Zierikzeesehe Nieuwsbode TWEEDE BLAD Ult Stad en Provinolo. FEUILLETON. b«hogr«nda bl] da tin Vrijdag 11 Oct. 1829, no. 11813. Z1ERIKZEE. De algemeene ledenver gadering van het Departement Zierikzee van de (M(pij. tot Nut van 't Algemeen op Dinsdagavond j.l., was goed bezocht, het geen de voorzitter, de heer Schram de Jong, aanleiding gaf in zijn openings woord te gewagen van de toenemende belangstelling der leden in bet werk van het Nut. Na uitbrenging van het jaarverslag door den secretaris, den heer Begeman, wer den door de daartoe benoemjdle financieel# commissies nagezien en voor actoord ver klaard d'e Tekeningen van den penning meester, die van de Tuingrondverhuring, het huisvlijtonderwijs en de schoolwerk- tuinen. Voor het huisvlijtonderwijs Werd een commissie benoemd, bestaande uit de beo- ren Schram de Jong, Breetvelt, Begeman, iieimbach en de Vries, welke oommissje zal nagaan hoe de cursus het best zal kunnen worden ingericht en hoe het te geven onderwijs zal moeten zij'n. liet jaarverslag omtrent het schoolwerk- tuinen werd uitgebracht door den heer Quist, welke den dank der vergadering in ontvangst had te nemien voor de wijze waarop' hij met de andere leiders dezer onder af deeling van 't Nut had behan deld. Dank werd mede gebracht aan den penningmeester van 't departement, den heer Beelaerts van Ejmmichoven en aan de leiders van den huisvlijtcursus voor hun werkzaamheden. De heer J. J. de Bruijne, afgevaardigde naar de districtsvergadering te Goes, waar de heer v. Blink uit Lonneker sprak over het vervolgonderwijs, bracht, na een kort overzicht te hebben gegeven van de ge schiedenis van 't vervolgonderwijs, uit voerig verslag ;uit over het ojp de dis tricts vergadering behandelde en gaf ten slotte den raad om hier ook pogingen aan te wenden het vervolgonderwijs weer in te voeren. Eten commissie, bestaande uit de heeren Schram de Jong, Begeman, de Bruijne, dr. Hoekstra en Quaak, werd opgedragen, na onderzoek hoe 't vervolg onderwijs hier Weer in te voeren, aan den gemeenteraad een adres te richten tot wederinvoering van meer genoemd on derwijs. De begrooting voor het volgend dienst jaar wijst een eindcijfer aan van f 1396,76 met een nadeelig slot van f' 134,35. Het laatste en belangrijkste agendapunt betrof de mede deelingen van den voor zatter over den financieelen toestand van 't departement. Zeer uitvoerig gaf de voorzitter publiciteit aan de correspon dentie, gevoerd met de Nutsspaarbank, die over 1928 f 23485,04 winst maakte en zich dus in bloeienden welstand mag ver heugen. Deze rekening kwam eerst 3 Oct. bij 't bestuur binnen; het volledig verslag van den accountant is er niet bij over gelegd, zoodat de^e rekening eerst, na verkregen toelichting, in een volgende vergadering, zal worden aangeboden. De subsidie, die de spaarbank aan 't Nu'tsdepartement uitkeert is f 300,. welk bedrag reeds gegeven werd toen de bank vap f 1000f 7000 winst maakte. Nu fcie winst f 23000 is, wordt nog dezelfde subsidie gegeven. Het bestuur van 't Nut is de meening toegedaan, dat niet de spaarbank, als onderafdeeling over het H«t voormalig slot „Zwaeanburg" la Duivolaid. De Zwaan, de sierlijke, statige Water vogel, heeft aan onderscheidene burch ten in ons vaderland zijn naam) verbonden en naar zulk een kasteel of versterkt buis noemden zich enkele geslachten. Oudtijds was het niet iedereen vergund 2Wanen te houden. Slechts amlbachtshee- ren of vorstelijke en adellijke personen waren daartoe gerechtigd, en els men oude afbeeldingen van door grachten om ringde kasteelen ziet, treft fnen bijtna altijd dien koninklijken vogel aan, statig drijvende op het water, dat den burcht omgeeft. t Ook steden, die ambachtsgeredhtigd wa ren, hielden Zwanen in de grachten rond hun veste, stelden personen aan om! vopr die dieren te zorgen en lieten op rus tige plaatsen tegen de stadsmuren Zw!a- henhokken zetten. Zierikzee, sedert 1303 ambachtsheer over het Quaalambacht rond de stad, later genoemd bet Poprtambacht, hield zwa nen tot in de 19e eeuW. Zij Zwommen in de Versche gracht, maar vlogen niet zelden weg en moesten dan in 't Kaars- kensWater, somls Zelfs onder Noordgou- iwe geZocht worden. Daair het water der gracht niet altijd voldoende voedsel op leverde, Werden Zij met vischafval of anderen kost verzorgd. In 1852 meende onze stad, die vain Goes Wel eens enkele Zwanen ten ge schenke had ontvangen, de vogels te moe ten opruimlen en op 17 Maart van dait jaar werden 15 stuks in het openbaar verkocht. i Duiveland, in Welks kern rond Nieu,- iWerkerk verdwenen of nog aan te w ij- zien Vliedbergen lagen, zal in de 6e tot de 8e of 9e eeiuiw in opkomst geraakt Zijn. Een stuk van 976, door van den Bergh in Zijn Oorkondenboek onder No, 52 meegedeeld en door hem en anderen wegens de daarin voorkomende namen Bronchitis en Kinkhoest Siroop perflesch 1gld. i Bonbons per doos 60ci Apoth. tn Drogisten geven van subsidies van Nuts werk moet beslissen, maar 't DepaTtementsbestuur. Om tot eventueele overeenstemming te geraken beeft het Dapartementsbléstuur aan 't bestuur der spaarbank gevraagd een vergadering te beleggen, maar ijxv. daarop1 te antwoorden, zond het spaar- bankbestuur een ontwerp-statuten-wijzi- gimg, welke het Departementsbestuur af wees, omdat ,uit bet ontwerp bleek, dat het Spaarbamkbestuur zich door het ge ven van f 20Q meer subsidie zich nog meer macht en vrijheid van beweging Wilde koopen. Tijdens de uiteenzetting bleek duide lijk, dat men ('t Niutsbestuur en 't Spaar- bankbestuur) het over verschillende kwes ties roerend oneens was. Tenslotte nam de algemeene vergadering met algemeen# stemmen de volgende voorstellen aan: le. alle subsidies dienen te geschieden, via het idepiartement; 2e. meerder© gelden die nen aan het departement te worden af gestaan, teneinde behoorlijk nutswerk te kunnen verrichten, oa. voor huisvlijt en scboolwerktuinen, die zoo gebrekkig moe ten zijn, omdat daarvoor geen voldoende gelden worden beschikbaar .gesteld; en 3e. om1 aan personen, die hun vrijen tijd aan nutswerk geven een kleine gratifi catie toe te staan. Eveneens werd besloten nogmaals te trachten een onderhoud met het spaax- bamkbestuiur zien te houden. Mocht opk deze poging geen succes hebben, dan zal een .algemeen# ledenvergadering worden uitgeschreven. Na deze uiteenzettingen en besluiten werd deze vergadering gesloten- VOOR DE HUISVROUW. Wimerhleeren ,DpftruipPen. Nu is*fret de tijd van het opknappen van winterkleeren. Dikke jassen van groot en klein worden nagekeken vette kragen en manchetten moeten worden schoonge maakt, vlekken verwijderd enz. om en jongensjas, een fluweelen meisjesjurk, een fluweelen kraag van deze of igene jas of' mantel of jekker weer toonbaar en draagbaar t© maken. Ben vette fluweelen kraag kan men heel goed met een lapje met benzine 'behandelen- Maar dan op gepast, dat men dit niet doet in de na bijheid van open vlam of vuur. W,ant de dampen van benzine, vermengd met de lucht, zijn zeer licht ontvlambaar- Men kan ook witte terpentijn nemen, die men in een bakje met heet water wiarm maakt. Ook terpentijn is heel licht brandbaar, zoodat men ook dit niet bij het vuur mag doen. Terpentijn mag ook noodt op het vuur verwarmd worden. Het is na tuurlijk mogelijk, dat door het wrijven „moeten" of pletvlekken in het fluweel ontstaan. Dan moet men het even oipstopr men in de heete wasem van een stoomen- d© ketel water, met den ruigen kant bo ven den wasem1, terwijl men zachtjes te gen den draad opborstelt. Tenslotte met de hand glad wrijven. Verfvlekken haalt men uit fluweel ook met terpentijn. Wan neer de vlek evenwel taai is geworden (bijvoorbeeld, wanneer het er een van de vorige winter is i) dan moet die eerst week gemaakt worden door met wat olie in t© wrijven. Dikke, ruige stof van win terjassen en mantels, waarin verfvlek- van Scald is en Golda geacht op Schouj- wem en de Gouw© Jte doelen, zal i. vermoedelijk op een deel van Zeeulwiscb- Vlaanderen betrekking hebbdn. Ware de daarin genoemde stroom de Golde indierr daad de Gouwe langs Schouwen, dan Zon den de verder daarbij vermfeldie schapenn schorren ongetwijfeld op Duiveland zien. Maar, zooals gezegd is, doelt dit stuk naar Wij tneenen, op Zeeuwsch-Vlaande- ren en Oost-Vlaanderen, welk laatste naar de doorstroomlende Schelde, eveneens dje goulw Scaldis kan 'geweest Zijn, terwijjl Öe naami Papingailand hier onbekend, maiajr in Maldeghem-ambacht als Papmgiho voorkomt, terwijl bok een Gouwe in Zeeuwsch-Vlaanderen indertijd niet onbe kend iwias. i 1 Hoe dit Zij, in Duiveland Kvjoirden itn 1233 de oude en de nieuWte kerk genoemd, met welke namen men op Zijtn jongst in de 12e eeuw te land komft. Trouwens wordt Duvelant in 1206 reeds (als eiland) ver meld. i Een aanzienlijk geslacht bestond reeds in de 13e eeuw en wOrdt in oorkonden van dien tijd meermallen genoemd. Onge twijfeld is door een lid van dat geslacht het slot ZWanenburg gebouwd en waar in de reutmeestersrekeninigbe-Oosten- Schelde over' 1342 een Hughe Willem' Jansz. van Zwanenlburgh uit Duiveland en in andere stukken, o. a. van 1357, een Hu ghe Wïllemissoon uit Duiveland genoemd wordt, daar heeft men zeer vermoedelijk met een en denzelfden persoon te doen. In het Poorterboek van Zierikzee vindt men op 20 April 1401 ingeschreven Adiry- aen van Zwtanenburch, die als poorter beëedigd Werd door d|en toen in de stad aanwezigen graaf van Holland, n*l. Her tog Albrecht. Vermoedelijk Was Zijn dbch- ter Jkvr. Kateline van SWanenburch, die genoemd Wordt als dochter van Adriaan Willemszoon van Duyveland. Zij huwde in 1403 Boudijn van Borsselen (oiverl. 1438) en overleed zelf in 1428. Zij en haar echtgenoot werden te Souburg begraven en lieten geen kinderen na. Een hairer erfgenamen Was Jkvr. Maria van Bors eelen, een achternicht, die omstreeks 1457 ken zijn gekomen, moet men liefst niet met terpentijn behandelen, omdat de op geloste verf al gauw in de stof zou trek ken. Nieuwe verfvlekken in dikke stof fen kan men daarom heel goed weg wrij ven met een stuk brood of met wa/ten. Is het een donkere stof, dan kan een stuk losse turf (van een zoogenaamde lucht bal) heel goed dienst doen. Nuttige krenken. Weet u, hoe u snel, zonder gebruik t© maken van een lepel of eierklopper, een ©l kunt klutsen? Doe het in een droog, schoon glas, bedek het met een schoon stuk papier en schudt het stevig. Bent u aan het eieren koken, en ontdekt u, (dat ©r een ei gebarsten is Gooi dan/gauw ©en lepel azijn in het wiater, of wel een flink© handvol zout, dan zal het ©i niet uitloopem. Weet u wat een goede ma nier is om1 ixtètvorming in den schoor steen en de kachelpijp voor een groot deel te voorkomen? Gooi, als .het vuur flink), helder brandt, eens in de week een handvol keukenzout er op. En eens in de maand een handvol salpeter. Op die manier gaat een groot deel van de roet als roek den schoorsteen uit. Andijviesla. Op 2 of 8 mooie gele struiken adijvie neemt men 2 lepels sla-olie, 3 lepels azijn, lepeltje mosterd, wat aout en 1 theelepeltje 'maggi's .aroma. De andijvie,- struiken worden schoon gemaakt, waarna het binnenste, gele gedeelte fijn gesnip perd wordt. Wasschen en flink' droog uit slaan. (De groene bladen kan men tot den volgenden dag bewaren en dan, met een paar heele struiken, stoven). In een 10m- metje roert men mosterd met zout en aroma dooreen, mengt er dan eerst de oli© en (daarna de azijn door, giet het sausje over de iandijvie en werkt het er met een slalepel en vork goed door heen. HUISVROUW. VAN HEINDE MN VEIL, De verovering van Khaboel (Afgha,- nistan) door de troepen van Nadir Khan Wordt bevestigd'. Het is niet 'békend, waar Habib Oelah is, 'doch er zijn berichten, die melden, dat hij pier vliegtuig gevlucht is, voordat ide stad bezet Werd. NajdJir Khan zial de voornaamste stamhoofden naar Khaboel oproepen om over den re- geeringsvorm! te beschikken. Aman Oelah's kansen zouden niet ongustig zijn. Woensdagochtend heeft op het sta tion Sobolew! bij Demblih (Polen) een ernstig spoorwegongeluk plaats gehad. Vermoedelijk tengevolge van den dichten mist is een ijlgoederentrein door een on veilig signaal gereden en ongeveer 40 M. verder met een uit Lemberg kom'enden passagierstrein in botsing gekomen. De botsing was zoo, hevig, dat 'beide locomo tieven ernstig gehavend werden, en ont spoorden en verscheidene wagens van den passagierstrein en Vijf Wagens van den goederentrein totaal vernield werden. Vele andere wagons werden ernstig be schadigd, 7 personen gedood en 28 ge- Wond. Het Japansche stoomlschip. „Kjotoshi- ,mb Maru" is tengevolge van den sterken mlist in die haven van Yokohama met een ander Japansch stoomschip in bot sing 'gekomen en binnen eenige minuten gezonken. De bemanning bestond uit 30 koppen en is voor een gedeelte omge komen. i VEBSCHILLENDE BEBICHTEN. Ongelukken Op h«t terrein Kijk in stierf en genoemd wordt vrouwe van Souburg en Swanenburg, Zaodat deze blijkbaar het slot bekomen had en het haren echtgenoot Adriaan vani Borsselen heer van Brigdamme aanbracht. Hij Wias hertrouwd met Anna bastaarddochter van Bourgondië, die in 1508 stierf en o. a. de heerlijkheid Kapelle in Duiveland niet het slot Zjwlanenburg naliet aan *t geslacht van Bourgondië van Wakken©. De laatste bezitter ervan, Anithonis van Bourgon dië, ridder, heer van Waikkene, Catthem! en Kapelle, vice,-admiraal, overjeed om streeks 1610, toen Zijn erfgenamen de heerlijkheid verkochten. Van Kapelle Werd toen de stad Zierikzee eigenaar en van het slot Zwanenburg met aanhoorige lan derijen Gornelis Bartelse Rjollandt, raad en burgemeester van Zierikzee, die in 1621 overleed. Het kWam toen in handen Zijner zoons, n.l. van Mattheus Roilandt voor 1/4, van Mr. Comelis Roilandt voor i/2 en van Job Roilandt voor 1/4, van wie het slot voor en naj in handen van ando ren overging. In het veldb'oek van Kapelle van 1584 staait het perceel verntóld als „een groo(- „ten bloc Cprenlant ende Weye daer binJ- ,,nen begrepen thoff daer thuys van Zwa- „nenburdh op staet" en in de veldb|oieken derzelfde parochie van 1619 en 16,26' wordt de 8e mate geebeeten ,,da#r tver- j,vallen oasteel van Sw'anenbureh in staet''. Het gebouw was toen dus reeds in ver val en blijkbaar werd er niets meer aan hersteld. I Op een in 1630 gemaakte kaart van Zwanenburg en bijbehoorende landerijen wlordt het reeds een hofstede genoemd en men ziet daar de ruïne omgeven door een ringgracht. Het lag aan den Weg, die op de kadastrale kaart Zwanenburgsche Weg heet, recht tegenover den Slotweg. In 1695 maakte de Veersche school meester, Wiskundige en teekenaar Isaac Hildernisse, waarschijnlijk voor den Veer- schen burgemeester Gomelis Kien, die een groot verzamelaar van kaarten en teekeningen Was, een teekfiniing van de ruïne van Zwanenburg en een platte grond van het gebouw, waarvan een co de Pot, bij Fergen-op-Zoom. heeft J. de Korte, van het veertiende regiment infanterie, het ongeluk gehad door een terugvallende sohraag van een kolonne- brug tufsohen schraag en nchoeiing be kneld te raken, waarbij hij met dan mg op een paal terecht kwam, die hem in het lichaam tot de hartstreek doordrong en vermoedelijk het hart raakte. Na verbonden te rijn, keerde bij te voet naar zijn woning terug, maar des middags is bij aan de bekomen verwon dingen overleden. Hij was gehuwd en vader van twee kinderen. In Den Haag heeft zich Dinsdagnacht in een perceel aan de WilUm van Outshoornstr. ësn geval van gaaverstikking voorga- daan. Een heer heeft sinds eenigen tijd in bedoeld pand een émailleer-inrichting en smederg, welke hij te zamen met een vriend drijft. De vriend sliep in de kamer achter den winkelzijn compagnon had dien nacht zijn kamer aan zijn verloofde afgestaan. De vriend in de benedenverdieping had 'a avonds wel de gaekraantjes dicht gedraaid, maar de hoofdkraan van het soldeertoestel open laten staan. Door den sterken druk zijn da khine kraantjes bezweken en stroomde het gaa door het huis. Den volgenden ochtend ontwaakte de vriend en voelde zich zeer ziek. Hij strompelde naar boven en vond daar het meisje dood op den grond liggen. De 22-jarige schippersknecht J. Don kersloot uit Den Bommel, heeft aan boord van het baurtsohip „Neeltje", liggende in de Maashaven te Botterdam, een laad boom op het hoofd gekregen. Met een gebroken halswervel en een schedelbreuk is de man naar het ziekenhuis aan den Coolsingel verroerd, waar hij bij aan komst bleek te zijn overleden. Woensdagnamiddag is op de rivier de Nieuwe Maas, ter hoogte van de N.Y. Sobeepswerf Piet Hein te pie in Oost-Iridischeni inkt in de verza meling van het Zeeuwsch Genootschap is, aam welk lichaam! eerstgenoemde kaart van 1630 ook behoort, maar nu in bruik leen aan het Rijksarchief in Zeeland is afgestaan. Op die teekening ziet mem Zware bouwvallige muren, begroeid met gras en onkruid. Blijkens den plattegrond Was Zwanenburg een Ian!gtw#rpig vierkant gebouw, lang bijna 19 M. en breed even 8 (M. Aan de voorzijde vond men, bijna in het midden, ©en vierkant en aan de achterzijde ieen half rond uitbouwsel, Waarschijnlijk vroeger torens, met res pectieve doorsneden van evön 4 ep 5 M» Was in 1695 ide ruïne nog tamelijk Zwaar en hooig, het verder verval schijnt snel in Zijn werk te zij'n geigaan- Stormen en felle winters en de ongunst van het Weer zullen het gedeeltelijk gesloopt heb ben, maar ook zal men er af en toe puin van hebben gehaald, want in 1744 was er niet meer vam overgebleven dan een brok tmluur, die toen weggebroken is en Waarvan het fondament geheel uit gegraven werd, zoodat er na dien tijd geen spoor van dezen ouden burcht meer te zien Was. i In de remtmeestersrekening be-Oosten Schelde over 1424 wlo-rdt een Jan van Swanenburg genoemd en in de rekening van den officiaal van den aiartsdialk©n van den Utrechtschen dom over 1440/1 vindt men de aanstelling vermeld van Adriaan van Zwafneriburch tot geestelijke aan het altaar van Sint Catharina in de St-Lau- renskerk te Kapelle, welke functie in de rekening van 1518/9 'genoemd 'wjondt „die Capelri# van ZWanenbureh". In een stuk van 1473 vimldt mien lals vice-deken van Sint Lievems Monster te Zierikzee vermleld Heer Jan viafn Zwa- nenburch, blijkbaar dezelfde, die als gees telijke aan het Sint Catharina-altaiar im de kerk van Ouwerkerk verbonden was en in 1477 overleed. 1 1 In een stuk van 1505 betreffende de rechtspraak in Duiveland wordt gezegd, dat d© hooge vierschaar zal gehouden worden „op Swajienburgh off op dat „hooghe huys ter Nieuwerkerckb", terwijl Bolnes, een ongeral gebeurd. De 29-jarige varensgezel G. van Bee, wonende te Zuid-Beierland, varende op de motor boot „Cor Johanna", sohipper Terschel ling van Oud-Beierlaod, sloeg oyer boord. De sohipper had het ongeval niet opgemerkt, doch personeel van de soheepiwerf z*g het gebeuren. Het elachtoffsr is ongehuwd. ZEEUWSCHE KALENDER. Harlnntrlngen der week. 29 September. 1811'. Ke:zer Napoleon bedoekt Ter Neu zen en vertrekt van daar met een schup naar Fort Bath. 80 September. 1575. Brouwershaven wordt door do Spanjaarden bezet. 1 October. 1821. Oprichting van een departement der Maatschappij „Tot Nut van Algemeen" te Brouwershaven, on der den naam „Schouwen". 2 October. 1591. Prms Maurits wordt in Zeeland feestelijk onthaald, nadat hij met volk en geschut u:t Vlaanderen te ruggekeerd was. 9 October. f 1589. Voor d# Hervormd© gemeente te 's-Gravenpolder en 's Heer Abta- kerke wordt die eerste predikant beroepen. 4 October. 1777. Rteinier de Klerk) (geboren te Mid delburg) wordt gou vemeur-'gene- raal van Nederlandsch-Indïë. 5 October. 1575. Begin der belegering van Bomlme- neede door de Spanjaarden. in de aanstelling van een baljuw van Duivelandi anno 1511 te lezen staat, dat deze Wonen zal te Nieuwerkerk „ende zal noch daer toe hebben de Woninghe van den huise van Zwanenburch metten neerhove". Over het gevamgien zetten van Adriaan de Smit en Pieter Bodt op SWanen- burgh en hun wederrechtelijke vervoering! naar Veere in 1526, vindt men in J. Er- merins, Eenige ZeeuWsche Oudheden, deel VIII, een uitvoerige mededeeling. I Ongetwijfeld heeft het gebouw en zijn omlgevimg door de zwiare watervloeden van 5 November 1590 #n 2 November 1632 geleden, Want geheel Duiveland werd toep overstroomd. In 1782 Was de hofstede „genaamd het slot ZWiaanenburg", 39 gemeten 11 roe den groot. Ze Werd toen verkocht door Lambregt Bogert aan Rochus Hallingse, voor f6152,85. In 1851 Werd die hoifistede, toen groot 22 bunders 5 vierkante roeden 60 vierkante ellen, bezeten door Lam1- brecht Kooijman Jz., die haar in 1836 had gekocht van den grondeigenaar Jo- hannes Gerardts te Zierikzee en thans is eigenaar de landbouiwter Jan Piet Flik- weert PZ. I Dat het huis „de Zwemer", genoemd in de rijmkroniek van Melis Stoke (uit gaaf Britt blz. 158 en voorkomende 7e boek, regel 544) Zwanenburg zou zij'n, is niet met zekerheid te zeggen- De heugenis aan dezen lang verdwenen burcht wordt nog levendig gehouden door, den naam dier genoemde hofstede, welke een paar minuten 'ten Zuiden van Ka pelle ligt. Het geslacht, dat zich vóór eeuwen naar Zwanenburg noemde, voen de als Wapen de rood# en zilveren in elkaar getande ge eren, welk#, zij het m#t andere kleuren, in all© Duivelandseh# wapens voorkomen. Ten slotte z ij nog vermeld, dat de mo gelijkheid niet is uitgesloten, dat in den naam „Steenzwaan" nog een herinnering ligt aan „Zwanenburg", of omgekeerd Beide namen althans zijn in Duivelend overoud en kunnen zeer wel ©en .gemeen* schappelijken oorsprong hebben.

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1929 | | pagina 5