Bij de herdenking van het feit, dat 400
jaar geleden Prins Willem van Oranje,
de grondlegger van Oinze natie, werd
geboren, (een korte levensschets van den
grOiOten Zwijger,
De opgang van zijn leven was in stij
gende lijn. Geboren uit een Duitsch Vor
stengeslacht, kwam1 hij rjeeds pip 11-jarigen
leeftijd naar ions land, waar hij de (rijke
bezittingen van zijn neef René van Cha-
lofns als erfgenaam in bezit nam en
tevens het bestuur kreeg pver het prins
dom' Orange, in Zuid-Frankrijk gelegen.
Als edelknaap van Karei V, die zich
een wereldheerscher kson noemen, wierd
hij ingewijd in al die geheimen der pok
toien reeds beteekenisvolle diplomatie;
aanleg en karakter stelden helm in staat
de geheime wenschen van de grootmach
ten van dien tijd te doorschouwen.
Na den afstand van Karei V genoot
de Prins van Oranje aanvankelijk 't ver
trouwen van diens opvolger, Filips II.
Doch omstreeks 1562 kom!t er een ver
andering in die verkonding tusschen vorst
en (onderdanen. De Prins stelde zich aan
't hoofd van de oppositie tegen den
Koning.
De bedoeling is niet het gezag van (den
vjofst te ondermijnen, doch in te gaan
tegen negeeringsmlaatregelen, die djei Ne-
derlandsche gewesten zonden tmlaken toit
een absoluut geregeerd land, mét véraie*
tiging van privelegies en vrijheden, Ülie
in den Loop der geschiedenis verworven
waren.
Een factor van groo.te beteekenis kwam
daarbij. Zo,oals de sociale kwiestie in de
laatste halve eeuw de imenschheid bezig
houdt, zoo Was het in de zestiende eeuw
de godsdienst de brandende kwestie, (die
om oplossing riep.
De eenvpudige daad van Luther, het
bekend Imjaken van zijn 96 stellingen aan
de p(0|ort van de Slotkapel te Wittenberg
had enrotmle niet verwachte gevolgen gehadi.
De Hervorming schieen geheel Euro
pa te veroveren. De pude kerk, aanvan
kelijk bedwelmd door :d(en schok, her
stelde zich echter. Zij wist haar trouw
gebleven aanhang te prganiseeren, Zij
ruimde (misstanden iofp en trachtte door
allerlei maatregelen haar vroeger gezag
te herwinnen. Dat gaf aanleiding tojt ver-
violging. Aanvankelijk schikte 't Vlolk
zich daarin. Maar io|p den duur pjitstonld!
er een groeiend veirzet. Ook bij hen,
die trouw gebleven waren aan de pude
kerk.
Willem van Oranje is daarvan een illus
ter voorbeeld. In den Raad van State
sprak hij het openlijk uit „dat het gan-
sche stelsel van plakkaten en schavotten,
van nieuwe bisschoppen en oude scherp
rechters, inquisiteurs en aanklagers eens
en vofor goed diende te worden afge
schaft. Hun tijd Was voorbij. De Neder
landen waren vrije gewesten, o|m!ringdf
door vrije landen en vast besloten hun
pude privilegiën te handhaven". Willem
van Oranje was hier de t;otl k van de
meaning van het pvergropte deel van
het N e de r 1 a nds c he Volk.
/.Willem I heeft, schrijft prof. Blok, het
eerst de edele taak der gewefcensvrijhejidi
in de lopperste Nederl. Raadszalen laten
hjoioren. Hij heeft het eerst (met open
vizier den strijd aangebjonden vqor dat
kostbare kleinnood, den roem van onzen
Staat in die dagen, toen nergens in
Europa godsdienstvrijheid heerschte".
De wensch em de oude voorrechten
van het Nederl. Volk te handhaven en
de begeerte lOtm de gewetensvrij
heid in diezfe landen te verwerven,
brachten Oranje in strijd (mlet zijn vorst'.
Het duurde echter lang voor hij er toe
merging. Eerst na 1567, als Filips da
bloem van den adel laat gevangennemen
en verojordeelen, als Filips ham! treft in
zijn zoon, die te Leuven wordt opge
licht en naar Spanje gevoerd, als Filips
Alva (met een legermacht zendt, w:ord]t
verzet, plicht,
In de titanenwiorsteling tegen
het Spaansche geweld (mét zijn pp- en pe-
dergang, ©ogenblikken van blijde hope en
jaren van vertwijfeling en moedeloosheid!,
blijft Oranje altijd groot. Telkens Weet Ü(e
Prins dooreen onwankelbaar Gods
vertrouwen cl© kleintaoloedigen te bezie
len, de wankelimJoedigen aan te vuren, de
teleurgestelden te trqosten.
Het drioeve einde van dit mioeite-
voile leven werd veroorzaakt door het
PRINS WILLEM VAN ORANJE.
schoft van een gehuurden moordenaar. En
nqg hij het sterven is (z'ijn eenige gedachte
het welzijn van hen, die hem als een
vader verearden.
Willem van Oranje was de
stichter van onzen staat, de
(grondlegger van enzfe vrijheid, de Vader
des Vaderlands, die man van pinze geeste
lijke vrijheid, de schuts van allen, die eer
lijk en oprecht hun overtuiging jof hun
'wilden behouden of handhaven!
DE MUITERIJ IN IND'IË.
De Java-Bode meldt, dat de kapitein
tfer zee J. T. A. J. Bruinsma, comman
dant van de Java, die eerst sedlert Get.
1932 in Nfed.-Indie is, van het coimimait-
demient is ontheven, in verband met slap
optreden tijdens de dienstweigering aan
boord van zijn schip.
DEMONSTRATIEF CONGRES.
In ide igroote zaal van den Haagschen
Dierentuin is gisteren onder auspiciën
van N.V.V. en S.D.Af.P. een drukbezocht
demonstratief congres gehouden ,als pro
test tegen het optreden van den minis
ter van defensie terzake het verbod van
lidmaatschap van bepaalde organisaties,
het verbod tegen de bladen van 'dé Ar
beiderspers en als protest tegen de plan
nen ider regeering tot wijziging van het
Rijksalmbten aren-reglement.
waarin Idle- arbeiders van een veertig
jaar terug leefden en 'hqe !dio;or de
Encycliek „Rerum Novarum" hierin ken
tering kwam, terwijl het 2e deel den
toestand van 'den arbeider van tegen
woordig geeft, zeer veel verbeterd] sinds
dien, doch ook weer bedreigd (door het
systeem van winstbejag) der geldmag
naten dat organisatie en ppttreden nog
meer noodzakelijk maakt.
Toegelicht door een explicateur werd'
de fitail idioior de aanwezigen met aan
dacht gevolgd en ook de toegiftjes vielen
in den sm'aa'k. In zijn slotwoord sprak
de explicateur, behalve een opwekkend'
woord' voor de katholieke sociale orga
nisatie, woorden van dank tot de dames
Koevoets en v. d. Wiolff vopr hun muzi
kale medewerking.
Waech de aaBgedane plaatsen met warm
water en Purolzeep, droog daarna voor-
ziohtig af, doe er dan wat Purol op en
strooi daar overheen nog wat Purol-
poeder. Herbaal dit eiken dag, zoolang
het noodig is.
ZIERIKZEE. De Filmavond, georgani
seerd door de R.-K. Propagandaclub en
'de afd. van d©n R.-K. Volksbond, Vrijdag
in id'e Concertzaal gehoudlen, mocht zich
niet in groote belangstelling verheugen.
Misschien was de pas voorhij zijnde
Paschen hiervan wel 'die oorzaak of mis
schien het feit, dat het programma af-
W'^pk van het gewoonlijk gegeven©. Die
gene, die evenwel gedacht hebben dat
dit laatste een beletsel Zou Zijn vqor een
„mooie filmavond" hébben echter onge
lijk gehad, want èn door inhoud èn door
opnamen (waarondier veel symbolise,ie)
moet het hoofdnummer, de film .^Kente
ring", 'e©n product 'der Nederian;dsche
filmindustrie en gespeeld door leeken-
spelers, inderdaad ieen .mooie film ge
noemd wondien, en ook als sociale pro
pagandafilm1 mag zij .uitstekend geslaagd
heeten. Op treffende wijze wordt in het
Ie deel de elleqdige toestand geschetst
VO^e° .„\Q>,eV
De Emrn'abloemcollecte ten bate der
t.b.c.-bestrijding 'heeft hier f 158.96 (bpi-
gebracht.
Het „klodderen" met kalk op de
straten, ter aanbeveling van een 2-tal
politieke partijen, heelt ook hier zijn en
tree gemaakt. Deze minder fraaie vorm
van aanbeveling zullen we maar op den
koop toe nemen bij al het andere wat
in de bus wordt 'geworpen. Nog een
paar dagen en....;.... de hui is over.
Die lezing van Mr. G. A. Boon, Za
terdagavond in hot©l „Juliana" gehouden
voor die Liberale Staatspartij, was druk
bezocht. De voorzitter d(er afd', Zierikjzée,
die heer P. Kooijman, opende de verga
dering (mét een hartelijk speechje als
welkomstwoord tot mr. Boon, wien hij
daarop het woord' verleende.
Spr. begon zijn vlotte, prettige red©
ftiiet een inleidend woord over de oor
zaken, (die hebben geleid tot Kaïmi&r-
ontbinlding, n.l. ide aanneming van spr.'s
motie, uitsprekend dat de Kamer niet
miedie wenscht te gaan tot opheffing van
eenige rechtbanken en een aantal Kan
tongerechten. Hoewel het staatsrechter
lijk dwaasheid was de Kamfer te ontbin
den, was spr. toch blij dat het gebeurd
was, want hoe eer de huidige regaering
verdwijnt 'hoe beter het is. Bovendien
heeft deze regeering niet meer het ver
trouwen van de Kamer en dient er een
negeering te komen op breeder leest ge
schoeid, steunend op ordelievende en ge
zaghebbende partijen in de Kamer.
Spr. verdeelde, na deze inleiding, zijn
redie in 5 hoofdpunten: 1. Een hecht en
sterk gezag, hier en in Indië; 2. een
sluitende begrooting; 3. handhaving van
Wij (moeten ons eigen geluk smeden,
maar nimmer onzen mediemensch als
aambeeld gebruiken.
▼▼▼▼ytytyyyyyvv**YTYT*YYYYTY
vitale bedrijven; 4. verschaffing van loo-
niende arbeid en 5. intern, economisch©
samenwerking.
Waar Ide liberale beginselen onlangs
door (dr. Bienetoa hier uitvoerig zijn ver
klaard en verdedigd en wij van de toen
gehouden rede een uitvoerig verslag heb
ben (gegeven, imeenen wij te kunnen vol
staan imlet slechts enkele bizondere pas
sages uit de boeiende rede te vermelden.
Natuurlijk werd het geval met de „Ze-
van Provinciën" behandeld en de hou
ding van de S.D.A.P., welke partij
door spr. als amateur-opruiers werd
betiteld ten zeerste afgekeurd. Deze
fatale geschiedenis bracht aan het licht
hoever het gezag was ondermijnd, en
toen is de regeering scherper maajtre-
gelen gaan nemen, n.l. de zuivering, 'diet*
naar spr. beweert, nogal zal meevallen,
want, ©Is steedis, zijn er een aantal meel-
loopers.
Krachtig bepleitte spr. handhaving van
onze vitale bedrijven, die Ievieinsvaitbaar
heid! 'hébben getoond' en het brengen van
offers daarvoor, [daar 1/3 van de gan-
sche bevolking direct of indirect 'bij den
landbouw, tuinbolu,w enz. betrokken is.
Na Ide pauze wees spr. op de nood
zakelijkheid van verschaffing van loo-
nienden arbeiid, imiaar ook op 'tfeit, dat
de arbeiders in de z.g. beschutte be
drijven moeten begrijpen dat hun looneai
niet 'kunnen blijven en geen maatregelen,
igenoimte/n worden zooals in de ge
meente Amsterdam om hooge loonen
qp pieil te houden, wat spr. een krank
zinnige economie noemde.
Van ide intern, econ. samenwerking ver
wachtte spr. dat tmen eindelijk eens zoo
verstandig wordt dat de tarieven naaf
beneden zullen gaan, waardoor een be
tere toekomst geboren zal worden.
Tenslotte sprak mr. Boon over de ra
dio en wel over die politiek in den aether;
die reclame om op dhr. Colijn te stem-
mien, wat heel verkeerd is, want die
worid't toch gekozen en men geeft zijn
stem aan een andere A.R. en versterkt
miede ,dje coalitie; waarschuwde voor het
fascismle, dat een machtstaat en (geen
rechtstaat wil en vroeg tenslote meer
macht voer Idle liberalen. Voor 't debat
gaven zich op Idir. v. d. Kwast, M. K.
Krepel, J. J. ide Bruijne, L. Otte en W(.
Kristelijn. Achtereenvolgens beantwoord
de mr. Boon 'de debaters, gaf hun af
doende inlichtingen en zorgde er voor,
dat door het optreden van een hunner,
die vrqolijke noot ook in het politieke
diebat niet verloren ging.
Die voorzitter dankte aan 't eind mr.
Boon voor zijn boeiende voordracht en
het publiek voor de aandacht.
HAAMSTEDE. Zaterdagavond j.l. hield
de afdeeling „Haamstede-Burgh" van de
Liberale Staatspartij de Vrijheidsbond, in
'de goed bezette zaal van hotel Bonn een
openbare bijeenkomst, waarin als spreker
bptrad dhr. J. M. v. Bommel v. Vloten
'te Goes imet het onderwerp: „Landbouw!,1
jrtbersrfTsme en politiek". De voorzitter
dhr. C. Blom, opende deze vergadering
mlet een welkom, in 't bijzonder aan den
spreker. Daarna verkrijgt dhr. v. Bommel
v. Vloten het woord. In den breede be
handelde spr. de ontwikkeling van land
en tuinbouw met vo.or- en tegenspoed
door alle tijden hieen, (de crisis in Idle
laatste helft 'der 19 e eeuw, die eveneens
diep ingrijpend was, maar door meer
dere intensiteit van het 'bedrijf, verschil
lende (maatregelen, voorlichting enz. kon
bezworen 'worden, in tegenstelling mlet
de huidige crisis, die door belemmering
van den uitvoer, waarop Nederland groo-
tendeels is aangewezen, een nooit ge
kende ontwrichting van verschillende be
drijven heeft veroorzaakt. Gaat het land
en tuinbouw, de hoofdader van het uit
gebreide plattelandsbestaan, slecht, dan
lijden noodwendig ook andere bedrijven,
industrie, handel, scheepvaart enz. Land
en tuinbouw moeten, naast andere bedrij
ven, (waar dit noodzakelijk blijkt, ge
steund 'worden, wil imen verdere inzin
king of totalen ondergang voorkomen,
al moeten ook daarvoor offers gebracht
worden. Spr. geeft verder een overzie'it
van de machtigingswet, waarvan hij op
wijziging 'hoopt en evenlueele zelfvoor
ziening, zooals 'die in 't buitenland wordt
toegepast, hoewel hij dit geen feilloos
redmiddel acht. Met een aanbeveling om
bij Ide a.s. verkiezing te stemmen op 'de
lijst van den Vrijheidsbond eindigt spr.
zijn met aandacht en belangstelling ge
volgde rede. De gestelde vragen wfendfen
door hem op afdoende wijze beantwoord.
De voorzitter dankt dhr. van Bommel v.
Vlotqn voor zijn weldoorw'rochte rede
en de vergadering voor de opkomst en
sluit imfet een aansporing in dichtmaat
voor de Vrijheidsbondslijst, de bijeen-
komst.
SCHARENDIJKE. Dinsdag 18 April trad
voor een tamelijk go,ed bezette zaal in
café Kqqmjan, voor 'de C.-H. Kiesvereen.
alhier op, Mr. R. M. van Dusseldorp, lid
van Ged. Staten te M'ddelbüng. De voorz.
L. Kristelijn, opende deze vergadering
met gebed, riep den spreker het welkom
toe en gaf, met het oog op den tijdj,
onmiddellijk het woord aan Mr. van Dus
seldorp, tot het houden zijner rede, welke
op zeer duidelijke wijze werd uitgesrpo-
ken. Tot het stellen van vragen werd
door ieen 2-tal heeren gecruik gemaakt,
welke door den spreker op duidelijke
wijze werden beantwoord. De voorzitter
dankte namens de kiesvereeniging en de
hoorders van dezen avond, den heer v.
Dusseldorp voor zijn leerrijke rede, waar
na Idoor den spreker met dankgebed
deze bijeenkoimst werd gesloten.
Witte tanden: Chlorodont
BROUWERSHAVEN. Verslag van de
Raadsvergadering van 20 April. Voorz.
de burgemeester, de heer ,C. Gast. Dhr.
P. Lijbaart is afwezig. Ingekjoimen is een
verzoek van de afdeeling van den Mo
dernen Landarbeidersbonid om' invoering
van een steunregeling yoor werklooze
arbeiders (die niet bij de werkverschaf
fing worden tewerkgesteld. De commis
sie voor de wlerkverschafifng, aan wie
dit adres otm1 prae-advies was gezonden,
persisteert bij haar vprig jaar te dezeir
zake gegeven ©ifwijzend advies, in ver
band waaranlede B. en W. voorstellen
afwijzend op het verzoek te beschikken.
De heeren Priem en Ringelberg pleiten
voor de invoering van een steunregeling.
Zij verkiezen wel werkverschaf-
iing bloven een steunregeling, doch als
de werkioozien iqm de 3 weken worden
tewerkgesteld (gedurende 1 week, heb
ben ze dje (Overige weken geen inkomsten.
B. en W. voeren hiertegen aan, dat er
bij de tewerkstel'ing rekening gehouden
wjordt imtet de giezinsinkomlsten. Gezins
hoofden, wier gezin geen ©ndere inkom
sten hebben dan dat van het hoofdj,
wiorden meerdere weken tewerkgesteld!
WRIGLEY'S
KAUWGOM
IN DE MOND
IS LEKKER EN
GEZOND!
Na nog! eenigé discussie wordt 't voor
stel van B. en W. aangenqmen mlet 4
tqgen 2 stömimfen. De beide S.D.A.F.'s
'stömimen tegen. Z.h.s. wjqrden aan het
bestuur van de School (mlet den Bijbel
de bemoedigde gelden toegestaan voor
de aanschaffing van nieuwe gordijnen.
Vervqlgens komt aan de orde de agenlda
van de vergadering van aandeelhouders
der N.V. Waterleiding-Mpij. Schouwen—
Duiveland, ,op 28 April a.s. Naar aanlei
ding van de vervulling van een vaca
ture in den Raad van Beheer, in verband
imlet het overlijden van den heer A. van
der Weijdie, stelt d'hr. PriOrn voor, dat
de afgevaardigden van deze gem(öento
wedeijo|m! iemand van Zierikzee naar vo
ren bullen brengen. De heer Ringelberg
wenscht dhr. Cashoek van Zierikzfee te
beqoqmien, opdat alle kleuren dan ver-
tqgenwjqordigd zullen Zijn. Weth. vian
Nieuwenhuizc is er tegen, dat 't nieuwe
lid een Zierikzeeënaar zal zijn. Naar ver-
hjquding van het zielental komen Drei-
schjor en Oosterland b.v. eerder een zetel
toe, daar Z.zee reeds 2 vertegenwoordi
gers heeft. Na eenige discussie wordt
besloten den afgevaardigden ten deze
vrij imlandaafc te geven. Ten aanzien Van
de wijziging van art. 30 dier nieuwe sta
tuten van de N.V. deelt de voorzitter
mfede, 'dat van den Minister bij den
Raad van Beheer een schrijven is in-
gekqmfen, waarbij de Minister bezwaar
imaakt tegen de bepaling dat de Direq-
