Qnthen&cizn
30 CENT per
1/2 PONDS
PAKJE
abonnement:
Woensdao 5 Art 1qq9 zierikzeesche courant 89ste jaargang - No. 12371
naudy a uct. laoz. Mttaunt ukan Dir. j. de looze. uitK.-iMM.iiir u. j. hoste*
4
advertentisn
Inzending Ad vertent iën
H.H. WINKELIERS
binnenland.
Uit Stad on Provincie.
{B%Ej Daarom' alleen nog echte ASPIRIN
in de origineele verpakkingen!
Prtjs p, S maanden ./1.60, franco
p. post f 1.80, Voor bet buitent
per jaar ƒ10.—. Afzonderlijke
nummers 6 cent Verschijnt des
Maandags, Woensdags en Vrij
dags. Tel. No. S2L Postgiro 1S7677.
Zierikzeesche Nieuwsbode
van 1—* regels CO van 4
regels en daarboven 20 da. per
regel. Reclames 80 ets. per regel.
Bij contract belangrijke korting.
Inzending op den dag vaa alt*
gave vóór 10 ure.
UitarlIJk 10 air op dta dop uitgaaf
die deelnemen aan de Winkelweek en
een advertentie wenschen te plaatsen in
het extra-nummer, idat Dinsdag 18 Oct.
zal worden uitgegeven, gelieven er voor
te zorgen dat de cop ie a.s. Maandag in
ons bezit is. Dit blad', dat over het ge-
heele eiland! huis aan huis zal worden
bezorgd1, en op gekleurd papier zal wor
den gedrukt, leent zich bij uitstek voor
adverteeren, daar 6000 exemplaren hier
van worden verspreid. De regelprijs der
advertenties bedraagt 10 ets.
DE DIRECTEUR.
Gevonden voorwerpen
Een duimstok met riempje; een regen
mantel; een hamer; een R.K. bijbeltje;
een kleedje; een koperen gewicht; een
badhanddoek; een tabakspijp; een vul
pen; een tennisschoen; een kindermuts;
een zilveren broche; een bruine bont;
een motorsleutel en eenige sleutels.
WIJZIGING L.O.-WET.
Nieuwe leerlingenschaal.
Bij de Tweede Kamer is ingediend!
een spoed'-wetsontwerp, dat wijzigingen
in de Lager-Onderwijswet-1920 voorstelt.
Deze beoogen besparingen op de kosten
van het lager onderwijs. Het ligt in de
bedoeling de wet op 1 Januari a.s. in
werking te Idioen treden.
Het ontwerp omvat voorzieningen be
treffende het getal onderwijzers, dat aan
openbare en gesubsidieerde bijzondere
scholen voor gewoon en uitgebreid' lager
onderwijs ten minste moet verbonden
zijn, het recht van gemeenten en school
besturen op rijksvergoeding, het recht
van de onderwijzers op wachtgeld en
het toelaten van kweekelingen.
Aan elke school voor gewoon L.O.
zoo wordt voorgesteld voortaan te be
palen wordt het hoofd bijgestaan door
ten minste één onderwijzer, zoodra het
aantal leerlingen 35, Idoor twee zoodra
het 76, door drie zoodra het 131, door
vier zooidra het 186 bedraagt. Voor elke
vijftig leerlingen meer wordt één onder
wijzer meer vereischt. Aan elke school
voor uitgebreid1 lager onderwijs wordt
het hoofd bijgestaan door tenminste één
onderwijzer zoo dra het aantal leerlingen
27 bedraagt. Voor iedere 26 leerlingen
meer wordt één onderwijzer meer ver
eischt.
ZIERIKZEE. Het Bestuur van de af dee
ling Zierikzee van het Nederl. Roode
Kruis zal heden (Woensdag) en morgen
eene collecte houden den bate van het
Vredeswerk van het Roode Kruis.
Gaarne wekken wij de ingezetenen op
den arbeid, welken het Roode Kruis zich
in vredestijd ten doel heeft gesteld, naar
vermogen te steunen.
Men verzoekt ons ïnlee te willen
deelen, dat de zitting van het Bureau
voor Beroepskeuze ten Stadhuize, aan
staande Donderdag 6 October niet
plaats kan vinden, doch wel Donder-
Da braad dar Grosfs- of Sint
Lisvm Munsterkerk ta Zitrlkzaa
van 6 op 7 Octobir 1832.
(Slot).
Het spreekt vanzelf |dat na den 'brand
vele mededeelingen en verhalen de ronde
deden over de oorzaak ervan. In de op
22 October 1832 gedateerde circulaire van
de predikanten spreken deze van „een
„hevigen brand, van welke de oorzaak
„ons wel niet met volkomen zekerheid
„bekend is, maar die vermoedelijk is
„ontstaan door de onvoorzichtigheid der
„werklieden". Dat zulks inderdaad het ge
val is geweest, is ons door latere mede
deelingen bevestigd.
Toen men den brand bemerkte, de deu
ren opensloeg en in de kerk drong, kon
men het tegen Zondag 7 October 1832
gereed staan zilverwerk op de Avond
maalstafel nog redden, een gevaarlijk
werk, want de kerkeknape Costerus die
het grootemdeels verrichtte,zag aan alle
zijden stukken vuur vallen.
Zeker is het intusschen, id'at de lood-
kosten thans de echte
AS PI RIN-tab letten
in het buisje met
20 tabletten^
i
is de prijs van de nieuwe
Zakjes-verpakking mef
2 tabletten welke hy
giënischer en pracfischer
,s c'an 'osse tabletten.
Wanneer U Aspirin-tableften koopt, moogt U alleen deze verpakkingen verlangen
want dan hebt U de zekerheid, werkelijk de echte Aspmn-tabletlen te ontvangen
Denkt niet. dat elke witte tatilot Acnl.in ïe i_ L-nd ".I
««'"iljA MC cuue Mspirin-TaDienen ie ontvanqen.
Denkt niet, dat elke witte tablet Aspirin is. Het oiigineele Aspiiin heet! op elke
ilde BAYER-krujs als teeken van echtheid, zuiverheid en kwaliteit
tablet het ingestempelde Bwicn-Kruis ais teeKen van echtheid, zuiverheid en kwalitei
?T.iIS„ j oranjeband-buisjes of oianje-zakjes verkrijgbaar. Losse Aspirin
tabletten worden niet meer door Bayer geleverd.
dag 18 October a.s., waarop dan
een en ander zal worden naar voren ge
bracht over „Verkoopsters, Ver
koop er en hun Beroep", ingevol
ge -een Radiolezing van den heer F. van
Gelder, personeelchef van de N.V. Ma
gazijn „De Bijenkorf' te Rotterdam'.
Onder verwijzing naaar achterstaan
de advertentie deelt het bestuur van V.
V.V. imiede, dat in verband met de ko-
imlende Winkelweek een demonstra
tie zal worden gegeven door den heer
S. Sellenraad der N.V. Philips" Gloeilam
pen Fabrieken te Eindhoven over een
moderne wijze van etaleerem.
Met verschillende voorbeelden zal de
spreker aantoonen hoe op eenvoudige ein
goedkoop© wijze een bijzondere aantrek
kingskracht aan 'een etalage kan worden
gegeven, hetgeen toch wel van bijzonder
belang moet worden geacht om in de
komende Winkelweek het publielk naar
de winkels te doen stroomien. Ongetwij
feld zullen alle deelnemers, die hun eigen
belang begrijpen, idezen avond naar „Con
cordia" komen.
Het bestuur van V.V.V. brengt ter
kennis van de aan de a.s. Winkelweek
deelnemende winkeliers, dat de Vereeni-
ging „Nederlandsch Fabrikaat" voor die
deelnemers, die een of meer etalage-
ramen willen inrichten met uitslui
tend Nederl. Fabrikaat eenige
medailles en diploma's beschikbaar stelt.
Zij, die aan deze wedstrijd willen deel
nemen, moeten in hun etalage duidelijk
laten blijken, dat deze uitsluitend Ned.
Fabr. bevat, hetgeen mogelijk is door
wandkaarten der Ver. Nederl. Fabrikaat
in de uitstalling te plaatsen, en verder
door de wijze van aankleeding der eta
lage, als prijskaarten in de nationale
kleu,ren, vlaggedoek, door het plaatsen
van modellen, machines en derg., waar
mede verschillende goederen worden ge
maakt, met een aanwijzing: Zoo nmakt
mien in Nederland, met N ederlandsche
arbeiders Nederlandsche goederen.
Zaterdag a.s. zal het bestuur kotnfen
opnemen, welke deelnemers aan de Win
kelweek aan deze etalage-wedstrijd Wil
len meedoen.
C-e benzineprijs is verlaagd voor
particulieren tot 15 ct. per L., bij: af
neming in bussen en tot 14 ct. per L.
aan de pomp.
Bij Ministerieel [besluit js met in
gang van 1 Dec. a.s. (benoem|di tot licht-
waehter te Scheveningen, [de heer J. v.
Galen, thans in gelijke betrekking te
Westen-Schouwen.
BURGH. Maandagavond1 j.l. hield het
Nutsdepartement „Haamstede-Burgh" ejen
algemeen© ledenvergadering in hotel v.
d. Moer. Na opening door den voorz.,
dhr. W. G. Boot Wz., werd' het jaarver
slag behandeld en goedgekeurd, evenals
de rekening van den penningm. in ontv.
en uitg. resp. met f 117.22 en f98.725 en
de begrooting voor het nieuwe dienst
jaar in ontv. en üitg. met f 123.75. De af
tredende bestuursleden de heeren L. L.
Bolle, J. A. Hubregtse en W. G. Boot Jz.
werden bij acclamatie herkozen. In over
leg met het departement Brouwershaven
zullen voor het aanstaand seizoen als
sprekers uitgenoodigld worden de heeren
Brijs en Boezer. Ook zal getracht worden
De ST-LIEYENSKERK in haar glorietijd voor den noodlottigen brand
van 6—7 October 1832.
gieters niet voorzichtig te werk gegaan j
zijn, daar een of twee dagen vóór het
onheil, toen zij aan de Noordzijde der
kerk tegenover de woning B 424, toen
bewoond' door de douairière van Diopff
(geb.) Kempe, werkten, genoemde dame,
het onvoorzichtig omgaan Ider werklui
met het vuur ziende, nog uit huis ge
komen is en hun toegeroepen 'heeft:
„jongens, jongens, wat ga jie toch roe
keloos met dat vuur om".
Op denzelfden dag van den brand, des
Zondagnamiddags, hield Ds. G. C. Droog-
leever Fortuijn, die persoonlijk ijverig
deelgenomen had aan de pogingen tot
blussching, een pred'icatie in de Kleine
Kerk over Daniël 9 vers 16b: „Heer doe
Uw aangezicht lichten over Uw Heilig
dom, dat verwoest is", een leerrede, die
bij de overgroote menigte zulk een aan
doening verwekte, dat bijna ieder tot
tranen bewogen wend.
Direct ma de ramp werden door Kerk
voogden pogingen in het werk gesteld
om een nieuw kerkgebouw te verkrijgen
en de rondgezonden circulaires voor in
schrijvingen en giften hadden in de stad
zelve binnen enkele dagen zulk een re
sultaat, Id'at bijna f 42.000 was bijeenge
bracht. De grootste gift was van den
heer J. F. van Vrij'berghe.
Nu er reeds een aanzienlijke som was
bijeengebracht, meende men alvast met
eenige werkzaamheden te kunnen begin
nen. Nog in October 1832 had Jhr. W).
D. de Jonge, die secretaris van Kerk
voogden was, over den herbouw gecor
respondeerd met den architect Huijsers
te Breda, met wien hij bevriend was en
d'ie wel eens op „Welgelegen" logeerde.
Deze architect was van meening, dat er
een geheel nieuw gebouw moest komen
en al het oude moest afgebroken wor
den. Zelfs durfde de sub-commissie over
d'e kerkgebouwen aan het college van
Kerkvoogden voorstellen ook nu maar
tegelijk den grooten toren af te breken
„als eeniglijk tot afbraak bestemd zijnde",
een |domi voorstel, daar dit monument
niet eens meer aan de kerk, maar se
dert 1798 aan de Stad behoorde. Zoover
is het niet gekomen. Maar d!e stevige
bouwvallen Ider kerk, die nog zoo hecht
waren, Idat men ze met kruit moest ver
nielen en die nog best een nieuw dak
hadden kunnen dragen, werden afgebro
ken, Idlank zij o.a. Jhr. W, D. de Jonge
en genoemden architect Huijsers.
In November 1832 adverteerden Kerk
voogden, dat degenen, die lijken uit die
verbrande kerk wilden lichten, om die
naar ide Algemeene begraafplaats over te
brengen, daartoe binnen veertien dagen
bij hen schriftelijk aanvrage moesten
doen, daar anders niet meer op dierge
lijke verzoeken kon acht geslagen wor-
diem Onderscheidene lijken zijn toen nog
overgebracht en tusschen Ide bouwvallen
stonlden nog dagen achtereen gave of
halfvergane kisten, waarin de menschei-
Uj'ke overblijfselen, naar eeuwenoude ge
woonte, in geel of groen wassen kleeden
gewikkeld, te zien waren.
Honderden lasten brikken werden ver
kocht en vervoerd naar zeeweringen.
Aanvankelijk werd het geheele koor en
Ide kapellen der preekkerk weggebroken.
Toen begon men aan d'e fondamenten
en werden wagenvrachten doodsbeende
ren per scheepsgelegenheid' vervoerd. In
April 1833 staakte men het uitbreken
der fondamenten; in Mei d.a.v. werd de
achtergevel der kerk afgebroken, nadat
men eerst overwogen had of er op die
een avond met eigen krachten te geven
zoo mogelijk met lichtbeelden.
NIEUWERKERK. Vergadering van den
gemeenteraad, gehouden op Woensdag1
28 Sept. Voorzitter Ide burgemeester. Te
genwoordig alle leden. Op een verzoek
van A. Fl'kweert Pz., om ontheffing van
hondenbelasting voor 1/2 jaar, wordt af
wijzend beschikt, omdat de desbetreffen
de verordening het verleenen dezer ont
heffing niet toelaat. De rekening van den
keuringsdienst van vee en vleesch over
1931 wordt goedgekeurd, evenals de be
grooting voor Idienzelfden dienst voor
1933. Besloten wordt om aan den Min1,
van Binnenlanidsche Zaken te verzoeken
om Ide door de Vlascentrale te Goes vast
gestelde regeling inzake het verleenen
van subsidie voor de bewerking van oude
vlasoogsten na het roten, voor ideze ge
meente van kracht te verklaren. Naar
aanleiding eener circulaire van Ged. Sta
ten, inzake eene tijdelijke korting op de
jaarwedden der wethouders en de amb
tenaren van Iden burgerlijken stand, wordt
besloten te berichten, dat de wensche-
lijkheid hiervan niet wordt ingezien. Vast
gesteld wordt eene verordening voor 't
agentschap der arbeidsbemidddeling en
de jaarwedde van den agent der arbeidt
bemiddeling, gerekend met ingang van 1
Jan. 1932 bepaald op f30. Goedgekeurd
wordt de begrooting van het Burgerlijk
Armbestuur voor 1933, in ontv. en uitg.
op f1495 en met een gemeentelijk sub
sidie van f1300. De gemeentebegrooting
voor 1933 komt in behandeling en wordt
met enkele wijzigingen vastgesteld als
volgt: gewone dienst ontv. en uitg. op
f48434.01; kapitaaldienst ontv. en uitg.
op f4052.43. Bij de rondvraag wijst dhr.
Overbeeke op den hoek van de kleine
achterweg bij Tieleman, waar het des
avonds tamelijk donker is. Met een kleine
verandering aan de daar aanwezige lan
taarn is de verlichting te verbeteren.
75 °/o Blue Band uit de allerbeste grond
stoffen - met
25 allerfijnste Roomboter onder Rijks
controle - bereid volgens een karnproces,
waarvan de Blue Band fabrieken het
geheim bezitten.
Gebruik daarom uitsluitend Hollands beste
standaardmerk
versch gekarnd; metV 250/q> allerfijnste. Roomboter,, onder Rijkscontrole
buitenmuren en kapellen nog te bou
wen was. De geheele opbrengst van idie
afbraak werd) in Januari 1833 op ruim
f 31.000 berekend.
Zoo werd] dan Zierikzee van zijn
schoone, eeuwenoude kerk beroofd, meer
nog d'oor onkunde van autoriteiten en
b'aatzucht van bouwkundigen, dan door
het vernielend vuur.
Op deze schandelijke en door niets
gewettigde slooping die bovendien met
den herbouw op een veel hooger som
dan ooit restauratie zou gekost hebben,
n.l. op ruim f156.000 kwam te staan
zijn van toepassing de woorden van D.
J. van Lennep uit den Hollandschen Duin
zang:
Ach! die praal dier gewelven verzonk
in iden brand,
En Ide baatzucht vernielde met schenzieke
hanld
Het geringe, nog overgebleven.
Sprak voor ouidbeidsbescherming noch
stem, noch gevoel?
Zweeg èn overheid hier èn gemeente?
Zat mem stil bij des mokers onstuimjig
gewoel
Op der voorzaten heiligst gebeente?
We willen Ide lange lijdensgeschiedenis
van Iden herhouw en het product dier
werkzaamheden hier niet bespreken. Al
leen zij vermeld1, dat onze tegenwoordige
Nieuwe Kerk eerst op Zondagnamiddag
21 Mei 1848 plechtig werd ingewijd door
Ds. G. C. Droogleever Fortuijn met den
tekst psalm1 26 vers 8a: „Heer! ik heb
lief de woning Uwes huizes".
Toen verdween dan de houten schut
ting, Idie jaren aaneen het Kerkhof om
geven had, werden de tallooze zerken
opgeruimd die in de Poststraat opeen
gestapeld hadden gelegen en was ten
slotte bijna alles verdwenen, wat aan
het oude trotsche gebouw herinnerd had.
Toch hadden talrijke stadgenooten nog
herinneringen bewaard1 aan de bouwval
len van die St.-Lievens Monsterkerk; deze
had een stuk marmer van een kolom!,
gene een gesmieed stuk ijzer, een ander
weer gesmolten t*"n of lood gezocht tus
schen de bouwvallen. Bladen uit geredde
maar half verbrande bijbels werden nog
in vele gezinnen gevonden en nog heden
zijn van een en anlder enkele fragmen
ten bewaard1.
Onder de bijzonderheden, aan het af
breken verbonden, behoort o.a. dat, toen
men een 'der buitenmuren aan dien Zuid
kant wegbrak, men midden in het muur
werk, 'dat 80 c.M. dik was, een men-
schelijk geraamte vond Ingemetseld, ech
ter zonder hoofd en zoodanig tusschen
Ide kalkspecie ingeklemd, dat het genoeg
zaam zeker was, Id'at niet het lijk, maar
het geraamte aldaar indertijd moet zijn
ingemetseld! geweest. Welke geschiedenis
was daaraan verbonden? Aan een reli
kwie kan men niet denken. Ook niet aan
de omstandigheid, dat een onthoofd mis
dadiger, di e niet in den ge wijden gronld
dei kerk mocht rusten, in een der muren
voor zijn overblijfsel een plaatsje gevon
den heeft; want ook de muren waren en
zijn, volgens d'e heerschende jjpvattingv
gewijd. Wie zal zeggen wat dit alles
beteekenld heeft? Tljdgenooten zullen het
geweten hebben; maar geenerlei over
levering licht ons in. Alleen mag men
aannemen, dat het heeft plaats gevonden
na den kerkebrand van Juli 1466, toen
het geheele gebouw vrijwel nieuw zajl
opgetrokken zijn geworden en vóór 1479,
toen, volgens een aanteekening, de om
gang der kerk (de kapellen) is voltooid
met de glasramen erbij. Een fragment
van het genoemd gebeente is nog aan
wezig en zal (binnenkort, met andere
voorwerpen, aan het Stedelijk Museum
worden geschonken.
I 1
