ZisrikzeeschB Nieuwsbode
N.V. IMEIUN1KIE BUNK
6% OBLIGKTIEN a 100
SPOOR/
HOSTERD
TWEEDE BLAD
bahoorends Dl] da
«ai Vrijdag 1 Mal 1B31,Sio.r.12150
LUC HT VA ART.
Bswairjcholcn te Zlsrtkzee.
zachte en geurige rooktabak,
HEERENBAAI
Hoofdpijn >|-
en Kiespijn
Uit Stad en Provinole.
voor belaste Waarden,
■s - Q R A V E N H A,Q H.
met JaarlIJkscbe ultloting.
Verkrijgbaar bi] alle Kassiers
De Maandag van den vierden Mei de
zes jaars kan voor Schouwen en Duive-
land van groote beteekenis worden. Want
de opening van het vliegveld „West-
schouwen" kan een nieuwe periode in
luiden voor het verkeerswezen van deze
streek. En niet alleen voor deze streek,
maer zelfs voor geheel Nederland kan
zij een 'wegwijzer worden voor de rich
ting in en de wijze waarop het nationaal
Iuchtvaartverkeer zich verder ontwikkelen
zal.
In zekeren zin is deze binnenlandsche
lijn, die een der eerste in ons .Vader
land is, een proefneming te noemen. Ge
zien de vele tegenstrijdige beschouwin
gen, vooral in financieel opzicht, is 'iet
zeer moeilijk om zich aan voorspellingen
te wagen. Nu deze route echter eenmaal
tot stand gekomen is, willen we intus-
schen het beste hiervan hopen en wen
schen we deze onderneming succes toe.
Wat de vliegtechniek zelf betreft, kan
men niets anders zeggen dan dat deze,
overal in de laatste twaalf jaren in
letterlijken en in figuurlijken zin een
buitengewone vlucht genomen heeft. Niet
het minst ook in ons land.
De geweldig snelle ontwikkeling van
het vliegtuig tijdens den grooten wereld
oorlog leek aanvankelijk geheel en al
nutteloos. Toen echter aan dat vreese-
lijk tijdperk een einde kwam, stond het
aan de luchtvaart om te bewijzen, dat
haar gemaakte vorderingen, ook op het
maatschappelijk leven van toepassing
konden zijn.
En dat bewijs is in de laatste jaren
in Nederland gegeven door de krachtige
ontwikkeling en de snelle toepassing der
civiele luchtvaart.
Voor het vliegwezen in Nederland was
de militaire Luchtvaartaf deeling te Soes-
terberg de bakermat. Het jaar 1919 is
als een mijlpaal te beschouwen in de
ontwikkeling van de aviatiek in ons land.
Op initiatief van den eersten Luitenant-
Vlieger A. Plesman, alsmede van zijn
collega Hofstee, 'kwam de E.L.T.A. te
Amsterdam tot stand, waardoor het be
langstellende publiek ten volle gelegen
heid kreeg, dank zij de treffende demon
stratie, om met de vorderingen van het
vliegwezen van nabij kennis te maken.
Die dagen 'hebben zonder twijfel de op
richting van de Koninklijke Luchtvaart-
Maatschappij, kortweg en populair ge
noemd de K.L.M., helpen voorbereiden.
Deze kwam op 7 October van het jaar
1919 tot stand.
Deze Maatschappij maakte niet langer
gebruik van omgebouwde oorlogsvlieg
tuigen, doch voerde aldra een vliegtuig
in, dat geheel en al voor de behoefte
van het passagiers- en vrachtverkeer was
ingesteld. Het eerste vliegtuig van dien
aard was de Fokker II, dat later door
verbeterde typen van denzelfden beroem
den vliegtuig-constructeur van dien naam
zou worden opgevolgd.
De K.L.M. heeft zich sinds dat tijd
stip van haar ontstaan in enkele jaren
opgewerkt tot een organisatie van den
eersten rang, wier betrouwbaarheid zici
met de beste ondernemingen op dat ge
bied in het buitenland meten kan. Ha r
personeel, evenals haar technische inrich
ting staan zeer hoog aangeschreven. Voor
dat personeel heeft zij reeds vanaf den
aanvang gerecruteerd uit de beste krach
ten van de militaire luc'htvaartafdeeling,
terwijl haar zorg voor het materieel niets
te wenschen overlaten moet. Haar dienst
Bewaarscholen, zooals wij die heden
kennen, had men te Zierikzee vóór 1840
niet. In dat jaar n.l. werd de z.g.n. bur
gerbewaarschool in de St.-Domusstraat
in het perceel D 247 geopend. Wel be
stonden er reeds lang „zitschooltjes", zoo
als men ze noemde, waar kleine kinde
ren door moeders, die uit werken gin
gen of het thuis te volhandig hadden
om zich doorloopend met hun kinderen
bezig te houden, aan de „matres" ter
bewaring werden toevertrouwd. Uit een
opgaaf uit den Fransehen tijd weten wij,
dat in 1812 hier 21 zoodanige schooltjes
gevonden werden, waarvan er slechts 3
van een plankenvloer voorzien waren,
Wel kwam in de inrichting ervan lang
zamerhand verbetering; maar hoe groot
bleef toch nog het getal der kleinen die,
op heel lage bankjes gezeten, op een
aarden of leien vloer eenige uren moes
ten doorbrengen onder het opzicht van
een schoolvrouw, die gewoonlijk zat te
breien. De groote kindersterfte van dien
tijd was voor een deel ook wel toe te
schrijven aan de dompige, ongezonde ver
trekjes, waarin de kleinen opgehoopt
waren. En het opschrift op een dier
kinderbewaarplaatsen, door een wasch-
ECHTE FRIESCHE
20-50ct. per ons
met Indië heeft de bewondering van de
gansche wereld.
Bij die snelle en krachtige ontwikke
ling zijn groote mogelijkheden voor de
Luchtvaart in ons land weggelegd, waar
bij een internationaal luchtverkeer be
nevens een nationaal luchtvaartnet niet
langer misschien meer tot de droombeel
den zuilen behooren.
Wanneer later de geschiedenis van 'iet
Vliegwezen in Nederland geschreven
wordt, dan zal men hierbij ongetwijfeld
ook een haar toekomende plaats inruimen
voor de luchtlijn Rotterdam—Schouwen.
zullen spoedig bedaren door
Mijnhardt's Poeders.
Yraag daarom Mijnhardt's Hoofdpijn
poeders en Mijnhardt's Kiespijnpoeders
Alleen eoht als op doos en poeders de
naam Mijnhardt staat Let bij het
koopen hierop. Per poeder 8 ot. en per
doos 45 ct. Verkrijgbaar bij Uw Drogist.
ZIERIKZEE. In de Dinsdagmiddag ten
huize van mej. de wed. Verwer gehou
den algemeene vergadering van aandeel
houders der N.V. Waterleiding-Mpij.
Schouwen—Duiveland"welke gepresi
deerd werd door den heer A. van der
Weijde, stelde deze, na in het kort het
verscheiden herdacht te hebben van den
heer N. van Sluis te Brouwershaven, aan
de orde de vaststelling van de balans en
winst en verliesrekening over 1930, be
nevens om nog niet over te gaan tot
het doen van afschrijvingen in verband
met de bepalingen van het '2e lid van
Art. 35 der Statuten en van het Leenings-
contract der Gemeenten, waarbij de eer
ste aflossing is gesteld op 1940.
2e. van het batig saldo der exploitatie
over het tijdvak 1 Juni tot en met 31
Dec. 1930, ten bedrage van f 17.393.24,
f 10.000 te storten in het vernieuwings-
ïonds en f 7.393.24 in het Perequatiefonds
overeenkomstig het besluit der verga
dering van 20 October 1930, waarin eene
nieuwe Rentabiliteitsberekëning is vast
gesteld met instelling opnieuw van het
Vernieuwingsfonds en eerste instelling
van een Perequatiefonds. Daar door de
aanstaande bijstorting in het Reserve
fonds dit bijna op het statuair maximum
wordt gebracht en het bedrag der Risico-
garantie alsdan aanmerkelijk zal over
schrijden, acht de R. v. B. voorshands
toevoeging aan deze Reserve onnoodig,
terwijl bovendien de stortingen in het
Vernieuwingsfonds en het Perequatie
fonds onder anderen naam ook als re
serves kunnen worden aangemerkt.
De -heer C. A. Boogerd wijst op het
gunstige verschil van f17.000 en vraagt
ot daaruit geconcludeerd mag worden,
dat de tarieven nog lager hadden kunnen
zijn. De voorzitter merkt op, dat het
gunstige verschil vnl. voortvloeit uit het
feit, dat het aantal aansluitingen grooter
is geweest dan oorspronkelijk is geraamd.
Vooral -het laatste kwartaal van 1930
heeft vele aansluitingen opgeleverd. Bij
voortduring :van den gunstigen toestand
bestaat na een paar jaren wellicht weer
kans op een tariefsverlaging van 5 pCt.
op de hoofdsom van het tarief. De heer
Koopman bepleit een andere inning van
de laagste klassen, waardoor de achter
stand van f 4000 aan waterpenningen, kanj
worden ingehaald. Spr. vermoedt, dat
niet aitijd onmacht, maar ook wel eens
onwil in het spel is. De voorzitter ant
woordt, dat het cijfer van f4500 betrek
king heeft op de balans per 31 December
1930, maar dat inmiddels de achterstand
is ingekrompen tot ongeveer f2000. Re
denen om wijziging in de inning të bren
gen acht hij niet aanwezig. De heer Pad
mos acht het alleszins billijk, dat de
leden van den Raad van Beheer presen-
vrouw gehouden, vóór tachtig jaren nog
alhier, te lezen en luidende: „Hier bleekt
men", was volkomen van toepassing op
de gelaatskleur der arme kleuters, die
er dikwijls schreeuwende heengesleurd
werden.
Het laatste „zitschooltje", n.l. dat van
Antje de Vries in de Verrenieuwstraat,.
in het huis B 188b, werd in 1885, wegens
gemis van kinderen, opgeheven.
De burgerbewaarschoolbovenge
noemd, waarvan het reglement gedateerd
was 14 Februari 1840, werd 1 ApriK
1840 geopend. Het reeds genoemde per
ceel Di 247, was daartoe door een com
missie, bestaande uit de heeren Mr. J.
A. Schneither, Mr. M. J. Schuurbeque
Boeije, Ds. G. C. Droogleever Fortuijn
en Dr. P. J. Andreae, aangekocht, voor
het doel ingericht en voldeed zeer goed
Kinderen van 2—6 jaar werden er toege
laten en konden de school op werk
dagen van 's morgens 9—12 uur en des
namiddags van 26 uur in den zomer,
en van 241/2 uur in den winter be
zoeken, terwijl Zaterdagnamiddag geen.
school werd gehouden. Het schoolgeld
was 60 cent per maand en van 1840 tot
1884 was Geertruida van Wetering hoofd
dezer school, die nog vijf opvolgers
had. Wegens het geringer wordend aan
tal kinderen) bij de oprichting pl.rn. 100,
tiegeld genieten en hij doet een voorstel
in dien geest, maar wijzigt het op ver
zoek van den voorzitter, waarbij de
voorsteller de Raad van Beheer uitnoo-
digt, in den loop van dit jaar, met voor
stellen dienaangaande te komen. Met alle
stemmen, op drie na, wordt dit voor
stel aangenomen, waarna de balans en
winst- -en verliesrekening wordt goedge
keurd, evenals het voorstel van den Raad
van Beheer, inzake de afschrijvingen en
de bestemming van het batig saldo der
exploitatie.
Daarna volgt overlegging van 't jaar
verslag 1930, waaruit we 't volgende
overnemen
Hoewel de Raad van Beheer niet mag
klagen over veel buisbreuken en deze
beneden elders waargenomen normalen
is gebleven, stelden soms de plotseling
gelijktijdig voorkomende breuken zware
eischen aan het personeel, belast met
den buitendiénst, en voor de snelle en
doeltreffende uitvoering der herstellin
gen, mag hier wel een woord van lof
worden uitgesproken. Bedrijfsstoringen
zijn dan ook van zeer korten duur ge
weest. De voortdurende schitterende uit
komsten van het chemisch en het bacte
riologisch onderzoek stemmen tot groote
tevredenheid en overtreffen zelfs de ge
gevens verstrekt in de .ontwerpen, door
het Rijksbureau voor Drinkwatervoorzie
ning, destijds voor ons bedrijf opge
maakt. De grondwaterstand van 't duin
gebied is ondanks de groote hoeveelheden
afgepompt en onttrokken water naar de
gedane waarnemingen vijftig centimeter
verhoogd, hetgeen 'zal zijn toe te schrij
ven aan de buitengewone hoeveelheid
neerslag gedurende de tweede helft van
het jaar 1930 en ondanks het nog niet
doorgezakte water, dat zich in de om
geving van het Pompstation in een bijna
ontelbaar getal kleine meertjes nog be
vindt.
De branden konden enkele malen, dank
zij de Waterleiding, zeer spoedig worden
beteugeld.
De R. v. B. sluit zich gaarne aan bij de
woorden van den Directeur omtrent de
totstandkoming en de waarde der Drink
watervoorziening voor ons verzorgings
gebied, en spreekt tevens haar groote
voldoening uit over de Zeer vele aan
sluitingen, die wij hebben te danken eens
deels ,aan de spontaniteit onzer bevolking
en andersdeels aan de Gemeentebesturen
en de krachtdadige medewerking der
Burgemeesters. Het groote debiet van
water heeft dan ook tengevolge gehad,
dat onze Vennootschap onmiddellijk meer
dan de geraamde ontvangsten kon innen,
waardoor een voorstel kon worden over
gelegd tot verlaging der abonnementen
met 15, 10 en 5 procent.
Aan de orde is thans het voorstel tot
wijziging van art. 5 der Voorwaarden
voor levering van water. De Raad van
Beheer stelt voor art. 5. te lezen als
volgt:
le lid. Abonnementen volgens Art. 6,
Art. 7 en Art. 8 gaan in op den lsten,
of op den 15en der maand, waarin de
aansluiting is gereed gekomen, naar ge
lang dit tijdstip vóór of na den 15en dier
maand valt.
De abonnementen worden betaald over
de kwartalen, welke aanvangen met 1
Januari, 1 April, 1 Juli en 1 October.
2e lid. Wanneer een woning wegens
verhuizing, verandering van bestemming,
afbraak of andere reden-en verlaten Iwordt
door den geabonneerde, kan hij vóór de
beëindiging van zijn abonnement wegens
levering voor huishoudelijk gebruik een
maand vooraf daartoe schriftelijk een
verzoek richten tot de Directie; andere
abonnementen dan voor levering voor
huishoudelijk gebruik kunnen worden be
ëindigd door op dezelfde wijze een
schriftelijk verzoek in te dienen.
3e lid. Op deze verzoeken beslist de
Directie binnen veertien dagen na ont
vangst.
Dhr. Catshoek meent, dat uit de redac
tie van het 2e lid misverstand zal voort
vloeien, wanneer niet gelezen wordt 111
DE NIEUWE NEDERLANDSOHE GEZANT BIJ HET ITALIAANSCHE
HOF, de heer Patijn, oud-bnrgemeester van 's-Gravenhage, heeft aan den
Italiaanechen Koning zijn geloofsbrieven overhandigd. De heer Patijn bij zjjn
aankomst voor het Koninklijk paleis te Rome.
VRAAGT
Let op het Fabrieksmerk
plaats van: kan hij voor de beëindiging
enz., is hij verplicht voor de beëindi
ging van zijn abonnement etc.
Na verdediging van de samenstelling
van het 2e lid van art. 15 door den
voorzitter, idat de vennootschap de men-
schen in de gelegenheid stelt om vrijstel
ling te verkrijgen en de mededeeling, dat
ook in deze gevallen het reglement door
de directie met soepelheid zal worden
toegepast, trekt de heer Catshoek zijn
voorstel in en wordt het gewijzigde art.
goedgekeurd.
De twee periodiek aftredende leden
van den Raad van Beheer, de heeren A.
van der Weijde en C. Gast, worden her
kozen. De heer Gast dankt de vergade
ring voor zijn herbenoeming, die hij gaar
ne aanneemt, terwijl de heer van der
Weijde op de vraag van den heer Hage
of hij zijn herkiezing aanvaardt, anr
woordt, dat hij zijn benoeming aan
neemt, terwijl hij de vergadering dankt
voor het uitgebrachte votum. Dhr. Hage
verheugt het, dat de voorzitter opnieuw
zijn schouders onder de zaak zet, even
als voorheen, voor de tot stand koming
der waterleiding. Spr. uit den wensch,
dat het den voorzitter moge gegeven
worden nog lange jaren de vergadering
te leiden en hem kracht gegeven moge
worden die taak opnieuw op zich te
nemen. Het doet spr, genoegen, dat de
voorzitter lid van den Raad van Beheer
blijft en jdat tijdens zijn volgend voor
zitterschap de zaken van de vennoot
schap in groei en bloei zullen mogen
toenemen. (Applaus).
De heer van der Weijde dankt voor
deze woorden. Het is een harde strijd
geweest de waterleiding tot stand te
brengen, omdat "men de menschen iets
wilde brengen, wat ze nog niet kenden.
De leden van den Raad van Beheer dankt
hij voor 'den krachtigen steun, die hij
steeds heeft mogen ondervinden.
De rectificatie der erfpachtsacte voor
het terrein nabij den watertoren te Zie
rikzee wordt goedgekeurd, waarna ver
schillende tnededeelingen en ministerieels
beschikkingen op genomen besluiten vol
gen.
De voorzitter herinnert aan het feit,
dat het gebouw, waarin steeds en ook
nu weer is vergaderd, in andere handen
is overgegaan, gewichtige beslissingen zijn
hier gevallen en voorname acten opge
maakt. Ten slotte dankt de voorzitter
den vertegenwoordiger der gemeente Zie
rikzee, den heer Koopman, die deze ge
meente metterwoon gaat verlaten, voor
diens trouw bezoek aan de vergaderin
gen en de door hem gegeven adviezen,
terwijl hij -de hoop uitspreekt, dat het
hem in zijn nieuwe woonplaats goed
zal mogen gaan.
De heer Koopman dankt voor die woor
den, waarna de voorzitter de vergade
ring sluit.
Op 30 April 1921 trad de heer Mr.
H. J. Dije'kmeester af als commissaris
der Koningin in Zeeland, welke hooge
functie hij gedurende 15 jaar had be
kleed. Op 1 Mei deed de heer Jhr. Mr.
IV. Quaijes van Ufjord, tot toen grif
fier der Staten van Overijssel, zijn in
trede in Zeeland als opvolger van Mr.
Dijckmeester. Het was zeker geen ge
makkelijke taak het werk van iemand
van de bekwaamheid van Mr. Dijck
meester voort te zetten. Nu tien jaar
daarna mag op het tweede Zeeuwsche
kroonjaar van Jhr. Quarles van Ufford
als Commissaris, getuigd worden, dat deze
zich in alle opzichten heeft weten aan
te passen aan de toch voor hem vreem
de Zeeuwsche toestanden, dat hij zich
met alle kracht gegeven heeft voor de
speciaal Zeeuwsche belangen als land
bouw, verkeer en niet te vergeten het
brengen van den electrische stroom tot
schier alle uithoeken der provincie.
Geen onderdeel van de provincie is den
Commissaris onbekend, geen tak van
volksbestaan of hij heeft zijn hooge be
langstelling. De Commissaris heeft zich
door zijn optreden tegenover de burgers
der provincie, tegenover ieder, die met
hem in aanraking kwam, een plaats in
aller harten verworven.
Als voorzitter van de Provinciale Sta
ten toonde de heer Jhr. Quarles van Uf
ford zich steeds een onpartijdig, krachtig
leider. Op dezen dag mocht dit wel eens
worden neergeschreven, en daarbij de
wensch gevoegd, dat Jhr. Mr. Quarles
bij het einde 28 kinderen) werd de school
5 October 1912 gesloten.
Naast 'de burgerbewaarschool werd in
1842 een bewaarschool voor kinderen van
armen en onvermogenden opgericht. Deze
inrichting werd gevestigd in 't Koraal
straatje, i n het perceel B 424. Het regle
ment was gedateerd 22 November 1842,
de inhoud was, behoudens het lagere
schoolgeld van 30 cent per maand, on
geveer gelijk aan dat der burgerbewaar
school, terwijl de commissie van oprich
ting bestond uit de heeren Mr. M. J.
Schuurbeque Boeije, Dr. J. P. Ermerins,
Ds. G. C. Droogleever Fortuijn en Dr.
P. J. Andreae. De school werd geopend
1 Januari 1843 en het lokaal was een
deel van het heerenhuis in 1838 door de
stad gekocht van de erven van Dopff.
Aan het hoofd stond eerst Adriana Theo
dora Ribbe, die onderscheiden opvolgsters
heeft gehad, o. a. laatstelijk mejuffrouw.
Z. F. Papeveld. Door den wereldoorlog
en de inlegering van garnizoen te Zie
rikzee, werden ook de lokalen dezer be
waarschool in gebruik genomen en be
kwamen de kinderen aan de Zuidzijde
van het Kerkplein een onderkomen'.
Sedert 1916 werd deze school Algemeene
bewaarschool en daarna Neutrale be
waarschool genoemd.
In het Sint-Cornelia Liefdehuis is sedert
1878 een bewaarschool voor Roomsch
Katlholieke kinderen gevestigd, nadat
mej. de Weduwe Roothaert (beb. Bohi
zulks van 1869 tot 1872 had beproefd.
In 1868 was het gebouw bij de Oude
Haven, later na de demping dier
haven, bij het Havenplein, wijk A 325, tot
school voor Christelijk onderwijs inge
richt en in de aan den tuin uitkomende
beneden-Iocaliteiten werd in genoemd
jaar ook een bewaarschool gevestigd.
Eerste hoofd dezer school was mejuf
frouw van der Henst tot 1878; toen volg
de van 1878 tot '79 mej. P. de Graaf,
toen van 1879 tot '81 mej. J. P. Lat-
houder en sedert 1 Mei 1881 staat mej.
L. G. A. Verheijen aan het hoofd dezer
christelijke bewaarschool.
Lange jaren is de beneclen-localiteit
van het huis wijk A 325 voor bewaar
school gebezigd, ofschoon de ruimte en
de lichttoevoer veel te wenschen over
lieten. Eindëlijk kwam hierin een radicale
verbetering, toen op den hoek van de
Manhuis- en Pieterseliestraat een ruim en
nieuw gebouw werd gesticht, dat Maan
dag 21 Augustus 1911 feestelijk werd in
gewijd en door de vereeniging „Reho-
both" was tot stand gekomen.
Had mej. Verheijen reeds 30 jaren in
de oude bewaarschool aan het Haven
plein les gegeven, nu zijn er weder 20
jaren vervlogen, dat zij in de nieuwe
localiteit als hoofd werkzaam is.
Dit ongetwijfeld hoogst zeldzame feit
van een gouden jubilé als hoofd eener
bewaarschool heeft recht op een bijzon
dere vermelding en een gedachtenisvie
ring. En bij het herdennen harer werk
zaamheid, zullen velen, die vóór 50 jaren
en later daar als kinderen school gingen,
met achting en ingenomenheid zich mej.
Verheijen voor den geest brengen, die
zoo goed en liefderijk met de kleinen
wist om te gaan en die nimmer moede
werd telkens opnieuw, dag aan dag en
jaar aan jaar, zich met net aan haar
zorgen toevertrouwde jonge volkje bezig
te houden. Men denke over zulk een
toewijding en voortdurende werkzaam
heid niet gering en waardeere het vele
goede, door de jubilarisse gedurende een
halve eeuw in haar minder op den voor
grond tredenden, doch daarom nog niet
gemakkelijken werkkring, aan het opko
mend geslacht bewezen.
Moge haar voor al die toewijding
in haar levensavond dat streelend be
wustzijn geschonken worden, waarvan
Allard Pierson eens getuigde:
„.Bemind, hartelijk bemind te worden
„door kinderen en eenvoudigen, is het
„niet de hoogste eer die een waarlijk
„goed mensch kan ten deel vallen?"
