Zierikzeesche Nieuwsbode
ABONNEMENT:
Woensdag 29 Aug. 1928. zierikzeesche courant.
ADVERTENTIEN
Inzending Advertentiën
Kennisgeving.
BUITENLAND.
FEUILLETON.
BIWNENL AN P.
Uit Stad en Provincie.
Herinneringen aan lang
vervlogen dagen.
Ptjj» pet 8 maanden f 1,80,
fnneo per poat ƒ1,80. Voot het
buitenland per jaar f 10,
Afaonderlijke nummers 8 eent.
Verschijnt Mnd., Wnsd. en Vrijd.
Postchèque- eu Giron. IST67T.
ran 18 regels (0 ets., ran 4
regels en daarboven 20 ets. per
regel. Reclames 80 ots. p. regel
B(j contraot belangrijke korting.
Inzending op den dag ras alt-
gave vóór 10 ore.
uiterlijk 10 uur op den dagv. uitgaaf
De DIRECTEUR van het
Post- en Telegraafkantoor te
Zierikzee, maakt bekend, dat op 31 Aug.
a.s., in velband met de verjaardag van
H.M. de Koningin, de postkantoren, hulp-
postkantoren en stations voor zopveel den
postdienst betreft, niet later zijn open
gesteld dan tot 14 uur.
Voorts zullen deze kantoren en stations
op dien dag gesloten zijn voor de behan
deling van postwissels (met uitzondering
van telegrafische) postbewijlzen, quitan-
tiën, distributie van pasmunt, het aanne
men van stortingen en uitbetalen vam
chèques (met uitzondering van stortingen,
waarvan spoedbehandeling of spoed be
richt wordt gevraagd en het uitbetalen
van chèques met spoedbehandeling).
De BURGEMEESTER van Zierikzee brengt
ter kennis van de Ingezetenen, dat er op
Vrijdag den 31 Augustus a.s.t des nam
te 2 uur, op het Raadhuis, eene openbare
vergadering van den Gemeenteraad zal ge
houden worden, waarin de navolgende
punten zullen worden behandeld:
1. Vaststelling notalen.
2. Ingekomen stukken en mededeelingen
3. Aanbieding rekening „Kunst en Eer" 1927
4. Aanbieding gemeente-begrooting 1929.
5. Vaststelling oninbare posten 1927.
6. Vaststelling rekening Burgerlijk Arm-,
bestuur 1927.
7. Vaststelling winst- en verliesrekening
gemeente-gasfabriek 1927.
8. Vaststelling gemeente-rekening 1927
9. Vaststelling bijdrage onderhoudskosten
Straatweg Zierikzee—Brouwershaven.
10. Benoeming afgevaardigde NV. Water
leiding- M aatschappij
Zierikzee, den 27 Augustus 1928.
De Burgemeester,
A. J. F. FOKKER VAN CRAYESTETN
VAN RENNERS bERKE.
HET ANTI-OORLOGSVERDRAG.
In de vermaards Salle d'Horioge van 't
Fransche departement van buitenlandsehe
zaken te Parij's is Maandagmiddag op
plechtige wijze het anti-oorlogsver drag,
het z.g. „Kellogg-pact", genaamd naar den
Amerikaanschen staatssecretaris Kellogg,
door de vertegenwoordigers van 15 lan
den geteekend, waarbij de „hooge oon-
traeteerende partijen" plechtig in naam
van hun volken verklaarden:
„dat zij' den oorlog als middel' ter op
lossing van internationale geschillen ver-
oordoelen en er van afzien als een in
strument van nationale politiek in hun
wederzijdische betrekkingen",
en waarin ze erkenden:
„dat de regeling opi oplossing van
geschillen conflicten, van welken aard
of van welken oorsprong ze ook. mogen
iijh, die tusschen hen zouden kunnen ont
staan, nooit zullen worden nagestreefd
met andere dan vreedzame mdd,d|eien".
De onderteekening van het verdrag be-
teekent nog niet den aanvang van een
nieuw tijdperk. Dat zal eerst aanbreken
als de onderteekenaars van nu en straks
aan de aangegane verplichtingen vorm en
inhoud zullen geven door piractische maat
regelen. Wat het verdrag ons geeft is
nog slechts de belofte van een betere en
gelukkiger toekomst. En eerst de daden
van de verdragsluitende regeeringen zul
len moeten toonen of we ook werkelijk
op de verwezenlijking van deze belofte
zullen mogen hopen.
Maar niettemin (mag de moreeie betee-
kenis van deze anti-oorlogsverklaring niet
worden onderschat. Het is ongetwijfeld
een zeer belangrijke vooruitgang, dat de
regeeringen van zoovele landen, die voor
liet behoud Van den wereldvrede alïiercejrst
in aanmerking komen, het eens konden
worden over de verooirdeeling van den
oorlog als instrument hunner nationale
politiek. En het is zeer zeker een bew'ijls
van de toenemende kracht van de vredes-
gèdachte onder de volken, dat deze regee-
riigen, die tot dusver de waarborging
van den vrede slechts meenden te kunnen
verkrijgen langs den indireeten weg zoo-
als die in het convenant van den Volken
hond is aangegeven, thans zioh rechtstreeks
tegen den oorlog verklaren en zich ver
binden van oorlogsvoering af te zien
ter bereiking hunner nationale bedoelingen
of behartiging hunner nationale belangen.
Maar de oprechtheid van deze verklaring
zal toch eerst kunnen blijken alls men nu
ook uitvoering gaat geven aan datgeen,
waarmee men te voren den vrede hoopte
te kunnen verzekeren: De veroordeeling
van den oorlog zal moeten worden ge
volgd door bewapeningsbeperking en door
uitbreiding van bet stelsel van interna
tionale rechtspraak en arbitrage.
KON. BEZOEK AAN DRENTHE.
De Koninklijke familie bracht Dinsdag
en Woensdag een bezoek aan de provin
cie Drenthe, welk bezoek er geheel op
gericht was, een indruk te krijgen van
den arbeid, die verricht wordt voor dien
opbouw van Drenthe en voor de cultu-
reele en economische verheffing dér be
volking. In verband met dit speciale doel
is volgens 'den wensch van H..M. de Konin
gin, alle uiterlijk feestvertoon achterwege
gelaten en hadden ook geen huldigingen
of feestelijkheden plaats.
ZIERIKZEE. Het bericht in ons num
mer van Maandag over de stukken, wel
ke met de kermis zullen worden op'ge
voerd, eischt ratificatie. Wait opgevoerd
zal worden is n.l. nog niet bekend, De
gepubliceerde stukken vormen het reper
toire, waarmede het Ver. K'daimsch Hof
stadtooneel in 't komende seizoen voor
't voetlicht komt.
Biji Kon. 'besluit van 4 Augustus is
benoemd tot gezworene van den „Vier
Bannen"-polder, de heer C. J. v. Westen
te Kapelle bij Zierikzee.
Op Woensdag 5 September a.s. loopt
een goedkoiope trein 2e en 3e klasse
van tie stations Vlissingjen—Roosendaal
naar Utrecht (CjS.) en Amsterdam' (W.Pl)
en terug. (Te Amsterdam met inbegrip
van toegang tot Artis).
Bij gunstig weer zal cLoor „Kunst en
Eer" opi Vrijdag 31 Augustus, des avonds
8 uur, in tie tent op het havenpark, het
volgende programma worden uitgevoerd:
1. Oud Wilhelmus; 2. Retour de Naanjur,
Pas redoublé; 3. Ouverture „Les Noces de
Figaro; 4. Suspinul, valse Roumaine; 5.
Poppies1. Pauze. 6. Grande Fantaisie sur
1'opera „La Flüte en chantée; 7. A nous
deux, Polka pour Piston et Bugle Soil|>;
8. Fantaisie Originate pour Tuba Solo; 9.
Feestklanken. ^Fantaisie over Nederland-
sche Volksliederen; 10. AHte Kameraden.
In de te Goes gehouden vergade
ring van de federatie Zeeland van den
V. D. Bi., herdacht 'de voorz1., arts D,. N.
van Gelderen, het overlijden van het be
stuurslid voor Schouwen en Duivelamd,
den heer A. Geluk Mz. Hij wijdde waar-
deerende woorden aan djens werkzaam
leven, waarmede de aanwezigen instem
den door zich eenige oogenblikken van
hun zetel te verheffen. Tot opvolger is
gekozen de heer R. Gerritsen. De voojrzi.
vroeg den heer Jac. Welleman waarom
deze 'had bedankt als lid van djen raad
van advies der Prov. Zeeuwsche Electr.
Maatschappij'. De heer Welleman wil gaar
ne op deze vraag -antwoorden en zei de,
dat reeds geruimen tijd aan ingewijden
bekend was, dat de verhouding tusschen
den raad van advies en- den raad vlan
bestuur niet altijd even welwillend was.
Over belangrijke zaken werd geen advies
gevraagd of te laat, terwijl uitbatingen
van den woordvoerder van het college
van Ged. Staten, mr. P. Dieleman, in de
jongste statenzitting den emmer hebben
doen overloop-en. De vo-orz. dankte dhr.
Welleman voor deze verklaring.
De burgemeester van Middelburg
heeft gelet op het advies van den inspec
teur der volksgezondheid, zijn raad om
verschillende voorzorgsmaatregelen te ne
men tegen de in Juni aan het licht ge
komen gevallen van para-typhus, inge
trokken. Deze ziekte kan dan ook voor
M'burg als geweken worden besehouwdt
HAAMSTEDE. Vergadering van den ge
meenteraad, gehouden op Dinsdag 28 Aug.
Aanwezig alle Heden. Na opening door den
voorzitter, jhr. L. v. CitteirS, wordt mede-
deeling gedaan van ingekomen correspon
dentie der gemeenten B-urgh, Re-nesse en
Noordwelle betreffende de aan deze ge
meente gevraagde subsidie's voor onder
houd enz. ten 'behoeve in de gemeente
Haamstede te stichten lagere tuinbouw
school. Genoemde gemeenten zijn bereid
onder zekere voorwaarden de gevraagde
subsidie te verleenen, waarmede de raad
aoeoord gaat en besluit om dank te be
tuigen voor deze toezegging. Nu gun
stig uitgebracht rapport der financ|ieeie
commissie, 'bij' monde van dhr. Vis, wordt
de gemeenterekening 1927, in ontv. en
uitg. (resp. met f 46660,30 en f 36204,96
mi.-a.st. voiorloopig vastgesteld,. De
meentebegrooting 1929 voor den gewonen
dienst in ontv. en uitg. met' f 32612,285,
en voor den kapitaaldiemst met f 8628,
Wordt den raad aangeboden tot ondier zoek
door de raadsleden. Daarna, komt in be
handeling het ter vorige vergadering in
handen van B>. en W. gestelde verzoek
om verhooging van jaarwedde door den
gemeentewerkman J. Verton Cz. De meer
derheid van B. en W. stelt voor een be-
hooging vanj f 76 per jaar te verleenen;
dhr. Bolle wenscht hieraan toegevoegd,
dat dan door Verton de algemeene be
graafplaats voor zoover B. en W. dit
wenschen, worde onderhouden. Na eenige
diseuss-.e wordt met 6 tegjem 1 st. beslo
ten de voorgestelde verhooging te ver
leenen. Met voorwaarde als door den
heer Bolle bedongen. Bijl de omvraag
brengt dhr. v. Galen een verzoek oveir
van enkele ouders van schoolgaande kin
deren uit -de ,omge\|ig van den Vuurto
ren om vergoeding l.igevolge art. 13 deir
UO.-wet; de voorz. zegt, dat de be
trokken ouders in dit geval een verzoek
tot den raad dienen te richten. Dhr. Bolle
gaarne dat bij' een eventueel ver
zoek de ouders er op werden gewezen,
dat ide gemeente reeds groote geldelijke
offers heeft gebracht voor een betere
communicatie tusschen de klom van het
dorp en den vuurtoren en men niet altijd
kan blijven vragen. Ook zag dhr. van
Galen gaarne verwijdering van de te girove
grint op de algemeene begraafplaats; de
voorz. zegt, dat de grooitste stukken naar
achteren zullen gebracht worden. Dh|r.
Bolle bespreekt het door sommige motor
bestuurders te hard rijden dpor die kom
der gemeente; toegezegd wordt, dat hier
op gelet zal worden. Op -de vraag van
dhr. Goudzwaard, omtrent hejrstel der
'brugleuning 'bij het Lange pad antwoordt
de voorzitter, dat deze herstelling binnen
komt zal plaats hebben. Daarna s-lluiting.
RENESSE. Het is een goede gedachte
van den WelEd'. Geb. Heer J. J. Vriesen-
dorp, Ambachtsheer van Renesse, zijn uit
gestrekt park om het prachtig gelegen
slot „Moermond" voor het publiek open
te stellen. Zondag en Maandag 2 en 3
September, telkens van 3 1jojt 6 'u-re (WIT.)
wordt het publiek in de gelegenheid ge
steld het fraaie park en de mooie om
geving van het slot te bewandelen en te
bezichtigen, 't Is haast van zelfsprekend
dat niets beschadigd mag woeden. On
getwijfeld zulHen a.s. Zondag en Maan
dag' honderden zich opmaken om- een be
zoek te brengen aan het rijke bezit en
volop te genieten van de schoon© natuur
en den heerlijken verkwikkenden dennen
geur.
ZONNEMAIRE. Overweldigend is -het
succes geweest, dat het bazarcomité te
boeten heeft. Vrijdagnamiddag werd' dje
bazar te half vijf geopend door den eere
voorzitter, den burgemeester, in tegen
woordigheid van een deel van het comité
en de helpsters. Nadat de voorzitter nog
enkele mededeelingen had gedaan in ver
band met het verloop van den bazar, be
gon de verkoop in de feestelijk ingerichte
bewaarschool, daarvoor bereidwillig door
het 'bestuur afgestaan. Bij'zondere vermel
ding verdient de stand van dje firma van
N-eile, die iemand gezonden had' met kof
fie, thee en tabak. Aan die keurig geschikte
tafels werd druk gekocht. De aardige
potten begonia's, gratis gezonden door
den bloemist Rohueijn uit Zzee, vonden af
trek. Algemeene bewondering had aruen
ook voor de keurige mand, eveneens gra
tis opgemaakt doior den heer Antheunisse,
bloemist te Zzee. De stand lijhtreksp-ort
maakte beste zaken. Het muzikale gedeelte
werd beurtelings verzorgd aoor mej. Hen-
■hy de Rijke (piano) en dhr. Jac. v. Spliw-
der (pathép'hoon). Toen om zeven uur
de bazar tijdelijk gesloten wera, was een
groot bedrag ingekomen. Na een uur
pauze werd de zaak voortgezet. De toe
loop was weer enorm, vooral daar be
kend gemaakt was, dat „Nut en Uitspan
ning", ten bate waarvan de bazar wigs
opgezet, op het schoolplein van het ge
bouw zou concerteeren. Van het rad van
avontuur, den sjoelbak en -den stand „He
iden - Verleden - Toekomst" werd flink
gebruik gemaakt. Daar het echter te voor
zien was, dat het gebouw den volgenden
avond te klein zou zijn om de te verwach
ten groote toeloop bezoekers te herber
gen, besloot het comité de étalages voor
de helft in te korten. Voor de Zaterdag
avond waren de beeren Misset (piano) en
van Beveren (viool) uit Zierikzee geënga
geerd en had „Apollo" van Brouwersha
ven hare medewerking toegezegd. Een en
ander werkte mede, om een reusachtig
aan tal van bezoekers te trekken. Dank
zij de goede stemming van het publiek
bleef er tot het laatst toe een onberispe
lijke orde heerschen. Hoe enorm druk
het aan de verschillende stands ook was,
toch kon men nog tamelijk *wel aan alle
aanvragen voldoen, mede te danken aan
de zeer gewaardeerde hulp van vele be
zoekers. Om twaalf uur werd door den
voorz. de verkoop stop gezet en dopr den
eere-voorzitter de enveloppen geopend,
waaruit men vernemen kon, wie het juiste
getal voor de sprei, den juisten naam
van de pop, het juist aantal krenten in
den tulband (geschonken door dien heer
G. van Leersum, bakker, alhier) en den
juisten geboortedatum van de 5 kippen
en den haan geraden hadden. Volgdjen
verschillende woorden van waardeering
voor de talrijke medewerkers, o.a. door
het bestuur van de bewaarschool, voor
„lApiollo", Voor de firma van Nelle, voofr
de muzikanten, ambachtslieden, voor de
talloozeigl evers en geefsters van giften in
allerlei vorm, voor de koopers en koop
sters, kortom voor gansch Zonnemaire en
omgeving. Hierop verkreeg de burgemees
ter het woord en ook dhr. K. Everwijn,
de laatste als voorzitter van „N. E. Ü.'i,
die beiden zeer waardeerend© wooden
tot -den voprzl richtten. Volgens 'dhr. -Ever-
Wijn is nu _,,N. E. U." uit een modderpoel
opgetrokken en geplaatst in een prach
tige villa. Na mededeeling door den voor
zitter, dat de trekking zal plaats hebben
in de eerste week van September, werd
deze schitterende bazar, waaraan we nog
dikwijls met groot genoegen zullen terug
denken, gesloten.
ST.-PHDLIPSLAND. Vergadering van
den gemeenteraad, op Vrijdag 24 Aug.
j.l. Aanwezig alle lieden. Voorzitter, de
'burgemeester. Opening op de gebruike
lijke wijze. Na no tulenlezing vraagt dhr.
Stols |naar de 'waarschuwingsborden of did
voor den. hoek 'b'ij het pakhuis geplaatst
zullen worden? De voorzitter antwoordt,
bij mej. die- wed. v. Dijke en dhr. Rooze-
mond. Dhir. Neelö informeert wanneer?
De voorzitter zegt, dat hij in cohress-
pondentie is over de levering. De heer
de Ruijter vraagt of dooT kerkvoogden
der Ned. Herv. Kerk vergunning is ge
geven om de heele sloot in het school-
I.
Het graven in onze straten en wegen
Om in smalle en vrij' diepe gleuven de
buizen te leggein, door welke ons een vol
gend jaar vermoedelijk het zuivere water
zal toevloeien uit de haast onuitputteijij!-
ke voorraden onzer Schouwsche duinen,
geeft Weer gelegenheid de oude lagen van
den geleidelijk op-gehoogden bo.dlem te
zien. Aan den t'ijld, dat keibestrating in
zwang kwam, herinnert het zand dat het
plaveisel draagt en dat voor en na her
haaldelijk is omgewoeld om gasbuizen en
telefoonkabels te ontvangen. Ma,ar de ijze
ren aders der waterleiding komen dieper
(te liggen, in grond, welke vermoedelijk se
dert eeuwen het daglicht niet heeft aan
schouwd. Daarin ziet men oud rood puin
van Zeeuwsche moppen en midden in
de straat, voor de Beurs, ontmoetten de
gravers gemetselde lagen van die oud©
steensoort, welke, zoo gezocht voor res
tauraties, behoort gespaard te blijven en
dan ook nu, ten behoeve der Gemeente
in goede bewaring is gebracht.
Vermoedelijk is die steen hier gebak
ken, want reeds in de eerste helft der 14e
eeuw bezat de stad een steenbakkerijl
Waartoe hadden deze groote steenen
gediend, die op ongeveer ahdjarhalvein
/meter diepte beneden de straa;t lagen? Tot
steun of ontlasting der aan dezen kant
gelegen boog van de in het voorjaar van
1872 afgebroken Steenen Brug zeker niet
want de gemetselde lagen begonnen pn'
geveer ter plaatse, w,a,ar het steenwerk
dier brug ophield en strekten zich in
Westelijke richting uit tot de Westgrens
der Beurs en het eenmaal daarachter ge
legen 14e eeuwsche en in 1814 afgebroken
Gasthuis.
Wijl meenen in de gedeeltelijk wegge
ruimde steenlagen de oveTblijfseJJen te
zien van den steiger of de aanlegplaats
naast de Gasthuisbrug, zooals die door
waarschijhlijk sedert de tweede helft der
14e eeuw aanwezig w-as en die genoemd
wordt in 'de keur van 5 Augustus 1429
(welke een vernieuwing en uitbreidling
van „oude vorboden" was). Artikel 32
dier keur zegt: „Wy verbiedenj, dat nye-
ment voir den steegher, die leghet aen
die Vischbrugghe, met soepen up visch-
daghen ligghen en sal anders dan seep-e,
die visch gheladen hebben, b'ij eenre boete
van 27 sceilinghen".
Hoe heeft men zich den ouden toestand
aldaar voor te stellen?
De haven (na het graven der „nieuw;e"
haven op het eind der 16e eeuw, de
„oude" genoemd):, stroomde tusschen djijL
ken', welker glooiing onderaan beschermd
werd door rijen perkoenpalen en groo-tere
palen voor het vastleggen van schepen.
Aan die dijken herinneren alle aflioopen-
de straten of sloppen der Oude Haven
en de lager gelegen achterdeelen der hui
zen en een paar ja-ar geleden, toen vlak
voor het huis van den heer Korsten aan
het Kraanplein een benzine-ketel in den
grond werd gelegd, kwamen zulke palen
te voorschijn, welke daar ter plaatse ver
moedelijk reeds uit de 14e eeuw dóagl-
teekenen.
Toen men later er toe overging de dijl-
ken der (oude) haven met beschoeiingen
en vervolgens met muren te voorzien,
werden, om zoo te zeggen, die dijken in
het vierkant opgetrokken en kwam er
vó.ór de destijds bestaande huizen zooveel
ruimte beschikbaar, dat men die woningen
door aanbouw a-an de voorzijde vergrdp-h-
te. Bij' vele huizen aan weerszijden der
Oude Haven treft men dan ook ongeveer
in het midden van het gebouw den ouden
voorgevel aan, die hier en daar nog als
trapgevel boven het dak uitsteekt (o.a
bijl de huizen A 327 en D 376), terwijl de
oude voorgevel van het huis D 412 (nu
gebouw der Wijkverpleging), nog achter
het voorhuis op een soort binnenplaatsje
zich verheft.
Vóór echter die beschoeiingen, leter
kaaimuren, aan het beloop der dijken een
ander aanzien gaven, moeten ter verge
makkelijking van het laden en lossen van
schepen hier en daar landhoiofdjes zSjfn ge
weest en als zoodanig moet men, hoewel
dan grooter, zich den steiger vooirstellen
ten Westen der Gasthuisbrug, waar, in
het midden der nieuwere stad, dje visch
werd aangebracht. Was die steiger of
aanlegplaats niet voor vischschepen benoo-
diigd, dan kondien ook, volgens genoemd
artikel der in 1429 vernieuwde keur, an
dere vaartuigen daarvan gebruik maken.
Ware verdere ontgraving mogelijk ge
weest. dan zou wellicht gebleken zijtn, da-t
hij met breed© trappen naar het w-atejr
afdaalde.
Blijkens het privilegie van hertog Wil
lem van Beijeren van 9 Maart 1416 had
het Onze Lieve Gasthuis reeds vóórdien
voordeelen van den afslag van visch ge
noten. Die afslag had plaats op de in de
14e eeuw daar gelegde houten brug, di:
omstreeks 1430 door de nog aan velen be
kende Steenen B' ug terzelfder p'aatse var
vangen werd en waarover een later te
noemen, in 1470 voor het Hof van Holland
gevoerd, proces ons inlicht. Bedoelde brug
werd nu eens Gastbrug (naar het Gast
huis), dan weer Vischbrug (wegens den
daarop gehouden afslag) en eindelijk ook
Steenen Brug (na den nieuwen bouw)
genoemd, terWijl later de „naam Breede
Brug in gebruik kwam.
Stonden ons meer gegevens ten dienste,
dan zou vermoedelijk blijken, dat er tus
schen het Gasthuis, de daarvoor gelegen
brug, den vischafslag op die brug en de
aan het Gasthuis ten goede komende voor
deelen Van den verkoop van visch een
verband bestond, dat ongezocht is voort
gekomen uit de toenmalige ontwikkeling
der stedelijke toestanden.
Wij spraken zooeven van een voor liet
Hof van Holland in 1470 gevoerd proces
en zullen daarvan, als met ons onderwerp
ten nauwste verbonden, iets mededeeien,
omdat het een kwestie betrof tusschen
het Visschersgilde van Zierikzee en de
Gasthuismeesters van het Onze Lieve
Vrouwe Gasthuis.
De visschers n.l. waren door het Ge
recht van Zierikzee veroordeeld, om aan
het Gasthuis „eenen Engelschen vlaems"
te betalen van eiken hoop visch, dien zij
op de vischmarkt verkochten. Zij1 achtten
zich met die uitspraak bezwaard en kwa
men in beroep bij' het Hof van Holland.
Zooals zij' zeiden, werd in vroeger jaren
de visch op de Gasthuisbrug verkocht en
betaalden hun voorzaten daarvoor, uit
gratie, een geringe som daarvan aan het
Gasthuis.
Later wilde de Regeering der stad in
plaats van de houten Gasthuisbrug, die
zeer vergaan was, een nieuwe brug van
steen bouwen en vroeg Zij daartoe ook
de hulpi der visschers, die de gevraag,dje
hulp toestonden en beloofden van eliken
hoop visch die in afslag werd gebracht
behalve hetgeen zij' reeds aan het Gast
huis betaalden, nog voior de steenen brug
een zekere som gelds te geven, tot zoo
lang die brug zou voltooid Zijn en langer
niet.
Zij stonden dat te gloeder trouw toe,
in de hoopi van op 'de steenen brug een
plaats te hebben en te behouden om hun
visch te verkoopen. Doch toen de brug
gereed was, zijn ze weldra van daar
verdreven en tot hun groot nadeel ge
dwongen tc staan achterom in een Zijl
straat (op den hoek van het Vischslop en
de •St-Domusstraat, tot 1804), geheel bui
ten het verkeer der menschen. En wat
meer was, men vorderde ook daar voor
het Gasthuis dezelfde gelden allls vroeger
en bleef die van hen heffen, totdat Zij
eindelijk de betaling' hebben geweigerd.
Voor het Gerecht gedagvaard, zïjln zij
bijl vonnis van Schepenen tot betaling
veroordeeld en van dien „abuijselicken
vonnisse" verzochten Zij' van het Hof de
„reformatie".
I|n antwoord (Op ide grieven der vissdheirs
beriepen de Gasthuismeesters zich op hun
titel en bezit.
Hun titel was een privilegi van hertog
Willem van Beijleren, als graaf van Zee
land gegeven den 9 Maart 1416, waarbij
aan het Gasthuis werden verzekerd alle
voordeelen, die het tot dien tijd/ van d|en
afslag van de visoh had genoten.
Met dien titel kwam hun bezit over
een. Het was zoo oud, „dat geen memorie
van menschen ter contrarie van dien ge
denken en mochte". Het werd dan ook
erkend dl o-or de visschers, die zelf zeidien,
dat Zijl reeds, aan het Gasthuis zekere som
gelds hadden betaald,, toen de Gasthuis
brug nog van hout was, „wat meer dan
veertig jaren was geleden".
Zijl ontkenden voorts, dat de visschers
alleen uit gratie hadden betaald en her
innerden, dat ;de Regeering, nad^t dje Gast
huisbrug van steen gebouwd en aldaar de
notabelen der stad verkeerden en de
kooplieden handel dreven, de vischmarkt
van daar verlegd was naar een -andere
plaats, „opdat op die brug„ die in het
schoonste der stad gelegen was, een goede
lucht zou zijh".
Tenslotte verzochten zij: het Hof om
het vonnis van Schepenen te bevestigen
en de visschers tot betaling te veroor-
deelen.
Na Wisseling van schrifturen en ver
hoor van getuigen, werd de zaak op 3
November 1470 ten nadeele van de vis
schers beslist.
Uit het medegedeelde blijkt, dat in 1470
de steenen brug omstreeks 40 jaren be
stond. i I j i l*| I
Daarmede komt overeen de bepaling
van de stedelijke keur van 1429, dat alü'e
versche visch pp de „Gasfbrugge" moest
worden verkocht, terwijl in die van 1466
en in de latere wordt gezegd, djait die
verkoop van visch op de „Vischmarct"
moest plaats hebben. Uit de keur van
1485 blijkt (art. 98) dat de steiger, waar
visch (en andere zaken) werd gelost, toen
lag „voir Sinte Jacobslop (nu Sint-Jar-
cbbs traat), aoodait de steiger naast de
Gasthuisbrug toen wel verdwenen zal zijh
geweest. Vermoedelijk was de straat tus
schen die brug en de huizen tegen hel
Gasthuis (nu de Beurs) reeds opgehoogd,
de oude steiger daarondier ve^dlwenen en
een breeder verkeersweg verkregen.
De gevonden steenen voor de Beurs,
die voornamelijk aanleiding tot dit
schetsje gaven zullen dus vier vijf
eeuwen oud Zijn.
(Wom VeritotQd).
